Són - 01.01.2015, Síða 84

82 Þórður HelgAson
Grímur Thomsen beitir s-hljóðinu (ásamt öðrum hljóðum) til að undir-
strika óhugnað í ljóðinu JÓLANÓTT Á HAFNARSKEIÐI. Á sviðinu ríkir
skelfing þar sem kveldriður, vofur og illir andar sveima um. s-in blístra
hér óviðfelldnum rómi (Grímur Thomsen 1969:213):
…
heyrða eg suma ýlfra og ískra
útsynnings í þrym,
aðra dæsa, hvæsa, og hvískra
hásari en á fjörum brim.

Kittang og Aarseth tilfæra dæmi þess í ljóði eftir Annette von Droste-
Hülshoff er s-hljóðin ná að mála þytinn í trjágreinunum þegar vindur-
inn brýst í gegnum þær: „Und Zweige zischelten meinen Fuss /Wie
Warnungsflüsten oder Todesgruss …“ (sjá Kittang og Aarseth 1968:123)
og s-hljóðin virðast í þessum línum NOCTURNE eftir Obstfelder hafa líku
hlutverki að gegna að mati Åsfrid Svensen: „Møllens vinger stanser sin
susen, / åen speijlet nattens øje, / blomsternes læber ydmygt beder, /
træernes kroner hvisker, hvisker“ (sjá Svensen 1990:62).
Klasinn st
Greinilegt er að íslensk skáld hafa lengi gert sér mikinn mat úr þessum
klasa þegar hann birtist í inn- eða bakstöðu. Hljómurinn einkennist af
þysi og yfirferð, hávaða og hraða og er þannig beitt að jafnaði. Mjög
gjarna er vitnað til HVARFS SÉRA ODDS FRÁ MIKLABÆ þegar þessi hljóð eru
könnuð enda ljóst að þar hafa þau mikil áhrif á andrúmsloftið svo sem
fram hefur komið.
Reyndar virðist ljóst að þessi hljóð hafi frá öndverðu verið notuð sem
sams konar tákn. Það ómar t.d. í mörgum fornkvæðum þar sem sigl-
ingum er lýst . Þannig kvað Björn Breiðvíkingakappi (Hafræna 1923:6):

Sýlða skar ek svanafold
súðum, þvíat gæibrúðr
ástum leiddi oss fast,
austan með hlaðit flaust;
…