Þjóðlíf - 01.07.1988, Blaðsíða 81

BÍLAR
ók á lægsta „gír“ og var lengi á leiðinni. Enga
æfingu hafði hann þá fengið í akstri aftur á
bak, og þess vegna hagaði hann ferðum sín-
um þannig fyrst um sinn að þurfa hvorki að
snúa við, né aka aftur á bak.
Með vaxandi æfingu rættist svo úr þessu og
hann varð jafnvígur á akstur aftur á bak sem
áfram.“
GLÆSIKERRURNAR í HAFNARFIRÐI
verðskulda frekari umfjöllun. „Tuddinn"
var frá Daimler-verksmiðjunum, sem fram-
leiddu alþekkta glæsivagna fram á síðustu ár,
og gera kannski enn, meðal annars fyrir
bresku konungsfjölskylduna. Að líkindum
var hann af árgerð 1910-1912. Enn skal sótt í
smiðju Guðlaugs Jónssonar, sem lýsir bíln-
um þannig:
„Enski bfllinn, „Tuddinn", var gulmálað-
ur og mjög vandaður að allri gerð, t.d. tré-
verk í honum að innan allt úr dýrum harðviði
og gljáfægt, og sætin öll plussfóðruð. Vélin í
honum var mjög kraftmikil."
Síðar keypti Helgi Magnússon, kaupmað-
ur í Reykjavík, bflinn, ef til vill í félagi við
fleiri menn, og ætlaði hann meira til gamans
en gagns. En „Tuddinn" var erfiður við-
fangs, eins og ýmsir nafnar hans, og vangæf-
ur í notkun, meðal annars vegna þess hve
tæknilega fullkominn hann var, og þar með
flókinn. Það varð honum ef til vill að aldur-
tila að menn kunnu illa með hann að fara og
svo fór að vélin bilaði, var send utan til við-
gerðar, en kom aldrei aftur. Heimildir eru
fyrir því að fjórða áratugnum hafi „Tuddinn"
staðið undir segli við verkstæði BSR í svo-
kölluðu Olíuporti vestur á Melum, um það
bil þar sem Árnagarður er nú og hýsir Hand-
ritastofnun íslands. Ekki er undirrituðum
kunnugt um hvort hann bar þar beinin elleg-
ar var sendur af landi brott.
„Beljan“ var frönsk, af tegundinni Pan-
hard-Levassor, en þær verksmiðjur smíðuðu
bfla frá upphafi aldarinnar fram undir 1970.
Hétu þeir jafnan Panhard, nema fyrst fram-
an af, er Levassor var skeytt við.
Prýðisgóð ljósmynd af „Beljunni" hefur
varðveist, en mjög er saknað myndar af
„Tuddanum“. Hefur einhver séð slíka
mynd?
Örlög „Beljunnar" urðu ekki ósvipuð
„Tuddans". Það óhapp vildi til að hún rann á
klett í Hafnarfirði og skemmdist undirvagn-
inn svo mikið að viðgerð varð að fara fram
erlendis. En bfllinn kom aftur og var skipað
upp í Reykjavík. Stóð hann nokkurn tíma
við höfnina, en þegar til átti að taka höfðu
óprúttnir skemmdarvargar rúið hann öllu
sem lauslegt var ellegar skrúfa mátti af hon-
um og var hann dæmdur ónýtur af þeim sök-
um. Gömul og ný saga, en alltaf jafn dapur-
leg.
ÞEIM ER ÞETTA RITAR er ekki ljóst
hvers vegna fyrstu Hafnarfjarðarstrætis-
vagnarnir hlutu þessi frumlegu nöfn. Þó má
geta sér þess til að „Beljan“, sem var fremur
vélarvana, hafi verið hæg og „maddömuleg"
í hreyfingum, en að kraftmiklum „Tuddan-
um“, löngum og rennilegum, hafi stundum
verið sleppt lausum og þá hlaupið ótæpilega
um völlinn.
Það er lífsins gangur að bfll kemur eftir
þennan bfl, en hætt er við að fornbflakappar
nútímans mundu kikna í hnjánum og snúa sig
úr hálsliðnum ef þeir mættu „Beljunni" eða
„Tuddanum" á Arnarneshæðinni í dag.
GVENDUR OG VIGGA, sem „ætluðu rétt
svona sem snöggvast að skreppa suður í
Hafnarfjörð" í „fjaðrasófum grænum“ eru
ódauðlegt par í gamanvísnaskáldskapnum.
Og ævintýrin á Hafnarfjarðarveginum fyrr
og síðar eru fleiri en rakið verður, og gerast
enn.
En Hafnarfjarðarvegurinn hefur líka tekið
sinn toll; þar varð fyrsta alvarlega umferðar-
slysið hérlendis er Overland-bfll fór út af
veginum skammt ofan við Hafnarfjörð í
febrúar 1914 og tveir menn slösuðust, annar
þeirra þannig að hann náði sér aldrei að
fullu. Og fleiri slys eiga eftir að verða þar, því
miður.
Um þetta allt mætti skrifa fasta tímarits-
pistla í mörg ár, jafnt sorglega, ljúfsára, sem
glaðlega. En einhvers staðar verður að enda
hverja sögu og það verður að þessu sinni gert
hér.
Ásgeir Sigurgestsson
L
G%varahlutir
^ HamarshöfrSa 1
Hamarshöfða 1
Símar 36510 og 83744
77