Helgarpósturinn - 11.04.1980, Blaðsíða 22

22
Föstudagur 11. apríl 1980
__helgarpósturinrL.
„V7ð eriffii ekki
í fórnartónlist”
rætt við Stefán S. Stefánsson
viðtal: Jóhanna Þórhallsdóttir
§ 1
» I ' íf
rður Þorri
Stefán Stefánsson er ungur
saxófónleikari og tónskáld.
Hann hefur leikiö I fjölmörgum
hljómsveitum s.s. Galdra-
körlum, Ljósunum I bænum,
Melchoir, Big bandinu o.s.frv.
Um tfma var hann hvorki meira
né minna en I 6 hljómsveitum I
einu. Geri aðrir betur! Nú er
Stefán i hljómsveitinni Tivolf
ásamt þeim ólafi Helgasvni,
Gunnari Hrafnssyni, Birni
Thoroddsen, Hirti Howser, Árna
Sigurössyni og Siguröi Sigurös-
syni. Þeir er nýbúnir aö hljóö-
rita litla plötu sem er væntanleg
á markaöinn f aprfl.
ískur, pip og
djöfulgangur.
— Hvernig saxófón spilar þú
á?
— Ég spila á tenór saxófón, ég
fíla betur hljóminn í honum. Aö
mörgu leyti snerist ég af allt
saxófón yfir á tenór saxófón
vegna þess aö hljóöfæriö mitt er
svo gott.besta tegund sem völ er
á. En munnstykkiö olli þvi aö
þaö var erfitt aö komast upp á
lagiö meö aö spila. Ég fór I
gegnum píslartimabil sem var
ekkert nema ískur, pip og
djöfulgangur. Þegar ég var
búinn aö komast yfir þaö, þá var
allt I lagi.
— Hvernig liöur þér þegar þú
ert aö spila á saxófóninn?
— Mér lföur stundum eins og
allt gangi upp, eins og ég fái
lyklakippuna aö leyndar-
dómnum, en stundum liöur mér
eins og eggi á pönnu, alveg eins
og maöur sé búinn aö gera á sig.
Einu sinni var ég aö spila á tón
leikum fyrir fjögur þúsund
manns I Laugardalshöllinni. Eg
var svo stressaöur aö ég setti
saxófóninn ekki nógu vel
saman. Ég kom ekki upp neinu
hljóöi og hélt aö saxinn væri
bilaöur, á þessari lika örlaga-
stundu. Fyrstu tónarnir fyrir
framan fjögur þúsund manns.
Hugsaöu þér aö standa á sviöinu
og halda aö saxinn sé bilaöur.
Þaö fór kaldur svitahrollur um
mig. Þetta er eins og þegar
maöur sest upp i flugvél og sér
annan hreyfilinn detta, þaö er
ekkert hægt aö gera.
— Hvaöa tónlist spilar þú?
— Ég kann ekki aö spila aöra
tónlist en þá sem ég er á kafi i
núna, popptónlist. Ég er aö
reyna aö spila jasstónlist, en
Sö er erfiöara en aö segja þaö,
ö er flókiö fyrirbæri. Þaö er
leiöindamórall rikjandi I tónlist,
sá misskilningur aö þaö séu
sömu filósófisku viöhorfin á bak
viö alla tónlist. í popptónlist
rikir allt annaö viöhorf: aö þú
hafir ánægju af laginu,aö þú
filir þaö, og aö þaö gefi þér
eitthvertgildi, þá er takmarkinu
náö. Þaö á ekki aö vera
ódauölegur minnisvaröi um
höfundinn um ókominn tima.
Þaö er tiltölulega nýtt aö menn
skuli segja, ég spila þetta vegna
þess aö ég fila aö spila þetta
Filósófian á bak viö það er
þessi: ég ræö minni listsköpun
sjálfur, ég hef mitt frelsi. En
fordæmingareins ogheyrsthafa
hjá þessum klassikerum
sumum hverjum eiga engan rétt
á sér. Ég ber mikla viröingu
fyrir tónlistarframleiöslu
þeirra, — en sumir eru meö
sleggjudóma sem eru sprottnir
upp af öörum viðhorfum til
tónlistarinnar. Og eins og ég
sagöi einhvern tlma i blaöa-
viðtali, þú heyrir gott danslag,
þú hefur gaman af þvi, tærnar
fara i gang og svo er þaö búiö.
Tilgangnum er náö.
Sundrungaröfl.
— Þau öfl sem sundra popp-
tónlist eru þrjú. 1 fyrsta lagi
rikisvaldiö eöa I raun og veru
andspyrna rikisvaldsins gagn-
vart okkur meö afskiptaleysi
sinu, meö þvi aö láta sér standa
á sama. I ööru lagi fjölskyldu -
myndurr milli útgáfufyrir-
tækjanna, þaö er ekki nógu
mikil blöndun innan tónlistar-
mannanna sjálfra. Fjölskyldur
hjá þessari útgáfu spila ekki
meö hinni útgáfunni o.s.frv. Og I
þriöja lagi gerir þessi sundraöi
hópur þaö aö verkum aö hver
maöur reynir aö ota sinum tota.
Þaö hefur aldrei veriö reynt aö
glæöa meöal popptónlistar-
manna þaö sem heitir stéttar-
vitund fyrr en nú, þegar SATT
kemurtilsögnnar. Þaöerfyrsta
skerfiö og þaö eina i raun og
veru. Semjiröu popplag sem er
spilaö i útvarpinu þá færöu sex
sinnum minni höfundarlaun en
þeir sem semja þaö sem kallaö
er æöri tónlist. Þetta er metiö I
punktum, viö fáum 4 punkta en
klassikerar fá 24 punkta. Sex
sinnum meira. Þaö er auövitað
ekkert réttlæti I þessu. SATT er
fyrsta viöleitnin til aö breyta
þessu.
— Hefuröu fengiö pening fyrir
þær plötur sem þú hefur gert?
— Ég hef aldrei fengiö eyri
fyrir aö spila inn á eigin plötu,
einungis stefgjöld. Þetta er
alveg gifurleg vinna, en hún
hefur veriö skemmtileg, annars
væri maöur ekki að þessu. Þaö
eru ekki geröar nægilegar
kröfur til hljóöfæraleikaranna
sjálfra, ekki nógu mikil pressa
á aö þeir þróist fram á viö,
engin rökleg og skynsamleg
gagnrýni. Þaö er ekki nóg aö
segja: þetta er ekki nógu gott,
heldur veröur aö segja af
hverju. Þeir veröa aö finna að
þaö sé veriö aö fylgjast meö
þeim og aö þaö sé veriö aö gagn-
rýna þá. Hann er haröur þessi
bransi. Þaö er ýmislegt ljótt
sem er hægt aö segja um hann.
Þaö má eiginlega segja aö
sumir I þessum bransa eru skit-
hælar og svo aftur á móti eru
lika mjög góöir menn. Þaö er
eins og gengur og gerist hvar
sem er 1 heiminum, i hvaöa stétt
sem er. Þaö vantar meiri lifandi
spilamennsku, fleiri tónleika
og staöi þar sem hljómsveitir
koma fram. Þaö vantar meiri
mannskap, meiri blöndun,
meira lif.
— Hvað finnst þér mark-
veröast aö gerast hér?
T.d. Mezzoforte, Demo og
Tivoli og sérstaklega jass- ■
bylgjan sem er að koma yfir, -
þessi aukni áhugi fyrir aö
skreppa niöur i Stúdenta-
kjallara, drekka eina léttvin
yfir jassi. Or þeim jarðvegi
koma siöan nýir tónlistarmenn.
Jass er og hefur veriö mitt eftir-
læti.
Have a good time -
stílU.
— Geta allir oröiö tónlistar-
menn.?
— Já, já, þaö geta þaö allir. Eg
held aö þaö sé aöallega
uppeldislegur hlutur. Þaö
skiptir miklu máli hvernig
menn einbeita sér aö hlutnum I
æsku. A sumum heimilum er
engin tónlist og enginn sem
spilar á hljóöfæri. Þannig aö ég
held aö allir geti oröiö tónlistar-
menn, hitt er svo annað mál
hvort allir geti oröiö góöir tón-
listarmenn.
— Ert þú góöur tónlistar-
maöur.
— Ef ég neita er þaö eins og
óþarfa hógværö og ef ég segi já,
er eins og ég sé drýldinn. Ég
hugsa aö aörir séu frekar til aö
dæma um þaö, en ég tel sjálfan
mig ekkert sérstaklega góöan
tónlistarmann.
— Hvaö ertu aö spila núna?
— Núna er ég aö spila hresst
og dúndrandi popprokk. Þaö er
svolitill commercial still á þvi,
þaö er ekki grundvöllur fyrir
annað. Ég er þeirrar skoðunar
aö þetta eigi eftir aö ganga I fólk
og sé ágætis skemmtitónlist.
Kannski góöút frá þeim tilgangi
séö. Viö erum ekki i fórnar-
tónlist.
— Hvernig finnst þér pönk
tónlist?
— Mér finnst hún ósköp þunn.
Ég væri mjög hress meö hana ef
aö þaö væri einhver hugmynda-
fræöi á bak viö hana. Þetta eru
bara þunnir frasar. Ég vil að
menn geti rökstutt þaö sem þeir
eru aö segja, slái ekki um sig
meö einhverjum frösum eins og
„íslendingar eru allir vit-
lausir.”
— En hvaö með spunatón-
listina?
— Þessir spunakallar eru
dálitiö misjafnir. Sumir eru
fyrir ofan minn skilning, ég
fatta ekki hvaö þeir eru aö gera.
Ég sá t.d. Evan Parker og mér
fannst hann mjög góöur.
„Spooky — fitl”
— Þú ert I heimspeki 1 háskól-
anum. Hvernig er þaö?
— Ég held aö þaö sé almennur
misskilningur i sambandi viö
heimspeki, fæstir viti I raun og
veru hvaö hún er. Sumir halda
kannski aö heimspekingar viti
svör viö öllum vandamálum og
aörir blanda saman dulspeki og
heimspeki og halda aö þetta sé
fitl viö spooky-heima. En þetta
er fyrst og fremst gagnrýnin,
skynsöm hugsun á vanda-
málum, sem aö minum skilningi
veröur aldrei svaraö. Þú svarar
aldrei spurningunni um hinstu
rök tilverunnar en með þvi aö
velta spurningunni fyrir þér og
lesa kenningar, þá færöu vissa
tilfinningu fyrir öðruvisi
upplifun á heiminum sem viö
lifum 1. 1 eölisfræöinni voru
spurningar eins og þessi vanda-
mál hjá mér. Milli tveggja
massa er kraftur sem togast á,
af hverju er þetta svona? Eölis-
fræöin getur komist að þvi aö
útskýra hvernig hlutirnir eru,
en heimspekin reynir aö íást viö
þaö af hverju þeir eru svona.
Spyrjir þú menn um einfalda
hluti úr hans daglega lifi segir
hann. Þetta er svona og endar
oft á þvi aö segja; Þetta er
bara svona. 1 raun og veru
höfum viö ægilega takmarkaöa
skýringu á okkar lifi og okkur
sjálfum.þegar viö grennslumst
fyrir um þaö. En þaö er viss
tilfinning viö þaö aö stunda
heimspeki. Þaö temur manni
gagnrýni á rökstuddum
forsendum. Ennfremur getur
þaö breytt upplifun þinni á
heiminum og jafnvel gildi sem
þú hefur alltaf taliö rétt áöur en
þú ferö aö kanna þaö. — Þaö er
ekki svoleiöis aö menn sem
leiöist lifiö droppi bara I heim-
speki. Þetta er eins ópraktiskt
fag og hugsast getur hvaö fjár-
málahliöar snertir. Þaö er nú
þaö, maöur lifir ekki af brauöi
einu saman..