Tímarit Máls og menningar - 01.12.1940, Blaðsíða 76

258
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Jóhanns Sigurjónssonar, ásamt ritgerS Gunnars Gunnarssonar um
skáldið.
Mál og menning hefur þolað eldraun sína á þessu ári. Þrot-
lausum áróðri liefur verið haldið uppi til að rægja félagið, rikis-
útgáfa var stofnuð til höfuðs þvi með miklum bægslagangi, dýr-
tíð óx svo, að við urðum að draga mjög mikið úr útgáfunni og
gátum ekki látið okkur detta í hug að keppa að bókatölu né
arkatölu við hið nýja félag, sem fær fé eftir þörfum frá ríkinu,
ýmist beinlínis eða eftir krókaleiðum. En ekkert af þessu liafði
nein áhrif á félagsmenn Máls og menningar. Þeir stóðu fastir
og tryggir eins og bjarg. Mál og menning hélt ekki aðeins fullri
félagatölu, heldur hélt áfram að vaxa. Félagsmannatalan óx á
árinu í Reykjavík einni um rúm 500 manns, og svipaður vöxt-
ur var í félaginu um allt land, en skýrslur eru ekki komnar
frá öllum umboðsmönnum. Þetta er augljóst vitni, svo að ekki
verður á betra kosið, um vinsældir Máls og menningar og skiln-
ing félagsmanna á starfsemi þess, en jafnframt ótvirætt svar
islenzku þjóðarinnar við tilraunum þeim, sem gerðar hafa ver-
ið til þess að linekkja Máli og menningu. Þjóðin hefur fullkomna
vitneskju um, að allt, sem frá Máli og menningu kemur, er vand-
að eftir beztu föngum, en jafnframt er litið á félagið sem öfl-
ugasta vígi menningar og frjálsrar hugsunar i landinu.
Þó reynir enn og framvegis á tryggð og skilning félagsmanna.
Við getum ekki sætt okkur við að láta útgáfuna ganga meira
saman. Við höfum i lengstu lög viljað forðast að auka útgjöld
félagsmanna. Okkur er það vel ljóst, að i Sláli og menningu er
margt af fálækasta fólkinu í landinu, sem munar um hverja krónu.
Af skilningi á erfiðleikum fátækrar alþýðu að afla sér nytsamra
hóka, stofnuðum við einmitt Mál og menningu og ruddum þar
með nýja hraut í hókaútgáfu hér á landi. Við kusum á þessu ári
að minnka heldur útgáfuna en hækka árgjaldið, þó að allt verð-
lag hafi stórliækkað. En nú um áramótin hækkar enn prentunar-
kostnaður og j)ó sérstaklega pappirsverð, svo að miklu munar.
Frá þvi Mál og menning var stofnað, hefur pappír alltaf verið
að hækka, og verður 1941 meira en tvöfalt dýrari en fyrir
3—4 árum, auk þess sem prentunarkostnaður hefur á sama
tima hækkað um 40—50%. Hjá gjaldeyrisnefnd ríkja þau lög, að
prentsmiðjur einar fá innflutningsleyfi á pappir, og liefur Mál
og menning því orðið að kaupa allan pappír til útgáfu sinnar með
álagningu prentsmiðjanna. Við eigum nú ekki nema um tvennt
að velja, annaðhvort að minnka útgáfu félagsins ennþá meira