Helgarpósturinn - 31.08.1979, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 31. ágúst 1979 —he/garpósturinrL.
Tafla II sýnir verðmyndun
hljómplatna. I fyrsta dálki einsog
hún á sér stað i dag, en I hinum
ýmsir aðrir möguleikar sem til
greina koma. Og I ljós kemur,
sambr. 4. dálk, að hægt væri að
lækka veröiö niður I 5.210 úr 8.466
kr. og samt myndi rlkissjóður fá
meira fé I sinn hlut, ef miðað er
við aö salan fari aftur I sama horf
og var fyrir tilkomu „lúxus-
gjaldsins.” Þær forsendur sem
þessir útreikningar byggjast á
eru að innkaupsverð platnanna er
4.50 dollarar á genginu 360 krón-
ur. En þess má geta að nú hafa öll
helstu hljómplötufyrirtæki er-
lendis tilkynnt aö þau muni
hækka heildsöluverö á hljómplöt-
um frá og meö 1. september eöa á
morgun. Og sú hækkun mun háfa
verulega slæm áhrif til hins verra
I sölu hljómplatna hérlendis.
KiUNNI
tslendingar stæra sig oft af
þvi að allt er mest og best hjá
þeim. Hvað sem til er I þvl, þá
er verð á hljómplötum hér
örugglega með þvi hæsta sein
gerist i heiminum (að meðaltali
8466 krónur stykkið). Enda lita
landsfeðurnir á hljómplötuna
sem algjöran lúxus og leggja á
hana eftir þvi. Hinsvegar hefur
komið i ljós að hið svokallaða
„lúxusgjald” sem núverandi
rikisstjórn lagði á plötur I sept-
ember 1978, er siður en svo
tekjuaukandi ráðstöfun fyrir
rikissjóð, þvi afleiðing þess er
að plötusalan i landinu hefur
minnkað um helming frá þvi
sem var áður en gjaldið kom til
sögunnar.
Helgarpóstinum barst fyrir
skömmu bréf I hendur sem
hljómplötuinnflyt jandi hefur
sent ráðamönnum þarsem sýnt
er fram á, að hægt væri að
lækka hljómplötuverð mikið án
þess að rikið yrði af tekjum —
raunar myndu þær aukast
ef salan yrði hin sama og áð-
ur— ef hætt yrði að lita á hljóm-
plötuna sem munaðarvöru. Hér
á eftir birtist samandregið
meginefni þessa bréfs.
Stöðugt sígur
á ógæfuhliðina
Tafla I, sem sýnir samanburð
á heildarinnflutningi erlendra
hljómplatna fyrstu 6 mánuði ár-
anna 1978 og ’79, gefur góða
mynd af þvi hve stöðugt sigur á
ógæfuhliðina i þessum málum.
Innflutningur fyrstu 6 mánuði
1979 er 14,75% minni en sömu
mánuði ársins 1978, — og er
greinilegt hvernig ástandið
versnar eftir þvi sem liður á ár-
ið; þannig er t.d. innflutningur i
júni ’79, 37,77% minni en I sama
mánuði árið áður.
I raun er ástandið i innflutn-
ingi og smásölu á erlendum
hlj ómplötum mun verra en
þessar tölur sýna, þarsem
birgðir hafa safnast langt um-
fram hið venjulega, þannig að
mikill hluti þeirra hljómplatna
sem fluttar hafa verið inn á
þessu ári, liggja óseldar hjá inn-
flytjendum og smásölum. Þetta
leiðir af sér (sambr. júni ’78 og
’79) sifellt minni innflutning og
framboð á erlendum hljómplöt-
um erlendis. Verst kemur þetta
niður á þeim tegundum hljóm-
platna sem hafa hæga veltu og
endurnýjun á lager, og kallar á
meira ogbreiöara úrval. Hér er
átt við tónlist, sem siður er
bundin smekk fólksins i dag eða
á morgun ss klassik, djass,
ýmsar tegundir popptónlistar
Samantekt: Páll Pálsson
gærdagsins,
svo og sérhæfðri
tónlist af ýmsu tagi td. nútima-
tónlist, harmónikkutónlist,
þjóðlagatónlisto.fl. t stuttumáli
er þróunin sú að innflytjendur
og smásalar koma ekki til með
að geta borið nema brot af þeim
lager sem eðlilegt er, og verður
úrvalið þvi svotil eingöngu
bundið við þá dægurtónlist sem
selst best á hverjum tima.
íslenskar hliómplötur
Þá er islensk hljómplötugerð
ekki siður i kreppu vegna „lúx-
usgjaldsins”. Það er augljóst
mál öllum er vilja kynna sér, að
hljómplötuútgáfa á Islandi
verður aldrei arðvænleg fyrir
útgefendur i sama mæli og
viða erlendis, þarsem kostnaður
við gerð einnar plötu og fram-
leiðsla 2-3000 eintaka hennar
kostar i dag á bilinu 10-20 mill-
jónir króna. Heildsöluverð is-
lenskra hljómplatna er nú 4.500
kr. þannig að i langflestum til-
fellum þurfa yfir 3000 eintök að
seljast til þess að hún byrji að
skila ágóða til útgefanda og við-
komandi listamanna. Nú, þegar
sala á plötum er aðeins um 50%
af þvi sem var á sama tlma
fyrir ári á öllum plötum, Is-
lenskum og erlendum, er orðið
svo erfittað ná tilskildri magn-
sölu, að Islenskar hljón.plötuút-
gáfur halda mjög að sér hönd-
unum i þessum efnum, enda út-
koman af þeim plötum sem
komið hafa út á þessu ári mjög
slæm.
Tóntækni og Hljóð-
riti i kröggum.
Hin litla sala Islenskra hljóm-
platna er auðvitað keðjuverk-
andi frá sölu til Utgáfu til fram-
leiðslu. En einsog flestum er
kunnugt eru nú starfandi tvö
hljóðupptökustúdió á Islandi,
Tóntækni hf. ogHljóðriti hf., og
er rekstrarafkoma þeirra mjög
slæm það sem af er þessu árinu
og útlitið framundan dökkt, þar-
sem aldrei hefur verið jafnlitið
að gera hjá þeim á þessum tima
árs, þegar útgefendur eru yfir-
leitt farnirað taka uppogundir-
búa jólaútgáfur sinar.
En burtséö frá tekjumissi og
atvinnuleysi hljóðfæraleikara
og erfiðri rekstrarafkomu
stúdióa og útgefenda — þá hlýt-
ur samt að verða mest eftirsjá i
hinu mikla og uppbyggjandi
starfi sem búiö er að vinna I is-
lenskri hljómplötuútgáfu og
sköpun islenskrar tónlistar sið-
astliðin 4-6 ár. Eitt af mark-
miðum þessarar uppbyggingar
var að sjá vaxa úr grasi hér á
Islandi hljóðupptökuaðstöðu og
tónlistarfólk, sem væri sam-
bærilegt við það besta i ná-
grannalöndum okkar, en tónlist
og tónlistariðnaður er mikil
tekjulind margra þeirra. Og þó
margir brosi i kampinn þegar
bjartsýnir hljómplötuútgefend-
ur tala um þann möguleika að
islenskir tónlistarmenn geti
„slegið I gegn” á erlendri
grund, þá má minna á að sama
gerðu Sviar þartil ABBA kom
fram.
Hljómplötusmygl
Trúlega er ekki smyglað inn
eins miklu af neinum varningi
og hljómplötum ogkassettum til
Islands, enda gerir islenskur
ferðamaður á erlendri grund
ekki hagstæðari innkaup en á
hljómplötum, — sparnaður við
kaup á 1 stykki er 5500-6500
krónur. Þannig er td. hægt að
fara til Englands og láta ferð og
uppihald I heila viku borga sig
með þvl að kaupa 20-25 hljóm-
plötur eða kassettur. Það leikur
ekki nokkur vafi á þvi, að mjög
mikið er um að fólk haldi sig
með plötukaup hér heima, en
kaupi þess mun meira þegar út
fyrir landsteinana er komið. Af-
greiðslufólk i hljómplötuversl-
unum verður áþreifanlega vart
við að fólk kemur inn I verslan-
ir, hlustar á og kynnir sér það
sem þvi þykir áhugavert, skrif-
ar niður það sem það vill eign-
ast og hverfur á dyr með orðun-
um „þetta þarf ég ab kaupa
mérnæstþegarég fertil...” eða
,þessaþarf ég að láta kaupa
fyrir mig i...”
Réttur
tónlistarunnenda
Hér að framan hefur aðallega
verið fjallað um innflutning og
framleiðslu hljómplatna frá
sjónarhóli þeirra sem byggja
sina afkomu á þeim viðskiptum.
En hvað með rétt tónlistarunn-
enda i landinu? Hver er réttur
þeirra td. samanborið við bóka-
unnendur, en lang nærtækast er
að bera plötur saman við bækur.
Er nokkuð sem réttlætir það að
allar bækur og timarit prentuð
erlendis og flutt inn til Islands
hafa 0% toll og 0% vörugjald?
Til er alþjóðlegur sáttmáli
sem kveður á um að ekki skuli
tollleggja list af neinu tagi, og
þó Islands sé ekki aðili að þess-
um sáttmála, er það engu að
siður svo, að hvorki bókmenntir
né myndlist eru tollskyldar hér,
— þvi þá tónlist: En jafnvel þó
islenskur tónlistarunnandi ætli
sér að kaupa plötur sinar hér,
þá hefur hann sifellt minni
möguleika til að velja sér þær
plötur sem hugur hans stendur
til, þarsem verslanir bjóða si-
fellt uppá minna úrval vegna
hinna stóru upphæða sem kostar
að halda lager gangandi og
hinnar hægu hreyfingar á hon-
um.
Við verðum bara að vona að
landsíeðurnir fari að sjá að sér
og leiðrétti þessi mál.
Viðlögðumleiðokkari einaaf
hljómplötuverslunum borgar-
innar til að kynnast viðhorfum
hins almenna hljómplötukaup-
anda. Þar varð fyrst á vegi okk-
ar Aðalheiður Benediktsdóttir:
— Kaupir þú mikið af hljóm-
plötum ?
„Nei, mjög litið. Mér finnast
þær alltof dýrar.”
— Myndir þú kaupa fleiri ef
verðið lækkaði?
„Já, það myndi ég gera. Til
þess að ná i þá músik sem mig
langar til að heyra fæ ég mest
lánaðar plötur hjá kunningjurr'
um og tek þær upp á segulband.
Tónlistin ersvomikill þáturi lifi
minu að ég get ekki án hennar
verið. Ég hef enga ánægju af þvi
að hlusta á tónlist i útvarpinu,
án þess að ég sé að setja út á út-
varpið sem slikt, en það kemur
henni bara svo illa til skila, ekki
sist klassikinni.”
kaupa fleiri ef verð þeirra lækk-
aði?
„Sjálfsagt, myndi ég gera
það. Ég eralvegviss um að sal-
an myndi aukast ef rikið myndi
draga álögur sinar til baka.”
— Þorkell Samúelsson.kaupir
þú mikið af plötum?
„Já, svolitið, en þær eru bara
svo dýrar.”
— Heldurðu að þú myndir
— Sigurður ólsen. Kaupir þú
mikið af hljómplötum?
„Jú, nokkuð mikið. Maður
reynir aðallega að fylgjast með
vinsælustu plötunum.”
— Finnst þér þær þá ekki dýr-
ar?
„Jú, þær eru heldur dýrar
miðað við 'pað sem gerist er-
lendis. Erlendis kosta plötur
hreint ekki neitt miðað við hér
heima.”
— Ef plötuverðið lækkaði hér,
myndir þú þá kaupa fleiri plöt-
ur?
„Já, alveg hiklaust”.

Tafla 2 — 40%
75% tollur 75% 75%
Opb.gj. 30% vörugj. 16% 0% 0%
2ft%sölusk. 20% 20% _ 20%. . ....
Áætlað Kg. 4500 Kg. 6000 Kg. 8000 Kg. 11000
magn Stk.22500 Stk.30000 Stk. 40000 Stk. 55000
Innkaupsverð 36.450.000 48.600.000 64.800.000 89.100.000
Fragt 10% 3.645.000 4.860.000 6.480.000 8.910.000
Banki 3% 1.202.850 1.603.000 2.138.400 2.940.300
Tollur 75% 30.973.388 41.297.850 55.063.800 40.380.120
Vörugj. 30% 21.681.371 15.417.864 0 0
Heilds. 20% 18.790.521 22.355.902 25.696.440 28.266.084
Smásl. 40.8% 45.999.197 54.727.250 62.904.885 69.195.374
158.742.327 188.862.666 217.083.525 238.791.878
Sölusk. 20% 31.748.465 37.772.533 43.416.705 47.758.375
L90.490.792 226.635.199 260.500.230 286.550.253
Meöalverð pr.stk. 8.466 7.554 6.512 5.210
Til rik smt. 84.403.224 94.488.247 98.480.505 88.138.495
Tafla 1 1978 1979 %
Jan. innfl. erl. hljómpl. 13.845 12.625 1.220
Febr. 22.895 21.665 1.230
Marz 31.290 28.195 3.095
April 33.715 36.430 2.715
Mai 32.400 23.805 8.595
Júni 36.350 22.620 13.730
Heildarinnfl. jan./jún 1979 170.495 145.340 25.155