Þjóðmál - 01.12.2010, Blaðsíða 74

72 Þjóðmál VETUR 2010
ríkisstjórn . En það í sjálfu sér rýrir ekki gildi
hennar . Á Þorláksmessu árið 2004 kveður
Ögmundur sér hljóð og telur að endurmeta
eigi þá ákvörðun að sækjast eftir sæti í
Öryggisráðinu og nefnir nokkrar ástæður
máli sínu til stuðnings . Í fyrsta lagi telur
hann verkefnið útheimta geysileg fjárútlát,
bæði í aðdragandanum og ekki síður þegar
í sætið væri komið, næðist það, uk þess
sem einsýnt væri að fjölga þyrfti verulega í
sendinefnd landsins hjá S .þ . svo hægt væri
að takast á við verkefnið . Í öðru lagi taldi
hann að hér væri um ranga forgangsröðun
að ræða . Íslendingar ættu frekar að einbeita
sér að afmörkuðum þáttum, sem tengdust
hagsmunum landsins sérstaklega og þar
sem sérþekking þeirra nyti sín . Hér talar
Ögmundur fullkomlega gegn þeirri hug-
myndafræði, sem bæði stjórnkerfið og
fræðasamfélagið iðkaði á þessum tíma .
Í þriðja lagi veltir Ögmundur fyrir sér
ávinningi Íslands af setunni í Öryggisráðinu
og kallar eftir framtíðarsýn, enda telur hann
að smáþjóð eins og Íslendingar eigi því
aðeins að sækjast eftir þessu sæti að hún ætli
sér „annað hlutverk en að stilla sér upp við
hliðina á öflugustu herveldum heimsins .“29
Og Ögmundur er mjög afgerandi í
gagnrýni sinni: „Ríkisstjórnin hefur ekki sett
fram nein sannfærandi rök fyrir því að seta
Íslands í Öryggisráðinu sé eftirsóknarverð.
Spurningin sem verður að svara er einföld. Á
hvern hátt getur Ísland látið gott af sér leiða í
Öryggisráði Sameinuðu þjóðanna? Ef ekki er
hægt að svara þessari spurningu á afgerandi
og sannfærandi hátt ber að hætta þegar í
stað við framboð til Öryggisráðsins og beina
kröftum utanríkisþjónustunnar að öðrum
verkefnum [ . . .] Forsenda þess að seta okkar
í Öryggisráðinu gæti orðið til góðs er að
við treystum okkur til að fylgja sjálfstæðri
29 Ögmundur Jónasson: „Öryggisráðið: Ekki of
seint að hætta við“ Umheimur 23 . desember 2004 .
http://www .ogmundur .is/umheimur/nr/2008/
utanríkisstefnu gagnvart Bandaríkjunum
og NATÓ . Er það ef til vill framtíðarsýnin
sem samstaða gæti skapast um?“30
Stjórnarandstöðuþingmaðurinn Ög mund -
ur Jónasson treystir ekki íslenskum stjórn -
völd um til annars en að verða sem leik -
brúður í höndum Bandaríkjanna í starfi sínu
á vettvangi Öryggisráðsins . Af þeim sökum
sé ráðlegra að draga sig í hlé, nema rík rök
séu fyrir framhaldinu, en þau kemur hann
ekki auga á . Ótti hans við það, að stjórn-
völd yrðu aðeins handbendi Washing ton er
hér öllu öðru yfirsterkara . Hefði Ögmundur
hugsað og skrifað svona vitandi að flokkur
hans myndi eiga aðild að ríkis stjórn frá
febrúar 2009 og jafnvel fram til ársins 2013
ef ekkert færi úrskeiðis?
Einar Oddur var öllu jarðbundnari í
gagnrýni sinni, en hún sneri fyrst og fremst
að útgjöldunum samfara framboðinu .
Sú umræða kviknar ekki fyrr en ljóst er
orðið að samkeppni verður um sæti í
Öryggis ráðinu . Í þessu sambandi nefnir
Einar svimandi háar tölur og segir aðeins
áróðurinn kosta 800–1000 milljónir
króna . Steingrímur J . Sigfússon, formaður
Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs,
tók málið upp í fyrirspurnatíma á Alþingi
og gat þess að þótt kostnaðartölur væru nú
ekki mjög áreiðanlegar brygði mönnum í
brún ef kostnaðurinn hlypi á milljörðum
króna . Steingrímur tók þó skýrt fram í máli
sínu að ekki hefðu Vinstri grænir hafnað því
að Ísland sæktist eftir sæti í Öryggisráðinu
„enda [væri] kostnaður innan viðráðanlegra
marka og ástæða til að ætla að sá leiðangur
hefði eitthvað upp á sig .“31 Ekki er hægt að
segja að það sé beinlínis samhljómur í máli
þeirra flokksfélaganna Steingríms þarna
og Ögmundar mánuði áður . Steingrímur
hafði þó dregið þá réttu ályktun að ýmsir
30 Sama heimild . Ath . hluti frumtexta heimildar er
feitletraður, væntanlega til áherslu .
31 Morgunblaðið, 25 . janúar 2005 .