Helgarpósturinn - 08.08.1980, Blaðsíða 11

helgarpósfurínn
MaOkatinsla getur gefiO vel af sér
fyrir veiOimanninn, þvi hvert
stykki kostar nií 150-200 krónur.
VEIÐIMENNSKA
Maðkur fyrir
40 þúsund
Þaö hefur aö vonum veriO
mikiö bysnast yfir kostnaöi viö
laxveiöileyfi — og þau eru vissu-
lega dýr. Hitt heyrist þó sjaldnar
nefnt, aö veiöileyfin eru ekki eini
útgjaldaliöur laxveiöimannsins.
Viö höfum áöur tiundaö hér á
siöunni hvaö veiöiútbúnaöurinn
kostar.Eneitterþaö, sem þarf til
viöbótar svo útbúnaöurinn sé full-
kominn. Þaö eru ánamaökar.
Langflestir veiöimenn taka
eitthvaö af maöki meö sér i veiöi-
feröina og þvi óvanari sem menn
eru, þvi meira þarf af maökinum.
Heyrst hefur aö menn kaupi allt
aö 200 stykkjum fyrir eina veiöi-
ferö. Slikar birgöir kosta þó eng-
an smá skilding. Laxamaökar
kosta nú 150-200 krónur stykkiö,
en þaö gerir hvorki meira né
minna en 30-40 þúsund krónur, ef
miöaö er viö fyrrgreindan fjölda.
Ánamaökar eru seldir viöa i
Reykjavik. Yfirleitt eru þeir tind-
ir i gömlum og grónum göröum,
en þó mun eitthvaö vera um
maökaræktun i bilskúrum og
geymslum. Hvort tveggja er þó
nokkuö vandaverk.
Ef menn vilja spara sér þessi
útgjöld, geta þeir skroppiö út i
garö á kvöldin eöa á nóttunni meö
vasaljós ogfötu. Maökarnir koma
helst upp i vætu, en ef þurrviöra-
samt er, má notast viö garöslöng-
una.
Ræktunin er meira fyrirtæki.
Til hennar þarf stóra trékassa,
sem i er látin mold, mosi og
áburöur, sem búinn er aö brjóta
sig. 1 þessari blöndu þrifast
maökarnir best.
Staöan eftir 14. peösleik hvits,
hann hefur ekki hreyft einn ein-
asta aöalsmann.
14. .. Bb4+ 17. Re4-Rf5
15. Bd2-Bxd2+ 18. h6-g6
16. Rxd2-Re7
Hann þolir ekki 18. — Rxh6 20.
Hxh6 gxh6 21. Rf6+ og siöan
Dh5.
19. Rf6+ Kf8 23. Hxdl-Ke7
20. Rf3-d6 24. Hh3-b6
21. Rg5-dxe5 25. Bg2-Hb8
22. dxe5-Dxdl+ 26. R5xh7
Og nú var svartur búinn að fá
nóg og gafstupp. 26. — Bb7 kost-
ar mann til aö byrja meö
(Hd7+) og 26. — Hd8 léttir held-
ur ekki á: 27. Hxd8 Kxd8 28.
Hd3+ Ke7 (Kc7, Re8 mát!) 29.
Rg8+ Ke8 (Kf8, Hd8 mát) 30.
Rxh7Bb7 31. Rgf6+ Ke7 32. Hd7
mát
•jbiuui 3o '91
8BXH +Q8B H 60 9PH 81 iqH
90H '21 8bh frOH '11 iqH £P*H
01 90xq 90 6 £P ZPH '8 frP 23XH
'i Spxo sp '9 29 19H '9 +£9 2JXH
+ Þ9xp 1.9 •£ £J TJH '2 £JX9 EJ 1
: INNILflVH<1HYHS Y NSílVl
Föstudagur 8. ágúst 1980.
11
Öllum sama um aðra
Ég skrapp til New York um
daginnaö læra aö meta islenska
veöráttu. Hiti á Manhattan var
frá 35 upp i 38 stig þegarbest lét.
Golan jafnheit og miskunnar-
laus.
Þegar hiti herjar á New York
búa, taka sumir þeirra til aö
berja börnin sin á götum úti.
ööru visi meöDani. Þeir berja
börnin á morgnana og sparka
dálitiö i hundinn segja mér
menn, hvort sem er sumar eöa
vetur. Þaö ku vera vegna þess
aö þjóöin næstum þvi vaknar
timbruö dag hvern. Þetta sagöi
mér maöur sem flaug dálitiö á
Kaupmannahöfn eins og sagt er.
ÞarnaiNewYorkstóö ég mig
aö þvi aö hanga á 9. breiögötu og
hvern, né er maðurinn aö myröa
þig. Þetta er ekki þitt morö, lát
þessvegna kyrrt i New York.
Mér tókst aö koma skilaboö-
um til heilans sem var i önnum
aö bólgna, þarna er bókaversl-
un, þar er kælt loft. Faröu þang-
aö!
Ég staulaöist inn i góöa loftiö
og var stund aö jafna mig, and-
ardráttur ör, rétt eins og ég
heföi hlaupiö aö heiman úr bók-
lausu landi aö kaupa mér lifs-
bókina. Svo fór ég aö skoöa.
Sá sem heldur aö þaö sé bara
á Islandi sem fást bækur, er
meö tvö höfúö og þau ekki eins.
Ef einhver feröaskrifstofan
skipuleggur og auglýsir hálfs-
mánaöar ferö til New York meö
Heimir Pálsson — Hrafn Gunnlaugsson — Jónas Jónasson — Magnea J. Matthías-
dóttir— Páll Heiðar Jónsson — Steinunn Sigurðardóttir — Þráinn Bertelsson
Hringborðið
1 dag skrifar Jónas Jónasson
stræti meö lágri tölu og var há-
degi. Sólin tók fyrir leigubila' aö
mestu en ég geröi tilraun til aö
veifa öngum meö svitavafning
um kroppinn og var aö láta lifiö
á hverri stundu. Þaö er nefni-
lega um aö gera aö uppgötva
ekki hitann.
Enginn haföi af mér áhyggj-
ur, engum kom til hugar að
ávarpa mig nokkrum oröum,
sveitamann og sveittan mann
sem hlaut auk þess að vera frá
Islandi sem er staösett i kæli-
skáp móður náttúru. önnur
skýring gat ekki veriö á þessum
manni sem virtist anda með
tálknum eöa einhverju svoleiö-
is,rétt eins og horaöur urriöi úr
Laxá iLaxárdal kominn á land.
í þessari borg er öllum sama
um aðra.
1 þessari borg ku maður geta
framið morö i simaklefa og
dettur engum i hug aö nota sim-
ann rétt á meöan. Þetta er
nefnilega ekki þú aö myröa ein-
vikudvölá Jonesströndog viku i
einhverri bókabúö, þá er ég
meö.
Meöan hádegisflýtirinn þaut
framhjá, keypti ég bækur, fór
siðan út i náttúruofninn, veifaöi
öllum öngum á nýjaleik þar til
Guömóöir sendi mér töfraöa
melónu i billiki meö lifandi bil-
stjóra sem var reyndar mús og
ég komst á hótel heim að gubba
um stund.
Ég lá fyrir daginn eftir. Dag-
inn þar á eftir fór ég heim.
Ég sat i stúku á heimleiðinni,
fékk aö sjá og heyra hvaö fram
fer i stjórnklefa DC 8 flugvélar
sem var enn óseld þetta kvöld
og ekki búiö aö reka flugmenn-
ina. Flugfreyjurnar gengu um
beina þannig á svip aö þaö var
eins og þær væru ráönar til
dauöans. Ahöfnin i stjórnklefan-
um, flugstjóri, flugmaöur og
vélamaöur sat á skyrtunum og
beiö eftir leyfi til aö „bakka”
frá rananum sem gubbar far-
þegum úr flugstöö inn i vél.
4
Klukkan aö veröa tvö um nótt á
Islandi, en tiu um kvöld i New
York. Umferösvo mikil aö maö-
ur gæti oröið rikur á þvi aö
kaupa nokkrar flugtaksheimild-
ir og selja á svörtum öörum
flugfélögum sem ekki eru aö
selja vélamar sinar og reka
starfsfólkiö.
Flugmaöurinn er I slfellu aö
kalla upp i hljóönema, ósk um
aö fá aö losa vélina frá ranan-
um, en aðrar flugvelar og turn
samkjafta ekki, nema loks þarf
einhver aö anda og flugmaöur
okkar hrópar óskina oghún ræt-
ist.
Svo byrjaði aksturinn um all-
an flugvöll I leit aö braut til aö
„taka af” eins og sagt er. Viö
ókum og ókum og snöggvast
hélt ég aö þetta væri misskiln-
ingur, ég væri aö aka Þingvalla-
hringinn i rútu frá Guömundi
Jónassyni, en loks vorum viö
komnir I röö á eftir fimmtán
flugvélum öörum. Viö vorum 45
min. aö komast i loftiö.
Þaö er kúnst aö fljúga, en ég
varð virkilega „imponeraöur”
af aksturshæfni flugstjórans.
Það er ekki fyrir neinn meðal-
skussa aö vera I akstri á
Kennedyflugvelli. Þaö er eigin-
lega sniöugra aö fljúga, þótt
vegir loftsins séu fullsetnir,
flugvélar á fartinni báöar hliö-
ar, yfirhausnum og undir fótum
ogsvona nálægt! Eins og viröist
nóg af himninum!
Klukkan ellefu fórum viö i
loftiö. Kom þrumuveður aö
öskra burtu hitann. ógnvekj-
andi aö sjá leiftur frá galsa-
fengnum guöum sem köstuöu
raförvum i hausa jaröarbúa,
meöan ferlikiö DC 8 geystist inn
i nóttina i átt til Kanada, siðan
suöur af Grænlandi i áttina
heim.
Farþegar taka fljótlega á sig
náöir, þegar þeir hafa lokiö viö
aö boröa og fá sér kannski einn
undir nóttina. Svo sefur vélin
nema flugfreyjur vaka i eldhúsi
og ganga ööru hverju aö vita
hvort einhver á erfiöa drauma
og frammi sitja flugmenn og
rýna á tæki eöa út I nóttina. Þeir
eru aö vinna fyrir kaupinu sinu.
Þegar viö flugum inn i is-
lenskan dag, veröa umræöur i
heyrnartólum miklu elskulegri
en fýrir vestan, ekki vélrænar
og tölvulegar. Keflavik spyr
hver sé aö kalla og flugmaður
okkar kynnir vél si'na, á áætlun
til Keflavikur.
— Jæja, þaö er fint aö heyra,
vertu velkominn.
Mér finnst alltaf spennandi
þegar mörg hundruö lesta fer-
liki eins og DC 8 nálgast flug-
braut,helst reyni ég aö velta þvi
ekki fyrir mér af hverju mönn-
unum tekst afturog aftur, árum
saman aö lenda fólki til fagnaö-
ar meö vinum og ættingjum.
Þaö er ekki eins og þaö lærist á
einum degi aö fljúga, þaö þarf
aöhalda þvi viö og heilsan verö-
ur aö vera góö. Flugstjóri til
margra ára fékk eitt sinn auka-
hjartslátt og var settur á jörö-
ina.
Sifellt eru þessir menn aö fara
i aukanám og viöhaldsnám.
Þeir eru sifellt á varðbergi,
sifelld aðgát er höfö frammí
þessum þrönga stjórnklefa.
Þegar flugvélin setti mig á
jöröina aö sætta mig viö Islenskt
veöur og fór geyst fannst mér
satt aö segja gott aö flugmenn-
irnir eru vel launaöir. Þaö er þá
hægt aö gera til þeirra strangar
kröfur.
Kannski er búiö aö reka þá
núna? Hvar endar þetta? Verö-
ur ef til vill enginn flugmaöur
eftir til aö fljúga útfararstjóra
Flugleiöa til útlanda aö ræöa
jaröarför eöa framhaldsllf?
Enda hverju ætti sá maöur aö
fljúga?
EIÐUR 9
á Vatnsenda, aðalsendistöö út-
varpsins og forsenda þess aö
dagskráin nái til allra lands-
manna er oröin gömul — jafn-
gömul útvarpinu eöa hálfrar
aldar. Loftnetsmöstrin eru að
hrunikomin og ættu raunar sam-
kvæmt verkfræöilegum lögmál-
um aö vera hrunin eftir þvi sem
mér skilst. 1 desember 1978 geröi
Póstur og simi áætlun um þaö
hvaö mundi kosta aö reisa nýja
langbylgjustöð. Taliö var aö það
mundi kosta um 1550 milljónir
króna. Liklega má tvöfalda þá
tölu nú. Auövitaö er það einnig
hlutverk Framkvæmdasjóðs aö
fjármagna þessa framkvæmd. An
langbylgjustöövar, er litiö sem
ekkert útvarp. Yfirmenn út-
varpsins horfa hins vegar fram-
hjá þessu máli, þegar þeir horfa
til hallarinnar i Fossvoginum.
Framhjá þessu má ekki horfa og
þetta mál veröur aö vera liöur i
heildarfjárfestingarstefnu Rikis-
útvarpsins. Hverju ætla forráöa-
menn útvarpsins aö svara hlust-
endum um land allt, ef svo illa
tækist nú til að möstrin gæfu sig i
einhverju haust- eða vetrarveör-
inu? Þeir hljóta aö vera búnir aö
gera þaö upp viö sig.
Hin vonda samstarfsnefnd
Þar sem undirritaöur á sæti i
samstarfsnefnd um opinberar
framkvæmdir nú um stundir, sem
mjög er vikið aö I Helgarpósts-
greininni, þá nokkur orö um þau
mál: Þaö er auövitaö rétt, sem
haft er eftir Geir Gunnarssyni al-
þingismanni, aö allar fram-
kvæmdir rikisins koma þeirri
nefnd viö, nema rikisstjórnin
ákveöi annað. Þaö eru lög og þvi
Leiðrétting
Þau mistök uröu i siöasta Helg-
arpósti, aö I grein sem bar yfir-
skriftina „Hvernig uppgötvaöir
þú kynlif”, er rangt fariö meö
höfundarnafn likams- og heilsu-
fræöibókar sem vitnaö var I. í
veröa forráöamenn Rikisútvarps
aö una eins og aörir.
, Á þeim tima sem ég hefi átt
sæti i nefndinni (frá sl. áramót-
um) hefur húsbyggingu Rikisút-
varpsins ekki boriö á góma þar.
Hins vegar var i nefndinni sam-
þykkt föstudaginn 8. febrúar sl.
aö heimila Rikisútvarpinu aö
byggja 700 fermetra stálgrinda-
hús á lóö sinni i Fossvogi, þannig
aö rýma mætti leiguhúsnæöi, sem
stofnunin nýtir sem geymslur á
ýmsum stööum i borginni. Þótt
þetta væri samþykkt i febrúar
held ég aö enn hafi ekkert gerst
imálinu.Þar liggur sem sé ekki
mikiö á. Þó er þetta án efa mjög
skynsamleg ráöstöfun og sparar
stofnuninni verulegt fé.
Þó byggingamál Rikisútvarps-
ins séu nú i einhvers konar keng,
þá þýöir ekki fyrir ráöamenn út-
varpsins aö skella þar allri skuld
á Samstarfsnefnd um opinberar
framkvæmdir. Máliö er flóknara
en svo.
Hvaö er til ráða?
Þegar Sjónvarpi var komiö hér á
laggirnar á sinum tima, nutum
viö góðra ráöa og aöstoöar
granna okkar á Noröurlöndunum.
Þar var norræn samvinna i
reynd. Hún gafst vel. Sjónvarps-
húsiö var fyrsta húsnæöiö, sem
Rikisútvarpiö eignaöist og haföi
þó veriö til sem stofnun i 36 ár.
Einhverra hluta vegna þótti
ekki hæfa aö leita ráöa á Noröur-
löndunum þegar ráöist var i
hönnun útvarpshússins marg-
nefnda. Hvers vegna veit ég ekki.
Hins vegar var fariö til Irlands og
þar leitaö fanga. Ég tel, aö þetta
hafi veriö fyrstu mistökin. Hinir
irsku ráögefendur þekktu ekki
aöstæöur hér meö sama hætti og
Norðurlandabúar og áætlanir og
teikningar voru ekki i neinu sam-
greininnier sagt, aö umrædd bók
sé tekin saman af Erling Tómas-
syni. Þetta er rangt, þvl bókin er
eftir Pálma Jósefsson, fyrrum
skólastjóra. Þetta leiöréttist hér
meö og eru hlutaöeigandi beönir
afsökunar á mistökunum.
bandi viö hinn jaröbundna veru-
leika. Auövelt er hins vegar að
benda á útvarps- og sjónvarpshús
á Norðurlöndunum t.d. I Gauta-
borg eöa Tampere, sem væru viö
okkar hæfi.
Snemma á þessu ári nam hönn-
unarkostnaöur hins nýja húss i
Fossvoginum tæplega 124
milljónum króna. Það er á verö-
lagi margra ára þannig aö á verö-
lagi i dag er þetta langtum hærri
tala. Þá höföu framkvæmdir viö
grunn kostaö um 60 milljónir og
höföu fariö næstum 100% fram úr
áætluðu tilboösveröi i verkiö. Allt
á þetta sér sjálfsagt skýringar.
Eins og sagöi I upphafi þess-
arar greinar þarf að byggja yfir
starfsemi útvarpsins og þaö þarf
aö gerast fljótt. En þaö þarf lika
að huga aö nýrri langbylgjustöö.
Sjónvarpiö er i sæmilega viöun-
andi húsnæöi og hefur þar nokkra
stækkunarmöguleika. Þaö er
hrein fjarstæöa aö tala um aö
flytja Sjónvarpiö. Þaö kostar
hundruö milljóna og er gjörsam-
lega ástæöulaust
Þótt hönnunarkostnaöur hins
nýja útvarpshúss sé orðinn
mikill, þá er þaö hiklaust skoðun
min, aö ódýrast væri fyrir stofn-
unina og notendur, aö leggja nú
hinar dýru teikningar til hliöar.
Teikna ódýrara og einfaldara
hús, þar sem starfsfólki væri
tryggð góö vinnuaöstaöa. Hús
sem væri einungis ætlaö útvarp-
inu. Þaö á aö búa bestu fáanlegu
tækjum, þannig að starfsfólk hafi
eins góöa aöstööu til dagskrár-
geröar og veröa má. útsend dag-
skrá skiptir nefnilega meira máli
en útlit húss. Þaö sem Rikisút-
varpiö þarf er rúmgott og hagan-
legt húsnæöi ekki minnisvaröa I
steinsteypu. 1 þvi sambandi vitna
ég til oröa Jóns Þórarinssonar
fyrrum dagskrárstjóra, sem
sagöi stundum á Útvarpsráös-
fundum er honum þótti úr hófi
keyra: „Viö skulum ekki gleyma
þvi, herrar mínir, aö þessi stofn-
un er til, tilbess aö senda út dag-
skrá.” Það er mergur málsins.
Þaö þarf enginn að segja mér,
aö ekki sé hægt fyrir svo sem
helming þess fjár, sem fyrirhug-
aöur fyrsti áfangi útvarpshússins
á að kosta, eða svo sem þrjá
milljaröa, aö koma Rikisútvarp-
inu i sómasamlegt húsnæöi. Þaö
er þaö sem gera þarf, en þaö ger-
ist hins vegar ekki meðan for-
ráöamenn útvarpsins ganga meö
hallarglýju i augunum.
Eiöur Guönason
Lausn síðustu krossgátu
Ö fí D /H H & 5 /B £
B fí B L fí R F u G L fí R N / R r R fí F
£ R L 1 fí fí L 5 H K L fí U 5 O R fí 6 /
L L O T 5 L 7 r u R U L L / N fí /V N
J L T U R 'fí L F fí R fí D L fí Z? fí N D /
L U / /V N G R fí t) fí R fí U U R 6 fí t) /
O R r / ú L R V fí R £ T N fí R fí L N
u H L fí /< u R 5 K fí 6 L u G G fí N N
5 fí R 6 R fí /n u R 'o /< /< / h E R Ð U m
B £ / T R fí U 5 /V / N E 5 5 'O R fí
5 fí r F fí H r u R / /V N // R fí T fí T T
J 'O N a 5 F 'fí R / fí /V fí / N N 6 T fí U
L / N\ fí R R 1 V / R 5 K / 5 5 fí N R