Tíminn - 06.02.1945, Qupperneq 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSONr
ÚTGEPFANDI:
FRAMSÓKN ARPLOKKURINN.
Símar 2353 Og 4373.
PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
RITSTJÓRASKRIFSTOFUR:
EDDUHÚSI. Lindargötu 9A.
Símar 2353 Og 4373.
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Lindargötu 9A.
Sími 2323.
29. árg.
Reykjavík, þriðjudagiim 6. febr. 1945
10. blað
Fisksölumálin:
Stjórnín hefir loksíns
iengið brezku skipin
Færeysku samningunum sagt lokið
Samkvæmt frásögn stjórnarblaðanna hefir ríkisstjórnin nú
fengið umráð yfir brezkum flutningaskipum, sem nokkrir fjárafla-
menn hér hefðu fengið til leigu. Skýra stjórnarblöðin frá þessu
sem miklum sigurtíðindum og lofa stjórnina fyrir mjög rögg-
samlega framkomu hennar í málinu!
,,Nýsköpuninu í landbúnaðarmálunum:
9
Stjórnarliðíð ætlar að svæía jarð-
ræktarlagafrumvarpið í eíri deild
STÆRSTA ORIJSTUSKIP RRETA
Mynd þessi var tekin fyrir skömmu, þegar stœrsta orustuskipi, sem smíS-
að hefir verið í Bretlandi, var hleypt af stokkunum.
\ Ruuaðarmálasjóður:
Bændur sviptir ráðstoíunar-
rétti yfir eigin fé
Samtökum bænda sýut fyllsta ofbeldi
og lítilsvirðiug
Þau tíðindi gerðust í neðri deild í gær, að samþykkt var að
svipta samtök bænda umráðarétti yfir sjóði, sem stofnað er til
með framlögum frá bændum einvörðungu. Mun þess ekkert dæmi
i þingsögunni, að stéttasamtök hafi verið beitt slíkum ójöfn-
uði eða þeim sýnt slíkt vantraust í meðferð fjármuna.
Frv. um áburðarverksmiðjuna hei-
ir verið vísað frá með rökst. dagskrá
Tvenn söguleg tíðindi hafa nýlega gerzt í sambandi við með-
ferð landbúnaðarmálanna á Alþingi. Önnur eru þau, að Jón
Pálmason hefir verið látinn lýsa því yfir í ísafold, að jarðrækt-
arlagafrv." verði svæft í efri deild. Hin eru þau, að stjórnarliðið
hefir nú vísað áburðarverksmiðjufrumvarpinu frá með rökstuddri
dagskrá.
Með þessum tveimur aðgerðum hafa stjórnarflokkarnir lýst
svo greinilega afstöðu sinni til nýsköpunar landbúnaðarins, að
enginn ætti að þurfa að vera í vafa um hana lengur.
Olíuverðið
stórhækkar
Mikil verðhækkun varð á
olíu síðastl. laugardag. Hér í
bænum hækkar benzínlíter-
inn um 10 aura og tilsvar-
andi úti um land. Hráolía
hækkar hér um 13 aura kg.
og tilsvarandi annars staðar.
Er þetta tilfinnanleg hækkun
fyrir alla þá, sem nota þessar
vörur, og þó sérstaklega smá-
bátaútveginn.
Það var sams konar verðhækk-
un á olíum, er raunverulega var
skollin á veturinn 1942—43, en
Vilhjálmur Þór fekk afstýrt.
Myndi hún áreiðanlega hafa
komið til framkvæmda þá, ef
stjórnarskipti hefðu ekki orðið
á heppilegum tima. Vegna þess
hefir þjóðin búið við mun lægra
olíuverð en ella, tvö undanfar-
in ár. Má gleggst á þessu marka,
hve miklu skiptir að hafa dug-
andi mann í sæti utanríkismála-
ráðherra.
Jafnframt þessum slæmu tíð-
indum um verðhækkun olíunn-
ar, hefir það kvisazt, að hring-
arnir séu að reyna að hindra
alla olíusölu olíusamlaganna og
síldarverksmiðja ríkisins, er
hafin var að tilhlutun Vilhjálms
1943 og stórlækkaði verðið á olí-
unni til síldveiðiskipanna. Verð-
ur að krefjast þess að stjórnin
sé vel á verði í þeim efnum og
geri ekkert það, sem frekar geti
skert hag útvegsmanna en orð-
ið er.
Afstaða fimm-
menninganna
Pétur Ottesen afhjíip-
ar blekkingar Jóns Pá
Merkileg blaðaskrif hafa
nú hafizt í Morgunbl. milli
þeirra Jóns Pálmasonar og
Péturs Ottesen í tilefni af
þeirri yfirlýsingu Péturs á
Alþingi fyrir skömmu, að af-
staða „fimmmenninganna“
til rikisstjórnarinnar sé ó-
breytt. Hefir Pétur í tilefni
af því enn á ný lýst því yfir,
að sú frásögn hans hafi verið
rétt.
Það var Jón, sem hófst handa
um þessi skrif. Ekki reyndi
hann þó að halda því fram, að
Pétur hafi sagt rangt frá af-
stöðu fimmmenninganna, held-
ur hafi hann ekki haft heimild
þeirra Ingólfs og Þorsteins til
að segja frá afstöðu þeirra!
Pétur svarar þessu í Mbl. 3. þ.
þ. m. og segir hánn þar eftir
að hafa rætt um viðureign
þeirra í þinginu:
„Um leið og ég leiðrétti þenn-
an misskilning Jóns, gat ég
þess, að ég hefði lesið það í
blaði, þar sem sagt var frá fund-
um, sem Jón hélt um jólaleytið
með kjósendum sínum heima í
héraði, að hann hefði, sér til
friðþægingar, lýst þvi yfir þar,
(Framhald á 8. siSu)
Það sanna í málinu er, að
stjórnin hefir sýnt hið fyllsta
röggleysi og tvískipting í þessu
máli, þótt fram úr því hafi nú
ráðist með aðstoð velviljaðra er-
lendra stjórnarvalda, þegar
loksins var leitað til þeirra.
Hefði stjórnin tekið þetta mál
nógu fljótt til úrlausnar, hefði
aldrei til þess komið, að óvið-
komandi fjáraflamenn hefðu
fengið skipin á leigu. Það er nú
upplýst, að þessir menn fengu
skipin ekki á leigu fyrr en um
áramótin, en þá átti stjórnin
að vera búin að tryggja sér skip-
in og gat verið búin að því, ef
hún hefði lagt nokkurt kapp á
það. Skipaleiga fjáraflamann-
anna og öll þau vandkvæði, sem
af henni hafa hlotist, hefðu þá
aldrei komið til sögunnar. Mál
þetta hefði m. ö. o. aldrei komið,
til, ef Áki Jakobsson hefði lagt
á það meiri áherzlu fyrir ára-
mótin að útvega skip til flutn-
inganna en að lofa útgerðar-
mönnum gulli og grænum skóg-
um, er reyndust svo fyllstu
blekkingar, þegar til kom.
Þegar stjórnin hófst svo loks-
ins handa um að reyna að ná
skipunum, munaði minnstu, að
hluti af stjórninni væri búinnað
hindra það. Það getur hver sagt
sér það sjálfur, að útgerðar-
menn á Suðurnesjum hefðu ekki
gert samning við fjáraflamenn-
ina um útflutning með brezku
skipunum, ef þeir hefðu ekki
haft samráð við forsætis-
ráðherra, sem er þingmaður
þeirra. Fjáraflamennirnir sátu
líka daglega á fundum með
forsætisráðherranum og er
ekki ólíklegt, að hann hafi bent
þeim á þetta úrræði til að reyna
að halda skipunum. Munaði líka
litlu, að sú fyrirætlun heppnað-
ist og hefðu þessir fjáraflamenn
þá getað tryggt sér mikinn
gróða af flutningunum á kostn-
að útvegsmanna og sjómanna.
Þannig er því sagan um rögg-
semi stjórnarinnar í þessu máli.
Það er í fyrsta lagi algert sinnu-
leysi atvinumálaráðherra um að
tryggja skipin í tæka tíð, og í
‘ (Framhald' á 8. síðu)
AðalhmdurMiðstjórn
ar Framsóknar-
flokksíns
Aðalfundur miðstjórnar Fram-
sóknarflókksins verður settur
kl. 5 á morgun.
Allmargir miðstjórnarmenn
utan af landi eru þegar komnir
til bæjarins.
Framsóknar-
skemmtun
Næsta skemmtun Framsókn-
arfélaganna í Reykjavík verður
næstkomandi föstudag, en ekki
seinna í mánuðinum eins og
ráðgert hafði verið. Hefst hún
með Framsóknarvist kl. 8,30.
Síðan verður verðlaunum út-
hlutað til sigurvegaranna í spil-
unum. Þá syngja tvær ungar
stúlkur frá Siglufirði nokkur
lög. Bjarni Ásgeirsson alþm.
flytur stutta ræðu og síðan
verður almennur söngur og dans
fram eftir nóttunni.
B jorgfun
Síðastl. föstudag féll maður
að nafni Samúel Ólafsson út af
bæjarbryggjunni á ísafirði. Fyr-
ir snarræði Jóns Björnssonar
(II. Jónssonar skólastjóra) varð
honum bjargað. Jón kastaði sér
þegar til sunds, kafaði undir
krap, sem var við bryggjuna og
tókst að koma Samúel upp á
land og gerði þar lífgun-
artilraunir á honum. Vaknaði
þá Samúel til lífsins aftur og
náði sér mjög fljótlega. Er þetta
afrek Jóns talið mikið hreysti-
verk.
Maður hverfur
Þann 1. þ. m. hvarf maður
að nafni Baldur Guðmundsson
héðan úr bænum og hefir ekki
til hans spurzt síðan. Baldur
var til heimilis að Garða-
stræti 2 hér í bæ, en er ættaður
frá Seyðisfirði.
Þeir, sem geta gefið einhverj-
ar upplýsingar um ferðir Bald-
urs síðan um hádegi 1. feþr. eru
beðnir að tala við rannsóknar-
lögregluna.
Eins og áður hefir verið skýrt
frá, var snemma á þessu þingi
flutt frumvarp til laga um bún-
aðarmálasjóð. Frv. þetta var
undirbúið af milliþinganefnd
Búnaðarþings og er aðalefni
þess, að y2% af því verði, sem
bændur fá fyrir seldar afurðir,
skuli renna í sérstakan sjóð,
búnaðarmálasjóð, og skal verja
tekjum sjóðsins „til stuðnings
og eflingar nauðsynjamálum
bændastéttarinnar samkvæmt
ákvörðun búnaðarþings“. Frv.
þetta var lagt fyrir þingið af
Bjarna Ásgeirssyni, Jóni Sig-
urðssyni og P. Ottesen, eftir að
ha^a hlotið meðmæli allra bún-
aðársambanda landsins. Gekk
það nokkurn veginn mótstöðu-
laust gegnum þrjár umræður í
báðum deildum. Þegar frv. kom
svo til neðri deildar aftur, eftir
lítilsháttar breytingu í efri deild,
gerðust þau furðulegu tíðindi,
að kommúnistar og „bóndinn“
Jón Pálmason fluttu breyting-
artillögu þess efnis, að ráðstöf-
un búnaðarþings á fé sjóðsins
skyldi háð samþykki landbúnað-
arráðherra. Með því er félags-
skapur bænda raunverulega
gerður ómyndugur til að ráð-
stafa fé, sem eingöngu er frá
bændum komið, og er hér því
um að ræða hina fyllstu van-
traustsyfirlýsingu á hendur
bændasamtakanna, jafnhliða
því, sem þannig getur hæglega
(Framhald á 8. síðu)
J arðr æktarlagaf rv.
Jarðræktarlagafrv. var flutt
snemma á þessu þingi af Bjarna
Ásgeirssyni, Jóni á Reynistað og
Pétri Ottesen. Tildrög þess voru
þau, að jarðræktarlagafrum-
varpinu, sem Framsóknarflokk-
urinn flutti í fyrra, hafði verið
vísað til milliþinganefndar
Búnaðarþings í landbúnaðar-
málum, og nefndin samið upp
úr því tvö frumvörp. Annað frv.
fjallaði um jarðrs^ktar- og
húsagerðarsamþykktir í sveit-
um og var markmið þess að efla
búnaðarsamböndin eða einstök
búnaðarfélög til að eignast full-
komnar ræktunarvélar og koma
upp sérlærðum vinnuflokkum
til að fara með þær. Hitt frv.
fjallaði um 100% aukinn jarð-
ræktarstyrk til bænda næstu 10
árin. Það frv. var ráunar undir-
stöðuatriðið,. því að til lítils er
að hafa ræktunarvélar og
vinnuflokka, ef bændur hafa
ekki fjármagn til að taka þá í
þjónustu feína.
Bæði þessi frv. voru lögð
samtímis fyrir þingið og tókst
að koma fyrra frv. fram, án
verulegra hindrana. Það er nú
orðið að lögum. Jarðræktarlaga-
frumvarpið mætti hins vegar
strax tregðu, en þó virtust
stjórnarsinnar ekki vilja ganga
hreinlegá á móti því. í land-
búnaðarnefnd neðri deildar
sameinuðust þeir Jón Pálma-
son og Sigurður Guðnason um
breytingartillögu, sem gerði
málið stórum erfiðara í fram-
kvæmd, en þar sem hún dró þó
ekki úr framlagi ríkisins til
ræktunarinnar, vildu stuðnings-
menn málsins ekki ganga gegn
henni, þar sem meiri líkur þóttu
til, að stjórnarsinnar myndu að-
hyllast frv. í þessum búningi.
Frv. fór því þannig breytt til
efri deildar.
Frv. hefir nú beðið lengi af-
greiðslu í efri deild. Er alllangt
síðan, að minnihluti landbún-
aðarnefndar þar, Páll Her-
mannsson og Þorsteinn Þor-
steinsson, hefir mælt með sam-
þykkt frv., en frá stjórnarlið-
um í nefndinni hefir ekkert
heyrzt. Forseti hefir verið beð-
inn að taka málið á dagskrá,
en án árangurs. Frá stjórnar-
sinnum hefir ekkert heyrzt
lengi um málið fyrr en nú um
mánaðamótin, að Jón Pálma-
son skrifar smáklausu í ísafold
um breytingartillögur þeirra
Sigurðar Guðnasonar, þar sem
segir;
„Því miður eru horfur á, að
þessar tillögur nái ekki sam-
þykki efri deildar nú og mun
það stafa af því, að undirbún-
ingur sé talinn ófullnægj-
andi“.
Virðist með þessu auðsýnt, að
vonlaust sé um framgang frv.
á þessu þingi. Jafnframt er það
sýnt, að hernaðaráætlun stjórn-
arsinna um eyðingu frv. hafi
verið á þessa leið: Láta „bónd-
ann“ Jón Pálmason bera fram
breytingartilíögu, sem líklegt
var að stuðningsmenn málsins
yrðu á móti og hjálpuðu til að
fella. Þegar búið var að fella til-
löguna, gátu stjórnarsinnar
sagt: Fyrst tillagan fékkst ekki
samþykkt, getum við ekki fylgt
frumvarpinu. Færi hins vegar
svo, að stuðningsmenn málsins
vöruðust þetta herbragð og
sainþykktu tillöguna, mátti
segja, er málið kom til efri
deildar: Með tillögu Jóns Pálma-
sonar er málið komið inn á al-
veg nýjan grundvöll, er þarfn-
ast frekari rannsóknar. Það
verður því að fresta málinu og
athuga betur undirbúning þess.
Þessi síðari, leið hefir nú ver-
ið valin til að granda frv. Mættu
bændur í Húnaþingi verða
minnugir þess hlutverks, sem
andstaéðingar sveitanna hafa
látið þingmann þeirra leika til
að hjálpa þeim til að koma
þessu þýðingarmikla máli land-
búnaðarins fyrir kattarnef.
Álmrðarverksm.frv.
Saga áburðarmálsins er næsta
keimlík sögu jarðræktarlagafrv.
á Alþingi. Stjórnarsinnar þorðu
ekki í fyrstu áð ganga beint
gegn frumvarpinu, heldur voru
Sigurður Guðnason og Jón
Pálmason látnir flytja tillögu
um bráðabirgðaákvæði þess
efnis, að ríkisstjórnin skuli láta
athuga málið betur áður en
framkvæmdir væru hafnar. Með
skírskotun til þessarar at-
hugunar er svo framlagið til á-
burðarverksmiðjunnar fellt úr
fjárlögunum. Þegar frv. kemur
svo til efri deildar, rísa stjórn-
arsinnar upp og segja: Fyrst
neðri deild að ráði „bóndans“
Jóns Pálmasonar, er búin að
samþykkja, að málið þurfi frek-
ari rannsókn, þá er óþarfi að
vera að samþykkja lög um verk-
smiðjuna nú. Við leggjum því
til að frumvarpinu verði vísað
frá og rannsóknin falin nýbygg-
ingarráði.
Þessi frávísunartillaga frá
stjórnarsinnum í landbúnaðar-
nefnd efri deildar var til at-
(Framhald á 8. síSu)
p....................
f DAG
birtist á 3. sfðu grein eftir
Eystein Jónsson um fjár-
málastefnu núverandi rík-
isstjórnar.
Á 4. síðu eru myndir og
frásögn af hátíðahöldun-
um á Seyðisfirði, er minnzt
var 50 ára afmælis kaup-
staðarins.
l—Z......................