Tíminn - 21.06.1944, Side 1

Tíminn - 21.06.1944, Side 1
RITSTJÓRI: ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON. ÚTGEFFANDI: FRAMSÓKN ARFLOKKURINN. PRENTSMIÐJAN EDDA h.f. Símar 3948 og 3720. RITSTJÓR ASKRIFSTOFUR: EDDUHÚSI. Llndargötu 9A. Símar 3948 og 3720. AFGREEÐSLA, INNHEIMTA OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA: EDDUHÚSI, Llndargötu 9A. Síml 2323. 28. árg. Reykjavík, miðvikndagiun 21. júní 1044 62. blað Þjóðveldið endurreist á Lögbergi Myndir frá hátíðahöldunum w Sveínn Björnsson kjörínn iyrsli forseti á Islandi Forseti íslands undirritar eiðstafinn. (Ljósm.: Hans Petersen). Sendiherrarnir, sem fluttu kveðjur á Lögbergi sitja i fremstu röð, talið frá vinstri: Dreyfus, Shephard, Esmarck, Johansson, Voillery. (Ljósm.: Ók MJ. Forseti og ritarar sameinaðs þings (Gísli Sveinsson, Bernharð Stefánsson, Sigurður Kristjánsson), ríkisstjórn og ríkisstjóri, á þingfundinum á Lög- bergi. Myndin tekin áður en forsetakjöríð fór fram. (Ljósm.: Ól. Magnússon). Þingmenn á Lögbergi hlýða á yfirlýsingu þingforseta um gildistöku lýðveldisstjórnarskrárinnar. Fremstir sjást myndinni: Pétur Ottesen, Ólaf- vr Thors, Hermann Jónasson, Ingólfur Jónsson, Helgi Jónasson, Guðmundur I. Guðmundsson. — Ljósm.: Vignir. Mannfjöldinn i Fangbrekku og á Völlunum, þegar hátíðahöldin fóru þar fram. (Ljósm.: Ólafur Magnússon). Þingftmdurmn á Lögbergi Stofnun hins íslenzka lýðveldis var form- )cga lýst yfir á þingfundi að Lögbergi 17. jání síðastliðinn og fyrsti forseti þess kjörinn. Með þeirri sögulegu og hátíðlegu athöfn var náð langþráðu marki í stjórnarfarslegri sjálf- stæðisbaráttu þjóðarinnar. Síðan Alþingi hið forna var stofnað fyrir 1014 árum síðan hafði eigi gerzt öllu gleðilegri atburður á íslandi. Frá hátíðahöldun um á Þingvöllum Önnur hátíðlegasta stund- in á Þingvöllum varð við há- tíðahöldin á Völlunum, neð- an við Fangbrekku, þegar forsætisráðherra flutti hin- um mikla mannfjölda, sem þar hafði safnast saman, kveðju og árnaðaróskir Kristjáns konungs, og fólkið svaraði með margföldum húrrahrópum, en ráðherra óskaði konungi og allri fjöl- skyldu hans allra heilla. Eins og áður hefir verið sagt frá, áttu hátíðahöldin á Þing- völlum að vera í tvennu lagi, á Lögbergi, og síðar um daginn á Völlunum, þar sem sýna átti leikfimi, ljúka Íslandsglímunni, láta kóra syngja o. s. frv. Var í því skyni reistur þar stór í- þrótta- og danspallur og komið fyrir fánum víða um völlinn. Vegna þess, hve veðrið var vont fram eftir deginum, var um tíma rætt um að hætta alveg jvið hátíðahöldin á Völlunum. ! Þegar leið á daginn, stytti held- J ur upp og var þurrt veður með . köflum. Var því meginhluti fyrirhugaðra hátíðahalda á Völlunum látinn fara fram. Hátíðahöldin á Völlunum hóf- ust kl. rúmlega fjögur og var þá mikill mannfjöldi kominn sam- an við íþróttapallinn, einkum í brekkunni ofán við harm. Hóf- ust þau með því að lúðrasveit lék nokkur lög, en síðan tók Páll ísólfsson að sér að stjórna stærsta þjóðkór, sem verið hefir á íslandi. Útvarpskór hans var dreifður innan um mannfjöld- ann og leið eigi á löngu áður en flestallir höfðu „tekið undir“. Voru sungin allmörg þekkt ætt- jarðarljóð. Meðan sungið var, dreif fólkið að úr öllum áttum og mátti þarna líta í einu mann- | fjölda, sem skipt hefir 15—20 þús. manns. Er Páll hætti að láta syngja, flutti dr. Alexander Jóhannes- son ávarp, en síðan flutti Rich- ard Beck prófessor snjalla kveðju frá Vestur-íslendingum (Framh. á 4, siðu) Hin sögulega athöfn á Þing- völlum hófst með því, að þing- | menn gengu fylktu liði, með rík- isstjóra og biskup í fararbroddi, j úr Valhöil upp í Almannagjá og eftir henni norður á Lögberg. Á Lögbergi tóku þingmenn sér sæti á palli, sem þar hafði verið komið fyrir. Höfðu þingforseti, fundarskrifarar, ríkisstjóri og ríkisstjórn sæti á öðrum enda pallsins, en erlendir sendiherrar, biskup, ýmsir embættismenn og þingmannafrúr á hinum. Sæti þingmanna voru í þremur röð- ur til hliðar á pallinum. í brekkunni og á völlunum fyrir neðan Lögberg hafði mik- ill mannfjöldi safnast saman, þegar þingmenn komu þangað, og höfðu margir beðið þar á aðra klst., þrátt fyrir veðrið. Margt manna hafði einnig komið sér fyrir á gjárbarminum kringum Lögberg og mikill mannfjöldi var einnig í sjálfri gjánni. Kl. 1,30 setti forsætisráðherra hátíðina. Þá flutti biskup ávarp og bæn og síðan voru sungnir sálmarnir „Þín miskunn, ó, Guð, er sem himinn há“ og „Faðir andanna“. Að þessu loknu hófst þing- fundurinn og voru tvö mál á dagskrá: Yfirlýsing um gildis- töku lýðveldisstjórnarskrárinn- ar og forsetakjörið. Þegar forseti þingsins hafði tekið fyrir fyrra dagskrármálið flutrti hann stutta ræðu, þar sem hann gerði grein fyrir þeirri á- lyktun Alþingis, að lýðveldis- stjórnarskráin skyldi öðlast gildi, er forseti sameinaðs þings lýsti þvi yfir á þingfundi. Þegar forseti hafði þetta mælt, hringdi hann bjöllu og þingmenn risu úr sætum sínum. Forseti mælti: Samkvæmt því, sem nú hefir greint verið, lýsi ég yfir því, að stjórnarskrá lýðveldisins fslands er gengin í gildi. Forseti hringdi aftur bjöllu og lýðveldisfáninn var dreginn J að hún á Lögbergi. Kirkjuklukk- um um allt land var hringt í tvær mínútur og síðan var þögn í eina mínútu. Þá var þjóðsöng- urinn sunginn. Forseti hringdi aftur bjöllu og þingmenn sett- ust í sæti sín. Forseti flutti stutt ávarp. Þá var tekið fyrir annað dag- skrármálið, forsetakjörið. Fór það þannig, að Sveinn Björns- son fékk 30 atkv., Jón Sigurðs- son skrifstofustjóri Alþingis 5 og 15 seðlar voru auðir. Tveir þing- menn, Gísli Guðmundsson og Skúli Guðmundsson, voru fjar- verandi, vegna veikinda. (Sam- kvæmt eftirgrennslunum, er rík- stjórnin hafði með höndum fyr- ir forsetakjörið, er kunnugt, að tveir flokkar Alþýðuflokkurinn og Framsóknarflokkurinn, stóðu að kosningu Sveins Björnssonar. Hins vegar var afstaða Sjálf- stæðisflokksins og Sósíaiista- flokksins alltaf mjög óljós). Jafnskjótt og þingheimi varð kunnugt, að Sveinn Björnsson hafði náð kosningu, kvað við lófaklapp allra þeirra þúsunda, er þarna voru komnar saman. Mun flestum koma saman um, að sú þjóðareining, er þarna birtist, hafi verið önnur áhrifa- mesta stund Þingvallahátíðar- innar. Hinn nýkjörni forseti íslands vann þessu næst eið að stjórnar- skránni með undirskrift svo- hljóðandi yfirlýsingar: „Ég undirritaður, sem kosinn er forseti íslands, heiti því að viðlögðum drengskap mínum og heiðri að halda stjórnarskrá ríkisins.“ Aldursforseti þingsins, Ingvar Pálmason, gekk nú fram og (Framh. á 4. síðu) Háfíðahöldin í Reykjavík Mikil . hátíðahöld fóru fram í Reykjavík síðastl. sunnudag í tilefni af lýð- veldisstofnuninni. Megin- þáttur hennar var stærsta skrúðganga, sem hér hefir sést, en síðan safnaðist mannfjöldinn saman á Lækjartorgi og í næstu hlið- argötur og hlýddi á ræður forseta íslands og formanna þingflokkanna. Mátti þar sjá meiri mannfjölda en nokkuru sinni hefir áður sést hér á landi. Skrúðgangan hófst hjá há- skólanum. Áður höfðu ýms fé- lög safnazt saman og komu þangað fylktu liði og sameinuð- ust þar í eina fylkingu. Fyrst fór fylking lögreglumanna, síð- an lúðrasveit, þá fylking barna með fjölda fána, þá skátar, stúdentar, íþróttamenn, templ- arar, ýms stéttarfélög, héraða- félögT m. a. Breiðfirðingafélagið. Gengið var yfir Tjarnarbrú um Fríkirkjuveg, Vonarstræti, Templarasund, Kirkjustræti, Aðalstræti, Austurstræti og þá beygt inn á Lækjartorg. Forseti íslands stóð á svölum Alþingis- hússins meðan gangan fór fram og var hann óspart hylltur. Er það til marks um stærð göng- unnar, að hún var rúman hálf- tíma að ganga framhjá honum. Þegar öll gangan var komin á Lækjartorg og mikill mann- fjöldi annar hafði safnazt þar saman og í nærliggjandi götur, hófust ræðuhöld. Fyrstur talaði forseti íslands og síðan formenn þingflokkanna, þeir Ólafur Thors, Eysteinn Jónsson, Einar Olgeirsson og Haraldur Guð- mundsson. Ættjarðarlag var leikið eftir hverja ræðu. Ræð- urnar voru fluttar frá dyrum stjórnarráðshússins og voru þar samankomnir fulltrúar erlendra ríkja, ríkisstjórn og margir al- þingismenn. Börnin í skrúð- göngunni dreifðust um stjórn- arráðstúnið meðan ræðuhöldin (Framh. á 4. síðu)

x

Tíminn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.