Félagsbréf - 01.10.1962, Qupperneq 39

FÉLAGSBRÉF
35
síðar, kveður við nýjan tón þó að
stíllinn sé hinn sami, Gullberg gerist
ástaskáld: skipreka segist hann hafa
komið frá óendanleikanum, en bjarg-
azt til jarðarinnar, sem hann fæddi.
Ástin felur í sér frelsunina frá sjálfinu,
frá fangelsi og einmanaleika einstakl-
ingshyggjunnar. Bókin ber heitið Ást
á tuttugustu öld, og nafnið felur í sér
afstöðu skáldsins: Þessa ást á að upp-
lifa heila með sál og líkama eins og
hæfir hleypidómalausum nútímamanni.
I fyrri ástakvæðum Gullbergs logar
“ldur ástríðnanna eða hamslaus sökn-
uður, yfir hinum síðari er mild ró,
sins konar hlutleysi.
í næstu bók kveður enn við nýjan
tón. Hún her heitið Ensamstáende
hildad herre og kemur út árið 1935.
Þessi vandalausi menntamaður, sem
bókarheitið segir til um er mennta-
skólakennari og heitir Örtstedt, einn
þeirra manna, sem ekki komast svo
vel áfram í heiminum, sem kallað er.
^msir aðrir merkismenn koma við
s°gu í þessum vinsæla kvæðabálki,
l)ar á meðal gamall nemandi Örtstedts,
Tidström, sem nú er menningargagn-
rýuandi, og Nordstjárna rektor, sem er
°Pinber persóna. Fyrirmyndarinnar er
leita í Galgenlieder og Palmström
eftir þýzka skáldið Christian Morgen-
stern. Óvíða í kveðskap Gullbergs nýt-
Ur sín betur skopskyn hans og samúð
t^eð þeim sem undir verða í þjóðfé-
^gsbaráttunni en einmitt hér.
Næsta bók Gullbergs nefnist Að
sigra heiminn og kemur út 1937.
Ileitið ber að skilja á tvo vegu, bókin
felur bæði í sér fráhverfa dulhyggju
og lifandi baráttuanda. í hókinni frá
stríðsárunum, Fimm kornbrauð og
tveir fiskar, her hæst yrkisefnin frá
samtímanum, dulhyggjan verður að
friðarboðun. Stíllinn er sem oftast tví-
hentur, hlaðinn tilvitnunum eða hug-
myndasamböndum. En skáldið á líka
annan tón, þar sem það nálgast ris
mikinn einfaldleika Pár Lagerkvists:
Skrafa um skyggni og átt,
skilja í friði og sátt,
— svo skal maður manni
mæta á réttan hátt.
Einlæg orð, en fá,
ör\ra sporin þá.
Endir allra funda
ætti að vera sá.
Hjalmari Gullberg fellur um þessar
mundir í skaut ýmis veraldlegur heið-
ur. Hann er valinn í sænsku akademí-
una 1940 og gerður að heiðursdoktori
í Lundi 1944. En nú bregður svo við,
að söngur skáldsins þagnar og líða tíu
ár áður en bókin Helgríma og lysti-
garður kemur fyrir almenningssjónir.
Á áratugnum 1940—’50 verða mikil
umbrot í ljóðagerð Svía, og ýmsir
höfðu verið fljótir til að draga þá
ályktun, að Gullberg hefði misst af
strætisvagninum, væri ekki lengur sam-
tíða sjálfum sér. En þessi nýja bók
tók af öll tvímæli, það er að sumu
leyti nýr Gullberg, sem þar birtist,