Jón á Bægisá - 01.12.2005, Side 78

H. C. Andersen
Hugsanir gamla mannsins flugu á undan svífandi blossanum afþví
hugur hans vissi hvert blossinn vildi fara. í fátæklegri stofu bóndakonunn-
ar stóð Friðrik sjötti og reit nafn sitt með krít á bjálkann; blossinn titraði
á brjósti hans, titraði í hjarta hans; í stofu bóndans varð hjarta hans að
hjarta í skjaldarmerki Danmerkur. Og afi gamli þurrkaði sér um augun,
því hann hafði þekkt og lifað fyrir Friðrik konung með sínar silfurhvítu
hærur og sín hreinskilnu bláu augu, og hann spennti greipar og horfði
kyrrlátum augum framfyrir sig. Þá kom tengdadóttir afa gamla og sagði að
orðið væri frammorðið, nú ætti hann að hvíla sig, búið væri að leggja á
borð fyrir kvöldmatinn.
„En fallegt er það sem þú hefur þarna gert, afi!“ sagði hún. „Holgeir
danski og gamla skjaldarmerkið okkar í heilu lagi! - Það er engu líkara en
ég hafi séð þetta andlit áður!“
„Nei, það hefurðu áreiðanlega ekki gert,“ sagði afi gamli, „en ég hef séð
það og leitast við að skera það í tré einsog ég man það. Þetta var þegar
Englendingar lágu við Rheden þann þjóðfræga annan apríl þegar við
sýndum að við vorum gamlir Danir. A ‘Danmark’ var ég í flotadeild Steens
Billes og við hliðina á mér stóð maður; var engu líkara en kúlunum stæði
ógn af honum! Kampakátur söng hann gamlar vísur og skaut og barðist
einsog hann væri eitthvað annað og meira en mennskur maður. Ég man
enn eftir andlitinu á honum; en hvaðan hann kom eða hvert hann fór, veit
ég ekki, veit enginn. Ég hef oft hugsað með sjálfum mér að þetta hafi verið
sjálfur Holgeir danski, sem hefði synt ofanfrá Krónborg og komið okkur
til hjálpar á hættustund; það var hugmynd mín og þarna er myndin af
honum!“
Og hún varpaði stórum skugga upp allan vegginn og jafnvel á hluta
loftsins; svo var að sjá sem það væri hinn raunverulegi Holgeir danski sem
stóð þarna bakatil, því skugginn bærði á sér, en það gat líka stafað af því
að loginn á kertinu var óstöðugur. Og tengdadóttirin kyssti afa gamla og
leiddi hann í stóra hægindastólinn við endann á borðinu; og hún og
maðurinn hennar, sem var sonur afa gamla og faðir litla snáðans í rúminu,
sátu og snæddu kvöldskattinn, og gamli maðurinn talaði um dönsku ljón-
in og dönsku hjörtun, um styrkinn og mildina, og hann útskýrði einkar
ljóslega að til væri annar styrkur en sá sem lægi í sverðinu, og hann benti
á hilluna sem hafði að geyma margar gamlar bækur; þar lágu allir gaman-
leikir Holbergs, sem oft voru lesnir, því þeir voru svo skemmtilegir og
mönnum fannst þeir raunverulega þekkja allar þessar persónur frá löngu
liðnum dögum.
„Sjáiði til, hann kunni líka að höggva!“ sagði afi gamli; „hann hefur eftir
bestu getu höggvið það óþjála og kantaða af fólki!“ Og afi gamli kinkaði
76
á . — Tímarit i>ýðenda nr. 9 / 2005