Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Blaðsíða 83

ið í öðru héraði, þegar hann skrifaði
söguna.“
Allt getur þetta komið heim og
saman við álit Barða. En senn fer
meira að bera á milli. Þar kemur, að
Einar snýr sér beint að áliti Barða í
sambandi við staðfræðina og ræðir
ákveðin atriði út frá því og einkum í
þeim efnum, þar sem þeir eru sam-
mála um skekkjur í Rangárþingi.
Einar finnur fyrst og fremst þann
annmarka á kenningum Barða um
aðdráttarafl Rangár á atburði sög-
unnar, „að Þorvarður var of kunnug-
ur í Rangárþingi til þess, að hann
stofnaði frásögn sinni í hættu með
hæpinni staðfræði, þó að ókunnugum
manni gæti orðið það á.“ Og stað-
villur Njálu í Rangárþingi telur Ein-
ar eina af þrem höfuðröksemdum
þess, að Þorvarður Þórarinsson geti
ekki verið höfundur Njálu: „Auð-
sætt má vera,“ segir hann, „að Þor-
varður hefur verið þaulkunnugur í
Rangárþingi, og hefur hann án efa
komið mörgum sinnum í hverja sveit
í sýslunni. Aftur á móti eru miklar
staðvillur í Njálu úr þessari sýslu,
livenær sem nokkuð er komið út af
alþingisleiðinni, og jafnvel þar er
höfundur ekki gagnkunnugur.“
Annað atriðið í röksemdum Ein-
ars gegn Þorvarði sem hugsanlegum
höfundi Njálu eru staðfræðivillur í
Noregi. Þorvarður var þar langdvöl-
um, og „má gera sér í liugarlund,“
segir hann, „að hann hafi verið víða
StaShœfing gegn staðliæjingu
í Noregi og verið þar mjög vel kunn-
ugur. Hins vegar hefur höfundur
Njálu verið þar ókunnugur.“ Einar
nefnir sem dæmi, „að eftir að Gunn-
ar (á Hlíðarenda) hafði verið vetur
í Túnsbergi, fóru þeir til Víkurinnar,
en þess ber að gæta, að Túnsberg er
í Víkinni.“ Þá bendir Einar á villur í
frásögninni af Víga-Hrappi og rang-
ar hugmyndir um afstöðu milli Guð-
brandsdala og Hlaða og að gert er
ráð fyrir eyjuvn út af Niðarósi, þar
sem aðeins er um Niðarhólm einn að
ræða. „Aðrir staðir sýna nokkra al-
menna landfræðiþekkingu í Noregi,“
segir Einar, „en það, sem nú er nefnt,
tekur af öll tvímæli um það, að höf-
undur Njálu hefur hvorki verið í
Þrándheimi né Víkinni og hefur
sennilega aldrei til Noregs komið."
IV
Formáli Einars Ó. Sveinssonar fyr-
ir Fornritaútgáfu Njálu hefur fengið
mjög mikið lof ritdómara. Einar hef-
ur skrifað meira um Njálu en nokk-
ur annar fræðimaður, og mun hann
af ýmsum vera talinn mestur Njálu-
fræðingur, sem uppi hefur verið. Áð-
urnefndur formáli er rúmar 160 blað-
síður í stóru átta blaða broti, og þar
er víða koinið við. Einar rannsakar
grandgæfilega, hvernig frásagnir
Njálu koma heim við frásagnir ann-
arra heimilda, rökstyður tilgátur um
ástæður, þar sem á milli ber, hvað
sótt muni til ritaðra heimilda og
12 TMM
193