Tíminn - 02.03.1944, Side 2
94
Tímiam, fimmtttdíagiim 2. marz 1944
24. blað
Páil Zóphémfasson, alpingismaður:
Samgöngumál Snnnlendinga
Löngum hefir \erið deilt um
það, á hvern hátt samgöngur
milli Selfoss og Reykjavíkur
yrðu gerðar beztar og öruggast-
ar, og enn er deilt um þetta.
Á síðasta Alþingi fluttu 15
þingmenn tillögu um að fela
ríkisstjórninni að láta rann-
saka, hvað kosta mundi að gera
steinsteyptan veg yfir Rellis-
heiði og Svínahraun, og var sú
tillaga samþykkt.
Móti þessari tillögu var ég, og
flutti við hana breytingartillögu
þess efnis, að gerður yrði-.sam-
anburður á kostnaði við vega-
gerð á þeim leiðum, er helzt er
rætt um, óg þeim flutningaað-
ferðum, sem til greina koma,
svo að glöggur samanburður
fengizt. En breyt.till. mín var
felld, meiri hluti þingmanna
hafði trú á því, að steypti veg-
urinn væri heppilegasta leiðin
og kærði sig ekki um að fá ann-
að rannsakað.
Á þingi nú eru fluttar tvær
tillögur um samgönguleiðirnar
milli Selfoss og Reykjavíkur.
Önnur er um það, að heimila
nú ríkisstjórninni að verja
2.000.000 kr. til lagningar Krýsi-
víkurvegar í sumar, fram yfir
þau 250.000, sem ætluð eru á
fjárlögum í ár til hans, og þau
250.000, sem ætluð voru í þenn-
an veg á árinu 1942, en ekki
voru notuð.
Hin- er um það, að láta nú
rannsaka og bera saman leiðir
milli Selfoss og Reykjavíkur, svo
og flutningatæki, svo að glöggt
fáist úr því skorið, hvernig
flutningar milli þessará staða
verði bezt leystir í framtíðinni.
Eftir greinargerðinni, er fylg-
ir tillögunni um ramnsókn veg-
arstæðisins, mætti ætla, að
tillagan væri fram komin til þess
að tefja fyrir lagningu Krýsi-
víkurleiðarinnar, en þess ber að
•gæta í því sambandi, að grein-
argerðin er samin af fyrsta
flutningsmanni, og munu fleiri
meðflutningsmenn en ég ekki
hafa lesið hana, enda meðflutn-
ingsmenh af öðrum ástæðum en
til að efla málstað umbótastefn-
unnar og styrkja Framsóknar-
flokkinn. Ef það er gert, getur
bað skeð fyrr en varir, að annar
hvor aðilinn til hægri eða vinstri
eða nægilega mikið frá báðum,
gangi til samstarfs við hann og
hægt verði að mynda þá um-
bótastjórn, er mikill meiri hluti
bjóðarinnar þráir.
Þ. Þ.
greinargerðin tekur fram. Hins
vegat voru flestir af flutnings-
mönnum tillögunnar móti því í!
fyrra, að annað væri rannsakað
í þessu efni en kostnaður við
steinsteypta veginn, og gæti það
bent til þess, að heilindin í mál-
inu væru ekki mikil hjá öllum
flutningsmönnunum.
Þegar ég, bæði í fyrra og nú,
studdi að því að rannsókn færi
fram á vegarstæði og kostnaði
við vegagerð milli Selfoss og
Reykjavíkur, ásamt því hver
flutningatæki væri bezt að nota,
þá lágu til þess eftirtaldar höf-
uðástæður:
1. Milli Selfoss og Reykjavík-
ur eru nú orðnir svo miklir
flutningar að nema mun allt að
70 tonnum af þungavöru að
meðaltali á dag allt árið, fyrir
utan mannflutninga og flutn-
inga hersins.
2. Vegna þessara miklu flutn-
inga, er viðhaldið á veginum,
sem nú er að mestu venjulet'ur
malarvegur, orðið svo mikið, að
það nam 1942 um 100 kr. pr.
metra (620.000 kr.), og er slíkur
kostnaður á viðhaldi, sem þó er
ónóg, það mikill, að finna verð-
ur önnur form á flutningunum
í framtíðinni. 1943 er þetta
meira.
3. Margir lifa í trú; einn trú-
ir því, að samgöngurnar milli
þessara staða verði bezt leystar
með steinsteyptum vegi, annar
að það verði bezt gert með járn-
braut, enn aðrir með þjóðgati
(yfirbyggðum vegi), enn aðrir
með sleðum að vetrinum eða
flugvélum. Sumir vilja láta veg-
inn þræða alla hávaða, aðrir
liggja eins og hann liggur nú,
enn aðrir vilja leggja hann um
Þrengslin o. s. frv.
Þó það kunni að vera gott
stundum að trúa einu og öðru
að órannsökuðu máli, ætti
aldrei að gera það þar sem hægt
er að koma við staðreyndum
og fá glögga vitneskju um trú-
aratriðin. Ég hef þá skoðun, að
fyrst eftir að farið hefir fram
samanburðarrannsókn á þeim
leiðum og samgöngutækjum, er
til greina komi, sé von til þess,
að menn við að þreifa á, sjá
staðreyndir, geti orðið sammála,
og þá fyrst er von til þess að
stórt áták sé gert í þessu nauð-
synlega máli.
Alveg óháð þessari tillögu, er
svo tillagan um það, að nú sé
unnið duglega í Krýsivíkurvegi.
Það mun vera öllum mönnum,
sem kunnugir eru veðráttu á ís-
landi, ljóst, að allir vegir á landi
hér geta teppzt af snjó, en þeir
gera það því sjaldnar því lægra
sem þeir liggja og því nær sjó.
Þess vegna vita líka allir, að
vegur milli Reykjavikur og Sel-
foss um Krýsivík yrði margoft
fær að vetrinum, þegar vegir
um Mosfells- og Hellisheiði væru
bráðófærir. Og hér hefir það
lítið að segja, hver gerð yrði á
Hellisheiðarvegi, né hvar hann
yrði lagður, alltaf yrðu tímabil,
sem Krýsivíkurleið yrði fær, en
hin ófær („þjóðgatsleið" kann-
ske undanskilin, reyndist hún
bezt við rannsókn).
Vegna þessa er sjálfsagt að
hraða því eftir getu að ljúka við
Krýsivíkurveg. Hann - verður
þrauta vetrarleiðin. En auk þess
er hann nauðsynlegur vegna
Hafnfiröinga og Selvogsmanna.
Það er því mesti misskilning-
ur, að menn geti ekki fylgt báð-
um tillögunum, er nú liggja fyr-
ir Alþingi, enda ættu kjósendur
í Reykjavík, Hafnarfirði, Árnes-
og Rangárvallasýslu að krefjast
þess, að þær næðu fram að
ganga.
Annars skal það viðurkennt,
að Alþingi hefir ekki veitt fé til
Krýsivíkurvegar, eins og þurft
hefði, enda líka lítill áhugi fyrir
lagningu hans hjá þeim, er fara
með yfirstjórn vegamálanna.
Árin 1939—42 var árlega lagt í
hann af benzínskatti 65000 kr.
og þó óx féð, sem lagt var til
vega, á þessum árum um ca.
50%. Þeim, sem þá réðu mestu'
í fjárveitinganefnd, hefir ekki
þótt ástæða til þess, að hækka
fjárveiting til þessa vegar, í
hlutfalli við aukið framlag til
nýlagninglr vega í heild.
1943 og 1944 er ætlað 250.000
kr. í veginn hvert árið og fyrir
það fé hefir aldrei verið unnið.
Það er því alltaf hálf miljón
króna til, til að vinna fyrir í
sumar, fyrir utan það, sem nú
kann að verða bætt við á þessu
þingi. Og með nútíma vélatækni,
getur stórum köflum í veginum
miðað fljótt, fljótara en áætlað
hefir ver.ið. Og það þarf hann
að gera, það er allra hagur. En
jafnframt má ekki gleyma hinu,
að flutningsmagnið, sem flytja
þarf milli Selfoss og Reykjavík-
ur, er orðið það mikið, að flytja
verður það öðruvísi en í smá-
bílum eftir malarvegi og það
verður að rannsakást til hlýtar,
hvernig það verður gert á
heppilegastan háttí og síðan
framkvæma það, sem bezt sýn-
ist og heppilegast.
Sameining bænda
Eftir Vígfús Gudmundsson
Fyrir einum áratug síðan var
mikið talað um sameiningu
bænda. Þá voru það einkum
nokkrir Framsóknarmenn, sem
hæst töluðu um þessa samein-
ingu. Þeir kváðu m. a. fjölda
íhaldsbænda koma í flokk með
sér, ef stofnaður yrði nýr
bændaflokkur. Og allmargir
íhaldsbændur létu líklega í
fyrstu — á meðan verið var að
kljúfa úr Framsóknarflokknum.
Bændaflokkurinn varð til, en
þeir, sem brostu blíðast meðan
á tilhugalífinu stóð, drógu sig á
gamlar slóðir, áður en til hjóna-
bands kom. Og Bændaflokkur-
inn hjarði í nokkur ár, en var
alltaf að dragast upp, þar til
hann veslaðist út af að lokum.
Ennþá virðist sagan ætla að
| endurtakast. Fáeinir Fram-
Isóknarmenn tala nú mjög um
i nauðsynina og möguleikana á
i að sameina alla bændur. Og
nokkrir íhaldsbændur brosa blítt
á móti. Ekki er að efa, að for-
göngumenn þessarar endurfæð-
ingar „tíu ára óburðarins“, vilja
og meina vel. Þeir sjá nauðsyn-
ina á því, að bændur standi
saman. Og víst væri fagnaðar-
efni þeirra, sem sveitunum
unna, ef bændur gætu staðið
saman um velferðarmál sín.
En reynslan hefir því miður
verið nokkuð nöpur í þeim efn-
um. Þar kemur margt til greina,
m. a. að sumir bændur eru
þröngsýnir og afturhaldssamir,
en aðrir víðsýnir og frjálslyndir.
I Af því nokkuð er til af þeim fyr-
j töldu, þá hefir flugumönnum
! frá hinu síngjarna auðvaldi
bæjanna ætíð tekizt að fleka
allmarga þeirra til fylgis við sig.
Þannig hefir jafnan allstór hóp-
ur bænda spyrnt fótum við
næstum hverju umbótamáli,
sem barizt hefir verið fyrir til
hagsbóta bændastéttinni, m. a.
af því að þeir hafa fest trún-
að á sögusagnir manna, er þeir
gátu ekki trúað að væru á mála
hjá eyðingaröflum sveitanna.
Fé í blaðaútgáfur o. fl. í blekk-
ingarskyni hefir líka lítt verið
sparað. Það eru merin eins og
Jón á Reynistað, Pétur Ottesen,
Ingólfur á Hellu, Jón Pálmason
og aðrir slíkir, sem bera aðal-
ábyrgðina á því, að bændur eru
sundraðir. Þetta eru að ýmsu
leyti nýtir og mætir menn, hver
á sínu sviði. En sundrungarstarf
þeirra meðal bændastéttarinnar
hefir valdið óbætanlegu tjóni.
Það má segja svipað um þá eins
og Matthías kvað um einn mik-
ilhæfa Forn-íslendinginn:
„Að vera sverð og svipa lands
sýnast forlög þessa manns“.
Nú trúa einstakir menn því,
eins og Hjálpræðisherinn, að
þessir menn og aðrir slíkir geti
frelsazt og bætt ráð sitt og að
þeir komi heilir yfir í raðir um-
bótamannanna. Gott ef svo
væri. En eru nokkrar líkur til
að menn, sem þekktir eru að
því að vera í stöðugum faðm-
lögum við auðvald kaupstað-
anna um tugi ára, taki allt í
einu hugarfarsbreytingum? Eru
nokkrar líkur til slíkrar breyt-
ingar hjá mönnum, sem hvað
eftir annað hafa reynt að sundra
samvinnufélögum bænda, reynt
að eyðileggja skipulag á af-
urðasölu bænda, hjálpað til að
reita pólitíska valdið af bænda-
stéttinni, stutt skattfrelsi og
yfirgangsstefnu kaupsýslu-
manna í bæjunum o. s. frv.?
Þótt slíkir menn brosi blítt
um stund, er varla hægt að
ásaka menn fyrir, þó að nokk-
urt Tómasar-eðli geri vart við
sig.
Af hverju brosa þeir blítt?
Fyrst og fremst af því, að þeir
sjá að bændum hraðfjölgar, sem
sjá og skilja, að Framsóknar-
flokkurinn er eini flokkurinn,
sem alltaf má treysta til þess að
vera sverð og skjöldur sveitanna.
Aldrei hafa eins margir bændur
og nú fylgt sér saman í raðir
þess flokks. Ef ekkert er nú að
gert, óttast Thorsarar og aðrir
húsbændur útsendaranna, að
flestallir bændur sameinist í
Framsóknarflokknum. En það
má ekki, og þess vegna er nú
endurtekið sameiningarhjalið,
sem varð til þess að kvarna dá-
lítið brot úr Framsóknarflokkn-
um fyrir tíu árum.
Kommúnistar kalla sinn flokk
„Sameiningarflokk" alþýðu til
þess að fleka almenning. Sundr-
ungarmenn bændanna vilja svo
apa eftir þeim og kalla sitt af-
kvæmi sameiningarhreyfingu
bændanna!
Það er aukin menntun, víð-
sýni og félagsþroski bænda, sem
er aðalráðið til þess að sameina
þá, en ekki marklaust samein-
ingarhjal um eitthvað, sem ekki
má nefna. En hve þeir hafa ver-
ið sundraðir ennþá, er fyrst og
fremst af því, hversu margir
þeirra hafa harigið nær því
blindandi aftan í ýmiskonar
bröskurum og . kaupsýslumönn-
um bæjanna eða atkvæðasmöl-
um þeirra.
Þröngir og einhliða stéttar-
hagsmunir bænda eru ekki bezta
ráðið til þess að auka velferð
sveitanna. Það verður að taka
því eins og er, að nú er meiri
hluti þjóðarinnar kominn að
sjávarsíðunni. Og velmegun
(Framh. á 3. síðu)
Erlciiiliff geættir:
ir frá Danmörku
Þær fregnir, sem berast hingað frá Danmörku, eru svo
strjálar og sundurleitar, að vart er hægt að fá fulla hug-
mynd um ástandið í landinu. Hefir fréttasambandið enn
versnað síðan Þjóðverjar tóku yfirstjórnina þar í sínar
hendur, því að þeir hafa mjög hert á skeyta- og bréfaskoð-
un og eins aukið eftirlit með dönsku blööunum.
Af þeim fregnum, sem hafa borizt, virðist þó mega ráða,
að efnaleg afkoma Dana hafi ekki versnað verulega við
breytingu þá, er varð á stjórn landsins í sumar, og almenn-
ingur þar hafi meira að bíta og brenna en í öðrum her-
numdum löndum Evrópu, þótt hörgull sé þar á ýmsum
vörum. Hins vegar virðist stjórnleysi fara þar í vöxt, því að
bæði auka föðurlandsvinir skemmdarstarfsemi og nazistar
fremja ýms ofbeldisverk í skjóli hins þýzka hervalds. Hafa
maígir forráðamenn Dana orðið fyrir tilræði danskra of-
beldismanna.
Hér á eftir verða sagðar nokkrar fréttir frá Danmörku
og er aðallega stuðst við blaðið „Frit Danmark“, sem gefið
er út af frjálsum Dönum í London.
Twnmwaia
^ímirtn
Fhnmtudafiur 2. marz
Biðtímmn
Það stjórnarfar, sem nú ríkir
í landinu, reynir á þolinmæði
margra manna. Þeir sjá, að
stefnt er til upplausnar og öng-
þveitis, og stjórn sú, sem nú
hefir völdin, fær við lítið ráðið.
Þeir gera því þá'kröfu til þing-
manna, að gert verði hið ítrasta
til aö mynda starfhæfa þing-
ræðisstjórn.
Það væri ekki óeðlilegt, þótt
slíkra óska gætti ekki sizt inn-
an Framsóknarflokksins. Hann
er miðflokkur og hefir því bezta
aðstöðu til samvinnu á báðar
hliðar. Hann hefir og jafnan
verið allra flokka ótrauðastur til
ábyrgra aðgerða.
Þær viðræður um stjórnar-
myndun íhaldsandstæðinga, er
fóru fram á síðastl. vetri, leiddu
í ljós, að ekki er hægt að mynda
umbótastjórn vinnandi manna
meðan Sósíalistaflokkurinn nýt-
ur óbreyttrar forustu. Slíkt um-
bótasamstarf bænda og verka-
fólks hefir þó aldrei verið meiri
nauðsyn en nú. En forráðamenn
Sósíalista vilja ekki slíkt sam-
starf, því að fyrir þeim vaklr
upplausn og hrun þjóðfélagsins.
Meðan þeir skipta ekki um
stefnu eða fylgismenn þeirra
um foringja, verður því umbóta-
samvinna bænda og verkafólks
útilokuð.
Þá er sá möguleikinn, sem er
samvinna Framsóknarflokksins
og Sjálfstæðisflokksins.
Þótt fyrri viðskipti og við-
skilnaður þessara flokka hafi
verið með þeim hætti, að ekki
horfi vænlega um nýtt samstarf
þeirra, myndi ekki stánda á
Framsóknarflokknúm að víkja
gömlum væringum til hliðar,
ef hann gerði sér verulega von
um, að hægt væri að leysa höf-
uðvandamálin skaplega í sam-
vinnu við Sjálfstæðisflokkinn.
En fyrir' því eru vissulega
litlar líkur, eins og foringjar
Sjálfstæðisflokksins túlka stefnu
sína nú.
Forsprakkar Sjálfstæðisflokks-
ins vilja nú bersýnilega láta
stjórna eftir þrengstu einka-
hagsmunum stórgróðamanna.
Þeir viija lækka* skatta, eins og
sést á afnámi verðlækkunar-
skattsins. Þeir vilja draga úr
framlögum til verklegra fram-
kvæmda, eins og sást glöggt á
fjárlagafrv. fjármálaráðherra í
haust. Þeir vilja stöðva vöxt
samvinnufélaganna, eins og sést
á innflutningsreglum víðskipta-
málaráðherra. Þeir vilja hindra
alla skynsamlega skipulagningu
atvinnuveganna, eins og skrif
Morgunblaðsins sanna greini-
legast. Þeir vilja aðeins sam-
vinnu hinna borgaralegu afla
til að berja niður kommúnista
með fasistisku harðræði og
grundvalla þannig fasistiska
'stjórn auðmannanna, eins og
gleggst má sjá á skrifum Vísis.
Á slíka einhliða stjórnar-
stefnu í þágu stríðsgróðavalds-
ins geta Framsóknarmenn ekki
fallizt. Hún myndi aðeins leiða
til aukins öngþveitis, meiri mis-
skiptingar auðsins og stórfellds
atvinnuleysis. Hún myndi ekki
draga úr vexti kommúnismans,
heldur verða hið bezta vatn á
myllu hans, því að ill og rang-
lát stjórn skapar honum bezt
vaxtarskilyrði.
Frá sjónarmiði Framsóknar-
flokksins er nú meiri þörf fyrir
umbótastjórn en nokkurri sinni
fyrr. Hér, eins og annars staðar,
verður að keppa að því að veita
öllum atvinnu og viðunanleg
lífskjör, en slíkt er óhugsandi,
ef halda á við dýrri auðkýfinga-
stétt í landinu: Ef þjóðin fengi
ötula umbótastjórn, væri óþarft
að óttast kommúnismann, því að
hann hyrfi þá eins og óhrein-
indi úr húsi, sem gert er hreint.
í umbótasömu þjóðfélagi getur
hann ekki dafnað.
Samvinna Framsóknarflokks-
ins til vinstri og hægri er þann-
ig lokuð um stund af sömu á-
stæðu. Hvorugur aðilinn fæst
til að vinna að umbötastjórn.
Meðan þannig horfir, er ekki
annað að gera en að fylgja því
ráði, sem oft hefir gefizt Bret-
um vel, að bíða og sjá. En þenn-
an biðtíma á jafnframt að nota
Stjórn embættismanna.
Síðan stjórn Scaveniusar fór
frá völdum síðastl. sumar, hefir
engin dönsk ríkisstjórn verið
mynduð, konungur engin emb-
ættisverk unnið og þingið ekki
komið saman. Þýzka herstjórn-
in hefir tekið sér æðsta vald í
landinu. Hins vegar hafa emb-
ættismennirnir reynt að gegna
störfum sínum með venjulegum
hætti og skrifstofustjórarnir í
hinum ýmsu ráðuneytum hafa
tekið sér einskonar ráðherra-
vald. Það má því með nokkrum
rétti segja, að óskipuð emb-
ættismannastjórn fari með völd
í Danmörku, að svo miklu leyti,
sem Þjóðverjar hafa ekki tekið
stjórnina í sínar hendur. Emb-
ættismennirnir hafa yfirleitt
reynt að starfa á grundvelli
danskra laga og eiga þeir vissu-
legá dfjúgan þátt í þvi, að ekki
hefir enn orðið eins mikið
stjórnleysi í Danmörku og verða
myndi, ef Þjóðverjar tækju alla
hina borgaralegu stjórn í sínar
hendur.
Aukin skemmdaverk.
Hin auknu afskipti Þjóðverja
hafa vitanlega orðið mjög til
þess, að föðurlandsvinir hafa
hert baráttuna gegn Þjóðverj-
um. Það er orðinn daglegur við-
burður, að skemmdarverk séu
framin einhvers staðar í Dan-
mörku, stundum mörg á sólar-
hring. Aðallega er ráðist á verk-
smiðjur og vinnustofur, er
framleiða vörur fyrir Þjóðverja,
og oftast eru notaðar sprengjur.
Tjónið hefir í mörgum tilfellum
orðið stórfellt. Þá hafa verið
unnar margar skemmdir á
járnbrautum og vegum, Er talið,
að Þjóðverjar séu í undirbún-
ingi að taka upp svipað eftirlit
með járnbrautum í Danmörk og
víða í Noregi. Þar er það gert
að borgaralegri skyldu að gæta
járnbrautar á vissri vegarlengd
í tiltekinn tíma, og varðar það
líflátshegningu, ef skemmdir
eru unnar á þessum kafla járn-
brautarinnar á þeim tíma.
Bíræfni sú, er föðurlandsvin-
irnir hafa oft sýnt við
skemmdaverkastarfsemina, má
heita með algerum einsdæmum.
Er saga þeirra verka verð-
ur skráð, mun það vissulega
sjást, að Danir hafa ekki unn-
ið minni áhættuverk en margir
þeirra, er djarfast hafa barizt
á vígvöllunum.
Allir þeir skemmdaverkamenn,
sem Þjóðverjar hafa náð til,
hafa hlotið hina þyngstu réfs-
ingu, flestir líflátsdóm. Lang-
flestir þeirra hafa þó sloppið.
Schalburgliðið.
Það eru þó ekki aðeins
skemmdarverk föðurlandsvin-
anna, er aukið hafa agaleysið í
landinu. Nazistar eiga sinn þátt
í því. Aukin yfirráð Þjóðverja
hafa eflt kjark þeirra, en áður
gat danska lögreglan haldið
þeim í skefjum. Einkum hefir
borið mikið á hinu svokallaða
Schalburgliði, sem danskir naz-
istar stofnuðu í fyrra og átti
að vinna gegn skemmdarverk-
um nazista. Nokkur hluti þessa
liðs er einkennisbúið og' er æft
sem lögreglulið, en öðrum með-
limum þess er ætlað að stunda
njósnarstarfsemi. Seinustu
mánuðina virðist það hafa ver-
ið aðalhlutverk þess að vinna
skemmdir á eignum ýmsra fé-
laga, sem hafa sýnt Þjóðverj-
um mótspyrnu, t. d. stúdenta-
félaga, íþróttafélaga, kristilegra
félaga, og einnig hefir það stað-
ið að árásum á ýmsa forustu-
menn þjóðlegra Dana. Illræmd-
ast af verkum þess er morð
Kaj Munk.
Tilgangur Schalburgsliðsins
virðist bersýnilega sá, að skapa
svo mikið aga- og réttarleysi í
landinu, að Þjóðverjum gefizt
átylla til að segja, að danska
lögreglan valdi ekki hlutverki
sínu og þes vegna þurfi nýskip-
un á lögreglumálum landsins.
Von Schalburgsliðsins er þá, að
Þjóðverjar feli því löggæzluna
og þannig geti nazistar síðan
smásaman fengið völdin í sín-
ar hendur.
Hingað til liefir það staðið
Schalburgliðinu mest fyrir þrif-
um, að danska lögreglan hefir
getað fylgzt mjög vel með'störf-
um þess og ljóstrað upp
skemmdarverkum þess. Margir
meðlimir þess hafa áður verið
dæmdir fyrir afbrot og lögregl-
an þekkir þá því frá gamalli tíð
og hefir haft auga með þeim.
Framkoma dönsku lögregl-
unnar er yfirleitt mjög rómuð.
Hún hefir yfirleitt hliðrað sér
hjá að rannsaka skemmdarverk,
er beinzt hafa gegn Þjóðverj-
um, og talið sig þar byggja á
alþjóðavenju, þar sem refsivald-
ið fyrir slík brot sé í hönd-
um Þjóðverjanna. Hins vegar
hefir hún gengið ötullega fram
í rannsókn skemmdarverka og
árása, er beinzt hafa gegn
dönskum borgurum og þannig
átt drjúgan þátt í að halda yf-
irtroðslum nazista í skefjum.
Morð Kaj Munks.
Versta ofbeldisverkið, sem
nazistar hafa framið, er morð
Kaj Munk. Það er nú talið full-
víst hvernig það bar að hönd-
um.
Kaj Munk var staddur á
heimili sínu í Vedersö, þar sem
hann var sóknarprestur. Þrír
þýzkir hermenn og einn dansk-
ur Schalburgmaður sóttu hann
þangað og fluttu hann til bæki-
stöðva Þjóðverja í Silkeborg.
Þar var hann yfirheyrður. Þrír