Dagblaðið - 15.12.1980, Blaðsíða 35

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 15. DESEMBER 1980
I
35
Menning
Menning
Menning
Menning
D
Stundum finnst manni umheimur-
inn ótrúlega nálægur. Til dæmis þarf
ekki annað en bregða sér að Kjarvals-
stöðum of berja augun myndlistar-
sýningu frá Kína, sem þar er haldin
þessa dagana (síðustu forvöð að sjá
hana í dag . . .), til að gera sér grein
fyrir því að í alþýðulýðveldinu er
ekki lengur við stjórnvölinn sú leiða
og margumtalaða ekkja, Jiang Qing.
Hér er nefnilega lítið af stórlega
mannbætandi myndlist af því tagi
sem Kínverjum var svo mikið í mun
að kynna heiminum fyrir röskum
áratug: myndir af brosmildum trakt-
orsstjórum með litla rauða kverið í
brjóstvasanum, skellihlæjandi náma-
mönnum og kampakátum erfiðis-
mönnum úti á akri. Ég efast um að ég
hafi verið einn um að draga gildi
slíkrar myndlistar í efa — hún er
hvorki greiði við listamenn eða fjöld-
ann.
Að vanrækja
arfleifð sína
Svona átti hún þó að vera,
samkvæmt skipunum frá æðstu stöð-
um. Og nú vilja þeir halda því fram
Og þúsund Mómin
blómstra á ný í Kína
Kínversk myndlist að Kjarvalsstöðum
að Jiang Qing kerlingin haft átt sök á
þessum menningarfasisma.
Nú stendur hún og svarar til saka
austur í Beijing en á meðan blómstra
þúsund blóm aftur í kinversku
menningarlífi, að því er erlendir fjöl-
miðlar segja.
Hver sem var endanlega ábyrgur
fyrir stefnumótun í myndlistinni
liggur sök hans varla í því sem túlkað
var, miklu fremur í því sem ýtt var til
hliðar, vanrækt i leiðinni. Myndlist
Kínverja í gegnum aldirnar er einhver
fegursti óður til ljóðrænnar mynd-
gerðar sem finna má í allri listasög-
unni. Þar gala gaukar, vorblómin
anga, endur dorma á spegilsléttu
vatni og fólkið gengur léttfætt milli
lótusblómanna. Nú má kannski segja
að í myndlist af þessu tagi hafi verið
stór skammtur af óraunhæfri róman-
Myndlist
AÐALSTEINN
INGÓLFSSON
Nokkrir fulltrúar kinverska sendiráðsins ásamt einu málverkanna á sýningunni.
(DB-mynd Gunnar Örn)
tík. Þó álíta margir sínólógistar
(Austurlandafræðingar) að þessi
myndgerð endurspegli furðu vel dýr-
mæt þjóðareinkenni sem hafa enst
Kínverjum vel í yfir 2000 ár:
æðruleysi, íhygli, þrautseigju, tilfinn-
inganæmi.
Hundrað útsprungin
blóm
Það sem gerðist var það að málarar
vóru neyddir til að ganga þvert á allt
sem þeir höfðu numið og skynjað,
„rómantíkin” átti að víkja fyrir
hörðu raunsæi, lofgjörðum um
fimmáraáætlanir og samyrkjubú,
vélskóflum og traktorum. Mörgum
tókst að söðla um, aðrir gáfu mynd-
list upp á bátinn, sættu gagnrýni fyrir
andþjóðfélagslegar tilhneigingar.
Á sýningunni að Kjarvalsstöðum
er iðnvæðingin ekki alveg horfin en
hún er vandlega falin innan um
dumbrauðar alparósir, hundrað út-
sprungin blóm, fullþroskaðar
ferskjur og lótusblóm í regni, svo
tekið sé til nokkurra titlanna. Hið
kvika handbragð og hin ljóðræna
innlifun ganga aftur og mest eru lista-
mennirnir J-essinu sínu þegar dýr og
blóm eiga í hlut. En þegar kínverskir
listamenn eru búnir að ná sér alveg
eftir fjórmenningana þá fara þeir
kannski að beita sig meiri hörku,
tempra rómantíkina í þágu þess veru-
leika sem við þeim blasir í Kina í dag.
- AI
Tilboðs-
verðákinda-
bjúgum
KJÖTBÚÐ
SUÐURVERS
STIGAHLÍÐ - SÍMI35645
■■ rnloMM
Fm|ux
rjniux
Fmlux
Fínlux
(•75 ALMENNA
BÓKAFÉLAGIÐ
Nýjasta bók Grahams Greene
Sprengjuveislan
eða Dr. Fisher í Genf
Dr. Fisher er kaldhæðinn og tiffinninga-
laus margmilljónari. Mesta lífsyndi hans
er að auðmýkja hina auðugu „vini” sína.
Hann býður þeim reglulega i glæsilegar
veizlur og þar skemmtir hann sér við að
hæða þá og niðurlægja.
VERÐ
STAÐGR.
20” 799.500 759.500
22” 869.000 825.000
26" 999.000 949.000
Fínlux
BORGARTUM 48
REYKJAVÍK SftM 27099
JOMAS
HALLGRIMSSON
QG
FJOLHIR
Jónas Hallgrímsson
og Fjölnir
eftir Vilhjálm Þ. Gislason
Itarlegasta ævisaga Jónasar Hallgrims-
sonar, sem >ið hingað til höfum eignazL
Sýnir skáldið í nýju og miklu skýrara
Ijósi en vii) höfum átt að venjast.
veiðarfæri
eftir Guðna Þorsteinsson
fiskifræðing
Bókin lýsir í rækilegum texta veiðiaðferðum
og veiðarfærum, sem tiðkazt hafa og tiðkast
nú við veiði sjávardýra hvar sem er i heiminum.
Bókin er með fjölda mynda og nákvæmum
skrám yfir veiðarfæri, nöfn þeirra bæði á
ensku og islenzku. Hún er 186 bls. að stærð og
i sama bókaflokki og Fiskabók AB og
Jurtabók AB.
t j
;aga
eftir Jón Dan
Stjörnuglópar
Jón Dan er sérstæður höfundur og alltaf
nýr. Nú verður honum sagnaminnið um
vitringana þrjá að viðfangsefni — fært í
islenzkt umhverfi bænda og sjómanna á
Suðurnesjum.
Ísland I siðari
heimsstyrjöld
Ófriður í aðsigi
eftir Þ6r Whitehead
i aosigi er fyrsta bindi þessa rit-
f,verks. Meginefni þess er samskipti
íslands við stórveldin á timabilinu frá
Hitler komst til valda I Þýzkalandi (1933)
og þangað til styrjöld brauzt út (1939).
Þjóðverjar gáfu okkur þvi nánari gaum
sem nær dró ófriðnum, og valdsmenn þar
sendu hingað einn af gæðingum sinum,
SS-foringjann dr. Gerlach, til að styrkja
hér þýzk áhrif.
.Vlatfjkt- Rccwak
Prinsessan
í bciman
Prinsessan sem
hljóp að heiman
Marijke Reesink
Francoise Trésy
gerði myndirnar
Þessi fallega og skemmtilega myndabók
er eins konar ævintýri um prinsessuna
scm ekki gat felit sig við hefðbundinn
klæðnað, viðhorf og störf prinsessu og
ekki heldur við skipanir sins stranga
föður, konungsins. Þess vegna hljóp hún
að hciman.
SVKXTÍXYnX) H.
HELGI FER’
GÖNGUR
Cai ALMI-NNA eöKAFIiLAGID
Helgi f er í göngur
Svend Otto S.
Svend Otto S. er víðkunnur danskur
teiknari og barnabókahöfundur. Siðast-
liðið sumar dvaldist Svend Otto S. uml
tíma á Islandi og birtist nú sú barnabók
sem til varð í þeirri ferð.
Heiðmyrkur
Ijóð — Steingrimur
Baldvinsson.
Steingrímur í Nesi er stórmerkilegt
skáld, og móðurmálið lék honum á tungu.
Hér er að finna afburðakvæði, svo sem
'Heiðmyrkur, sem hann orti er hann beið
dauða síns i gjá i Aðaldalshrauni i fimm
dægur og var þá bjargað fyrir tilviljun.
ísland á 18. öld er listaverkabók með gömlum Íslandsmyndum. Þær eru
allar úr tveimur vlsmdaleiðöngrum sem hingað voru farnir frá Bretlandi
á 18. öld — leiðangri Banks 1772 og leiðangri Stanleys 1789.
Flestar þessara mynda eru nú i fyrsta sinn prentaðar beint eftir frum-
myndunum. Sumar hafa aldrei birst áður i neinni bók. Þessar gönilu
tslandsmyndir eru merkileg listaverk. En þær eru einnig ómetanlegar
heimildir um löngu horfna tið, sem rís Ijóslifandi upp af siðum bókar-
innar. Frank Ponzi listfræðingur hefur haft allan veg og vanda af bókinni
og ritar formála um þessa tvo tslandsleiðangra og þá listamenn sem
myndirnar gerðu.
Liðsforingjanum
berst aldrei bréf
skáldsaga eftir
Gabriel GarciaMarques
í þýðingu
Guðbergs Bergssonar
Liðforinginn hefur í 15 ár
beðið eftirlaunanna sem stjórn-
in hafði heitið honum, en þau
berast ekki og til stjórnarinnar
nær enginn, og alls staðar, þar
sem liðsforinginn knýr á, er
múrveggur fyrir.
Matur — sumar,
vetur, vor og haust
Sigrún Daviðsdóttir
Þetta er önnur matreiðslubókin sem
Almenna bókafélagið gefur út eftir Sig-
rúnu Davfðsdóttur, hin fyrri heitir
Matreiðslubók handa ungu fóiki á öll-
um aldri, kom út 1978 og er nú fáanleg
i þriðju útgáfu. Flestum finnst ánægju-
legt ið borða góðan mat. en færri hafa
ánægju af því að búa hann til. En hug-
leiðið þetta aðcins. Matreiðsla er skap-
andi. Það er því ekki aðeins gaman að
elda sparimáltló úr rándýrum hráefn-
um, heldur einnig að nota ódýr og
hversdagsleg hráefni á nýjan og óvænt-
an hátt.
sjónvarpsbOðm
ALMENNA BÓKAFÉLAGIÐ
AUSTURSTRÆT118 - SÍMI 25544
SKEMMUVEGI 36, Kóp. - SÍMI 73055