Þjóðlíf - 01.07.1988, Page 39

ÞJÓÐFÉLAGSMÁL
Leila Hassan ritstjóri. Stöndum betur að vígi af því við höfum ekki tekið þátt í því að
reyna að komast til valda í Verkamannaflokknum.
eru að gera, enda má segja að það sé að
skapa eitthvað nýtt, á meðan t.d. málaralist
hvítra málara eða tónlist er orðin geld að
mestu. Þróunin er einnig hraðari, enda er
meiri nauðsyn fyrir lita listamenn að tjá sig í
þjóðfélagi sem heldur þeim niðri.
— í Bretlandi hefur verið til staðar sterk
hreyfing sem barist hefur gegn kynþáttafor-
dómum og fremstir í flokki í þeirri hreyfingu
hafa verið margir hvítir menn og konur. Sú
hreyfing á þó undir högg að sækja í dag, því
það er nú einu sinni þannig að ef þú ert á
móti einhverju án þess að vera með ein-
hverju um leið, þá þreytist þú fljótt og barátt-
an missir allt bit. í>ar við bætist að hið opin-
bera hefur tekið upp þá stefnu að vera opin-
berlega á móti kynþáttafordómum án þess
þó að menn hafi gert sér það ljóst hvað það
þýðir í raun og veru. Frjálslyndir hvítir menn
hafa verið framarlega í baráttunni án þess þó
að gera sér beina grein fyrir því að baráttan
gegn kynþáttafordómum felur í sér svo
margt annað en bara það að menn hætti að
hatast við fólk vegna litarafts þess.
— Þessi barátta hefur í raun skilað litlu því
kynþáttafordómar hafa aukist í Bretlandi í
seinni tíð. Það er þá fyrst og fremst vegna
þess að stór hluti þjóðarinnar hefur orðið illa
úti fjárhagslega undir stjórn Margretar
Thatcher; atvinnuleysi hefur ekki verið jafn
almennt síðan um 1930, á fimm árum hefur
atvinnulausum fjölgað úr tveimur milljónum
í um fimm milljónir og við þetta bætist að
ríkið hefur dregið verulega saman seglin í
almannaþjónustu. Það má segja að kyn-
þáttafordómar hafi aukist í réttu hlutfalli við
aukna spennu manna á milli.
— Þessi efnahagskreppa hefur bitnað
hvað mest á litum íbúum Bretlands, enda er
þar um að ræða þjóðfélagshóp sem á að baki
ekki nema um þrjátíu ára sögu og þessi
kreppa kemur einmitt þegar þessi hópur er í
þá mund að styrkja stöðu sína í þjóðfélaginu
og gerir það að engu.
— Nú er uppi þriðja kynslóð innflytjenda,
telur þú að sú kynslóð telji sig vera hluta af
bresku þjóðinni?
— Já og nei. Innflytjendur dreymir ekki
um að flytja aftur til baka, ástandi* ;r yfir-
leitt verra þar en hér og þeir neyðast til að
sætta sig við það að Bretland er heimaland
þeirra. Svo eru aftur þeir sem líta á sig sem
Breta fyrst og fremst.
— Hvað með menntunarmál?
— Menntunarmál í Bretlandi eru öll í rúst.
Skólakerfið er löngu staðnað og það er langt
síðan það hætti að geta gegnt því hlutverki að
mennta alla þjóðfélagsþegna. Lausn Tha-
tcher á því er að auka enn á stéttaskiptingu
menntunar í landinu; viðhalda þeirri skipt-
ingu sem byggir á sterkum einkaskólum fyrir
útvalda og skólum fyrir fátæka, þar sem
börnin læra vart að lesa. Skólakerfið hefur
lengi byggst á því að halda stórum hluta
þjóðarinnar ómenntuðum til að tryggja að
það sé alltaf til nóg af ófaglærðum verka-
mönnum, en nú verður það í meira mæli en
áður hefur þekkst.
— Það hefur mikið verið rætt um það
hvort vænlegt sé í baráttunni fyrir rétti inn-
flytjenda að reyna að komast til áhrifa innan
Verkamannaflokksins. Telur þú að það sé
málstað ykkar til framdráttar að á þingi séu
litir þingmenn?
— Nei, það skiptir í raun engu máli. Það
eru að vísu litir þingmenn og þeir verða vís-
ast ekki til skammar, en þeir verða heldur
ekki til þess að hrista upp í kerfinu. Fólk sér
það að litir íbúar Bretlands eru ekkert öðru-
vísi en þeir hvítu, en það gleymir því að
breskt þjóðfélag er lagskipt og að þegar litir
eru að bera sig saman við hvíta þá vaknar sú
spurning hvort menn eigi að bera sig saman
við hástétt, miðstétt eða verkalýðsstétt.
Flestir litir vilja komast í miðstétt, enda
byggist menntakerfið á því að ala upp mið-
stéttarfólk. í framhaldi af því er mikið rætt
um það hvað fáum litum hefur tekist að kom-
ast uppúr verkalýðsstétt í miðstétt en því er
enginn gaumur gefinn að stór hluti verka-
lýðsstéttarinnar er skipaður litu fólki, sem
hefur staðið sig mjög vel þar og það gleymist
hvernig miðstéttin er í dag. Verkamann-
flokkurinn sækir mestallt sitt fylgi til mið-
stéttarinnar og miðstéttin í dag er máttlaus
og áhrifalítil. í fyrstu taldi fólk það mikinn
ávinning fyrir lita að komast á þing, en
Verkamannaflokkurinn er búinn að vera
eins og staðan er í dag; hann er áhrifalaus í
stjórn landsins og félögum fækkar stöðugt.
Það er því engin ástæða fyrir lita að reyna að
komast áfram í Verkamannaflokknum, því
Verkamannaflokkurinn mun ekki komast
neitt áfram eins og hann er í dag.
— Race Today er því frekar beint gegn
stéttaskiptingu íBretlandi en gegn kynþátta-
fordómum. Ef þú byrjar daginn á því að
berjast bara gegn kynþáttafordómum þá
kemstu að því fyrir kvöldið að sú barátta
tekur engan endi. í okkar augum snýst bar-
áttan frekar um það að brjóta niður stétta-
skiptinguna, því kynþáttavandamál verða
ekki leyst til frambúðar nema með því að
stéttaskiptingin verði úr sögunni.
— Við hjá Race Today stöndum vel að vígi
í þeirri baráttu því við tókum ekki þátt í því
að reyna að komast til valda í Verkamanna-
flokknum og stöndum því ekki uppi í dag
vonsvikin og rúin baráttuþreki eins og þeir
sem það gerðu. Við höfum alla tíð talið að
það sé ekki nóg að berjast bara gegn kyn-
þáttafordómum, það er svo margt annað
sem verður að berjast gegn. Við gátum stað-
ið álengdar og fylgst með mistökum annarra
á meðan við höfðum óbundnar hendur til að
styðja það sem við töldum vera þess virði að
styðja. Við höfum komið okkur upp auglýs-
ingastofu og hún aflar okkur fjár svo við
erum ekki háð því að tímaritið standi undir
sér og það gefur okkur enn frekara svigrúm.
Á.Matt.
37