Morgunblaðið - 07.03.1976, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. MARZ 1976
47
Danskur gestaleikur í Þjóðleikhúsinu:
Ebbe Rode leikur heila
leiksýningu
UM AÐRA helga kemur danski
leikarinn Ebbe Rode hingað til
lands í boði Þjóðleikhússins og
sýnir leikritið GÖÐBORGARA OG
GALGAFUGLA eftir Englending-
inn Patrick Garland. Sýningar
verða tvær: frumsýningin verður
sunnudagskvöldið 14. marz og
önnur sýning kvöldið eftir. Leik-
ritið GÓÐBORGARAR OG
GALGAFUGLAR er byggt á
endurminningabók enska fræði-
mannsins og furðufuglsins John
Aubrey, BRIEF LIVES, en hann
var uppi í Lundúnum á 17. öld.
John þessi Aubrey safnaði alla
ævi upplýsingum um menn og
málefni, var grúskari mikill,
skrifaði um fornleifafræðibók-
menntir, náttúruvísindi og ótal
efni önnur. Hann dó tiltölulega
óþekktur, en þegar fram liðu
stundir tóku menn að veita
verkum hans athygli og endur-
minningar hans eru taldar með
merkari minningabókum heims-
bókmenntanna. Leikritið lýsir
síðasta deginum i lífi Aubreys, i
daglegu amstri hans og upprifj-
unum, þar sem margar sögufræg-
ar persónur blandast i leikinn:
Hinrik 8. Elísabet 1., Cromwell,
Shakespeare, Ben Johnson, Sir
Fríkirkjan
i Hafnarfirði
I þessari viku verða haldnar
tvær samkomur í kirkjunni. Sú
fyrri, æskulýðssamkoma, mánu-
daginn 8. marz kl. 20,30. Æsku-
fólk frá Keflavík kemur í heim-
sókn svo og norskir unglingar,
sem nefna sig „Ungdom i
oppdrag“ og hafa ferðast undan-
farið talsvert um landið og tekið
þátt í kristilegum samkomum. Á
þessari samkomu verður mikill
söngur og hljóðfæraleikur, sem
ungt fólk annast svo og stuttir
vitnisburðir.
Ég vil hvetja yngri sem eldri í
Hafnarfirði og víðar að koma á
þessa samkomu.
Síðari samkoman verður
fimmtudaginn 11. marz kl. 20.30.
Verður þar einkum rætt um mál-
efni þroskaheftra barna. Mennta-
málaráðherra. Vilhjálmur
Hjálmarsson, flytur aðalræðuna
og mun svara fyrirspurnum varð-
andi þetta mikilvæga mál.
Hafnfirðingar og nágrannar
notið tækifærið til þess að ræða
þetta mál, sem æskulýðs og
fórnarvika kirkjunnar er helguð.
Þörfin til hjálpar þroskaheftum
börnum er mikil. Sameiginlegt
átak allra landsmanna getur
komið miklu góðu til leiðar.
Magnús Guðjónsson.
safnaðarprestur
Halastjarnan
sást frá
Reykjavík
HALASTJARNAN sást i bjart-
viðrinu í gærmorgun mjög
greinilega framur lágt á suð-
austur himninum. Sigríður
Sigurbjörnsdóttir, sem i gær-
morgun var að aka út Morgun-
blaðinu í Garðabæ, hringdi á
ritstjórn blaðsins og sagðist
hafa séð stjörnuna mjög
greinilega. Sást hún frá 06,15
til 07,15.
Halastjarnan mun sjást hér
á landi næstu morgna, ef veður
verður bjart. Stjarnan er
kennd við Bandarikjamanninn
Richard West, sem fyrstur
varð hennar var í stjörnu-
athugunarstöð i Chile. Eins og
getið var í Mbl. í gær sáu skip-
verjar á rannsóknarskipinu
Bjarna Sæmundssyni stjörn-
una i fyrradag.
LÖGREGLAN í Reykjavík
tók 14 ölvaða ökumenn í
fyrrinótt. Er þetta með því
allra mesta í sögu lögregl-
unnar á einni nóttu.
a/einn
Ebbe Rode
Walter Raleigh, Sir Tomas More
svo einhverjir séu nefndir.
Leiksýning þessi var fyrst sýnd
sem farandsýning víða um Dan-
mörku en vegna mikilla vinsælda
var hún fengin á svað Konunglega
leikhússins i Kaupmannahöfn og
hefur þar fengið hinar ágætustu
undirtektir. Ummæli danskra
blaða um sýninguna áGÖÐBORG-
URUM OG GALGAFUGLUM
voru öll á einn veg, var sýning-
unni hælt mjög og Ebbe Rode
hrósað á. hvert reipi fyrir þá
erfiðu þraut að halda uppi heilli
leiksýningu af þvílíkum krafti i
tvær klukkustundir.
Ebbe Rode er i hópi fremstu og
þekktustu leikara Dana. Hann er
nú 66 ára gamall og hefur leikið
frá þvi um tvitugt. Lengst af
hefur hann leikið á Konunglega
leikhúsinu, en þar lék hann fyrst
1932. Þá hefur hann leikið gesta-
leiki viða um Danmörku og
reyndar önnur lönd, m.a. leikið á
öllum Norðurlandanna. Hann
hefur á löngum og litríkum ferli
sínum leikið um 150 hlutverk á
sviði auk rúmlega 40 hlutverka í
kvikmyndum. Ebbe Rode hefur
tvívegis leikið gestaleik í Þjóð-
leikhúsinu: árið 1958 í leikriti
Soya, „30 ára frestur", sem Folke-
teatret í Kaupmannahöfn sýndi i
Þjóðleikhúsinu, og í fyrravor kom
hann og flutti svipmyndir úr
þekktum leikritum ásamt fleiru á
Litla sviðinu í Þjóðleikhúskjall-
ara.
— Laxarækt
Framhald af bls. 48
næstu áramót, en þá á hann að
vera orðinn 3—4 kg á þyngd ef
allt gengur að óskum eins og horf-
ir. Við gefum laxinum á hverjum
degi, aðallega loðnu, en einnig
fiskúrgang og sérstakt mjöl sem
við fengum frá Noregi. Við gerum
þessa tilraun að mestu eftir
norskri fyrirmynd sem reyndist
vel þar.“
Fiskifélag Islands lét á sínum
tíma gera tilraunir með laxarækt
í sjó í Höfnum og i Hvalfirði, en
bæði var að skemmdarverk voru
unnin á mannvirkjum þar og
árangur var ekki eftir vonum.
— Smjör
Framhald af bls. 48
það hvort smjörskorts myndi
gæta á næstunni, en salan hefði \
verið mjög rffleg undanfarið.
Venjuleg mánaðarsala af smjöri
væri um 120 tonn, og sagði Öskar
að birgðir sem til hefðu verið um
síðustu mánaðamót væru alveg í
það knappasta til að endar næðu
saman, en menn vonuðu hið
bezta.
Óskar sagði hins vegar að ef ^
ekki kæmi aukning í mjólkur- '
framleiðsluna upp úr miðjum
mánuðinum, eins og reynslan
hefði verið á undanförnum árum,
þá gæti vel svo varið að grípa
þyrfti til þess ráðs að flytja inn
smjör, og er þá helzt rætt um
danskt smjör.
Augsýnilegt væri að ekki mætti
minnka mjólkurframleiðsluna frá
því sem nú væri, en sú hætta væri
fyrir hendi að einhverjir bændur
hefðu gripið til þess ráðs að
minnka kjarnfóðurgjöf í verkfall-
inu en við það geltust kýrnar og
næðu sér sjaldnast upp aftur
enda þótt kjarnfóðurgjöf væri
aukin. Af þessum orsökum gæti
svo farið að aukningin í mjólkur-
framleiðslunni yrði seinna á ferð
í ár en á undanförnum árum, og
þá mætti fullvíst telja að bil
myndaðist i smjörframleiðslunni,
sem brúa þyrfti með einhverjum
úrræðum. Hins vegar kvað Oskar
nóg vera til af ostum í landinu, og
þyrfti ekki að óttast að skortur
yrði á þeim.
— Gæzlan
Framhald af bls. 48
varðskipin. Flugvirki frá Gæzl-
unni er farin vestur til Bandaríkj-
anna.
Að sögn Péturs er í athugun
hvernig bezt verður bætt úr þörf-
um á stórri þytlu, annaðhvort
með viðgerð áGNA eða kaupum á
nýrri vél, en ekkert hefur verið
ákveðið i þeim efnum.
— Barátta
Framhald af bls. 48
„Kíllinn hefur flotið yfir
túnin hér og er ekki gott að
segja hvað verður ef slíkt gerist
í sprettunni í sumar," sagði Sig-
urður. Hann sagði að killinn
væri viðráðaniegur þessa
stundina en menn væru við öllu
búnir. Ymsar tilgátur hafa
komið fram um hvað valdi
þessu aukna vatnsmagni i kíln-
um og hafa sumir látið sér detta
í hug að rás hafi myndazt úr
Jökulsá i kílinn, en það er
órannsakað mál.
Sigurður sagði að lokum að
jarðhræringa yrði ekki lengur
vart nema á mælum og væri líf
nú að færast í eðlilegt horf í
sveitinni. Kvað Sigurður sveit-
unga sina heldur fegna að
hrinan virðist nú yfirstaðin.
Sveitin ber þess vel merki hvað
gekk á i jarðhræringunum,
sprungur eru mjög víða í jörð
og skemmdir á húsum.
— Samningar
Framhald af bls. 1
V-Þjóðverjum, sem hafa um
langan aldur stundað fisk-
veiðar á fjarlægum miðum.
Framkvæmdanefnd Efnahags-
bandalagsins hefur því lagt til
að grundvallarreglan verði 12
mílna einkalögsaga strandríkja
innan 200 mílna Efnahags-
bandalagsins, auk þess sem í
tillögum nefndarinnar er gert
ráð fyrir ákveðnum kvóta-
reglum með tilliti til fyrra
heildaraflamagns viðkomandi
rikja.
Við fyrstu sýn geta þessar
tillögur virzt fáránlegar saman-
borið við kröfu brezka fisk-
iðnaðarins um 100 milna einka-
lögsögu, og fyrstu viðbrögð
Pearts, sjávarútvegs- og land-
búnaðarráðherra, voru von-
brigði, sem hann lét nýlega í
ljós á þingi. Vel er hugsanlegt,
að hann telji sér bera skyldu til
að þrýsta á um 25 eða jafnvel 30
milna einkalögsögu Breta hjá
Efnahagsbandalaginu, en það
væri barnalegt af Bretum, sem
hafa langa reynslu í alþjóðavið-
skiptum, að halda að þeir geti
heimtað verulegan hluta allra
fiskimiða á Norðaustur-
Atlantshafi.
Enda þótt Bretar væru ekki i
Efnahagsbandalaginu, yrðu
þeir að taka tillit til þess, að
bandalagsríki eins og Frakk-
land, Danmörk og Holland,
reka iðnað, sem að verulegu
leyti er háður fiskveiðum innan
200 mílna við strendur Bret-
lands. Sama er að segja um ríki
utan bandalagsins, t.d. Norð-
menn, og i minna mæli Is-
lendingaog Sovétmenn."
Síðar í greininni í The Times
segir, að Bretar veiði aðeins 60
af hundraði heildarafla sins
innan 200 mílna við strendur
Bretlands, 30 af hundraði heild-
araflans — þar af um 65 af
hundraði alls þorskaflans —
komi af öðrum miðum, aðallega
við Noreg og Island. Tillögur
EBE miði að því, að aðildar-
ríkin fái áfram að veiða ákveðið
aflamagn á miðum rikja utan
bandalagsins og standi banda-
lagið sem heild að samningum
um þær veiðar. Hinir voldugu
markaðir fyrir fiskafurðir í
aðildarríkjunum styrki mjög
samningsaðstöðu bandalagsins
um slíkar veiðiheimildir, en
auk þess sé ráð fyrir þvi gert,
að riki utan EBE fái veiði-
heimildir á miðum þess. I því
sambandi yrði þá tekið tillit til
veiðiþols stofna ákveðinna fisk-
tegunda. Markmiðið hljóti að
verða skipting leyfilegs afla-
magns eftir veiðiþoli sam-
kvæmt mati fiskifræðinga á
grundvelli fiskverndunar-
sjónarmiða, miðað við meðal-
aflatiltekins árafjölda.
Þá bendir greinarhöfundur á,
að þrátt fyrir óánægju Pearts
séu tillögur EBE ekki alls
kostar í andstöðu við hagsmuni
Breta, því að f þeim felist viður-
kenning á réttmæti eínkalög-
sögu strandríkja innan lögsögu
EBE. Auk þess sé þar tekið
tillit til fyrri veiða og lagt til að
stofnað verði til kvótakerfis
með hliðsjón af þeim, en jafn-
vel þótt hugmyndin um ótak-
markaðan aðgang aðildarríkj-
anna að fiskimiðum hinna sé
úrelt vegna verndarsjónarmiða,
sé allsendis óvist að í þvi efni
náist samstaða með aðildarþjóð-
unum, og er í því sambandi
bent sérstaklega á skoðanir
Frakka.
Greinarhöfundur leggur
áherzlu á vandamál í sambandi
við ákvörðun um einkalögsög-
una og framkvæmd reglugerða
um kvótakerfi. Þegar hafi
komið i ljós, að kvótareglur al-
þjóðlegra nefnda hafi ekki
borið þann árangur sem til var
ætlazt, og séu ýmis EBE-ríki,
auk Sovétríkjanna, fastlega
grunuð um að virða að vettugi
slikar reglur.
Greininni lýkur svo:
„Þrjózka Islendinga gefur
vísbendingu um, að einhverjir
hinna íhaldssömu brezku út-
gerðarmanna verði að flytja
skip sín af fjarlægum fiski-
miðum á mið EBE. A sama hátt
verða brezkir neytendur, sem
eru mjög íhaldssamir, að breyta
venjum sínum, ogfara að borða
kolmunna, sem talið er að veiða
megi eina milljón tonna af á ári
með viðeigandi tæknibúnaði i
landi.
Fiskur er óviðjafnanleg auð-
lind, sem endurnýja má i það
óendanlega, og ekki þarf að ala
á dýrkeyptu fóðri, eins og
kjúklinga og kvikfénað. Hann
hefur að geyma mikilvæg nær-
ingarefni til manneldis. Það er
i allra þágu, að menn umgang-
ist þessa auðlind af ábyrgðartil-
finningu, en jafnvel innan
Efnahagsbandalagsins verður
það ekki auðleyst mál.“
— Góður afli
Framhald af bls. 2
tvisvar fyrir verkfall og héldu á
veiðar fljótlega eftir að verkfall
hófst og lönduðu i lok mánaðarins
eftir að verkfalli hafði verið frest-
að.
Heildaraflinn í mánuðinum var
nú 4640 lestir og heildaraflinn frá
áramótum þá orðinn 10.801 lest. I
fyrra var febrúaraflinn 5.801 lest
og heildaraflinn í febrúarlok
10.811 lestir.
Af 35 bátum sem stunduðu bol-
fiskveiðar frá Vestfjörðum i
febrúar reru 26 með línu, 8 með
botnvörpu og 1 með net. Heildar-
afli línubátanna var nú 2.566
lestir en var í fyrra 2.162 lestir.
Aflahæsti línubáturinn í fjórð-
ungnum var Vestri frá Patreks-
firði sem aflaði 155,3 lestir en í
fyrra var Orri frá Isafirði afla-
hæstur í febrúar með 159,2 lestir.
Bessi var aflahæstur togaranna
með 317 lestir en hann var einnig
aflahæstur í fyrra, þá með 606,5
lestir.
Afli línubátanna í mánuðinum
var að mestu leyti þorskur og er
steinbiturinn ekki genginn á
miðin ennþá. I fyrra gekk stein-
biturinn aftur á móti í annarri
viku mánaðarins og var línu-
aflinn nálega eingöngu steinbítur
eftir það.
— Fréttaritari.
— í kjölfar
Framhald af bls. 2
okkur rólega þvi atriðið er fyrst
og fremst að sýna fram á að
unnt sé að komast áþessum bát
yfir Atlantshafið til Norður-
Ameríku.“
Aðspurður svaraði Tim því að
munurinn á þessum irsku
leðurbátum og bátum eins og
grænlenzka bátnum umiak,
konubátnum, væri sá að irsku
bátarnir væru gerðir fyrir verri
aðstæður, en þær grænlenzku
af þessari gerð fyrir siglingu á
innfjörum innan hafísins.
Tim reiknar með að vera
kominn á kúskinnsbátnum til
Islands um miðjan júlí en heim-
sókn hans hingáð nú var til
þess að undirbúa ferðina og
safna sögulegum upplýsingum
um ferðir Papa til Islands fyrr
á öldum.
Leiðangur þessi er kenndur
við heilagan Brendan en
kristniboðar fóru fyrr á öldum
milli landshluta og landa,
stöldruðu yfirleitt stutt við, og
héldu siðan áfram í ferðalög-
um.