Norðanfari - 27.10.1873, Blaðsíða 1

^endur kaupendum kostnad-
a,I<iust; verd drg, 26 arkir
^ 1 d, 4g sjc i einstölc nr, 8 sk,
*ölulaun 7. hvert.
NOIÐAMAM.
Ang!jjsingar eru teknar i blad-
td fyrir 4 s/c. hver Una, Vid-
aiihablad eru prentud d ko.itn-
ad hlutadei genda
1«. All.
AKDREYRI 27- OKTÓBER 1873.
M 4».—48.
SKÝRSLA
gjafir til nau&staddra manna í
þingeyarsý s I u.
(framhald af Nf. nr. 31,—32.)
Ur Dalasýsin.
Safaa& af Kiistjáni E. Kristjáns- rd. sk. rd. sk.
syni á Dúnki ... 37 40
— af Kr. Tómassyni á þor-
bergsstöfcmn ... 20
(frá
S,
Úr Snæfellsnessýsl.
- á Skógarströnd af Lárusi
Jónss. á Narfeyri og áóni
Jónssyni á Valshorni. 18 64
- f Helgafells sveit af
kaupm. D. Thorlaciusi á
Stykkish., hreppst. G.
Magnússyni á þing-
völlum og S. Arnas. á
Grunnasunds-Ncsi. . . 41 48
Úr Strandasýslu.
- í Stafcar prestakalli af
presli síra M. Hákonars. 20 28
- í Tröliatungu prestakalli
afprestisíra H. Jónssyni. 10 80
En úr Mýrasýslu.
- af presti síra G. Bachm,
í Miklaholti ....
En úrSkagafjarfears.
- af húsfrú Sigríisi þor-
steinsd. á Grafarósi.
- af Gísla bónda í Flata-
tungu.................
E n úr Eyjafjarfears.
5. mönnum).............
57 40
60 16
31 12
50
10 84 60 84
4 72
amta!s ineö því, sem áíiur var inn komib 080 50
(framhaldiö síbar).
*• *•
Eptir saraþykkt sem gjörb var á hrepp-
6tjóra fundi 25. marz þ. á., er gjafafjenu þannig
athiuta& milli þeirra hreppa sern ur&u fyrir
^estu fjártjóni 1872, og sern þessvegna eru í
•"estri þröng, a& af hverjum 100 rd. seminnkoma.
Remur á:
Húsavíkur hrepp 10 rd.
Helgasta&a — 34 —
Skútusta&a — 13 —
Ljósavatns — 30 —
Iláls — 10 —
Svalbar&sstrandar — 3 -
°g eptir sömu tiltölu, allt til þess a& upphæb
6amskotanna hefur náb 1000 rd.
Gautiöndum í septembermánu&i 1873.
Jón Sigurösson.
.RJETTLÆTING VARÐNEFNDARINNAR
í sRESPEKTAR“ BRJEFINU.
Brjef þetta, sem hjer ræ&ir um, er ritaíi
I.eirá 18. júlí þ. á., undirskrifaÖ af 5 varb-
Jjefndarmönnum í Borgarfjar&aisýslu. þafe hefur,
?Samt fleiri brjefum sunnan yfir liei&i, líks inni-
'alds, borizt mjer undirskrifu&um í hendur fyrir
'■'■stilli hinnar hei&ru&u sýslunefndar í Húna-
^atnssýslu. Og me& þvf, a& brjef þossi höf&u
jSjer meiri og minni ákærur gegn rnjer, út af
^atnsvogaver&inum næsli&i& snmar, hefursýslu-
^fndin sjálfsagt sent mjer þau í því skyni, a&
Je8 heffcl þá mannrænu, a& bera fyrir rnig eitt-
vert „skjaldaskriíli“ í móti skeytum Borgfirb-
**'§a og sýslumanns þeirra, svo jeg leyfi mjer
jj'efc eptirfyIgjandi línum, a& svara nokkrum
t‘6um þessa var&nefndarbrjefs.
Brjefib byrjar á því, a& var&nefndin heldur
sig og sveitunga sína talaver&a Iofræ&a fyr-
tmfc. hversu hún og þeir hafi a& nndanförnu

^ '® sjor annt um „a& varna útbieislu fjárkláfc-
slC og ekki vílafc fyrir sjer, a& halda „kostnafc-
Sama fjárvcr&i mörg ár í fjclagi vi& Nor&lend-
inga og Mýramenn*. Af þessum fjelagsakap
Borgfir&inga vib, Nor&lendinga og Mýramenn vita
margir, þó var&nefndin liefí i ekki gefib „skýrslu“
um harrn. Hitt er víst mörgurn ókunnugra, a&
varínefndin í Borgarfir&i liafi í þessu sýnt sjer-
legan dugna& e&a drenglyndi ; og jeg álit, a&
þab hafi verib þarflegur búhnykkur var&nefnd-
arinnar, a& vegsama sig sjáif í þessu efni; því
jeg tel öldungis óvíst, a& nokkur óvifckomandi,
sem vel hefur þekkt a&gjör&ir hennar a& und-
an förnu í tilliti til var&arins, hef&i sungib um
liaua lofkvæíi fyrir áhuga og ötulleik; a& minnsta-
kosti dettur mjer þa& ekki í liug, og ætti mjer
þó, mörgum fremur, a& vera kunnug liáttsemi
hennar í tillögum var&arins, þar e& jeg hefi átt
a& heita varíma&ur á takmörkum Borgarfjarfc-
arsýslu á áttunda sutnar. Varfcnefndin segist
vera „skipufc liiiuim beztu mönniim“ Borgíirfc-
inga, og efast jeg ekki um, a& þar vi& eigi a&
rjettu svar páfagauksins for&um: „hver efast um
þa&“. þegar var&nefndin er búin a& hrósa sjer,
eins og henni þykir þurfa, fer hún a& tala um
þa&, a& var&mennirnir a& nor&an hafi komi&
„nokku& seint“. því er nefndin a& fá sjer þa&
til or&a, fyrst hún haf&i sjálf ákve&ib nær þeir
skyldu koma? Hverri vill liún ásaka, nema
sjálfa sig, þó þeir kæmi of seint ? tlún segir
enn fremur: a& vör&urinn hafi verib settur í
„seinna lagi“. Hvar vai< þá áhugi, dugnatur og
framkvæmd varfcnefndarinnar, afc setja iiann ekki
nógu siiemma: Gat hún eUki byrjab vör&inn
me& Borgfir&ingum og Mýramönnum þó var&-
mennirnir a& nor&an væru ókomnir ? Nefndin
segir, a& þab hafi veiib „von“ sín, a& þa& hafi
ekki or&ið a& ska&a, a& vör&urinn hafi verib
settur í seinna lagi; en ætli nefndin hef&i ekki
átt a& vita þa& fyrir víst, a& ska&legar sam-
göngur væri þá ekki orfcnar, fyrst húu þykist
hafa æízta vald og a&alumsjún var&arins á hendi ?
Síðan segir hún, aö vör&urinri hafi nú verib
„skipa&nr 10 mönnum“ og þa& haíi verib „ æ 11-
u n “ hennar „a& þessi taU mundi nægja“. Skyldi
ekki nefndin liafa þurft a& vera viss um, a&
vör&urinn væri ekki of fámennur? Nefndin segir,
a& Borgfir&ingar hafi „lagt alla alú& á, a& hata
menn sína duglega og dygga“. þetta leyfi jeg
mjer að rengja, og byggi þab á þessu tvennu :
í brjefi, sem nefndin gaf út á prúfastssetiinu
Reyktiolti 5. júlí næstl., er eins og ltenni korni
þa& ekkert óvart, þó Eyólíur Bergþórsson hef&i
verib gjör&ur rækur úr ver&inum, og álítur sjálf-
sagt, a& útvega dugiegan rnann í stab hans, og
hefur engin mótinæli unt. Hin ástæ&an, setn
tortryggni mín í þessu efni byggist á, er sú:
a& í þau 10 sumur, sem jeg huf verifc í vai&-
manna tölu, hef jeg ekki nokkru sinni vitafc til,
a& fje liafi streymt eins gífurlega og sífellt í
hópataii ytír vör&, eins og hjá mönnum þeim,
sein voru í nor&asta skálanum þann tfma, er
vörcurinn stób næstl. sumar, og haföi þó
var&nefndin kjörib þessa menn í vör&inn, og
þeir lief&u ekki stærra svæ&i a& verja, en jafn-
mörgum mönnum haf&i á&ur veriö ætlab, Og
þeir engri kind sleppt yfir vör&inn. þessu næst
segir nefndin: ab þa& liaö verib „sko&un“ sín,
„a& þa& gæti fullkomlega niunab mannsli&i, a&
annar vör&ur var settur sunnar“. þetta vir&ist
ab vera skrítin skö&un. A næstl. vori þor&i
var&nefndin ekki annab, en hafa vör&inn fyrir
nor&an Kjósina, vegna „grunsemdar“ á Kjósar
fjenu. Ef nú þessi grunsemd var á rökum
byggb, hva&a gagn gjör&i þá sy&ri vör&urinn
þeim nyr&ri? Hann stygg&i þetta gruna&a fje
a& sunnan, svo þa& leita&i því fastar á Botns-
vogavör&inn; svo hjer breg&ur fyrir hjá nefnd-
inni bæ&i ósamkvæmni og ósanngirni. þegar
ltjer er komib sögunni, segir nefndin : „Nokkru
seinna fóru sumir var&nefndar-menn, a&fá lau-
bob frá ytirmanninum, a& vör&urinn væri offá-
mennur“. því gjörir, vai&nefndin þab, sem seg-
ist vera „skipufc liinunt beztu mönnum“ Borg-
fir&inga. a& reyna tiI, a& rjettiæfa sig me& ó-
sannindum ? Haf&i ekki yfirvar&ma&urinn tal—
a& persónulega vi& einn var&nefndarinanninn,
á&ur en vör&uiinn var settur og heimtab a&
var&mennirnir yr&i 12? Og haffci hann ekki
be&ib herra sýslumann B. E. Magnússon a& skrifa
var&nefndinni kvörtun sína um mannfæ&í verb-
inum, og áskorun um, a& úr henni væri bætt?
þessa hvorugs getur var&nefndin, og kvartar
yfir, ab hún hafi ekki átt „hægt, a& byggja á
bo&urn þessum“. Nefndin aegist hafa brjeflega
— 123 —
befcib yfirvar&manninn, a& koma á fund, sem hún
hjeit í Reykhoiti 5. júlí, jYfirvar&maburinn játar
hátí&lega, a& herra þórfcur a& Leirá hafi ritab
honnm brjef og mæist til, ab harin kæmi á
þenr.a Reykhoitsfund. I brjefinu stendur svo:
„Hafa var&nefndarmenn þar efra sent mjer uttr-
kvörtun um, a& ver&inum sje í ýinsum grein-
um áíátt“. En þegar herra þórfcur er, ásamt
me&nefiidarmönnum sínum, seztur á ra&stofuna
í Reykliolti, þá kemur annab iiljób í strokkinn;
þá ber iiann „þa& upp, a& yfirvarcma&arinn hafi
gjört sjer boð um, a& vör&urinn væri of fámenn-
nr“. Ilvernig stendur á því, a& manninum ber
ekki saman vi& sjalfan sig ? En var&nefndin
getur tæpast ásakab yfirmann varfcarins fyrir
þa&, þó hann ekki sækti fundinn í Reykholti,
fyrst hún sá ekki brjefi sínu borgnara en svo,
a& þa& kom fyrst í hendur me&tökumannsins
15. júlí, þá var honum afhent þa& í Efstabæ
f Skorradal ; var þar þá vi&staddur þorvaldur
þór&arson vinnuma&ur iierra þór&ar a& Leirá,
sem verib haf&i í ver&inum, og ásamt fleirum
tekinn tii vitnis um, a& brjef þetta kæmi þá
fyrst í hendur þess, er vib átli a& taka ; og þó
segist nefndin heyra „sagt“ og leggur þar á
efunaráherzlu, a& sattsje, a& yfirvar&ma&urinn hafi
fengib þa& brjef í ótíma“. Hafi nú var&nefndin
heimild til, a& álíta sig alla þar, sem var herra
þór&ur a& Leirá einn, þá liefur víst yfirvar&mab-
urinn sömu heimild til, a& álíta alla var&nefnd-
ina þar, sem var herra Au&unn Vigfússon, er
bezt var setiur í veginn fyrir var&mennina a&
nor&an, og þeim var vísafc (il af formanni sýslu-
nefndarinnar í Húnavatnssýslu; og hver vill
efast um, a& þenna me&iim sinn haft varbnefnd-
in útbúiö a& anda og krapti, eins og henni þótti
ýtrast me& þurfa? Hvaö þurfti nú var&nefndin
a& byggja á lausum bo&um, þegar ytirma&ur
var&ariris haf&i bæ&i talab vi& hana sjáifur, og
fengib herra sýslumann Bjarna til a& skrifahenni?
Og þó hún hef&i virt ab vettugi or& yíirmanns
nefnunnur í verfchm-m, þá voru miki! líkindi til,
a& hún heffci látiö a& or&um sýslumannsins;
hún vissi þó, a& hann var þegar kominn nor&nr tii
sýslu sinnar, og sjálfkjörinn forma&ur sýslu-
nefndarinnar í Húnavatnssýslu, sem Borgfirfc-
ingar höf&u sjerstakiega skorab á, a& styrkja
vör&inn ; hún vissi vel, a& hann var innan
ekamms or&inn einn af Nor&lendingum, sein
hún þykist bera svo mikla „Respekt11 fyrir.
Setjum nú þa& dæmi, a& yíirvar&ma&urinn hef&i
fengib brjef herra þór&ar í tíma, og vegna
maunfæ&ar í ver&inum á rætt a& sækja fund-
inn í Reykhoiti, gelur nokkur ma&ur ímyndab
sjer, a& nel'ndin hef&i fyrir þa& ónýtt hinn
gantla og gó&a var&graut sinn, sem búinn var a&
krauma frá 20. febrúar tii 5. júlí, þó a& var&-
foringjanum iief&i ekki þótt hann sjerlega góm-
sætur? Getur nokkur heilvitamafcur leitt sjer
í grun, a& var&nefndin hef&i breytt sínu fast-
rá&na áformi um var&raanna töluna, þó yfir-
mafcur var&arins hef&i krafist þess optar, en hann
var búinn? Nefndin hefur sjálf rita& þa& me&
sínum eigin höndum, a& þa& væri ltvorki ,,mögu-
legt nje þarflegt“, a& hafa var&mennina fleiri
nn 10, og þetta álit sitt segir hún a& sje ,,efa-
iaust rjett“. Hver, sem hef&i getab raskab
þessu áformi og áliti varbnefndarinnar, hefði ó-
efanlega þurft a& vera betur innundir hjá henni,
en Sigvaldi Skagfir&ingur; þab mun lei&ast f
Ijós um þa& brief þetta er á enda rakib.
Nefudin segir þessu næsí, a& hún hafi ekki
sjefc „sjer fært, ab útvega fleiri menn í vor&inn,
því hún vissi ekki hvar þann kostnab ætti a&
taka, er þar af flaut“. þess var engin von, a&
a& hún gæti verið búin að Imgsa sig um
þa&, hva&an var&kostna&inn átti a& taka, ab
því leyti, sem henni vib kom, fyrst htín haf&i
ekki lengri umhugsunartíma, en frá 20. febrúar
til 5. júlí; hef&i hún verib a& velta þessu fyrir
sjer, frá því verfci var lokib haustiö 1868 og til
5. júiímána&ar 1872, þá hef&i hún ab líkindum
verifc komin a& einhverri ui&urstö&u í þessu efui.
En fremur segir nefndin : „hún sá engi tök á,
a& leggja á Borgfir&inga meiri kostriaö, en búi&
var, sem þegar var orfcinn býsna mikill; því
þeir geta þó borib ofmikinn kostnafc í þessu
tilliti, og þa& ekki einungis fyrir sig, heidur og
fyrir Norbnr- og Vesturland“. Jeg er hrædd-
ur um, ab þetta standi nokkufc öfugt í höf&inu
á Var&nefndinni. það getur vel veriö, a& Borg-
fir&ingar hafi í þessu tilliti bori& full mikinn kostn-