Morgunblaðið - 05.03.2012, Blaðsíða 14

14 INNLENTViðskipti | atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 5. MARS 2012
Herman Van Rompuy forseti leiðtogaráðs
Evrópusambandsins varar við því að ríki ger-
ist kærulaus þegar unnið er að því að laga
skuldavanda svæðisins. Í viðtali á sunnudag
lagði Van Rompuy áherslu á að ríki næðu
settum markmiðum í fjármálum og drægju
úr halla, að því er fréttastofa Reuters greinir
frá.
„Neyðarástandið er ekki enn að baki að
fullu. Við erum komin á lygnari sæ en næstu
tvö árin verðum við að vinna að því að
tryggja að samskonar ástand geti ekki skap-
ast aftur,“ sagði Van Rompuy við hollenska
sjónvarpsstöð. Leiðtogar ríkja ESB sam-
þykktu á föstudag strangari viðmið um rík-
isfjármál og að auki innspýtingu 1.000 millj-
arða evra sem ætlað er að koma á
stöðugleika á fjármálamörkuðum. Sagði Van
Rompuy að með þessu hafi raddir um yf-
irvofandi sundrungu ESB þagnað, en enn
þurfi að draga úr hallarekstri ríkissjóða og
leita frekari leiða til að efla hagvöxt.
Varaði Van Rompuy við því að ríki sem
ekki stæðu í stykkinu gætu átt von á refs-
andi aðgerðum, s.s. dýrari lánakjörum.
ai@mbl.is
Van Rompuy
varar við kæruleysi
Reuters
Agi Herman Van Rompuy segir ESB komið á lygnari sæ en fjármálakrísan sé ekki enn að baki.
 Segir þá sem fara ógætilega geta átt von á refsingu
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
„Það er viðbúið að hluti af þeim
hugmyndum og fyrirtækjum sem
fara af stað á líftæknisviðinu nái
ekki að vaxa og verða að langlífum
rekstri. Það á jafnt við á Íslandi eins
og annars staðar að starfsemi af
þessu tagi fylgir ákveðin áhætta og
langur vegur er
frá því að góð
hugmynd kvikn-
ar og þangað til
búið er að þróa
hana til fulls og
setja á markað.
Það getur hæg-
lega tekið áratug
að ná góðri af-
komu i rekstrin-
um og ekki sjálf-
sagt mál að nóg
sé af þolinmóðu fjármagni á með-
an,“ segir Sigríður Valgeirsdóttir.
Sigríður er framkvæmdastjóri
Roche NimbleGen á Íslandi en
útibúið fagnar 10 ára afmæli í ár.
NimbleGen varð til árið 1999 sem
sprotafyrirtæki við Wisconsin-há-
skóla í Madison, Bandaríkjunum.
Árið 2002 var starfsemin færð til Ís-
lands en höfuðstöðvar eru enn i Ma-
dison. Árið 2007 var svo fyrirtækið
keypt af Roche Applied Science,
sem er sá armur Roche samsteyp-
unnar sem sérhæfir sig í framleiðslu
og sölu á rannsóknavörum.
Góðar aðstæður
á Íslandi
Roche NimbleGen sérhæfir sig í
smíði svokallaðra DNA-örflagna
sem notaðar eru við ýmiskonar
rannsóknir á erfðaefninu. Starfs-
menn fyrirtækisins á Íslandi eru um
70 talsins. Auk þess að framleiða og
þróa örflögurnar rekur fyrirtækið
rannsóknarstofu þar sem gerðar
eru rannsóknir með örflögutækni
fyrir viðskiptavini. Velta útibúsins á
Íslandi er um milljarður íslenskra
króna á ári og tekjur nær eingöngu í
gegnum útflutning. Sigríður segir
Ísland hafa orðið fyrir valinu á sín-
um tíma af ýmsum ástæðum, m.a.
gegnum tengsl við vísindamenn á
Íslandi og vegna annarra líftækni-
fyrirtækja sem hér störfuðu og voru
í örum vexti á þeim tíma.
„Fyrirtækið er að öllu leyti í eigu
erlendra aðila og það fjármagn hef-
ur fleytt okkur í gegnum góðæri og
harðæri síðustu 10 ára. Aðstæður til
rekstrarins hafa þó almennt verið
góðar á Íslandi og í okkar tilfelli
hafa skattamál og gjaldeyrishöft
ekki verið sérstakur baggi á rekstr-
inum,“ segir Sigríður „Við virðumst
líka eiga greiðan aðgang að góðu
fólki. Þegar við auglýsum stöður
berast alla jafna margar umsóknir
frá mjög hæfum umsækjendum, og
eins fáum við fyrirspurnir frá
áhugasömum einstaklingum allt árið
um kring. Önnur og stærri fyrirtæki
á sviði tækni- og hugverkaiðnaðar
hafa lýst áhyggjum af skorti á fólki
með rétta menntun og reynslu, en
við sjáum ekki þann vanda og
kannski að það skýrist að hluta til af
því að við erum ekki jafnstór vinnu-
staður og t.d. lyfjafyrirtæki sem eru
jafnvel með hundruð sérfræðinga að
störfum.“
Vantar sterkan sjóð
Það sem Sigríður saknar, og telur
að gæti orðið til hagsbóta á Íslandi,
er betri aðgangur að fjármagni fyrir
sprotafyrirtæki í heilbrigðistækni-
geira. „Þar getum við fundið góða
fyrirmynd hjá Wisconsin-háskóla í
Madison sem stendur fyrir um-
fangsmikilli fjármögnun á sprota-
fyrirtækjum sem spretta upp út frá
rannsóknum við skólann. Býr há-
skólinn að mjög sterkum sjóðum og
fylgir sprotahugmyndum eftir í
nokkur ár, leyfir þeim að vaxa og
dafna, en selur svo frá sér sinn hlut.
Þessi starfsemi skilar verulegum
hagnaði og æ sterkari sprotasjóði,
en um leið verður til í kringum há-
skólann og í Madisonborg blómlegt
og sívaxandi samfélag hátæknifyr-
irtækja.“
Eins segir Sigríður að það vinni
að einhverju marki gegn fyrirtæk-
inu að tortryggni gæti enn í garð Ís-
lands í kjölfar hrunsins. „Við höfum
átt góða erlenda bakhjarla og því
staðið vel að vígi, en enn virðast
sumir hafa varann á sér að versla
við íslenska aðila. Það er líka raunin
að Ísland er þekkt fyrir ýmsa góða
hluti, t.d. sem ævintýralegt land
heim að sækja, en við höfum ekki
sterkt orðspor sem þjóð sem stund-
ar framúrskarandi rannsóknir á
sviði tækni- og hugverkaiðnaðar. Ég
held það myndi hjálpa mikið til að
skapa slíka ímynd og um leið styrkja
íslenskan iðnað á sviði líftækni og
heilbrigðistækni út á við. Við höfum
margt fram að færa á þessu sviði í
samstarfi við aðrar þjóðir.“
Mala gull með örflögum
 Roche NimbleGen veltir milljarði á ári  Segir að fylgja mætti fordæmi fjárfestingasjóðs
Wisconsin-háskóla til að efla sprotana  Þarf einnig að styrkja ímynd Íslands sem land rannsókna og
þróunar  Fjársterkir erlendir eigendur fleyttu NimbleGen í gegnum góða og erfiða tíma
Kröfur Starfsmaður á rannsóknarstofu framkvæmir gæðaeftirlit. Um 70 manns
starfa hjá Roche NimbleGen og er nær öll framleiðslan seld erlendum kaupendum.
Sigríður
Valgeirsdóttir
Starfsemi Roche NimbleGen er mjög sérhæfð og segir Sigríður
að varla séu fleiri en 10 fyrirtæki í heiminum sem framleiða svip-
aða vöru. „DNA-örflögur eru tæki sem notuð eru til að rannsaka
erfðaefni lífvera. Flögurnar geta m.a. nýst til rannsókna á gena-
þróun og hvernig gen eru tjáð í frumum með breytilegum hætti
með breyttu ytra áreiti. Örflögurnar eru mjög öflugt tæki til að
skoða erfðaefnið í heild sinni og eru þær ekki bara notaðar við
rannsóknir á erfðaefni mannsins heldur einnig við rannsóknir á
erfðaefni dýra, plantna og baktería,“ útskýrir Sigríður.
Alla jafna eru örflögurnar sérhannaðar í samræmi við þarfir
hvers viðskiptavinar. Sem dæmi um hvernig örflögurnar eru not-
aðar í dag nefnir Sigríður alþjóðlegar rannsóknir á tilurð og
framvindu krabbameina og fleiri sjúkdóma, svo sem einhverfu.
Örflögutæknin er öflugt tæki til lyfjaþróunar, m.a. í átt að ein-
staklingssniðinni lyfjameðferð, þar sem upplýsingar um erfða-
efnið geta aukið líkur á því að lyf hafi tilætluð áhrif á einstakling-
inn. „Þá er lyfjameðferðin klæðskerasniðin að arfgerð hvers og
eins til að ná fram betri virkni og minni aukaverkunum.“
Örflögutæknin segir Sigríður að fari einnig vel með hraðri þró-
un í raðgreiningartækni. „Sem dæmi má nefna að við höfum á
síðustu árum þróað nýja tækni til að magna upp þau svæði á
genamengi sem áhugavert er að skoða með raðgreiningu. Þessa
tækni köllum við Sequence capture og er þetta nú sá hluti starf-
seminnar sem vex hvað hraðast hjá okkur.“
Hvað eru DNA-örflögur?
GETA LEITT TIL BETRI LYFJAMEFERÐA
Samkeppnin er hörð á sviði heilbrigðistækni og þó svo Roche
NimbleGen sé í dag í góðum rekstri segir Sigríður að þróunin
sé leifturhröð og megi hvergi slá af. „Við höldum áfram að taka
þátt í þessum slag af fullum krafti og vinnum statt og stöðugt
með kollegum okkar í Madison og víðar að því að þróa æ betri
vöru. Til að gefa hugmynd um hvað þróunin er hröð þá myndi
sú vara sem við vorum að framleiða fyrir 10 árum ekki þykja
gjaldgeng í rannsóknarstofum í dag.“
Samruninn við Roche segir Sigríður að hafi svo fært með sér
bæði verðmætan þekkingarbrunn að sækja í en einnig gefið
mikið aðhald í öllu starfi og rekstri. „Við höfum aðgang að sér-
fræðingum Roche en höfum líka þurft að laga okkur að þeirra
verkferlum og sífellt strangari kröfum um gæði og skilvirkni.“
Sigríður segir að Roche hafi verið áhugasamt um samrun-
ann í ljósi spennandi möguleika á sviði genarannsókna og
lyfjaþróunar. „Þessi tækni er mikilvægur þáttur í fjölda rann-
sókna í dag og á margan hátt eðlileg þróun að Roche skyldi
vilja bæta þessari tækni í sitt vöruúrval.“
Þróað á harðahlaupum
HARÐUR SLAGUR OG STÖÐUGAR FRAMFARIR