Helgarpósturinn - 11.04.1980, Blaðsíða 12

12
Föstudagur 11. apríl 1980
Þeir eru liklega margir sem kannast viö nafn Siguröar
Hallmarssonar, skólastjóra á Húsavik, en hann hefur um langt árabil
veriö meö helstu framámönnum leikfélags staöarins, bæöi leikiö og
leikstýrt.
Siguröi hefur nú veriö boöiö aö leika Snorra Sturluson f mynd þeirri
sem sjónvarpiö er aö fara aö gera um þetta helsta skáld tslendinga.
Þegar maöur litur Sigurö augum, er ekki erfitt aö imynda sér hann
sem Snorra, háriö I lengra lagi og skeggiö mikiö og sítt, allur hinn
rólegasti i fasi.
— Hvaöa augum litur þú
Snorra?
„Þaö hefur'' margt og mikiö
veriö um hann rætt og ritaö.
Kennslubækur okkar i Islands-
sögu hafa lýst honum sem
ágjörnum ref, að visu snillingi i
aö skrifa, en svo fastheldnum á
fé, aö nálgast hreinan nirfilshátt.
Mér finnst sú mynd, sem okkur
hefur veriö gefin af honum heldur
einhliöa. Ég lit á hann sem
heimiliskæran friösemdarmann,
glaösinna og góöan heimilisfööur.
Þaö er tildæmis athyglisvert, aö
hvergi er minnst á heimilisilldeil-
ur I Reykholti, svo undarlega sem
þau hafa veriö samsett. Og sagt
er aö hjónaerjur dóttur hans og
tengdasonar hafi dvinaö, þegar
þau voru meö Snorra.”
— Núi heíur tilvonandi leikstjóri
myndarinnar sagt aö Snorri hafi
veriö „býsna samsettur gaukur.”
Hvaö vilt þú segja um þaö?
„Já, hann var þaö, þaö liggur 1
augum uppi, þvi hann var lista-
maöur og þvi ákaflega
hrifnæmur. Þaö getur þvi oft hafa
togast á I honum, aö láta stjórnast
af tilfinningum eöa kaidri skyn-
semi og rökhyggju, en af hvoru
tveggjai hefur hann haft af nægu
aö taka.
Ég vona aö mér takist aö sýna
mannlega mynd af Snorra.”
— Finnst þér þiö eiga eitthvaö
sameiginlegt?
„Þetta er ekki sanngjörn
spurning. Hver myndi likja sér
viö Snorra Sturluson? Og hver vill
lýsa sjálfum sér? Annaö mál er
þaö ,hvort mér tekst aö laga mig
eftir þeirri mynd, sem ég þykisL
eiga af Snorra, veröur timinn aö
.leiöa I ljós, en þess meira sem ég
kynni mér hann, þess hlýrra er
mér til hans.”
— Er þetta ekki stórt tækifæri
fyrir áhugaleikara?
„Vissulega er þetta dýrmætt og
gott tækifæri, væri það fyrir
hvern sem er. Mér er sýnt mikiö
traust meö þvi og ég vona aö mér
takist aö risa undir þeirri ábyrgö
sem þvi fylgir. Auðvitaö.mun ég
leggja mig allan fram um aö gera
nef úr venjulegu kítti, en hann var
nefbrotinn og þurfti þvi alltaf aö
lagfæra þaö, þegar hann lagöi á
sig gerviö. Þar sem fjölskyldu-
meölimirnir voru aö leika, fékk
ég aö sjá æfingar og stundum
sýningar. Mér er I barnsminni,
hve mér þóttu leiktjöldin falleg,
en um langt árabil málaöi þau
Jóhann Björnsson myndskeri,
sem lengi var búsettur á Húsavik.
Ég hef séö þessi tjöld seinna og
hefur hrifning min ekki minnkað.
Þau voru mjög falleg.”
— Hefur Leikfélag Húsavikur
einhverja sérstööu meöal áhuga-
leikfélaga úti á landi?
„Þaö er vel i sveit sett. Þar á ég
viö, aö aö þvi liggja fjölmennar
sveitir, þar sem Ibúarnir eru
-mjög listelskir og hafa ætiö sótt
sýningar okkar mjög vel. Nú,
þetta er gamalgróiö félag, en þaö
er 80 ára á þessu ári. Starfsemin
hefur veriö nokkuö samfelld og
ekki slitnaö sundur siöan fyrir
1950.”
— Hvernig er aö vera
áhugaleikari og starfa meö
áhugaleikhúsi?
„Þetta er dálitiö stór spurning.
Ef þú átt viö hvaöa viöhorf ég hafi
til þess starfs, þá geri ég sömu
kröfur til min og ég væri aö leika i
atvinnusýningu og ég held að viö
gerum þaö öll. Leikféiag Húsa-
vikur er metnaðargjarnt. Þar
leggja sig allir fram og gera sitt
ýtrasta, hvaöa störf sem þeir
hafa i sýningunni. Ég held aö eng-
um dytti I hug aö liggja á liöi sinu.
En auövitaö erum viö oft þreytt,
þegar gengiö er til náöa um miö-
nætti eftir langt dagsverk og
krefjandi æfingar, og sumir jafn-
velhóta þvi þegar þeir leggjast á
koddann, aö þetta skuli i siöasta
sinn, sem þeir leggi þessar æfing-
ar viö dagsverkin. En svo koma
sýningarnar — fæöingin afstaöin
og þá gleymist þreytan og félagiö
hleöur niöur ómegö leikrita.
Aö löl.i œvíntýri gerasl
Menn eru áhugaleikarar annaö
hvort af þeirri ánægju sem starfið
Jielgarpósturinn.
— Hvernig gengur aö reka þetta
fjárhagslega?
„Ekki of vel. Meðalleiksýning
þarf tiu sinnum húsfylli til aö
koma slétt út, og vinna þá allir
ókeypis.”
Jön Jónsson f Dœnum
og dli á landi
„Hver myndi likja sér viö Snorra Sturluson? Og hver vill lýsa sjálfum
sér?”
,Geri sömu kröfur til min og ég væri aö leika Iatvinnusýningu
„Mig fýsir ekki I Reykjavik, ég kann betur viö mig I dreifbýlinu”
— Hvaö er hægt að gera til aö
bæta stööu ’þessara; áhugaleik-
félaga?
„Ég er búinn aö svára þvi hvaö
húslega aöstööu snertir. Nú, viö
vitum aö fjárhagsstaöa hlýtur aö
vera erfiö viöa i fámennari
héruðum. Bandalag islenskra
leikfélaga þyrfti aö vera mun öfl-
ugra. Þaö þyrfti til dæmis aö eiga
búningasafn, sem ofvaxiö er
hverju leikfélagi aö eiga. Hins-
vegar geta félögin nýtt sér aö
smala fatnaöi sem fólk vill losa
sig viö úr fataskápum og þaö höf-
um við veriö iöin viö á Húsavik.
Þau eru mikils viröi innan fárra
ára vegna þess hve tiskan er fljót
aö breytast. Leikfélag Reykja-
vikur og Þjóöleikhúsiö hafa þó
stutt áhugaleikhúsin mjög mikiö.
Hugsanlegt væri aö bandalagiö
gæti látiö gera leikmyndarmódel
til aö vinna eftir, og gætu þau
gengiö á milli félaga. Hjá þvi
þyrftu aö vera tiJ teikningar af
sem flestum sviðum áhuga-
leikhúsa. Einu sinni var viö þaö
miöaö aö styrkur til áhugaíeik-
félaga frá riki væri sem svarar
launum leikstjóra. Þvi fer viös-
fjarri aö svo sé nú, og eru þó laun
leikstjóra viö áhugaleikhús
minna en helmingur að þeim
launum sem hann fengi I at-
vinnuleikhúsi. Meö öörum oröum,
Jón Jónsson, góöur og viöur-
kenndur leikstjo'ri setur upp
„Frækinn förumaður” hér I at-
vinnuleikhúsi og fær laun sam-
kvæmt taxta. Hafi hann sett upp
sama Verk noröur á Húsavik ber
honum samkvæmt taxta sama
félags tæplega helmingur þeirra
launa sem hann fékk i atvinnu-
húsinu, og þarf hann þó oft nyöra
aö kenna viövaningi — haf a I hönd
I bagga meö gerö leikmyndar —
sjá um búningateiknun og leik-
hljóö og ljo's, þar sem aörir fag-
menn sjá um I atvinnuleikhúsun-
um hér. Nú er þaö svo aö flestir
leikstjórar eiga heima I Reykja-
„LeiKhds verdur ðð haldu lilandi
tenyslum við sinn áhorlendðhóp"
mitt besta. Þaö geri ég alltaf
þegar ég leik.”
— Teluröu aö þetta hafi einhver
áhrif á þinn leiklistarferil?
„Auövitaö hlýtur hlutverkiö aö
þroska mig. Enégreikna meö aö
veröa áfram dreifbýlingur.”
4lll porpið á kali í
leihlislinni
— Hvenær vaknaöi áhugi þinn á
leiklist?
„Svo lengi sem ég man eftir,
hefur hann alltaf veriö fyrir
hendi. Þegar ég var aö alast upp,
var allt þorpiö meira og minna á
kafi i leikstarfinu. Fööurafi minn,
föðursystir og móöir min, öil voru
þau áhugaleikarar. Þess vegna
kynntistég snemma undirbúningi
sýninganna. Ég man t.d. vel
þegar ég 5 ára pollinn
fylgdist meö þvi þegar afi gamli
var aö búa til á sig skegg úr ull og
veitir þeim eöa þeim skyldum
sem þeim finnst þeir hafa viö
menningarviöieitni. Fari þetta
saman er liklegt aö áhuginn vari
lengur, og meöan svo er held ég
aö starfi áhugaleikfélaganna sé
ekki mikil hætta búin. Meö
tilkomu sjónvarps og bættum
samgöngum eigum viö þess oftar
kost aö sjá góöar atvinnu-
sýningar. Ég held ab þetta sé
áhugaleikhúsunum tii góös. ÞaÖ
gefur sterka viömiöun — sýnir
okkur markiö sem vert er aö
keppa aö, gerir enda áhorfenda-
hópinn kröfuharðari. Mér þykir
vænt um þegar ég heyri strangar
kröfur geröar til Leikfélags
Húsavikur. Mér finnst aö þá séum
viö á réttri leib. Hinsvegar er mitt
starf þannig aö ég á alltof sjaldan
kost á aö fara i leikhús hér I
Reykjavik. Ég er lika latur aö
feröast á veturna.
„Ég gleymdi nú aö geta þess aö
þaö getur veriö býsna gaman
aö vinna viö leiksýningar. Þaö er
oft glatt á hjalla á æfingunum, og
þaö er gaman aö vera þátttakandi
i þvi aö smá ævintýri gerist á
heimshjara eins og Húsavik er..
Og vissulega er þaö ævintýri aö
um 80 manns skuli sameinast til
átaks um aö koma leiksýningu
eins og Fiölaranum á þakinu á
sviö, og var sú sýning ekki eins-
dæmi hvaö vinnufúsar hendur
snertir.Sliktstarfværi ekkiunniö
meö fýlu og fáleikum.”
— Hver eru helstu vandamálin
vib rekstur svona áhugaleikhúss?
„Húsnæöismálin eru mjög erfiö
hjá okkur vægast sagt. Gamla
samkomuhúsiö okkar var af
nokkrum vanefnum byggt en
góöum hug áriö 1929 og er þvi
komiötil á sjötta áratuginn. Leik-
sviöiö er þröngt og undir súö og
er þvi lofthæð næsta litil út viö
jaöra leiksviðs, sem þýöir, aö
leggja veröur flöt ( og stundum
flytja fram I sal) leiktjöld fyrsta
þáttar meöan veriö er aö leika
annan þátt. Hönnun leikrnyndar
er þvi æbi oft höfuöverkur i þvi
annars blessaöa húsi.
Viö eigum teikningar af nýju
leikhúsi, viöbótarbyggingu viö
félagsheimili Húsavikur, en
liklega veröur langt þangaö til vib
getum séö þaö risa af grunni. Viö
veröum aö gera eitthvaö til aö
brúa bilið milli þess hvar viö
stöndum nú og til þess aö komast
á fjalir nýja hússins. Hvernig þaö
veröur gert veit ég ekki, en eitt er
vist? Gamla húsiö getur ekki
dugaö okkur, dragist bygging
þess nýja nokkuö sem heitir.”
— Mér skilst aö ekki sé mikiö
hlúö aö þessari starfsemi i
landinu. Hvaö vilt þú segja um
þaö?
„Þaö er vist sjaldan talaö svo
við mann i fjölmiölum, aö hann
fari ekki óöara aö minnast á
styrki og annaö þess háttar, rétt
eins og reiknaö sé meö aö engir
iesi aðrir en ráöamenn fjármála.
Viö skulum sleppa þvl aö þessu
sinni.”
i------------------------------
vík og því veröa þeir aö vinna aö
áhugasýningum fjarri heimili
slnu. Vinnutlmi oft á tiöum sá
sami.
Þegar þessi Jón er beöinn aö
koma og setja upp sýningu noröur
I landi hugsar hann sig gjarnan
um áöur 'en hann svarar viö-
komandi félagi, ef ske kynni aö
hann fengi starf hjá atvinnu-
leikhúsi nær sinu heima. Dráttur
á svarinu getur reynst félaginu
erfiöur — sett þaö i timaþröng.”
— Hvernig mætti koma þarna á
meira réttlæti?
„Meö þvi aö þegar Jón Jónsson,
sem væri félagi I Fél. Islenskra
leikstjóra og þar með viöur-
kenndur menntaöur og reyndur
leikstjóri heföi lokið uppsetningu
hjá leikfélagi úti á landi fengi
hann vottfesta uppskrift for-
manns á’ þar tii geröu eyöublaöi
og gæti siöan fengiö laun sln.”