Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.2012, Blaðsíða 13

Pandórubox
Rachel Corrie
Erlent 13Miðvikudagur 17. október 2012
Með nítján
börn í bílnum
Lögreglan í Pretóríu í Suður-Afr-
íku vissi vart hvaðan á sig stóð
veðrið þegar hún stöðvaði konu
á lítilli Renault Clio-bifreið. Því
fór fjarri að konan væri ein í bif-
reiðinni því í henni voru hvorki
fleiri né færri en nítján börn á
aldrinum fjögurra til sex ára. Kon-
an, Melanie Minnie, er leikskóla-
kennari en hún hafði ákveðið að
skjótast með börnin í hádegismat.
Sex börn reyndust vera í skottinu,
þrjú í framsætinu en hin tíu voru í
einni stórri hrúgu í aftursætunum.
Börnunum varð ekki meint af öku-
ferðinni en Melanie fékk himin-
háa sekt vegna málsins.
Karadzic
neitaði sök
Radovan Karadzic, fyrrverandi
leiðtogi Bosníu-Serbía, hóf vörn
sína fyrir stríðsglæpadómstóln-
um í Haag á þriðjudag. Hann er
ákærður fyrir stríðsglæpi og glæpi
gegn mannkyninu, þar á með-
al fjöldamorðin í Srebrenica árið
1995 þar sem yfir sjö þúsund
manns voru myrtir. Karadzic neit-
aði sakargiftum og sagði að hann
ætti frekar skilið að fá verðlaun
fyrir að koma í veg fyrir þjáningu
óbreyttra borgara.
Karadzic var handtekinn í
Belgrad árið 2008 eftir að hafa
verið eftirlýstur í tæp þrettán ár.
Fyrsti kven-
leiðtogi
Afríkusam-
bandsins
Nkosazana Dlamini-Zuma varð
á mánudag fyrst kvenna til að
komast til æðstu metorða innan
Afríku sambandsins þegar hún tók
við forsetaembætti sambands-
ins. Tilgangur sambandsins er að
stuðla að friði, auknum mann-
réttindum og sjálfbærum efnahag
Afríkuríkja en það var stofnað árið
2001. Dlamini-Zuma var þar til
nýlega innanríkisráðherra Suður-
Afríku og gegndi einnig embætti
utanríkisráðherra landsins.
Fráfarandi forseti, Jean Ping,
afhenti Dlamini-Zuma völdin við
formlega athöfn í Addis Ababa,
höfuðborg Eþíópíu, á mánudag,
en hann hafði verið forseti sam-
bandsins síðan árið 2008.
B
laðamenn sem fjalla um Ísr-
ael eru iðulega spurðir hvers
vegna þeir kalli Hamas-sam-
tökin ekki hryðjuverkasam-
tök? Það er sanngjörn spurn-
ing, segir blaðamaðurinn Chris
McGreal í nýlegri grein á vef Guard-
ian, og bætir við að það sé fullkom-
lega eðlilegt að kalla þá sem sprengja
saklausa borgara í loft upp hryðju-
verkamenn.
Vandinn er hins vegar sá, bætir
hann við, að með þessari skilgrein-
ingu vaknar spurningin um hvort
ekki beri að kalla gjörðir ísraelska
hersins hryðjuverk, og hermennina
sjálfa hryðjuverkamenn? Sérstak-
lega þegar hann [herinn] nýtir skipu-
leg dráp til að valda skelfingu á með-
al saklausra borgara í Palestínu og
brjóta þá niður.
Morðið á Rachel Corrie
Chris McGreal, sem nú er fréttaritari
Guardian í Washington, var eitt sinn
fréttaritari í Jerúsalem, en í nýlegri
grein fjallar hann sérstaklega um mál
bandaríska aðgerðasinnans Rachel
Corrie sem lét lífið eftir að hún varð
undir jarðýtu á vegum Ísraelshers á
Gaza árið 2003. Hún var að mótmæla
aðgerðum Ísraelshers og kerfis-
bundinni eyðileggingu palestínskra
heimila þegar jarðýtunni var ekið
yfir hana. Rachel Corrie ætti að vera
fréttaþyrstum Íslendingum kunn en
foreldrar hennar, þau Cindy og Craig
Corrie, tóku fyrir hennar hönd á móti
friðarverðlaunum Lennon/Ono í
Hörpu í síðustu viku.
Mál foreldra Corrie gegn ísraelska
hernum var tekið fyrir í ísraelskum
dómstólum í lok ágúst. McGreal
greinir frá því að þar hafi ísraelski
dómarinn verið við sama heygarðs-
hornið og aðrir dómarar í málinu.
„[Dómarinn] viðhélt þeim skáldskap
að dauði Corrie hefði verið hræðilegt
slys og byggði niðurstöðuna á rann-
sókn hersins, en sú rannsókn er al-
mennt álitin svo mikill hvítþvottur
að meira að segja sendiherra Banda-
ríkjanna í Ísrael þorði hvorki að lýsa
henni sem ítarlegri né trúverðugri,“
skrifar McGreal.
Allir lögleg skotmörk
Í umfjöllun McGreal kemur fram
að þrátt fyrir að foreldrar Corrie hafi
ekki fengið réttlætinu fullnægt í rétt-
arhöldunum, þá hafi réttarhöldin
sem slík náð að sýna fram á blóðuga
slóð ísraelska hersins, opnað eins
konar „pandórubox“ ef svo má segja.
„Þau knúðu fram réttarhöld sem
sýndu fram á að dauði hennar var
ekki tilviljunarkenndur, heldur hluti
af mynstri drápa sem áttu sér stað í
daglegum árásum Ísraelshers, og var
ætlað að hræða palestínska borgara
á Gaza til hlýðni,“ segir í umfjöllun
McGreal.
Í gögnum málsins sem lögð voru
fyrir dóm kom meðal annars fram
að saklaus börn urðu að réttmætum
skotmörkum fyrir það eitt að ganga
yfir rauða línu, sem enginn þó sá,
nema hermennirnir sjálfir, þar sem
línuna var hvergi að finna nema á
þeirra eigin kortum. Þá skilgreindi
herinn Gaza-svæðið í heild sinni
sem stríðssvæði þrátt fyrir að vita að
þar byggi fjöldi saklausra borgara.
McGreal kemst að þeirri niðurstöðu
að reglur hersins hafi verið svo víðar
að næstum hver sem er hafi verið
löglegt skotmark. Þannig hafi verið
hægt að fría hermenn ábyrgð, eins og
sést í niðurstöðu dómsins í lok ágúst.
Hundruð barna skotin
Chris McGreal var fréttaritari
Guardian í Jerúsalem á þeim tíma
sem valtað var yfir Rachel Corrie
(bókstaflega) en hann rifjar upp
viðtal sem hann tók við ísraelska
hershöfðingjann Pinhas Zuaretz
nokkrum vikum eftir dauða henn-
ar. „Ég ræddi við hann um það hvers
vegna svo mörg börn væru skot-
in af ísraelskum hermönnum þegar
enginn átök væru í gangi. Útskýr-
ingar hans voru óhugnanlegar.“
Fram kemur að á þessum tíma
hafi 400 börn verið búin að týna lífi
vegna árása ísraelskra hermanna á
þessum tíma. McGreal segist hafa
einbeitt sér að því að spyrja hers-
höfðingjann ítarlega út í dauða sex
barna sem áttu sér stað á tíu vikna
tímabili –öll í kringumstæðum fjarri
bardaga.
„Ég man eftir helförinni“
„Ein þeirra dánu var tólf ára stelpa,
Haneen Abu Sitta, drepin í Rafah á
Gaza þegar hún var að ganga heim
úr skólanum nálægt öryggisgirðingu
við eina landnemabyggðina í Gaza,“
skrifar McGreal og bætir við að her-
inn upphugsað útskýringu með
því að ljúga til um að Haneen hefði
verið drepin í miðjum skotbardaga
sem hefði átt sér stað á milli Ísraels-
manna og Palestínumanna. Zuaretz
hafi hins vegar viðurkennt fyrir hon-
um að það hafi ekki verið neinn bar-
dagi og að stúlkan hefði verið skotin
af hermanni sem átti ekkert með að
skjóta úr byssunni. Það sama átti við
um drápin á hinum börnunum.
Zuaretz sagðist fullur eftirsjár,
segir McGreal, en þrátt fyrir það ætl-
aði hann ekki að gera neitt í mál-
inu. Í lok viðtalsins útskýrði hann
að morðin á börnunum hefðu verið
nauðsynleg í baráttu Ísrael fyrir tilvist
sinni. „Ég man eftir helförinni. Við
höfum val – að berjast gegn hryðju-
verkamönnum eða standa frammi
fyrir því að verða umlukin logunum á
nýjan leik,“ sagði hann. Fyrir rétti út-
skýrði Zuaretz svo að allt Gaza-svæð-
ið væri átakasvæði og hver sem færi
þar um væri löglegt skotmark.
Óbreytt staða
Chris McGreal fjallar um fleiri slík
mál. Meðal annars drápið á ellefu
ára dreng, Khalil al-Mughrabi, árið
2001. Útskýring hersins var á þá leið
að Mughrabi hafi verið þátttakandi
í óeirðum sem ísraelskir hermenn
hafi þurft að kveða niður. Síðar komu
fram gögn á vegum hersins sem
sýndu fram á að óeirðirnar umræddu
höfðu átt sér stað mun fyrr þennan
dag og að opinbera skýringin væri
lygi. „Skilaboðin til hins almenn her-
manns voru skýr: þú hefur frjálsar
hendur vegna þess að herinn mun
vernda þig til að vernda sjálfan sig.
Það er þessi friðhelgi frá því að þurfa
að axla ábyrgð sem varðaði leiðina
að dauða Corrie,“ segir McGreal.
Corrie var ekki eini útlendingur-
inn sem týndi lífi á þessum árum.
Nokkru seinna skutu ísraelskir her-
menn James Miller, breskan heim-
ildamyndagerðarmann, sem og Tom
Hurndall, breskan ljósmyndara og
aðgerðasinna. Í nóvember 2002,
skaut ísraelsk leyniskytta síðan
breskan starfsmann Sameinuðu
þjóðanna, Iain Hook að nafni.
Dómurinn í máli Rachel Corrie
í lok ágúst hefur engu breytt um
stöðu íbúa Palestínu, segir McGreal
í umfjöllun sinni.Dómurinn byggir
á niðurstöðu sem er ekki í takt við
veruleikann. n
Jón Bjarki Magnússon
blaðamaður skrifar jonbjarki@dv.is
„Þau knúðu fram
réttarhöld sem
sýndu fram á að dauði
hennar var ekki tilviljun-
arkenndur.
n Mál bandarísks aðgerðarsinna varpar ljósi á blóðuga slóð Ísraelshers
Varð undir jarðýtu Mynd af aðgerðasinnanum Rachel Corrie sem varð undir jarðýtu
ísraelska hersins. Ekki er vitað hvenær myndin var tekin. Mynd ReuteRs
Baráttufólk Foreldrar Rachel
Corrie og systir hennar, Sara,
Craig and Cindy (frá vinstri til
hægri) sitja saman í dómsal í
Haifa og bíða niðurstöðu dóm-
ara. Hjónin tóku við Lennon/
Ono friðarverðlaununum í Hörp-
unni í síðustu viku. Mynd ReuteRs