Tíminn - 08.06.1986, Blaðsíða 15

Tíminn 15
Laugardagur 7. maí 1986
in-listatíminn-listatíminn-lista
70. „Daniel Henry Kahnweil-
er“, haustið 1910, Rubin, bls.
142.
markað sér sumarið áður.
Skyggndist hann eftir megin-
þáttum landslags, sem hann
hugðist mála, og dró það upp í
einföldum flötum. Hvort sem
það varðar nokkru, hafa honum
verið gerð upp þessi sjónarmið:
Fjær og nær sjá menn hluti, sem
þeir þekkja af eigin raun. { huga
þeirra eru húsveggur og fjalls-
hlíð eins áþreifanleg og eld-
spýtnastokkur í hendi þeirra.
Því hafa málarar ekki sinnt. Þeir
hafa smækkað hluti að lögmál-
um fjarvíddar eftir því sem ofar
dregur á myndfleti, uns þeir
verða að díl á sjóndeildarhring.
Neðst, eða fremst, beita þeir
sterkum litum, ofar veikum lit-
brigðum þeirra eða veikum lit-
um og efst bláma í fjarlægðar-
stað. Fá þeir þannig fram tálsýn
rúms, en óhlutkennda sýn. (Sjá
Penrose, Picasso, bls. 142). Af
þessum landslagsmyndum hans
munu kunnastar „Verksmiðja í
Horta“ (Mynd 66) og
„Vatnsból“ (Mynd 67). All-
nokkrar mannamyndir málaði
hann líka, og sat Fernande fyrir
fleiri en einni þeirra, á meðal
þeirra „Konu og perum“, (Mynd
68) Til Parísar sneru þau aftur í
september.
í París fluttu þau úr „Þvotta-
prammanum" skömmu eftir
heimkomu sína. Seldi Picasso
nú myndir sínar svo greiðlega,
að hann taldi sig hafa á því ráð.
Fengu þau á leigu íbúð í 11
Boulevard de Clichy og bjuggu
hana húsgögnum. Tóku þau á
móti gestum á sunnudögum og
gekk þá um beina hjá þeim
svartklædd stúlka með hvíta
svuntu. Endurguldu þau þannig
heimboð kunningja sinna á
undanförnum árum.
Höfðu þau að staðaldri heim-
sótt Stein-systkinin á laugardög-
um, og stundum verið boðin til
Matisse og konu hans. Þá hafði
Picasso alloft setið hin rómuðu
kvöldverðarboð Vollards í kjall-
aranum undir málverkasölu
hans. Fýsti nú ýmsa til að hitta
hann, sakir þess orðs er hann
hafði getið sér, aðra málara,
safnara og listunnendur. Talaði
Picasso nú allvel frönsku, þótt
enn væri honum ekki létt um
mál, þegar umræður urðu
flóknar. Á „Þvottapramman-
um“ hafði hann farið að tala
frönsku við landa sína sem aðra
(nema Manolo Hugué).
60. „Landslagmeðbrú“, 1909, Rubin, bls. 129.
71. „Wilhelm Uhde“, vorið
1910, Rubin, bls. 139.
Myndir þær, sem Picasso
hafði málað í Horta de San Juan
sumarið 1909, voru næsta svip-
líkar þeim, sem Braque hafði
sumarið áður nrálað í L’Estaq-
ue, þótt fetað hefði hann eigin
leið. Samgangur þeirra á milli
varð enn meiri en tvo undan-
farna vetur, þótt þeim hefði þá
þegar verið mjög umhugað um
hvor annars hag. Þannig hafði
Picasso runnið ti! rifja, að Braq-
ue var einbúi og Derain raunar
líka. Til að bæta úr því tóku þeir
Max Jacob að líta í kringum sig,
en þótt í gamni væri fremur en
alvöru, fór svo, að „Picasso
kynnti ... Barque stúlku í (Mont-
martre-)hverfi, sem bauð af sér
góðan þokka, og varð hún eigin-
kona hans og lífsförunautur.
Sagt er líka, að Derain hafi átt
hjónaband sitt Picasso að þakka,
og það var hann, sem kynnti
Apollinaire hinni óstýrilátu en
gáfuðu listagyðju sinni, Marie
Laurencin." (Penrose, Picasso,
bls. 148).
I hinum nýja stíl þeirra Braq-
ue, kúbismanum, tók Picasso að
mála andlitsmyndir. Eina þá
fyrstu málaði hann af Barque,
þótt hún fengi ekki svip tveggja
meistara. Veturinn 1909-1910
málaði hann andlitsmyndir af
tveinrur málverkasölum sínum
og góðkunningjum, Ambroise
Vollard og Wilhelm Uhde, og
þóttu þær nýstárlegar. (Myndir
68 og 69). Frá myndinni af Uhde
hefur ævisagnaritari Picasso,
Roland Penrose, sagt á þessa
leið: „Svo lík var hún honum, að
25 árum síðar bar ég kennsl á
hann á fjölsetnu kaffihúsi, þótt
aldrei áður hefði ég hann augum
litið.“ (Penrose, Picasso, bls
154).
Reykjavík 27. maí 1980
Haraldur Jóhannsson
61. „Þrjár konur“ 1908-1909, Rubin, bls. 115.
62. „Ávextir í vasa“, 1909, Barr, bls. 65.
63. „Kona með blævæng", vorið 1909, Rubin, bls. 127.
67. „Vatnsból“, sumarið 1909,
Rubin, bls. 131. 66. „Verksmiðja í Horta", sumarið 1909, Rubin. bls. 130.