Dagblaðið Vísir - DV - 30.11.1996, Blaðsíða 36

52 bókarkafli
Hér birtast þrjú brot úr þætti um Ingimar
Eydal skráðum af Unni Karlsdóttur sagn-
fræðingi í bókinni Þeir vörðuðu veginn sem
bókaútgáfan Hólar gefur út um þessar mund-
ir. Fyrirsagnir eru blaðsins.
Hljómsveit Ingimars Eydal starfaði lengi
en eitt af mörgu sem gerði hana sérkennilega
var að hún var einmitt stofnuð á þeim merki-
legu tímamótum í poppsögunni þegar Bítl-
arnir voru að byrja, bítlaæðið skall yfir og
veröldin varð aldrei söm eftir það.... Bítlarn-
ir réðu örlögum íjölda tónlistarmanna. ... Á
7. áratugnum varð gitarinn tískuhljóðfæri og
allsráðandi í poppheiminum. Það var ekkert
hljómborð hjá Bitlunum. Ingimar stóð
frammi fyrir því þegar þessi nýja tíska
komst til íslands hvort hann yrði að hverfa
úr hljómsveitarbransanum. En hann var
ekki maður sem gafst svo auðveldlega upp,
hvorki á þessu sviði né öðru. Hann keypti
sér cembalettið og síðan rafmagnsorgel. Með
þessu vantaði hann svokallaðan Lesley-
magnara en þeir kostuðu ofljár. Hann hafði
ekki ráð á að kaupa slíkan hátalara og bjó
sér því einfaldlega til sinn Lesley-magnara
úr saumavélarmótor og einangrunarplasti.
Með þessa uppstillingu, rafmagnsorgel,
cembalett og heimatilbúinn hátalarann spil-
aði hann vítt og breitt um landið í mörg ár.
Tónlist og tækni
Þannig rafvæddi Ingimar hljóðfæri sín til
þess að halda velli í tónlistinni. Síðar átti
hann eftir að sökkva sér í tölvuhljómborðin
þegar þau komu enda samræmdust þau því
sem hann var hvað hrifnastur af, þ.e. tónlist
og tækni. Heimatilbúni Lesley-magnarinn
hans Ingimars lifði lengi í manna minnum
og þótti einstakur og dálítið fyndinn. Það
glytti í innvolsið í þessu ferlíki þar sem það
glotti framan í fólk við fætur húsbónda síns
með magann fuflan af froðuplasti, saumavél-
armótor og berum tengingum. Stórt hjól
snerist innan í þessum kassa og kastaði tón-
unum út. Hægt var að ráða hraðanum. Þetta
virkaði og vakti mörgum kátínu, öðrum
LAUGARDAGUR 30. NÓVEMBER 1996 UV
Ingimar Eydal rafvæddi
hljóöfæri sín til þess aö
halda velli í tónlistinni.
Hann átti eftir aö sökkva
sér ofan i tölvuhljómborðin
þegar þau komu og heima-
tilbúinn Lesley-magnarinn
hans, sem búinn var til úr
saumavélarmótor og ein-
angrunarplasti, þótti ein-
stakur og fyndinn.
hvenær menn yrðu fyrir barðinu á þeim.
Einu sinni sem oftar brann Friðrik í skinn-
inu af löngun til að gera Ingimar örlítinn
grikk. Það hafði verið leiksýning í Sjallanum
eins og stundum oftar á þessum árum. Þar
hafði verið notaður þessi líka fini rauðró-
sótti sloppur. Þessi litríka flík iá síðan í al-
geru tilgangs- og hirðuleysi í Sjallanum eftir
að hafa glatað hlutverki sinu sem leikmun-
ur. Eftir ball tók Friðrik þennan forláta
slopp og festi hann undir skottlokið aftan á
Skodanum hans Ingimars. Ingimar fór heim
í Byggðaveginn og tók ekki eftir neinu.
Morguninn eftir átti eiginkona Friðriks leið
um Byggðaveginn ásamt foreldrum sínum á
leið í fermingarmessu. Þar sem hún sá slopp-
inn aftan í bíl Ingimars Eydal varð henni að
orði og benti á bílinn: „Er nú ekki Friðrik
þarna lifandi kominn. Líttu á bílinn hjá Ingi-
mar.“ Hún þekkti greinilega eiginmann sinn,
Friðrik Bjarnason, ágætlega. Tengdamóðir
hans taldi að pilturinn ætti ekki skilið að
vera eignuð öll prakkarastrik og sagði við
dóttur sína: „Alltaf ertu að ætla honum eitt-
hvað svona.“ Viss um sakleysi tengdasonar-
ins.
Á þessum tíma var aðeins seld mjólk á ein-
um stað í bænum um helgar, nánar tiltekið í
Grófargilinu hjá mjólkursamlaginu. Þangað
átti Ásta kona Ingimars einmitt erindi þenn-
an morgun til að sækja mjólk. Þar sem hún
svo stóð í biðröðinni tfl að kaupa mjólkina
kom til hennar maður, otaði að henni þess-
um fáránlega slopp og sagði: „Heyrðu, átt þú
þennan slopp.“ Hún svaraði því neitandi og
kunni eiginlega ekki að meta svona vitleysu
í manninum. „Hvað segirðu?" sagði hann þá,
„þetta var nefnilega fast aftan á bilnum þín-
um.“
Djassinn var hliðarspor
Ingimar fannst ekkert skemmtilegra en að
spila djass og hafði glaðværan og melódískan
stíl sem djassisti. „Það er alveg dásamlegt,"
sagði hann um þá tilfinningu að leika djass,
„það er eins og að skapa heilt tónverk upp úr
Þættir af Ingimar Eydal birtast í bókinni Þeir vörðuðu veginn:
Heimatilbúinn magnarinn
glotti framan í fnlk
Hljómsveit Ingimars Eydal hafði alltaf verið þekkt og lofuð fyrir það að höfða til misleits og
breiðs áhorfendahóps. Sá hópur breikkaði enn frekar þegar hljómsveitin spilaði fyrir kóngafólk
í útlöndum.
gleði og enn öðrum einstökum bemskuminn-
ingum. Þetta síðastnefnda átti við um Gunn-
ar Gunnarsson, píanóleikara og organista.
Hann lét eftirfarandi orð falla um þetta
landsfræga teymi, Ingimar og Lesleyinn:
Ég man afltaf í Barnaskóla Akureyrar á
litlu jólunum. Þá mætti Ingimar með þessa
græju. Mér fannst þetta alltaf vera jólin. Að
sjá ferlíkið fara í gang. Ég hafði engan áhuga
á jólasveininum eða að ganga í kringum jóla-
tréð. En að sjá Lesleyinn fara í gang. Það
voru litlu jólin fyrir mér.
Dansað við
alþýðuslagara
Hljómsveit Ingimars Eydal hafði alltaf ver-
ið þekkt og lofuð fyrir það að höfða til mis-
leits og breiðs hóps af áheyrendum. Sá hóp-
ur breikkaði enn frekar og varð heldur lit-
ríkari haustið 1975 þegar hinn útlægi og fyrr-
verandi Grikklandskonungur Konstantín og
Anna María kona hans ásamt Juan Carlos
ríkisarfa Spánar og Sofíiu konu hans hlýddu
á grúppuna i næturklúbbnum í Palma á
Mallorca. Eigendur Jack el Negro-klúbbsins
höfðu boðið fyrrnefndum aðli til einkasam-
kvæmis. Veislan var að sjálfsögðu lokuð al-
menningi en hljómsveit Ingimars lék fyrir
gestina þessa kvöldstund. Carlos óskaði eftir
að hljómsveitin léki eitthvert gott lag til
.heiðurs hinni dönsku Grikkjadrottningu
Önnu Maríu og dreif hana út á dansgólfið.
Ingimar og hljómsveit léku þá og sungu eina
danska lagið sem var á prógramminu en það
var íslendingum hinn mjög svo kunnugi
slagari „Det var en skikkelig bondemand."
Má óvíst heita að nokkru sinni í sögunni
hafi svo tiginborið fólk stigið dans við þenn-
an alþýðuslagara. Eitt er víst að kóngafólk-
inu féll vel við tónlistarflutning norðan-
mannanna því, eins og Ingimar orðaði það,
þá dönsuðu fyrrverandi Grikkjakonungur og
spænski ríkisarfinn „bullsveittir á skyrtun-
um.“
Dansgólflð getur verið háskastaður, jafnt
fyrir háa sem lága og það er betra að halda
jafnvæginu til að glata ekki reisn sinni. Slíkt
er auðvitað hálfu mikilvægara þegar tignir
aðilar eiga í hlut. Það reyndist alla vega
hennar spænsku hátign Sofllu þegar henni
var snúið svo í léttri danssveiflu að hún var
alveg við það að missa jafnvægið og detta um
koll. Finnur Eydal greip þá i handlegg henni
og forðaði henni riddaralega frá falli. Hann
hlaut að launum þakklætisaugnaráð hennar
hátignar fyrir að bjarga reisn hennar og
virðuleik þarna á almannafæri. Það sem hin
tigna frú vissi hins vegar ekki var það að
saxófónleikarinn prúði frá landinu bláa var
ekki að bjarga eðalbomum botni hennar há-
tignar heldur saxófóninum sínum áður en
hún dytti á hann.
Eignuð öll prakkarastrik
Uppátæki þeirra félaga, Hjalta og Friðriks,
vora ýmis og óútreiknanleg og aldrei að vita
sér og það er ólýsanleg tilfinning.“ Djassinn
var engu að síður alltaf hliðarspor Ingimars
Eydal í tónlistinni eins og kemur fram í eft-
irfarandi orðum hans:
í flestum tónlistarstefnum gilda ákveðin
lögmál en sá sem ævinlega hagar sér eftir
lögum er eins og bundinn í báða skó. Það er
til vönduð og vel samin tónlist sem er rétt
eftir formúlunni og góð samkvæmt henni en
hún hefur ekki þann neista sem er að finna
í djassinum. Djassinn gefur manni frelsi.
Þessi blanda af Afríkuhefð og tónlist Vestur-
landa hefur gifurlegan lífsneista og góð
sveifla verkar beint á tilfinningar manna.
Djassinn er eins og áminning til hvíta kyn-
stofnsins að lokast ekki inni í formúlum og
akademískum þankagangi. Þegar maður er
búinn að spila góðan djass og hefur tekist all-
vel upp þá þarf maður ekkert meir. Maður er
sáttur við lífið og tilveruna.
Upphaflega ætlaði ég að nota þennan vett-
vang, spila djass fyrir fólk hvort sem því lík-
aði betur eða verr, en það var náttúrulega
ekki hægt. Ég hef þá verið eins og þeir ungu
tónlistarmenn nútímans, sem mér þykja
alltaf hrífandi, sem vilja ekki gefa því gaum
hvort fólk vill hlusta á þá eða ekki. Líta ekki
á starf sitt sem þjónustu heldur hafa í heiðri
listræn markmið. En ég held núorðið að
danshúsin séu ekki réttur vettvangur til að
halda þar námskeið í tónlist fyrir gestina. Þó
verð ég að viðurkenna að mér er nautn í því
að spila fyrir þá eitt og eitt djasslag á meðan
þeir eru að borða matinn sinn.
Það var mat þeirra sem til þekktu að í
djassi næðu þeir tónlistarmenn og bræður
Ingimar og Finnur Eydal betur saman og
kæmust á hærra flug en nokkru sinni í
annarri músík. í djassinum sló hjarta þeirra
beggja og þeir spiluðu sinn djass svo sannar-
lega í holdinu eins og sagt er og léku marga
rífandi djasskonserta saman.