Þjóðmál - 01.09.2017, Qupperneq 65

ÞJÓÐMÁL Hausthefti 2017 63
Ökutæki
Fjöldi
2016
Akstur
km/ár
Nýtni
kWh/km
Orkuþörf
MWh Orkuhlutfall
Fólksb./jeppar 240.490 12.800 0,25 808.046 52,2%
Strætisv./rútur 4.300 50.000 1,10 248.325 16,0%
Sendibílar 24.500 15.000 0,28 108.045 7,0%
Vörubílar 11.069 25.000 1,32 383.541 24,8%
Heild 280.359 1.547.957 100,0%
Ökutæki
Eldsneyti
2016 kt(7)
Eldsn. kostnaður
ma. ISK(8)
Rafm.kostn. ma.
ISK(9)
Landsamgöngur 274 56,4 24,1
Án opinb. gjalda 274 22,6 18,3
Eftir nokkrar arðsemisathuganir hefur höfundur
komizt að þeirri niðurstöðu að ekki sé þörf á að
hækka raforkuverð til almennings vegna þessara
fjárfestinga, heldur muni heildarorkuverð með
jöfnunarverði og virðisaukaskatti, 15,6 kr./
kWh, sem margir borga um þessar mundir,
standa straum af þessum fjárfestingum,
þó með nokkrum tilfærslum frá ríkissjóði til
Landsnets. Með þessu einingarverði er vert að
kanna hver orkukostnaður ökutækjaeigenda
hefði orðið árið 2016 ef öll ökutækin hefðu þá
verið rafvædd (sjá töflu hér fyrir ofan).
Ökutækjaeigendur hefðu sparað 32,3 ma.kr. í
orkukaupum árið 2016 ef öll samgöngutæki á
landi hefðu þá verið rafvædd. Þetta jafngildir
115.000 kr. sparnaði í orkukostnaði á hvert
ökutæki á ári, eða 57%, sem þýðir umtalsverða
lækkun á rekstrarkostnaði ökutækjanna.
Endurnýjunarkostnaður rafgeyma mun ekki
ná að vega þennan mikla mun upp því að verð
þeirra hefur farið hratt lækkandi.
Samanburðurinn án opinberra gjalda gefur
til kynna umtalsverðan gjaldeyrissparnað
til lengdar, þegar samgöngutæki á landi
verða ekki lengur knúin eldsneyti úr jarðolíu.
Mismunurinn, 4,3 ma.kr./ári, endurspeglar
þjóðhagslegan sparnað við að knýja þessi
samgöngutæki með innlendri orku. Enn fremur
má vænta stöðugleika á raunverði innlendrar
raforku. Ástæðurnar eru tvær. Virkjana-
kostnaður mun lítið aukast í raun miðað við
meðaltal fyrri virkjana, og kostnaðurinn í
íslenzka raforkukerfinu er að mestum hluta
fjármagnskostnaður sem minnkar samhliða
lækkun skulda. Það mun hægja á skuldalækk-
un með virkjunarþörf upp á 1.286 MW á
rúmlega 30 árum en þessi virkjunarhraði,
rúmlega 40 MW/ár, er ekki svo mikill að hann
muni útheimta skuldasöfnun í orkugeirunum
þremur samanlögðum. Þess vegna á með lítils
háttar stuðningi ríkisins, að hámarki 20 ma.kr.,
að flýtingu á þrífösun sveitanna meðtalinni,
að vera unnt að halda raunverði raforkunnar
óbreyttu á tímabilinu. Skattlagningin mun
lækka með boðaðri lækkun VSK, svo að þar
myndast þá borð fyrir báru. Neytendur þurfa
að vera vel á verði ef raforkugeirinn ætla að
nota orkuskiptin sem átyllu verðhækkana
umfram almenna verðlagsþróun. Á markaði
sem að magni til mun vaxa um a.m.k. 50%
á næstu 33 árum á grundvelli sjálfbærrar
orkunýtingar er óeðlilegt að hækka einingar-
verð til neytenda.
Verð á eldsneyti til neytandans var 2,5 sinnum
hærra en innflutningsverð að viðbættri álagn-
ingu dreifingaraðila árið 2016. Þá var meðal-
gengi Bandaríkjadals fremur lágt og söluverð
jarðolíu einnig, þ.e. 46-56 USD/tunnu, en gjöld
ríkisins fylgdu ekki verðbreytingum. Hvað sem
öðru líður er þessi skattheimta, um 105 kr./l
árið 2016, óhófleg og samt var benzíngjald
aukið um 3,0 kr./l með fjárlögum 2017 og nú
hefur fjármála- og efnahagsráðherra boðað
hækkun á olíugjaldi eða kolefnisgjaldi dísilolíu.