Tíminn - 29.11.1987, Blaðsíða 12

12 Tíminn
Sunnudagur 29. nóvember 1987
Rætt við Þórarin Þórarinsson í tilefni af útkomu
lokabindis bókaflokksins „Sókn og sigrar“
Það var draumur minn í æsku
að verða sagnfræðingur, en at-
vikin höguðu því svo, að þetta
gat ekki ræst. Þessi löngun mín
kann að hafa fengið nokkra
útrás í greinum þeim, sem ég
hefi skrifað um erlend málefni í
meira en hálfa öld. Hún mun
líka hafa átt þátt í því, að á árinu
1965 féllst ég á að skrifa sögu
Framsóknarflokksins í tilefni af
50 ára afmæli hans.
Ég vann þetta sem hjáverk,
jafnframt því að vera ritstjóri og
alþingismaður. Verkið reyndist
stórum umfangsmeira en ég
hafði gert mér grein fyrir. Þegar
útgáfa sögunnar átti að hefjast,
hafði ég aðeins lokið við fyrstu
tuttugu árin af 50 ára sögu
flokksins, en það var samt svo
langt að rétt þótti að gefa það út
sem fyrsta bindi og kæmi það út
fyrir afmæli flokksins í desember
1966. Jafnframt var ákveðið, að
ég héldi áfram og framhaldið
kæmi í öðru bindi.
Þetta dróst hins vegar vegna
ýmissa nýrra anna til viðbótar
áðurnefndum störfum. Ég gat
t.d. ekki notað sumarleyfin til
að skrifa söguna eins og 1965 og
1966, því að seta á allsherjar-
þingi Sameinuðu þjóðanna,
undirbúningsnefnd hafréttar-
ráðstefnunnar og hafréttarráð-
stefnan sjálf komu til sögunnar
og notaði ég sumarleyfistímann
til að sækja þessa fundi. Ég gat
því ekki hafist handa að ráði um
framhald sögunnar fyrr en ég lét
af ritstjórn Tímans fyrir aldurs
sakir 1984. Framhaldið varð tvö
bindi í stað eins. Þó tel ég mig
hafa sleppt fjölmörgu, sem ætti
heima í sögu eins og þessari. Ég
er feginn að hafa loks lokið
þessu verki, sem mér hefurfund-
ist góð dægradvöl að fást við og
fullnægt gömlum æskudraumum
mínum.
Áhuga minn fyrir sögu og
söguritun get ég sennilega rakið
til Ólafsvíkur. Ég er fæddur þar
19. september 1914. Faðir minn
hafði drukknað, ásamt skips-
höfn sinni, sjö mánuðum áður
en ég fæddist, en hann var þá
nýgiftur, tæplega þrítugur að
aldri. Hann lét ekki eftir sig
miklar eignir, en furðulega gott
bókasafn, en bókasöfnun var
áhugamál margra ungra manna
í Ólafsvík á þessum tíma. í
þessu bókasafni voru allar ís-
lendingasögurnar, sem Sigurður
Kristjánsson hafði gefið út, ljóð-
mæli Jónasar Hallgrímssonar og
Matthíasar Jochumssonar, rit-
safn Gests Pálssonar, fyrstu
skáldsögur Jóns Trausta og
sitthvað fleira. Sumar þessara
bóka marglas ég eftir að ég varð
orðinn læs. Þetta tel ég hafa
verið góða undirstöðu menntun-
ar minnar, ef þannig mætti orða
það.
Frá Ólafsvík fluttist ég með
móður minni inn í Fróðárhrepp,
er hún giftist aftur manni, sem
gekk mér í föðurstað. Ég fór
ungur að lesa Lögréttu og
Tímann, sem ég fékk lánuð, og
kom því svo til vegar að fóstri
minn keypti þriðja blaðið, sem
var Vörður. Þessi blaðalestur
varð til þess, að 10 ára gamall
taldi ég mig tilheyra Framsókn-
arflokknum, en eiginlega var
lítið rætt um pólitík í sveit
minni. Flestir eða allir kusu
Halldór Steinsson, þingmann
íhaldsflokksins, vegna vinsælda
hans sem héraðslæknis. Það var
líka metnaður Ólsara og Fróð-
hreppinga á þessum tíma, að
þeir réðu því hver skipaði sæti
þingmannsins en ekki Hólmarar
eins og verið hafði lengstum
áður.
Fyrir þingkosningarnar 1927
reyndi ég að vinna fyrir Hannes
Jónsson dýralækni í Stykkis-
hólmi, sem var í framboði fyrir
Framsóknarflokkinn móti Hall-
dóri. Það bar ekki meiri árangur
en þann að fóstri minn kaus
Hannes, en móðir mín var
ófáanleg til að snúa baki við
Halldóri, m.a. vegna þess, að
hún taldi hann hafa bjargað lífi
mínu, þegar ég var á fyrsta ári.
Það var vorið 1927, sem ég fór
fyrst til Reykjavíkur til þess að
fá gleraugu við nærsýni. Við
mamma dvöldum þar á vegum
Jóhanns Hjörleifssonar verk-
stjóra og þingskrifara og fékk ég
að fara með honum í Alþingis-
húsið og hlusta þar á umræður í
efri deild. Ég sat í svonefndri
suðurstofu og var þar tíður
gestur. Þingmenn munu hafa
lítið tekið eftir mér, heldur talið
mig einhvern furðufugl. Einn
þingmanna mun þó hafa tekið
eftir mér. Hann spurði Jóhann
síðar að því, hvaða drengur
þetta hefði verið. Rúmum mán-
uði síðar skýrði Sigurvin Einars-
son mömmu frá því, að hann
væri með sendingu til mín. Þetta
voru tveir árgangar af þingtíð-