Þjóðmál - 01.09.2008, Blaðsíða 16
4 Þjóðmál HAUST 2008
embættismenn. og. þeirra. á. meðal. Ian.
Brzezinzki. hinn. 4 .. maí. 2004 .. Hann. taldi.
enga.þörf. fyrir.bandarískar.öryggisþotur. á.
Íslandi ..Í.frásögn,.sem.skráð.var.um.samtal.
okkar,.segir:
BB. sagði. nauðsynlegt. að. hafa. varn-
arbúnað. á. Íslandi,. sem. sinnti.öðru. en.
hættu. af. hryðjuverkum .. Nauðsynlegt.
væri,. að. varnarbúnaðurinn. væri. sýni-
legur ..Það.ætti.einnig.við.um.aðstæður.
á. Íslandi. og. á. Norður-Atlantshafi ..
Ekki. mætti. gleyma. því,. að. varnar-
samningurinn. tæki. mið. af. öryggi. á.
stærra. svæði.en. Íslandi.og.hann.skipti.
máli. fyrir. nágrannaríki. Íslands,.Norð-
urlöndin .. Þetta. hefði. ekki. breyst ..
Hvað.sem.liði. stöðunni.nú.á. tímum.í.
Rússlandi,.gæti.allt.gerst.þar ..Í.nýjasta.
hefti. tímaritsins. Foreign Affairs væri.
til. dæmis. grein. eftir. Richard. Pipes.
prófessor,. sem. benti. á,. að. næsta. ósk,.
sem.Putin.mundi.láta.rætast.fyrir.rúss-
nesku.þjóðina,.væri.að.efla.herinn ..(IB.
lét. í. ljós.þá. skoðun,.að.álit.Pipes.væri.
mikils. virði .). Flugsveitin. hefði. einnig.
pólitísku.hlutverki.að.gegna ..Ef.vélarnar.
yrðu.fluttar.á.brott,.yrði.tekin.pólitísk.
áhætta .. Hvað. ef. ástandið. breyttist. og.
Bandaríkjamenn. teldu. nauðsynlegt,.
að. hún. fengi. aftur. aðstöðu. á. Íslandi?.
Hvaða.trygging.yrði.fyrir.því?
Brzezinzki.virtist.ekki.hafa.miklar.áhyggj-
ur.af.slíkri.þróun ..Ég.hef.rökstudda.vitn-
eskju. um,. að. meðal. háttsettra. embættis-
manna. innan. bandaríska. stjórnkerfisins.
hafi. menn. nú. vaxandi. áhyggjur. af. þróun.
öryggismála.á.N-Atlantshafi ..
Flug. rússneskra. spengjuflugvéla,. sem.
hófst. skipulega. á. N-Atlantshafi. sumarið.
2007,. sýnir,. að. hernaðarleg. stefna. Rússa.
hefur.orðið.önnur.en.bandarískir.embættis-
menn. töldu,. þegar. þeir. vildu. sanna. fyrir.
okkur.Íslendingum,.að.eftirlit.úr.lofti.væri.
óþarft. frá. Íslandi,. af. því. að. rússneskar.
hervélar. myndu. ekki. verða. þar. meira. á.
ferðinni ..
*
Bandarísk. stjórnvöld.eru.að.vakna.upp.við.vondan.draum.–.og.raunar.margir.
fleiri. –. vegna. þróunar. við. Norðurheim-
skaut. og. framgöngu. Rússa. þar .. Þeim. al-
varlegra.er.ástandið,.ef. líklegt.er. talið,.að.
Rússar. muni. beita. hernaðarmætti. sínum.
til. að. fylgja. eftir. hagsmunagæslu. sinni. á.
svæðinu .
Þegar.fyrirlestrum.okkar.um.öryggismál.
lauk.á.ráðstefnunni.í.Fairbanks,.stóð.sænsk-
ur. þingmaður. á. Evrópusambandsþinginu.
á. fætur. og. lýsti. undrun. sinni. yfir. því,.
að. við. ræddum. þessi. mál. á. þann. veg,. að.
um. friðsamleg. samskipti. yrði. að. ræða. á.
Norðurheimskautinu .. Hann. hefði. frekar.
talið,. að. þar. yrði. ófriðlegt. með. aukinni.
sókn.í.auðlindir,.olíu.og.gas ..Hvernig.okkur.
dytti.í.hug.að.halda.öðru.fram?
Ég. sagði. heilbrigða. skynsemi. segja.
okkur,. að. menn. mundu. ganga. fram. með.
friði. á. Norðurheimskautinu .. Við. hefðum.
verið.að.ræða.nýtingu.auðlinda.og.siglingar.
og. hvorugt. væri. unnt. að. stunda. undir.
hernaðarþrýstingi,. vinveittum. eða. óvin-
veittum .. Það. hlyti. að. vera. markmið. allra,.
sem.vildu.nýta.þessar. auðlindir.og. stunda.
þar. siglingar,. að. hafa. hinn. hernaðarlega.
þröskuld.eins.háan.og.kostur.væri ..Danski.
aðmírállinn. hnykkti. á. þessu. með. því. að.
minna.á,.að.í.raun.væri.Norðurheimskautið.
landlukt,.það.væru.fimm.ríki,.sem.gætu.gert.
kröfu.til.auðlinda.þar:.Bandaríkin,.Kanada,.
Danmörk,. Noregur. og. Rússland .. Ekkert.
þeirra.hefði.hag.af.valdbeitingu .
Í. samtali. að. loknum. hinum. opinberu.
umræðum. lýsti. sænski. þingmaðurinn. sig.
ósammála. mér .. Augljóst. væri,. að. Rússar.