Ljósmæðrablaðið - 01.07.2010, Blaðsíða 10

10 Ljósmæðrablaðið - júlí 2010
væri þeim að kenna. Margar sögðust hafa
verið orðnar meistarar í að finna upp sögur
til að útskýra áverka og líðan. Inga lýsir því
á eftirfarandi hátt: „Ég skammaðist mín svo
hrikalega .. ég forðaðist alla þegar sá á mér
og þú veist bjó til einhverjar kjánasögur
svona hafði rekið mig í eða dottið eða eitt-
hvað svona, með algjöra afneitun sko“.
Brotið sjálfstraust og að geta ekki staðið
með sjálfri sér.
Allar konurnar áttu erfitt með að standa á
eigin rétti. Sjálfstraust þeirra hafði verið og
er í mörgum tilvikum enn í molum. Jóna
orðar það svo að hún hafi „gifst manni sem
þagði hana í hel“, þaggaði rödd hennar
algjörlega. Guðrún fór eitt sinn í partý þar
sem maður hennar tók að niðurlægja hana
fyrir framan fullt af fólki. Þar tók vinur
hennar upp hanskann fyrir hana. Um þetta
sagði hún: „Mér fannst hryllilega erfitt að
hann stæði upp fyrir mig þegar ég gat það
ekki sjálf.“ Nanna segir að maður hennar
hafi sagt við hana að hún væri „ best geymd
dauð…“. Nanna var ein af þeim fjórum
konum í rannsókninni sem fram kom í
viðtölum að reyndu að fyrirfara sér.
Einangrun og einmanaleiki.
Konurnar voru allar sammála um að menn
þeirra gerðu allt sem þeir gátu til að einangra
þær frá fjölskyldu og vinum sem gerði þær
mjög einmana. Einangrunin kom líka að
hluta til af sjálfu sér þegar þær fóru að fela
aðstæður heima fyrir. Nanna bjó við prís-
und þar eins og hún orðar það sjálf: „Smám
saman einangrar hann mig frá vinum og
vandamönnum og er með mér bara alltaf og
alltaf að passa mig“. Þegar Nanna reyndi að
fyrirfara sér, þá vildi hann ekki einu sinni
láta neinn vita að hún hafði farið inn á spít-
ala „en samt vildi hann heldur ekki tala við
mig“, bætti hún við.
Líkamleg áhrif.
Margar konurnar töluðu um að þær
væru vanar að ekki væri farið vel með þær.
Vinkonur Elsu tóku eftir að ekki var allt í
lagi: „Þær voru farnar að taka eftir því og
spyrja hvers vegna ég væri marin og af
hverju ég væri svona grönn komin undir 50
kíló. Ég hætti sko algerlega að borða og ég
var orðin svona hálfstjörf og talaði lítið. Ég
er ofsalega lífsglöð manneskja að eðlisfari
en ég var orðin bara svona hálfdofin“.
Langvinn áhrif ofbeldisins á
konurnar
Langvarandi áhrif á konurnar eru mjög
mikil. Það er mislangt frá sambandsslitum,
frá einu ári upp í 14 ár. Flestar eru jákvæðar
og bjartsýnar og er létt að vera lausar úr
prísundinni. Þær tala um að þær eigi alltaf
skugga sem fylgi þeim og ákveðnar minn-
ingar úr sambandinu skjóta upp kollinum
fyrirvaralaust og valda miklum sársauka.
Þær tala líka um að ýmis atriði í fari núver-
andi sambýlismanns geti auðveldlega komið
af stað minningum um fyrra samband og
finnst það mjög erfitt. Sumar konurnar hafa
átt erfitt með að tala um reynslu sína en segja
það forsendu þess að núverandi samband
gangi vel. Nokkrar kvennanna voru lengi að
losna frá ofbeldismanninum og bjuggu við
stöðugt áreiti af hans hálfu í langan tíma á
eftir.
Erfiðleikar með sjálfstraust og að öðlast
traust á öðrum.
Konurnar eiga erfitt með að öðlast traust
aftur á öðrum og það hefur tekið þær langan
tíma að byggja upp sitt eigið sjálfstraust
og sér ekki fyrir endann á því. Linda lýsir
ástandi sínu og endalausu niðurbroti svo
að sem betur fer hafi honum ekki tekist að
brjóta hana alveg niður: „… Þá hugsaði ég
alltaf bara inn í mér sjálfri já að ég væri allt
í lagi ... enda ef hann hefði brotið mig líka
alveg niður þá hefði ég auðvitað ekki farið
frá honum eða þú veist þá er maður bara
niðurbrotinn sko þá hefur maður enga orku
til að fara“. Þegar konurnar voru að reyna
að slíta sig lausar þá sögðust þær ekki mega
tala við menn sína því þeir séu svo flinkir að
ná þeim til baka með fagurgala sínum. Þær
treystu sér oft ekki til að hafa samband við
þá nema með sms skilaboðum. Bára lýsir
þessu vel þegar hún segir: „ Ég get ekki og
vil ekki vera í neinum samskiptum við hann
á meðan ég er svona ógeðslega brotin. … ég
er búin að fá ofboðslega mikla aðstoð hérna
(í Kvennaathvarfinu) ... Ef ég hefði ekki haft
... þá væri ég ekkert á lífi, … ég væri komin
sex fet undir jörðina“.
Þungbært endurlit og martraðir.
Konurnar búa allar við mikið endurlit sem
versnar á meðgöngu. Það eru litlir hlutir í
hinu daglega lífi sem minna þær á eitthvað
í fyrra sambandi. Þær eru enn að reyna að
ná áttum og gengur misvel. Tíminn deyfir
sárin og þær segjast læra að lifa með minn-
ingunum smám saman, en það sé rosalega
erfitt. Guðrún var í miklu ofbeldissambandi
í fjögur ár. Hún sleit því fyrir mörgum árum
og segir: „Mér líður bara vel, segi ég með
kökkinn í hálsinum [brosir gegnum tárin] og
tárin í augunum, [hlær], en ... mér líður vel
og ég hef ekki yfir neinu að kvarta. En ég á
alltaf þennan skugga [grætur]...“. Halla segir
að það séu ýmis smáatriði hjá sambýlis-
manni sínum nú sem minna hana á fyrra
samband, „eins og rakspíri, klæðaburður
og þess háttar. Oft ef ég sofnaði á kvöldin
í sófanum þá vaknaði ég með myndaseríu
bara í hausnum sko, af atburðunum“. Inga
er komin með nýjan mann og á von á barni
með honum. Hún er hamingjusöm og líður
Samræmist Campbell og Soeken, 1999
Samræmist Shadigan og Bauer, 2003 og
Silverman o.fl. 2003
Samræmist Taket o.fl., 2003, Taft, 2002, Coohey,
2007 og Haight o.fl., 2007.
Samræmist Campbell og Soeken, 1999 og Lang
og Stover, 2008
Samræmist Vatnar og Björkly, 2009
Samræmist Bacchaus o.fl., 2002, Antoniou o.fl.,
2008 og Tiwari o.fl. 2008
Samræmist Logan og Cole, 2007
Samræmist Naumann o.fl., 1999 og Plichta,
2004
Samræmist Campbell og Soeken, 1999
Samræmist niðurstöðum Stígamóta, 2008 og
Gerði Kristný og Thelmu Ásdísardóttir, 2005
Samræmist Coohey, 2007, Haight o.fl., 2007 og
Du Plat-Jones, 2006
Samræmist Hegarty o.fl., 2008 og Hilden o.fl.
2002
Samræmist Bacchaus o.fl., 2001, Shadigan og
Bauer 2003 og Hegarty, Taft og Feder, 2008
Samræmist Hegarty, Taft og Feder, 2008
Samræmist niðurstöðum Mill og Petronis, 2008,
Parker og Douglas, 2009, Talge, Neal og Glover,
2007, Turner, Finkelhor og Ormrod, 2005,
Kernic o.fl. 2003 og Osofsky, 1995
Allar konurnar fundu fyrir stöðugri streitu og
bjuggu við miklar aðfinnslur í sambandinu
Flestar konurnar fóru fremur ungar í ofbeldis–
sambandið
Margar kvennanna ólust sjálfar upp við ofbeldi
og þær höfðu samviskubit og fannst að ofbeldið
væri þeim að kenna
Konurnar höfðu allar fundið fyrir þunglyndi,
hræðslu, kvíða og mikilli vanlíðan
Ofbeldi minnkaði ekki á meðgöngu
Helmingur kvennanna fengu fæðingarþunglyndi
Margar konurnar bjuggu við mikið áreiti af
hálfu ofbeldismanns eftir skilnað
Konurnar upplifðu lítið sjálfstraust og lágt
sjálfsálit í sambandinu
Margar fundu fyrir þunglyndi eftir sambúðarslit
Allar konurnar áttu við þungbært endurlit og
erfiðar minningar að stríða
Allar fundu fyrir einmanaleika, einangrun og
skömm í sambandinu
Erfið líkamleg einkenni kvenna voru algeng
Öll börnin urðu vitni að ofbeldinu
Börn margra kvennanna sváfu illa og voru
kvíðin
Barn einnar konu greindist með kvíðaröskun og
tvö börn greindust með ADHD
Íslenskar konur í rannsókninni Samræmi við eftirtaldar rannsóknir
Tafla 4. Helstu niðurstöður rannsóknarinnar í ljósi annarra rannsókna