Tíminn - 12.01.1945, Blaðsíða 5

3. Mað
Harald Haake:
Léttur búnaður í langferðum
- tfr ársriti sænska Skíðafélagsins —
M, föstndaginn 13. jan. 1945
Langferðamenn hafa ef til vill
hvað mestar áhyggjur af þyngd
þess íarangurs, sem þeir hafa
meðferðis á ferðalögum sínum.
Sú ánægja og hressing, sem
■ menn hafa af ferðalögum, er að
miklu leyti háð þyngd farang-
ursins, hvort sem menn bera
hann eða draga. Jafnvel þeir,
sem fyrirhafnarlítið geta borið
20—25 kg. 1 14—15 klst. fjall-
ferð, verða að viðurkenna þetta.
Ánægjan, sem menn hafa af
ferðalögum er því meiri, sem
farangurinn er léttari, um leið
og þess sé gætt, að menn hafi þó
allar nauðsynjar meðferðis. Ef
menn vilja reyna að hafa far-
angurinn sem minnstan og hafa
eigin reynslu að byggja á, eiga
þeir að byrja á því að losa sig
við þá hluti, sem þeir hafa mátt
vera án á fyrri ferðalögum, þótt
þægilegt hafi e. t. v. verið að
hafa þá meðferðis. Það, sem
menn þannig geta losað sig við,
mun vera að töluverðu leyti
fatnaður, en e. t. v. einnig nokk-
uð af þeim hluta matarbirgða,
sem mestum þyngslum valda
auk verkfæra og ýmislegs ann-
ars. Þá má ennfremur létta far-
angurinn með því að hafa hinn
nauðsynlega farangur sem létt-
astan. Menn geta t. d. haft með
sér „splitkein“skíði í stað „hic-
kory“-skíða, hin léttu, sterku og
hentugu rottugildruskíðabönd í
stað þungra skíðabanda með
járnvinding. í stað skíðaúlpu
geta menn klæðzt eða haft með-
ferðis eina eða tvær léttar ullar-
peysur og prjónapeysur úr an-
goraull í stað þungrar, fyrir-
ferðarmikillar ullarpeysu. Menn
klæðast léttum og þunnum
klæðum í hita og logni en þykk-
um klæðum eða klæðum, sem
vindur ekki kemst i gegn um, í
kulda og vindi. Menn .verða
einnig að muna eftir að klæð-
ast þeim klæðnaði, sem þeir hafa
meðferðis í farangri slnum, ef
nauðsyn krefur.
í langferð einni, er ég fór árið
1939, var farangur sá, er ég hafði
meðferðis, aðeins 17 kg. að
þyngd og voru þar innifaldar
matvælabirgðir, gem ég ætlað-
ist til að nægðu mér í tiu daga.
Þátttakendur í þeirri ferð voru
3 og bárum við \hver fyrir sig
okkar hluta af hinum sameigin-
lega farangri eða útbúnaði, svo
sem suðutæki, myndavélar og
lyfjakassa.
Þyngd farangursins skiptlst
þannig:
Sameiginl. útbúnaður:. (suðu-
tæki, myndavélar og lyf) 6,6 kg.,
i/3 af því 2,2 kg.
Viðleguútbúnaður og fatn-
aður
Kort, áttaviti, skiðaút-
bún., skíðaáburður og
hreinlætisvörur *
Hitabrúsi
Matvæli (helm. vatns-
þurrkuð matv.)
4,8-
2,0 —
0,5 —
7,5 —
Vilhelm Moberg:
Saga bamanna:
Samtals 17,0 kg.
Það kom í ljós í ferð þessari,
að % kg. af matvælum á dag
reyndust nægileg. Helmingur
þeirra matvæla var vatnsþurrk-
aður, að öðru leyti voru mat-
•vælin þessi: rúslnur, gráfíkjur,
sólþurrkaðir bananar, sykur,
marsipan, smjör, brauð og reykt
svínskjöt.
Sameiginlegur útbúnaður:
Öxi 0,65 kg.
Töng og önnur verkfæri 0,35 —
Skófla 0,40 —
Snæri 0,50 —
Suðutæki (eldsn. benzín) 0,80 —
Útbún. viðk. suðutæki 0,15 —
Myndavél og tilheyr. 1,75 —
Sjóferðapokar (2) 1,10 —
Benzín, þurrspritt (not-
að við prímus) 0,90 —
Samtals 6,60 kg.
Viðleguútbúnaður og klæðn-
aður, sem hafður er meðfejðis:
Peysa úr angoraull og
prjónavesti 0,22 kg.
Ullartreyja m. löngum
ermum 0,18 —
Stór hálsklútur úr kamel-
ull 0,18 —
Vettlingar, háleistar,
tvennir sokkar 0,48 —
Ullarnærföt 0,65 —
Stormtreyja, húfa, buxur 0,43 —
Skinnhúfa og lambhús-
hetta 0,16 —
Svefnpoki (fóðraður) 1,90 —
Olíuborinn tjaldbotn fyr-
ir tvennt! 0,20 —
Hreinkálfssk. 40X120 cm. 0,35 —
ur en hann heimsótti ritstjór-
ann, húsbónda sinn, til að krefja
hann um laun sín. Ritstjórann
hefir víst grunað eitthvað, því
að hann lét starfsmenn sína fela
sig undir skrifpúltunum til þess
að vera vitni, ef kæmi til handa-
lögmáls. Svo kom Jóhannes og
urðu þeir ekki á eítt sáttir. Hann
vildi ekki láta af hendi meira
efni, nema hann fengi útistand-
andi laun sín greidd, og ritstjór-
inn þorði ekki að borga, nema
hann fengi reyfarasögukapítula
þann, sem höfundur hafði með-
ferðis. í hvert sinn, sem Jóhann-
es barði staf sínum niður í gólfið
i hita samræðunnar og brýndi
raustina, heyrðist þrusk undir
borðunum, og endirinn varð sá,
að hann og ritstjórinn skiptu á
peningunum og handritinu ná
kvæmlega samtímis. Eftir þetta
er trúlegt, að samvinnan hjá
þessum tveimur mönnum hafi
farið að styttast.
Samkvæmt samningi sínum
við þetta blað var Jóhannes V
Jensen skyldugur að hafa morð
í hverjum kapitula, og það varð
hann auðvitað að standa við. En
ekki þótti honum þetta
skemmtilegt viðfangsefni, sem
varla var von og hripaði hann
sögurnar niður á síðustu stundu
í kappi við klukkuna. Sögunöfn
in áttu að vera sem hroðalegust,
t. d. Hin blóðuga bók peninga
falsaranna, Höfðingi miljóna-
þjófanna eða rauða tígrisdýrið,
Hinir níu synir Tatarakonungs-
ins og blóðhefnd þeirra, o. s.
frv. Þó segja fróðir menn, að
fyrstu frumdrögin að sumum
frægustu sögupersónum Jó-
hannesar V. Jensen megi finna í
þessum skrifum. Frh.
Samtals 4,75 kg.
Útbúriaður þessi reyndist al-
veg nægilegur. Kóm það vel í
ljós, er gist var næturlangt í
sæmilegu snjóhúsi og var þá 16
stiga frost inni í því en 26 stiga
frost úti. Að vísu brást benzín
suðutækið við prófraun þessa.
Varð að hita það með þurr-
spritti til þess að hægt værl að
nota það. Ég hefi notað það í
mörg ár með góðum árangri,
einsamall, en það er ívið of lítið
til þess, að það komi tveim
manneskjum að fullum notum.
Að vetrarlagi, einkum ef mjög
kalt er og ekkert rennandi vatn
nærtækt; svo að menn verða
að bræða snjó til þess að geta
eldað mat eða þvegið sér, er ó-
efað ákjósanlegra að hafa ekki
hitabrúsa meðferðis heldur
stærra suðutæki en það, sem
minnst er á í ofanritaðri skrá.
A. m. k. mætti prófa þá leið.
Menn skyldu minnast þess að
gleyma ekki að klæðast þeim
aukaflíkum, sem hafðar eru
meðferðis, ef kulda setur að
mönnum eða bylur skellur á. Ef
menn verða að sofa á snjó eða
e. t. v. ís og ekkert lyng eða
gras er nærri til undirlags og
hitaaukningar, er nauðsynlegt
að það klæði, sem menn hafa
undir svefnpoka sínum.sé vatns-
helt. Olíuborinn strigi er hent-
ugur til þeirra nota. Leggur
maður vindheldan poka á strig
ann og svefnpokann inn I hann.
Venjulegur vindheldur poki
nægir tveim mönnum. Menn
setji hreindýrskálfsskinn inn í
svefnpokann og setji þau undir
kné, sér, mjaðmir og axlir. Ég
notaði tvö lítil randsaumuð
skinn, sem námu saman á jöðr-
unum og voru að lengd samtals
120 cm., en breiddin var 40 cm
Menn skyldu ennfremur minn-
ast þess að vera í þykkum sokk'
um. Að morgni dags er ágætt að
klæðast svefnpokanum, ef svo
mætti að orði komast, meðan
menn fást við matreiðslu. EJnk
um er þetta þægilegt, ef mjög
kalt er í veðri. Menn skyldu
gæta þess á slíkum ferðalögum
að láta sér ekki kólna um of
eftir að þeir eru nývaknaðir.
Eiginkona
FRAMHALD
Ja, það var ekki að ástæðulausu, þótt hún spyrði: Hvers vegna
kom hann hingað og læddist svona gegnum espilundinn og al-
veg upp að henni? Vesalings' kona, sem var alein hér niður
frá, gat orðið hrædd, jafnvel þótt stutt værl heim í þorpið. Já,
í hvaða erindagerðum kom hann? .... Svona ætlaði hún að
kvelja hann. Og hvernig gat hún fengið hann til þess nefna
nafnið hennar aftur? Nei, ekki einu sinni — tíu sinnum, hundr-
að sinnum....
Margrét sat þarna berfætt á skemlinum, skjóluna skorðaði
hún milli hnjánna, og pilsið hafði hún brett dálítið upp. Nú
greipaði hún spenana fastar, og hún stokkroðnaði. Höfuðið verð-
ur brennheitt, og það er eins og verið sé að hamra það að innan.
Höfuðskýlan þrengir allt of mlkið að enninu.
— Margrét, segir hann aftur.
Og svo fær það allt útrás, — ekki á slitringi, heldur eins og
æðandi straumfall: Hún hefir verið yndi augna hans og kvöl
sálar hans síðan þennan dag á slættinum í fyrra, þegar hann
sá hana skola þvottinn hérna niðri við lækinn. Þá var sálar-
friði hans lokið. Og hann hefir ekki öðlazt hann síðan. Síðan hef-
ir það kvalið hann að sjá hana, en hann þjáist ennþá meira, ef
hann fær ekki að sjá hana. Hann dregst að henni nauðugur
viljugur. Hann girnist hana, girnd er það, sem inni fyrir býr.
Ef til vill er það rangt gagnvart henni og Páli að segja þetta, en
hann afber ekki að þegja lengur yfir því. Hvað sem hún kann að
hugsa, þá ætlar hann að varpa af sér farginu, og svo má hún
halda það um hann, sem hún vill. Hún fyrirlítur hann kannske
og kallar hann ræfil, en þá verður hann að sætta sig við það.
Margrét — hver er hún, þessi kona, sem knýr hann til þess að
tala svona?
Margrét er búin að mjólka, og hún stendur upp með skjóluna
í. annarri hendinni og skemilinn í hinni. Það er eins og hún sé
höfug af svefni, hún veit varla, hvað fram fer kringum hana
Hún er gagntekin, töfruð af þessum orðum, þau smjúga eins og
súgandi brim gegnum hverja líkamsæð. Hún stígur nokkur skref
áfram, hún hreyfir fæturna, en furðar sig á því, að hún skuli
ekki hniga niðuí. Henni finnst það undravert, að hún skuli geta
gengið, þegar svona sundlandi tilfinning hefir náð tökum á
henni. Hvernig'getur hún staðið á fótunum?
En svo setti hún frá sér bæði skjólu og skemil og sneri sér að
Hákoni. Nú ætlaði hún að líta beint framan 1 hann og taka hann
til bæna og segja honum, hvílíkur dauðans vesalingur hann var,
að ætla að tæla gifta konu. Og hann læddist að henni, þegar hún
var alveg alein úti í skógi að mjalta! Hann gætti þess að koma,
jegar enginn karlmaður var í námunda. Þá þorði hann að tala!
Hún hafði haldið, að hann væri góður og velviljaður granni, en
svona gat maður látið blekkjast. Því að hann ætlaði sjálfsagt að
hræða úr henni vitið? Þetta var illa og lítilmánnlega gert. Hann
skyldi burt, langt frá augliti hennar ....!
En það var eins og einhver kökkur í hálsi Margrétar og varn-
aði henni máls. Af öllu því, sem hún hugsaði, voru aðeins þrjú
orð sögð — þrjú hás, fálmandi orð:
— Farðu burt héðan!
En um leið og varir hennar skildust sundur og þessi orð hrutu
af þeim, hallaði hún sér upp að Hákoni.
Hann þreif utan um hana, sterklega og ofsalega. Handleggir
hans lukust um hana, slógu hring um líkama hennar. Og svo fann
hún munn hans þétt við sinn. Varir hennar byrjuðu að loga.
Hún hafði brennt sig — hún sleit sig úr faðmi hans og hörf
aði eitt langt skref aftur á bak.
- Farðu burt héðan! sagði hún hærra. Þetta var ströng sklp
un hennar* — hennar, sem ekkl gat látið líkama sjálfrar sin
hlýðnast sér.
— Margrét!
Nafn hennar kom fljúgandi á móti henni. Hún sparn við fót
um, stirðnuð, hver taug þanin. Nei, hún þoldi ekki að heyra nafn-
ið sitt oftar.
— Vægðu mér! Vægðu mér þó að minnsta kosti! kveinaði hún
Varir Margrétar skulfu, og -nú skipaði hún ekki lengur, nú bað
hún; hún grátbað hann, hún bað hann um vægð, eins og hann
hefði heitið henni bráðum bana. Margrét biður, eins og hún sé
lífsháska. Ung kona ver sig, hún verst af öllum mætti. Hún
greip síðasta úrræðið, sem hún átti. Hún fann allt í einu úr-
ræðið: vald sitt yfir manninum, sem hafði snert hana. Sjálf
var hún rænd ölium þrótti. Hún átti ekki annars úrkostar held
ur en biðja um hjálp, sárbiðja — og engan annan en manninn,
sem hún óttaðist.
— Vægðu mér! Hvað sem þú gerir, þá frelsaðu mig! Farðu burt
héðan! Hún kveinaði eins og manneskja í sárri nauð.
Hann fór — hann stiklaði í skyndi yfir lækinn á fáeinum
steinum. '
S h e l h u ð
Hvernig átti Margrét að geta sofið nóttina eftir þetta?
Hún var skelkuð, meira én skelkuð — hún var hrædd. Þetta
hefði aldrei átt að gerast. Hvernig gat hún hallað sér að honum
Imeð opinn munninn? Það gerðist ekki að hennar vilja. Einhver
annar hafði náð valdi yfir likama hennar. Hún réði alls ekki
við það, þótt hún hallaði sér að honum — hún var nákvæmlega
eins og ungt tré, sem ekki getur gert að því, þótt stormur komi
og sveigi stofninn. Já, Hákon steyptist yfir hana í girnd sinni
JÚLLl OG DtJFA
Eftir JÓN SVEINSSON.
Freysteinn Gunnarsson þýddi
LsJÍu.j x
Og þá vorum við ánœgð. Dúfa átti að fá að lifa alltaf.
Auk Dúfu var líka annað, sem dró okkur að spánska
kofanum. Það var sauðamaðurinn.
Hann var unglingur tæpra sextán ára gamall, og
var kallaður Júlli, en hét Júlíus.
Hann var af góðum ættum kominn, og okkur þótti
óvenjulega vænt um hann. Hann var svo góður við
okkur og kátur og skemmtilegur.
Stór og sterkur var hann, fríður og sviphreinn, ljós-
liærður og bláeygur.
Öllum á bænum var vel til hans. Hann var alltaf
svo alúðle^ur, iðinn og greiðvikinn, og hjálpaði öllum,
sem hann gat.
Hann var líka vel hagmæltur.
Hann gat kastað fram laglegustu ferskeytlum um
hvað sem var. Og alltaf voru þær hnittilegar, skýrar og
ljósar, og orðavalið var svo eðlilegt, að ekki þurfti að
heyra þær nema einu sinni til þess að læra þær.
Alltaf hafði hann stóra vasabók á sér. í hana skrifaði
hann fallegustu vísurnar, sem honum komu í hug.
Og það gat komið að honum, þegar minnst varði. Ég
man til dæmis eftir því einu sinni í spánska kofanum,
að hann tók upp bókina allt í einu, skrifaði í hana
nokkrar línur, las þær brosandi, tvisvar eða þrisvar, og
stakk síðan bókinni aftur í vasann og hélt áfram vinnu
sinni eins og ekkert liefði í skorizt.
Tilkynning
írá nýbyggíngarráðí
varðandi umsóknir um innflutning
á flutningaskipum.
1
Nýbyggingarráð óskar eftir þvl, að allir þeir, sem hafa í hyggju
að eignast flutningaskip, annað hvort með því að kaupa skip eða
láta byggja þau, sæki um innflutnings- og gjaldeyrisleyfi til ný-
byggingarráðs fyrir febrúarlok þ. á.
Umsóknum skulu fylgja upplýsingar svo. sem hér segir:
a. Ef um fullsmíðað skip er að ræða: aldur, smálestatala,
sklpasmlðastöð, fyrri eigendur, vélartegund, annan út-
búnað (sérstaklega skal tllgreina ef um kæliútbúnað er
að ræða), verð, greiðsluskilmála 0. s. frv.
b. Ef um nýsmíði er að ræða:
Etærð, gerð, tegund, hvort samninga hafi verið leitað um
%
smíði þess, verðtilboð, greiðsluskilmála o. s. frvU
Þá óskast tekið fram, hvort umsækjandi æski aðstoðar nýbygg-
ingarráðs við útvegun skipanna.
Nýbyggingarrád.
Síðan matast menn og halda
áfram ferðinni og geta menn þá
smám saman afklæðzt að nýju
einhverju af þeim fötum, sem
menn urðu að klæðast yfir
nóttina kuldans vegna og kyrr-
stöðunnar.
Gott værl að geta kynt eld að
degi til á slíkum ferðum og
gætu menn þurrkað svefnpoka
sína og klæði við þann eld.
Árið 1939 reyndi ég nýja
sleðategund, sem ég sjálfur
gerði teikningu að. Er það léttur
sleði úr efni, er duralumin nefn-
ist. Er hann með stýri og tvenns
konar hemlum. Annar þeirra
hindrar að sleðinn renni aftur á
bak á leið upp brekku, en hinn
til að hindra það, að hann renni
of hratt niður brekku.
Þyngd þessa sleða er nokkrum
hg. minni en bakpokans míns,
þegar, hann er tómur. Hann
rúmar meira en bakpokinn og
er nægilega sterkur til þess að
menn megi sitja á honum full-
hlöðnum.
Þessi sleði reyndist mér vel.
Gunnar Andrew þýddi.
Tílkynníng
frá Menntamálaráði Islands
1
1. Menntamálaráð íslands mun þann 15. febrúar næstk.
úthluta nokkrum ókeypis förum milli íslands og Amerlku
til námsfólks, sem ætlar að fara á fyrra helmingl þessa árs
milli landanna. ,
2. Umsóknir um vísinda- og fræðimannastyrk þann, sem
veittur er á 15. gr. fjárlaga 1945 og umsóknir um „náms-
/
styrk samkv. ákvörðun Menntamálaráðs", sem veittur er
á 14. grein fjárlaga sama árs, verða að vera komnar til
Menntamálaráðs fyrir 15. febrúar næstk. — Námsstyrkirn-
ir eru eingöngu veittir islenzku fólkl til náms 1 Ameríku og
Englandi.
•*»