Tíminn - 23.03.1945, Síða 7

23. blað
TtMlNX, föstadagiim 23. marz 1945
7
„Keflavíkurbréf“
(Framhald af 4. síðu)
frá Keflavík: „Framsóknar-
flokkurinn er vafalaust skuld-
ugasta glæfrafyrirtæki þessa
lands, og þyrfti að gera hann
„kritiskt“ upp við fyrsta tæki-
færi“. Úr fyrri bréfum hans
mætti nefna hliðstæðar glefsur,
sem koma innan um fréttirnar
eins og móðursjúkt andvarp, án
eðlilegs samhengis. í augum
Sjálfstæðismanna gæti þetta
auðvitað sómt sér vel í pólitískri
árásargrein á Framsóknarflokk-
inn, en ég hygg, að jafnvel
Sjálfstæðismenn sjálfir geti ekki
metið mikils þessa aðferð „Leyn-
is“ við fréttaritun, enda þótt
hún sé vel meint í þeirra garð
frá höfundarins hendi.
í síðasta bréfi sínu getur
„Leynir“ um borgarafund, sem
hér var haldinn um daginn, og
fjallaði um útgerðarmál og
stofnun útgerðarfélags. Lýsir
hann yfir Jiylgi sínu við það mál
með" nokkuð mörgum orðum, og
er ekki nema gott um það að
segja, Keflvíkingar eru á einu
máli um nauðsyn þess. Til þess
að krydda þessa frétt dálítið,
getur hann þess, að við umræð-
ur og afgreiðslu málsins hafi
Framsóknarmenn í Keflavík að
mestu „setið á strák sínum“ —
aldrei þessu vant, vildi hann
sagt hafa, þeir séu þó vanir að
bregðast heldur óþyrmilega við,
ef einhverjum framfaramálum
á að hrinda áleiðis í Keflavík,
— þetta á að lesa á milli lín-
anna. Á þessari klausu hans er
hinn ósvikni, sjálfselskufulli
kjaftakerlingabragur, sem hon-
um virðist einkar eiginlegt að
hafa á „bréfum“ sínum.
Enda þótt tína mætti úr bréf-
um „Leynis" fleiri „spakmæli"
hliðstæð þeim, sem hér hafa
verið talin, skal hér látið stað-
ar numið. En til þess að ekki sé
hætta á, að blettur falli á hans
„hreinu húgsanir", frekar en
orðið er, ætti Morgunblaðið að
velja sér fréttaritara hér syðra,
sem væri líklegri til að koma
fréttum héðan smekklegar frá
sér en „Leyni“ hefir tekizt hing-
að til.
Keflavík, 18. marz 1945.
Valtýr Guðjónsson.
Bókmenntir og listir
(Framhald a) 3. síðu)
staðamyndir, rúmlega 40 mynd-
ir af áhöldum og vinnubrögð-
um, gömul og ný sjókort, upp-
drættir af fiskimiðum o. s. frv.
Þá er í bókinni markaskrá,
mjög fróðleg, sem fæstir munu
hafa séð. Sýnir hún fiskimörk,
sem sjómenn notuðu.
Þetta er í fyrsta sinn, sem
skrifuð hefir verið allsherjar-
saga útgerðar og sjósóknar á ís-
landi og er því mikill fengur að
fá slíka bók. Af hálfu útgef
anda virðist ekki heldur neitt
hafa verið til þess sparað að
gera hana sem bezt úr garði.
FyrsÉa borgaralegÉ
hjónaband á íslandi
\
(Framhald af 5. síðu)
skurður var út gefinn, að þegar
hjónaefni, annaðhvort eða bæði,
væru ekki Lútherstrúar, skyldu
þau taka vígslu af sýslumönn-
um.
Þar með var þetta vandamál
útkljáð. 6. desember skrifaði
landshöfðinginn sýslumannin-
um í Vestmannaeyjum bréf, þar
sem hann ^ilkynnti honum úr
skurð konungs og lagði fyrir
hann að framkvæma -athöfnina.
En samgöngur voru tregar 1 þá
daga, og Aagaard sýslumaður
fékk ekki bréf landshöfðingjans
fyrr en í miðjum febrúarmán
uði.
Og svo ber það aftur til, að
hreppstjórar Eyjamanna heim
sækja Magnús og Þuríði og lesa
yfir þeim nýtt embættisskjal
Sjálfur kóngurinn hafði þá látið
þetta til sín taka, blessaður
öðlingurinn, og þau gátu
hlotið löglegar samvistir eftir
allt saman. Var undinn að því
bráður bugur að reka enda-
hnútinn á allt þetta málavafst-
ur og ákveðið, að athöfnin skyldi
fram fara fimmtudaginn 30
marz 1876 klukkan tólf á há-
degi.
En það er af þeim hjónum að
segja, að þau fóru aldrei til
Sjómannasaga
eftir VillijáliiB Þ. Gíslasou er komin ut
Sjómannasagan cr hagsaga og menningarsaga íslenzkrar nÉgerðar, sÉarfsaga og heÉjusaga íslenzkra
sjómanna. Sagan er allshcrjarsaga úÉvegsins frá upphafi, en rakin með sérsÉöku ÉilliÉi Éil Reykja-
vlkur og Faxaflóa, efÉir að Reykjavík varð höfuðsÉaður landsins.
Fískamörk
Hafið þér séð gömlu fiskamörkin, sem hjá
sjómönnum voru hliðstæð fjármörkum
bændanna? í Sjómannasögunni er í fyrsta
sinn prentuð markaskrá um fiskamörkin,
með teikningum og skýringum. Hvernig
var: blaðstýft, fjöður, kría, fuglafit, skora
aftan, hvatt, gagnhakað, manndrápsmark,
hamar?
Rakin eru áhrif siglinga og fiskveiða á þjóðarhag
og afkomu manna og á sjálfstæði landsins. í inn-
gangsköflum er sagt frá fornri útgerð, síðan frá út-
vegsmálum á 14. og 15. öld. Meginsagan er rakin
frá upphafi verzlunar og siglingafrelsis á 18. öld og
fram á togaratímann. Sagt er frá áraskipum, þil-
Skipum, vélbátum, togurum og kaupskipum. Lýst er
daglegu lífi og vinnubrögðum, slysförum og hætt-
um, fiskimiðum, verzlunarháttum og lífskjörum.
MatSískar
í Sjómannasögunni er sérstakur kafli um
fiskinn, gildi hans í þjóðarbúskap og
þjóðtrú, verkun hans og hagnýtingu á
ýmsum tímum, skýrð ýmis fiskaheiti og
sagt frá margs konar matargerð úr fiski
áður fyr. Til eru um 150 nöfn á hlutum
þorskhaussins og urmull af fiska- og
f iskmetisheitum.
• í Sjómannasögunni eru á 6. hundrað myndir, teikningar og . • Bókin er snyrtilega prentuð á fallegan myndapappír, og
kort, þ. á m. margar hópmyndir af skipshöfnum. bundin í vandað, smekklegt skinnband.
E fi
m
1
ð
Sögunni er skipt í þessa kafla: Hagsaga
og menningarsaga. Hafið og sagan. Skipin.
Fiskurinn. Baráttan um bæina og upphaf
sjómannastéttar. Fyrstu þilskipin. Gamlir
bátar og ný skip. Upphaf innlendra þil-
skipa. Auðmenn og aflamenn. Úr verstöðv-
um í útgerðarbæi. Erlendar útgerðartil-
raunir og áhrif þeirra. Ný þilskipaútgerð.
Menntun sjómanna. Áraskip og útræði.
Hagur þilskipanna. Hákarlalegur. Útvegs-
bændur og framfaramenn. Stórútgerð.
Útlendingar á íslandsmiðum. Frönsk ís-
landsútgerð. Ný löggjöf og félagsmál. Kjör
og öryggi. Sjómannalífið á þilskipunum.
Vinna, matur, dægradvalir. Svaðilfarir og
slysfarir. Nýir atvinnuhættir. Umbrotaár.
Aldamót. Vélbátar. Síld. Upphaf togara:—
Vöxtur fiskiflotana. Útgerð og stóriðja.
Kaupskip. Sjómannalíf og sjómannalund.
Hafið og framtíðin.
Jámm.
M y n d i r
í bókinni eru alls 518 myndir, 289 myndir
af einstökum mönnum, og um 500 nafn-
greindir menn sjást á ýmiskonar skips-
hafnamyndum og öðrum hópmyndum.
Skipamyndir eru um 70, myndir af á-
höldum og vinnubrögðum um 40. Yfir
50 staðamyndir, allmargar fiskamyndir,
nokkuð af gömlum og nýjum kortum,
sýnishorn úr bréfum, verzlunarbókum,
aflaskýrslum o. fl. Margar myndir hafa
verið teknar sérstaklega fyrir þessa bók,
aðrar eru teknar úr gömlum söfnum og
bókum t. d. úr hinu merka Reykjavikur-
myndasafni Georgs Ólafssonar banka-
stjóra.
Fyrir sjómenn
Sjómannasagan er skrifuð i tilefni 50 ára afmælis skip-
stjóra- og stýrimannafélagsins Öldunnar og hafa þaulvanir
sjósóknarmenn verið til ráðuneytis um allt það, sem varðar
sjósókn og siglingatækni. í bókinni eru margar fróðlegar og
fjörugar frásagnir um sjómannalífið á liðnum tímum. 1000
—1200 menn koma þar við sögu, jöfnum höndum útgerðar-
menn, skipstjórnarmenn, hásetar og aðrir skipverjar.
Fyrir sögumenn
Sjómannasagan er sögurit, byggð á fjölda af prentuðum og
óprentuðum heimildum. Hún er fróðlegt og girnilegt lestr-
arefni fyrir þé, sem unna íslandssögu og 'þjóðlegum fróð-
leik. Frásögnin berst eðlilega um allt land. En í bókinni er
einnig mikil Reykjavíkursaga, sérstaklega saga sjómanna-
ættanna og atvinnulífsins og lífskjaranna 1 bænum.
ísaloldarprentsmiðja h.S.
„Saga *Íslendinga er sagan um hafið44. Sjóma.nnasaga Villijálms 1». íiíslasonar segir frá auðsæld
liafsins og áhrifum þess á landsmeuu og aÉviunuvegi þela*ra. I»eíÉii er falleg bók, sem menii lesa og’
skoða sér Éil skemmÉunar, og leiÉa síðan ofÉ L sér Éil fréðkiks.
Brazilíu, heldur fluttust þau til
Stokkseyrar árið 1879 og bjuggu
þar í Útgörðum í 26 ár. Héldu
þau fast við trú sína alla ævi,
þótt engir Mormónar væru þar
um slóðir. Árið 1905 fékk Magn-
ús heilablóðfall, og síðustu ár
ævi sinnar lá hann í kör á fram-
færi sveitar sinnar fjarri konu
sinni. Þuríður dó veturinn 1910,
og nokkrum mánuðum síðar, 22.
ágúst 1910, andaðist Magnús,
saddur lífdaga.
Raístöðvarstjórastaðan
á Reyðarfirði ei* laus Éil umsóknai f frá
1. mai n. k.
I \ i J.
Umsóknum um stöðuna ber að skila fyrir ri. apríl
n. k. til rafmagnseftirlits ríkisins, Reykjavdk eða
hreppsnefndar Reyðarfjariðarhrepps, sem ge‘(a nán-
ari upplýsingar.
Leignréttindi
á Laufskála Café, Geithálsi, svo og öll veitingaáhöld
o. s. frv. eru til sölu ef samið er strax. — Nánari
upplýsingar gefur -
Sölumiðstöðin
FækjargöÉu 10 R. Sími 5630.