Helgarpósturinn - 11.04.1980, Blaðsíða 20

20
Föstudagur TT. áþríri980
?^JielgarpásturínrL.
Hvað er sölufrétt?
Þótt Vísir sé búinn aö sklra
sjálfan sig „vandaö og hressi-
legt blaö” veit ég ekki betur en
aö hann haldi enn fast viö gömlu
einkunnaroröin sem staöiö hafa
I haus blaösins meira en hálfa
öld: Fyrstur meö fréttirnar.
Þessi einkunnarorö hafa veriö
trúarjátning blaöamannastétt-
arinnar um allan heim slöan
hún varö til sem stétt. Þaö hefur
alltaf veriö keppikefli blaöa-
manna aö þefa upp eitthvaö sem
enginn annar veit af og vera
fyrstur til aö koma þvl á fram-
færi viö almenning — á undan
hinum blööunum.
Útgefendur hafa ekki siöur
lifaö eftir þessari reglu. Þeir
hafa sett samasemmerki á
milli nýrrar ferksrar fréttar og
góörar sölu blaösins. „Scoop”
heitir þaö á alþjóölegu fagmáli
þegar blöö fá upp I hendurnar
um sölufrétt dagsins eru smá-
mál iöulega blásin út, hlutum
kippt úr samhengi og staö-
reyndum sleppt ef þær eru
„leiöinlegar” — alveg burtséö
frá þvl aö þær eru kannski
kjarni málsins. Aöalatriöiö er
aö vera meira krassandi en
keppinauturinn — hitt slödegis-
blaöiö.
Drottningin
seldist ekki
Ég var aö lesa I ágætu dönsku
blaöi, Levende Billeder, um
könnun á sölu dönsku slödegis-
blaöanna tveggja BT og Ekstra-
blaösins (aö vlsu heita þau „fro-
kostaviser — hádegisveröarblöö
— á dönsku. bvl þau kom a út um
FORLOVER MARQRETHE
SIG MED FRISK
Ekstra
Biadet
m
m
Glty
VEB
MYH
fc ^ fWl Han f Ö. A. Mord . skulle mdt liget: RgH 'ren skydes HB)
LINES MORDER
KENDT PJ
REFSHALEDEN
Blev Line kvalt, fordi WLines X forældre f, brudt i sammen
HBIEHUSfl
il
Fjölmiðlun
■Éft eftir Þröst Haraldsson

frétt sem enginn annar hefur.
Slík frétt er óskadraumur jafnt
blaöamanna sem útgefenda sllk
frétt fær algjöran forgang fram
yfir annaö efni, hún ryöur öllu
ööru út.
Þess veröur þó aö geta aö
nokkur stigsmunur er á blööum
hvaöþetta varöar. Ef viö tökum
hinn islenska blaöaheim sem
dæmi, þá eru morgunblööin
skrifuö slödegis og fram eftir
kvöldi dagsins áöur en þau
koma út. Sá sem kaupir blaö
klukkan 9 aö morgni er aö
kaupa 10-15 klukkustunda gaml-
ar fréttir.
ööru máli gegnir um siödeg-
isblööin. Slöustu fréttirnar I
þeim eru skrifaöar á 11. timan-1
um aö morgni og blööin koma út
klukkan 13. Þá eru nýjustu
fréttirnar aöeins 2-3ja tlma
gamlar. Af þessari ástæöu
leggja siödegisblööin langtum
meira upp úr fréttaflutningi en
morgunblööin og I kapphlaupinu
um fréttirnar veröa æsifréttirn-
ar til. Til þess aö veröa sér úti
Þröstur Haraldsson hefur
veriö viö nám og störf I blaöa-
mennsku I Danmörku nokkur
misseri. Hann skrifar aö staö-
aldri Danmerkurpósta I Helgar-
póstinn.
11-leytiö og salan miöast viö aö
þau séu lesin I matartimanum).
Þar var reynt aö finna hvaö þaö
er sem veldur hinum miklu
sveiflum á sölu blaöanna (sala
Ekstrablaösins getur sveiflast á
milli 220 og 280 þúsund eintaka),
hvort skýringarinnar sé etv. aö
leita I fréttavalinu og, ef svo
væri, hvaöa fréttir seljast best.
Þeir sem aö könnuninni stóöu
komust aö þeirri merku niöur-
stööu aö svonefndar „sólófrétt-
ir”( þ.e. þegar blaöiö er eitt
meö fréttina) eru siöur en svo
góö söluvara.
Um þetta eru nefnd nokkur
Stærsta „sólófrétt” i sögu
dönsku pressunnar. En hún
seldist samt ekki.
dæmi. Haustiö 1966 birti Ekstra-
blaöiö stærstu „sólófrétt” I sögu
danskra fjölmiöla. Blaöiö haföi
veriö aö snuöra I einkalifi Mar-
grétar, núverandi drottningar,
sem þá var ólofuö prinsessa, og
komist aö þvi aö hún var aö slá
sér upp meö frönskum greifa,
Henri þessum sem nú er hennar
ektamaöur og prins aö nafnbót.
En þótt Danir séu ákaflega for-
vitnir um hagi sins kóngafólks,
seldist blaöiö ekki meira en
vanalega. Daginn eftir fylgdi
blaöiö fréttinni eftir og þá var
salan mun meiri. En I millitlö-
inni voru öll hin blööin, útvarp
og sjónvarp búin aö gera málinu
ýtarleg skil.
Annaö dæmi: I október 1978
hvarf 13 ára stúlka I Kaup-
mannahöfn. Þrem vikum siöar
fannst líkiö af henni i höfninni —
eftir aö BT. og Ekstrablaöiö
voru komin I prentun. Allan
daginn og morguninn eftir var
skýrt ýtarlega frá málinu I
hverfa- og staöarblööum, út-
varpi, sjónvarpi og morgun-
blööunum. Samt varö metsala á
BT. og Ekstrablaöinu, sem
slógu fréttinni upp — daginn
eftir.
Gamlar lummur
seljast best
Samkvæmt þessu viröast blöö-
in ekki vera fær um aö „búa til
fréttir”. Fólk viröist ekki kaupa
þau til aö lesa nýjar fréttir,
heldur til aö fræöast meira um
Þegar likið af Linu litiu komst á
forsiðu BT var fréttin orðin sól-
arhringsgömul. Samt var salan
12,3% yfir meðallagi.
mál sem þaö veit eitthvaö um
fyrir. Þaö má lika spyrja hvort
almenningur treysti blööunum
ekki svo illa aö hann biti ekki á
agniö ef blaöiö er eitt um hituna,
ef hann er ekki búinn aö fá frétt-
ina staöfesta annars staöar áö-
ur.
En hvaö er þaö þá sem selst?
Eitthvaö er þaö, þvi BT og
Ekstrablaöiö eru langútbreidd-
ustu blöð Danmerkur og seljast
hvort um sig I yfir 200 þúsund
eintökum. Það er taliö aö þriöj-
ungur eöa jafnvel helmingur
danskra blaöalesenda lesi ann-
aö hvort blaðið eöa bæöi.
Jú, þaö sem selst eru „gamlar
lummur”, fyrst og fremst ef
eitthvað hefur verið um þær i
sjónvarpinu kvöldiö áöur. Um
þetta eru nefnd mýmörg dæmi I
greininni.
Bæöi blööin seldust vel daginn
eftir jaröarför hins þekkta dæg-
urlagasöngvara Gustavs
Wincklers (einskonar danskur
Haukur Mortens) sem fékk gott
pláss I sjónvarpsfréttunum;
daginn eftir aö fulltrúi Dana I
Söngvakeppni Evrópu var val-
inn i sjónvarpssal var góö sala.
Þekkt fólk úr menningar- og I-
þróttalifinu er góö söluvara, en
fyrst og fremst ef þaö ef nýbúiö
aö koma fram I sjónvarpi.
Þessi regla hefur fengiö góöa
staöfestingu eftir aö sjónvarpiö
hóf útsendingu á þættinum „Rás
22”. Sá þáttur er I beinni útsend-
ingu og er siöast á dagskrá
kvöldsins, fjóra daga I miöri
viku. Þar er tekiö á ýmsum
þeim málum sem eru milli
tannanna á fólki, auk þess sem
bryddaö er á upp á nýjum um-
ræðuefnum. Viötöl viö „venju-
legt fólk” sitja I fyrirrúmi, fólk
segir frá reynslu sinni og viö-
skiptum viö yfirvöld, lækna,
húseigendur, dómstóla. Svo er
leitað svara hjá viðkomandi yf-
irvaldi og sérfræöingum. Inn I
þetta er skotiö skemmtiatriöum
og viðtölum viö þá sem þau
flytja.
Þessir þættir hafa á köflum
veriö eitthvert besta sjónvarps-
efni sem ég hef séö, en oft hafa
þeir dottið niöur á æsifréttastig-
iö. Og þar koma „hádegisverð-
arblööin” til sögunnar (og
reyndar llka vikublöö á borö viö
Se & Hör og Billedbladet). Þaö
má segja aö þaö sé föst regla aö
þegar eitthvað krassandi kemur
fram I Rás 22 fylgja BT og
Ekstrablaöiö þvi eftir. I áöur-
nefndri könnun kemur glöggt I
ljós hvers vegna þau gera þaö:
þaö bregst ekki aö salan eykst.
Þarna má segja aö um ákveöiö
samspil sé aö ræöa milli sjón-
varpsins og blaöanna og þaö er
einmitt I sllku samspili sem æsi-
fréttablööin njóta sín best — og
græöa mest.
Aö lokum má geta þess aö
könnunin leiddi I ljós aö ekki er
um beina sölusamkeppni aö
ræöa milli blaöanna tveggja. A
þeim fimm mánuðum sem at-
hugaöir voru geröist þaö aöeins
fimm sinnum aö annaö blaöiö
seldist óvenjuvel meöan hitt
seldist undir meðallagi. 25 daga
fylgdust þau aö upp eöa niöur
fyrir meöallag. Afganginn af
timanum var salan annaö hvort
i meöallagi hjá báöum eöa aö
annaö seldist I meöallagi meöan
hitt seldist vel eða illa.
Að búa til veruleika
Allt rennir þetta stoöum undir
þá kenningu aö forsendan fyrir
góöri sölu fréttablaöanna sé sú
aö þau gangi I takt viö aöra aö-
ila i fjölmiölaheiminum. Ef allir
fjölmiölar eru samtaka i þvi aö
„búa til veruleika” og vinna
samstillt að þvi að beina um-
ræöum og skoöunum lesenda i
einn farveg — þá gengur þeim
vel. Sumsé: það borgar sig ekki
aö vera fyrstur með fréttirnar.
Var einhver aö tala um frjáls
og óháö blöð?
RAGGA SÆTA OG
EIKI ÓFYRIRLEITNI
Rachel Sweet: Protect
the Innocent
Þó aö Rachel Sweet sé ekki
nema sautján ára gömul, hefur
hún haft söng sem atvinnu I
rúmlega átta ár.
Sweet er fædd i gúmiborginni
Akron, i Ohio, i Bandarikjunum
og þar kom hún fyrst fram
opinberlega, aðeins fimm ára
gömul. Atta ára var hún komin
á sviö, á Broadway og tiu ára
feröaöist hún um Bandarikin,
útgáfu samansafnsplötu, er ein-
göngu átti aö innihalda tónlist
frá heimaborg hans. Sternberg
fékk Sweet til aö syngja inn
fyrir sig tvö lög og aö minu mati
eru þaö tvö lang bestu lögin á
piötu þessari, sem heitir „The
Akron Compilation”. Þaö munu
fleiri hafa veriö sömu skoöunar
og ég, varöandi þessi lög, þvi
skömmu eftir útkomu plötunnar
tilkynntu þeir hjá Stiff aö þeir
heföu fengiö ungfrú Sweet til
þess aö rita nafn sitt undir lane-
■ra
1 i S\ Popp
wSFsÆ j eftir Gunnlaug Sigfússon
Wtti’ 'WJ
sem upphitunaratriöi á hljóm-
leikum hjá Mickey Rooney.
Tveimur árum siöar söng hún
svoinná sinafyrstu plötu. Þetta
var litil plata meö laginu
„Faded Rose” og er skemst frá
þvi aö segja aö hún geröi
ákaflega litla lukku. Þaö sama
veröur hins vegar ekki sagt um
næstu piötu, sem á var lagiö We
Live In Different Worlds”, þvi
hún komst i nitugasta og fjóröa
sæti bandariska „country” list-
ans.
En af hverju varö ung og
upprennandi sveitalaga söng-
kona fyrir þvl öláni aö slá i gegn
sem nýbylgu söngkona?
Þaö mun hafa verið snemma
árs 1978, sem enska hljómplötu-
fyrirtækiö Stiff Records réöi
Liam nokkurn Sternberg, en
hann er ættaður frá Akron, tii
þess að hafa vfirumsjón meö
tima samning viö fyrirtækiö.
Liam Sternberg var ráöinn til
aö annast hljóöstjórn á fyrstu
plötunni. Reyndar geröi hann
dáh'tiö meira en bara aö hljóö-
stýra, hann samdi líka flest
lögin. Aö upptöku lokinni settist
Sweet upp i flugvél og flaug sem
leiö lá yfir Atlantsála, til
Englands. Þegar til kom voru
forráöamenn Stiff ekki alls
kostar ánægöir meö árangurinn
af samvinnu þeirra Sweet og
Sternberg, svo úr ráöi varö aö
senda Röggu litlu aftur inn i
stúdi'ó og fékk hún nú til liös viö
sig nokkra meölimi hljóm-
sveitar Ian Dury, The Block
heads. I þetta sinn voru hljóö
rituö fjögur lög og var eitt
þeirra, „B-A-B-Y”, gefiö út á
lltilli plötu, sem siöan náöi aö
seljast þaö mikiö aö hún taldist
um tima meöal fjörtlu
vinsælustu platna i Englandi.
Þetta lag er einnig aö finna á
fyrstu stóru plötu Röggu Sætu,
sem heitir „Fool Around”.
Plötum þessum var svo fylgt
eftir meö heilmikilli hljómleika-
reisu um Bretland þvert og
endilangt. Ragga var reyndar
ekki ein á ferö (eins og sumir),
heldur urðu henni samferöa
ekki ófrægara fdlk en Lene
Lovich. Jona Lewie, Wreckless
Eric og Mickey Jupp. Nú eru
liðnir um 15 mánuöir siöan allt
betta uppistand varö vegna
þessarar ungu stúlku og liúar
sögur hafa fariö af henni á
þessum tima. Nú hefur þögnin
þó veriö rofin þvi nýlega
geystist Ragga inn á hljóm-
plötumarkaöinn vopnuö nýrri
plötu.
Þessi plata heitir „Protect
The Innocent og ég verö aö
segja aö ég haföi búist viö betri
plöty en raun ber vitni. A henni
er aö finna tólf lög, sitt úr
hverri áttinni. Þar eru meöal
annarra gamla Presley lagiö „
Baby Lets Play House”, „New
Rose”, sem áöur var flutt af
pönk hljómsveitinni Damned,
ákaflega slöpp útgáfa af annars
ágætu lagi Graham Parkers
„Fools Gold” og svo hápunktur
plötunar sem er Lou Reed-lagiö'
„New Age.” Nú og svo má ekki
gleyma þvl aö Sweet hefur,
ýmist ein eöa meö hjálp
annarra, samiö fjögur lög á
plötunni og eru sum þeirra alls
ekki svo slæm.
Þaö sem ég finn „Protect”
helst til foráttu aö hún er allt of
venjuleg. Þaö eru of mörg lög á
henni sem virka á mann sem
uppfyllingarefrii og útsetningar
eru á köflum ákaflega llflausar.
Þetta er með öörum oröum ekki
nema miölungs plata aö gæöum
og Rachel Sweet á aö geta gert
miklu betur, því hún er engin
miölungs söngkona, hún er ein
sú besta i rokkheiminum i dag.
Wreckiess Eric: Big
Smash
Af mörgum skrýtnum hljóm-
listarmönnum sem Stiff
Records hafa komiö á framfæri
á undanförnum árum, er
Wreckless Eric einhver sá
sérstæöasti og örugglega sá
umdeildasti. Sumir segja aö
hannsé alger hörmung, en aörir
állta hann snilling.
Wreckless Eric hefur sent frá
sér fjórar plötur, allar útgefnar
af Stiff. Sú fyrsta kom út
snemma árs 1978 og hlaut hún
góöa dóma en seldist illa.önnur
platan, sem kom séinna sama
ár, hlaut ekki alveg eins góöa
dóma en seldist þó Iviö betur.
Þriöja plata kom svo út i fyrra
og þá aöeins i Bandarikjunum.
Þessi plata innihélt úrval af
bestu lögum hinna tveggja,
ásamt nokkrum lögum sem
áöur höföu aöeins komiö út á
liúum plötum. Lögin á plötuna
eru m jög vel valin, en þar er aö
finna lög eins og „Whole Wide
World” og „Reconnez Cherie”
af fyrstu plötunni, „Take The
Cash” og „Lets Go To The
Pictures” af annarri og „Hit &
Miss Judy”, sem varö þó
nokkuö vinsæl i Hollandi og
Belgiu. Allt eru þetta mjög góö
lög og er svo einnig um hin lögin
á plötunni. Nú er hægt aö veröa
sér útium plötu þessa sem gjöf,
þ.e.a.s . hún fylgir ókeypis meö
nýjustu plötu Wreckless Eric,
sem heitir Big Smash.
„Big Smash” er án efa þaö
besta, sem Wreckless Eric
hefur látiö frá sér fara og
veröur örugglega i hópi betri
platna þessa árs.
Eric hefur lengi veriö likt viö
Ray Davies, bæöi hvaö varöar
textagerö og einnig sem
söngvara og er þaö alls ekki
svo galin samliking. A „Big
Smash” hljómar söngurinn á
köflum eins og Raymond sé
sjálfur mættur á staöinn og
textarnir gætu margir hverjir
hafa hrotið úr penna meistar-
ans sjálfs. Nægir til aö mynda
aöbendaá lagið „A Pop Song”,
sem fjallar um þaö þegar
hljómplötufyrirtækiö biöur
popparann um nýtt lag til aö
gefa út, en lagiö veröur aö vera
poppað, ekki lengra en tvær
minútur og þaö sem mikil-
vægast er þaö veröur aö henta
amerisku útvarpsstööunum.
„Big Smash er góö plata, þvi
Wreckless Eric semur góö
popplög, sem eru líflega útsett
og vel spiluö af góöri hljómsveit
hans.