Helgarpósturinn - 17.06.1987, Blaðsíða 14

ÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍTÍ
STJÖRNUDÝRKUN
Fyrir nokkrum árum geisaði hér á landi Duran Duran-
og Wham-æöi. Unglingarnir skiptust í tvo hópa eftir því
hvora hljómsveitina þeir, þær eða þau „fíluðu“ betur og
litu Duran Duran-aðdáendur niður á Wham-aðdáendur
og öfugt. Oft sló í brýnu á milli þessara tveggja hópa og
voru illvígar ritdeilur háðar á síðum dagblaðanna um
það hvor hljómsveitin væri betri, hvaða hljómsveitar-
meðlimur væri sætastur og hvort Simon le Bon notaði
skó númer 38 eða 52. Deiluaðilar komust sjaldnast að
niðurstöðu sem báðir aðilar gátu með góðu móti sætt sig
við og smám saman dóu þessar deilur út, Wham hætti og
Duran Duran glataði fyrri vinsældum sínum. Hvað gerð-
ist? Líklegasta skýringin er sú að aðdáendurnir eltust og
þroskuðust og í hugum þeirra fór tónlistin að skipta
meira mái en ytri umbúðirnar. Við tók ný kynslóð sem
ekki hafði mikinn áhuga á Duran Duran og Wham heldur
eru átrúnaðargoð hennar Madonna og A-Ha.
Sigurþóra Bergsdóttir,
15óra:
„Ég á ekkert sérstakt átrúnaðar-
goð lengur, ég er eiginlega vaxin
upp úr því. Áður skipti máli hvernig
hljómsveitarmeðlimirnir litu út og
þá hlustaði ég á Duran Duran og las
Bravo. Núna skiptir tónlistin meira
máli og hlusta ég mikið á A-Ha og
Spandau Ballet. Eg held að stelpur
vaxi upp úr því að eiga átrúnaðar-
goð svona um 14 til 15 ára en ég veit
ekki um stráka, því þeir hugsa öðru-
vísi en stelpur."
Þórunn Helgadóttir,
15 ára:
,,Eg á enga uppáhaldshljómsveit
heldur hlusta ég mikið á það sem er
á vinsældalistunum í útvarpinu. Ég
hef aldrei safnað plakötum með
leikurum eða poppstjörnum en ég
held að það sé algengt áhugamál
hjá unglingum."
Tala hún og vinkonur hennar ein-
hvern tímann saman um stjörnurn-
ar.
„Nei, aldrei."
Trausti Guðmundsson,
14 óra
„Ég hlusta svo lítið á þessi nýju
lög. Eg kýs heldur að hlusta á gömul
og róleg lög. Hvað flytjendurnir
heita? Það man ég aldrei. Ég les
aldrei poppblöðin og hef ekki hug-
mynd hvort aðrir gera það, ég fylgist
ekkert með því."
eftir Áslaugu Ásgeirsdóttur
myndir Jim Smart
Það eru aðallega unglingar á
aldrinum tíu til fimmtán ára sem
eiga sér átrúnaðargoð sem þeir líta
upp til. En hvers vegna einmitt þeir.
Sigtryggur Jónsson sálfræðingur
svaraði því til „að á þessum aldri eru
unglingarnir að byggja upp sjálfs-
myndina og leita þess vegna að fyr-
irmynd. Áður fyrr voru foreldrarnir
einu fyrirmyndirnar sem þeir höfðu
og því urðu þeir ósjálfrátt fyrir val-
inu. Núna umgangast unglingarnir
mun fleiri en áður, þar af leiðir að
fyrirmyndirnar eru fleiri. Fyrir-
myndirnar sem verða fyrir valinu
eru oft á tíðum fólk sem mikið er
hampað í fjölmiðlum og auglýsing-
um, þ.e. stjörnur. Einnig blandast
inn í þetta óskir um þægilegt líf sem
ekkert þarf að hafa fyrir og það er
einmitt hugmyndin sem fjölmiðlar
gefa af fræga fólkinu. Það er ríkt, lif-
ir spennandi lífi og áhyggjulausu og
lífið snýst í kringum það. Jafnvel þó
að slúðurdálkarnir birti fréttir af of-
notkun stjarnanna á áfengi og eitur-
lyfjum eða af hjónaskilnuðum og
öðrum vandamálum þeirra nær það
ekki til unglinganna," sagði Sig-
tryggur.
HVERJAR ERU
STJÖRNURNAR?
Hverjar eru svo helstu stjörnur
unglinganna? Nú á tímum eru það
helst poppstjörnur sem eru aðal-
átrúnaðargoðin en einnig fá frægir
leikarar sinn skammt, og þá aðal-
lega hinar svokölluðu unglinga- eða
barnastjörnur. Þriðji hópurinn er
svo íþróttamenn. Fram undir
fimmta áratuginn voru það helst
leikarar sem fólk leit upp til og þeir
voru ófáir sem fóru á bíö einungis til
þess að berja stjörnur eins og Clark
Gable eða Ritu Hayworth augum.
Með tilkomu rokksins fóru ungling-
arnir að dýrka poppgoðin þegar
stjörnur eins og Eluis Presley komu
fram á sjónarsviðið. Síðar komu Bítl-
arnir og Rolling Stones á sjöunda ára-
tugnum og á þeim áttunda voru það
ABBA og John Travolta, sem náðu
hvað mestum vinsældum. Á síðustu
árum hafa það verið hljómsveitir
eins og Wham, Duran Duran,
Europe og A-Ha og söngvarar eins
og Madonna og Prince sem hafa átt
upp á pallborðið hjá unglingunum.
Eins og þessi upptalning sýnir hafa
sumar þessara hljómsveita og ein-
staklinga staðist tímans tönn og
þykja boðleg enn í dag. Aðrir eiga
bara vinsældum að fagna í tvö eða
þrjú ár og síðan falla þau í
gleymsku.
Unglingarnir hafa ýmis ráð með
að fylgjast með stjörnunum sínum.
Áður fyrr söfnuðu krakkar hinum
svokölluðu leikaramyndum eða
myndum af fótboltaköppum. Leik-
aramyndirnar fengust úti í búð og
síðan skipti fólk á myndum í þeim
tilgangi að bæta safnið. Myndir af
fótboltaköppum fengust úr fót-
boltatyggjóinu og eru til dæmi um
stráka sem áttu alla fyrstu deildina
ensku eins og hún lagði sig. Þessar
myndir sjást varla lengur og í stað-
inn kaupa krakkarnir tímarit sem
birta myndir og plaköt af goðunum.
Hingað til lands er flutt talsvert af
erlendum popptímaritum og er það
vinsælasta af þeim vafalaust þýska
vikublaðið Bravo. Kaupendur þess
eru aðallega unglingar á aldrinum
tíu til fimmtán ára og er það ljóst að
þau eru nær einungis keypt vegna
myndanna því hinn íslenski meðal-
unglingur les ekki þýsku. Ekkert ís-
lenskt blað er til sem svipar til
Bravo, heldur reyna unglingatíma-
ritin að birta viðtöl og myndir ásamt
öðru efni.
„Krakkarnir senda inn óskir um
viðtöl og myndir og virðast óskirnar
vera bundnar við það sem efst er á
baugi á hverjum tíma," sagði Por-
steinn Gunnarsson, umsjónarmað-
ur poppsíðunnar í barnablaðinu
ABC. Sala erlendu blaðanna er tals-
vert misjöfn eftir því hvort eitthvert
„æði“ er að ganga yfir. Þannig var
til dæmis mikil sala á tímum Duran
Duran- og Wham-æðisins en strax á
eftir minnkaði hún."
VILJA ALMENNAR
UPPLÝSINGAR
En hvað er það sem unglingarnir
vilja fá að vita um átrúnaðargoðin?
Yfirleitt eru það bara almennar upp-
lýsingar um fæðingarstað, hvar goð-
in búa, hvort þau séu gift, hvað þau
geri í tómstundum og þess háttar.
„Stundum leiðist þessi forvitni út í
vitleysu þegar aðdáendurnir vilja fá
að vita skónúmer, hvaða tannkrem
viðkomandi kýs að nota, hvort
stjarnan sefur frekar á bakinu eða
maganum eða kannski bara á hlið-
inni og þar fram eftir götum," sagði
Þorsteinn ennfremur. Það eru bara
allra hörðustu aðdáendurnir sem
leggja sig eftir þessum hlutum, hinn
venjulegi meðal-Jón kærir sig yfir-
leitt kollóttan. „Óskirnar hafa lítið
breyst í gegnum árin og vilja krakk-
arnir fá sömu upplýsingar um sín
átrúnaðargoð og foreldrar þeirra
voru á höttunum eftir þegar þeir
voru ungir," sagði Þorsteinn að
lokum.
Svo eldast krakkarnir og vaxa upp
úr þessu. Þeir fara e.t.v. að hlusta
meira á tónlistina og fara minna eftir
ytri umbúnaði og því hvað vinirnir
segja. Síðan kemur önnur kynslóð
með ný átrúnaðargoð. Stjörnur
koma og fara og sumar verða um
kyrrt, sumar lifa jafnvel dauða sinn
og er skemmst að minnast stjarna á
borð við Elvis Presley, Marilyn
Monroe og James Dean og sjást enn
þann dag í dag plaköt með þeim
hangandi uppi á vegg í herbergjum
unglinganna.
Hér á síðunni getur svo að líta
nokkur viðtöl við unglinga í Laugar-
dalnum um átrúnaðargoð þeirra.
í^ítítítítítí^ítí^ítítítítítítítítítítíti
14 HELGARPÓSTURINN