Læknablaðið - 15.06.2003, Síða 21

FRÆÐIGREINAR / REYKINGAVENJUR
fjárhagsástæðum. Meðal kvenna eru niðurstöður og
þróun svipaðar og hjá körlum.
Kannað var hvort hlutfallslega fleiri hefðu hætt að
reykja í þeim hópum sem komið höfðu oftar en einu
sinni á Rannsóknarstöðina samanborið við þá sem voru
að koma í fyrsta sinn. Ekki var marktækur munur á
þessum hópum nema í karlahópi B, milli áfanga I og II,
en í þeim hópi höfðu 18% fleiri hætt að reykja en í sam-
anburðarhópi er var að koma í fyrsta sinn í rannsókn.
Tengslum reykingavenja við menntun hefur áður
verið lýst (16) en þar kom fram að tíðni reykinga fer
minnkandi eftir því sem menntun eykst.
Á mynd 4 er sýnt hvernig reykingavenjur hafa
þróast í fjórum menntunarflokkum:
I. Bamaskólapróf eða minni menntun.
II. Gagnfræðapróf eða sambærileg menntun.
III. Stúdentspróf eða sambærileg menntun.
IV. Háskólapróf eða sambærileg menntun.
Ljóst er að eftir því sem nær dregur í tíma hætta
hlutfallslega fleiri að reykja. Þetta er sérstaklega áber-
andi meðal þeirra sem minnstu menntun hafa en há-
skólamenntað fólk virðist tregara til að hætta að reykja.
Breytingar á öðrum áhœttuþáttum
þegar reykingum er hœtt
Athugað var hvort breytingar yrðu á líkamsþyngd,
blóðþrýstingi, blóðsykri og blóðfitu þegar reykingum
er hætt. Bornir voru saman þeir sem hættu að reykja
milli áfanga við þá sem höfðu hætt fyrir fyrstu komu.
□ Otherreasons
unspecified
□ Economyonly
■ Doctor's rec. only
□ General health concern
□ Stomach
■ Heart
■ Respiratory system
Years
Figure 3. Reasons for quitting smoking in three different time periods, 1967-1977, 1978-
1989 and 1990-2001.
Tafla III sýnir að bæði meðal karla og kvenna varð
þyngdaraukning sem næst þremur kílógrömmum hjá
hvoru kyni. Þessi þyngdaraukning kom fram þegar á
fyrsta ári eftir að reykingum var hætt. Lítils háttar en
marktæk aukning varð á kólesteróli hjá körlum og
fastandi blóðsykri hjá körlum og konum. Ekki varð
marktæk breyting á þríglyseríðum hjá konum eða körl-
um. Bæði slagbils- og lagbilsblóðþrýstingur hækkaði
marktækt hjá báðum kynjum en sú hækkun sem verð-
ur við það að hætta að reykja er þó mjög lítil eins og sést
Figure 4. Prevalence of
smoking categories
according to gender,
educational level and
calendar year adjusted to
age 45 years. Results of
polytomic logistic
regression.
Females
% Education level - Elementary school
□ Neversmokers
□ Former smokers
□ Pipe/cigar smokers
□ 1 -4 cigarettes daily
□ 15-24 cigarettes daily
■ 25+ cigarettes daily
Males Males Males
% Education level - Elementary school % Education level - High school % Education level - Junior college
1967/72 73/77 78/82 83/87 88/92 93/97 Years 1967/72 73/77 78/82 83/87 88/92 93/97 Yeara 1967/72 73/77 78/82 83/87 88/92 93/97
Males
% Education level - University
Læknablaðið 2003/89 493