Són - 01.01.2015, Side 52

50 Þórður HelgAson
Áður, árið 1854, hafði Daði Níelsson minnst skáldbróður síns Magnúsar
Magnússonar rímnaskálds sem hann kallaði „þjóðskáld Vestfirðínga“.
Þar segir í 9. og 10. erindi (Daði Níelsson 1854:37):
Liðugt saung hans andi Lengi heyrzt hefir
á ljóða hörpu, og lengi mun
yndi var á að heyra; heyrast þvísa hljómur;
ymur þess mun lengi hann elur unað
endurkveðinn hug sem eyrum
hátt í heyrnar sölum. og kætir lýða kindir.
Greining
Svo sem fram hefur komið sinntu þeir sem um ljóðagerð landsmanna
fjölluðu lítt um hljómana, áhrif þeirra og mátt; þeirra er að vísu getið
en virkni þeirra óljóst sýnd eða áhrif greind. Þannig segir Guðmundur
Friðjónsson um GRETTISLJÓÐ Matthíasar Jochumssonar að kaflinn
Ríman um berserkina sé „snjöll og vel orkt, undir hljómmiklum hætti“
(Guðmundur Friðjónsson 1898a:35). Um ljóðabókina Gígjan frá árinu
1906 eftir Guðmund Guðmundsson segir ónefndur í Þjóðólfi að þar sé í
ljóðinu VORGYÐJAN KEMUR „stillt á svo samróma, hljómfagra og titrandi
strengi, að það getur með réttu kallast ein af hinum skærustu perlum
íslenzks skáldskapar“ (Bókmenntir 1906b:205). Bjarni Jónsson frá Vogi
fær þann dóm fyrir þýðingu sína á Huliðsheimum eftir Arne Garborg
sem út kom árið 1906 að honum takist „að ná hinum þýðu, mjúku og
léttu tónum skáldsins, einkum er hann yrkir um sól og sumardýrð“
(Bókmenntir 1906a:179). Ögn nánar lýsir ritdómari Eimreiðarinnar
áhrifum þýðingar Bjarna: „Í sumum haustlýsingum er eins og heyr-
ist hvinirnir og hrynurnar í stormum og óveðrum. Svo vel hefir þýð-
anda tekizt þar – og myndi fár leika þá list eftir honum“ (Sigurður
Guðmundsson 1907:212). Friðrik J. Bergmann segir þetta um Kvæðabók
Benedikts Gröndal frá árinu 1900:
Hljómfegurðin er svo mikil, að hún setur mann í eins konar dáleiðslu-
ástand. Eg hætti ósjálfrátt að hugsa um þýðingu setninganna og hvers
vísuorðs, en hugsa einungis um hina töfrandi fegurð orðanna. Enda
sést það á öllu, að þetta skáld hefir ávalt álitið fegurð skáldskaparins
mest af öllu fólgna í hljómfegurðinni og glæsilegu málskrúði … Hann
hefir líka náð hljómfegurð málsins að minni ætlun betur en flest
önnur íslenzk skáld … Það syngur í þeim [ljóðunum] eins og tónkvísl,
þegar farið er með þau (Friðrik J. Bergmann 1901:133).