Tíminn - 13.04.1945, Blaðsíða 6

©
TÍMlM, föstiidagiim 13. apríl 1945
27. hlað
Scxtngnr:
Elías Árnason
bóndl í Hólsliúsum.
Elías Árnason bóndi á Hóls-
húsum í Gaulverjabæjarhreppi
varð sextugur 31. des. síðastlið-
inn. Hann er fæddur að Vöðla-
holti í Gaulverjabæjarhreppi 31.
des. 1884. Foreldrar hans voru
Ingibjörg Einarsdóttir og Árni
Símonarson, ættuð úr Rangár-
vallasýslu.
Er þau fluttust hingað út í
Árnessýslu til búskapar, komust
allar eignir þeirra á einn hest.
Þau bjuggu á ýmsum bæjum í
Gauiverjabæjarnreppi, síðast á
Arnarhóli, og þar ólst Elín upp
við öll venjuleg sveitastörf. Árið
1913 giftist Elías Guðrúnu Þórð-
ardóttur frá Hófshúsum, og voru
þau hjónin fyrstu árin í vinnu-
mennsku hjá foreldrum Guð-
rúnar, en tóku seinna við jörð
og búi. Dvelur nú Þórður faðir
Guðrúnar hjá þeim hjónum í
hárri elli í góðu yfirjæti. Guð-
rún er hin mesta dugnaðar- og
gæðakona og manni sinum mjög
samhent í öllu, er að búskapn-
um lýtur. Þau eiga 8 börn, öll
uþpkomin og hin mannvænleg-
ustu. Þau eru: v Margrét, gift
Steindóri bónda Gíslasyni á
Haugi; Guðrún, gift Gunnari
Gíslasyni á Stokkseyri; Elín,
gift Marel Jónssyni á Arnarhól;
Svava, gift Indriða Gunnlaugs-
syni, Laugabóli, Mosfellssveit;
Árni, giftur Ásu Hafberg í Rvík;
Þórður, Guðrún og Guðlaug
heima. Auk þess eru þau hjón
að ala upp dótturson sinn 8 ára.
Elías er ágætur smiður, þótt ó-
lærður sé, og hefir oft hjálpað
sveitungum sínum við smíði í-
búðarhúsa" o. fl. Sjómennsku
hefir hann stundað á vetrarver-
tíðum frá því hann var um
fermingu og allt fram til þessa
og þótti við þau störf verklag-
inn og hlutgengur vel, sem við
önnur störf. Elías á með af-
brigðum fallegan* og arðsaman
fénað, svo það má til fyrirmynd-
h,r teljast. Hefir ha^n mörgum
fremur komið auga a það, að
eftir því sem betur er farið með
fénaðinn, því meira gefur hann
af sér. Elías er mjög glaðvær og
gestrisinn heim að sækja og er
mjög ánægjulegt að dveljast á
heimili hans. Á öll fjölskyldan
sinn þátt í því, að engum gesti
leiðist, er þangað kemur. Elías
er fyrst og fremst bóndi á sínu
heimili og stjórnar því með
prýði. Hefir hann minna kært
sig um að starfa út á við. Menn
eins og hann »ru sómi hverrar
sveitar, traustir og ábyggilegir.
Við sveitungar hans óskum hon-
um allra heilla á þessum tíma-
mótum og vonum að fá að njóta
hans sem lengst.
24/3 1945
ívar Jasonarson
Áttræðnr:
Þorbergur Marteinsson
vcrkamaðnr á Búðareyri í Reyðarfirði.
Þorbergur Marteinsson, verka-
maður á Búðareyri í Reyðar-
Þorbergur Marteinsson
firði varð 80 ára 20. des. síðastl.
Þorbergur er alinn upp á
Sómastöðum í Reyðarfirði hjá
Hans J. peck og konu hans
Steinunni Pálsdóttur frá Karls-
skála, og er því uppeldisbróðir
hinna mörgu Sómastaðasyst-
kina.
Þorbergur hefir haldið félags-
skap við þau systkini frá því
að hann kom á heimili þeirra
fjögurra ára gamall og fras? á
þenna'n dag. -Lengst af hefir
hann dvalið með Erik Beck frá
Sómastöðum og hafa þeir -^kki
slitið félag sitt áratugum saman.
Þorbergur er greindjrr maður
og skemmtinn, óvenjulega trygg
lyndur og áreiðanlegur, enda
hefir honum orðið gott til vina.
Vinir hans flytja honum þakk-
ir kærar og kveðjur á þessum
tímamótum í ævi hans.
Loðdýrarækt á íslandi
Vegna hnattstöðu og veður-
fars íslands þrífast ýmsar verð-
mætustu nytjajurtir landbún-
aðarins hér ekki. Búskapur ís-
lendinga byggist fyrst og fremst
á búfjárrækt, sem öðrum þræði
er háð beit á óræktuðu landi, og
hins vegar ræktun ýmissa gras-
tegunda. Þetta gildir þó fyrst
og fremst um þær þrjár búfjár-
tegundir, sem lengst af hafa
verið þær einu, sem nokkuð hef-
ir kveðið að í landinu, nautgripi,
sauðfé og hross. Því verður ekki
neitað, að afkoma þessarar bú-
fjárræktar hefir verið og er mjög
háð veðráttunni á hverjum
tíma. Nægir í því sambandi að
benda á, hvernig tala búfjárins
hefir sveiflazt undanfarnar ald-
ir, eftir harðinda- og góðæris-
tímabilum. Þær búfjártegund-
ir aðrar, sem nokkuð hafa verið
ræktaðar, aðallega á síðustu ár-
um, en það eru alifuglar, svín
og loðdýr, eru ekki nema að
mjög litlu leyti háðar veðráttu
landsins.
2.
Þótt grávara hafi um margar
aldir verið verzlunarvara manna
og landa á milli, þá er tiltölu-
lega mjög stutt síðan, aðeins fá-
ir árqgqgir, að farið var að hafa
loðdýr í haldi, rækta þau og
kynbæta. Kanadamenn munu
hafa verið einna fyrstir til þess.
Norðmenn byrja á silfurrefa-
rækt í byrjun fyrri heimsstyrj-
aldar og hafast fremur lítið að
fyrstu árin. Eftir 1920 taka þeir
loðdýraræktina, einkum þó silf
urrefaræktina, mjög föstum
tökum. Um og eftir 1930 fram
leiddu Norðmenn jafnbeztu silf-
urrefaskinn í heimi, og á áruh-
úm 1934—37 fluttu þeir út silf-
urrefaskinn fyrir 3—4 tugi milj-
ir króna árlega.
Silfurrefir eru fyrst flu^tir
til íslands árið 1929. Næstu ár
er flutt til landsins allmikið af
silfurrefum, aðallega frá Nor-
egi, og nókkuð af minkum. Ein
síðasta sendingin af silfurref-
unum kom til landsins haustið
1937. Voru það um 100 úrvals-
dýr, aðallega frá tveimur beztu
silfurrefabúunum í Noregi. Af
þessum refum verða miklar
kynbætur á silfurrefastofni
landsins.
3.
Á árunum 1930—-1940 voru
sett upp allmörg refabú, bæði
hjá einstaklingúm og stærri
sameignarbú. Allmörg minkabú
risu einnig upp á þessum ár-
um. Allmikill áhugi var fyrir
loðdýraræktinni, og - þótt mis-
tök yrðu á ýmsan hátt með
rekstur margra refabúanna,
máttu það heita ^bðlilegir byrj-
unarerfiðleikar.
Á árunum 1935 og 1936 voru
hafnar skipulegar kynbætur á
silfuj^efunum. Farið- var eftir
norskri fyrirmynd og fengnir
norskir sérfræðingar til leið-
beiningar. Kynbætur þessar
voru yfirleitt róttækari og betur
Borgfírðingar!
BÓkabÚð vor hefir að jafnaði fyrirliggjandi allar
innlendar bækur, sem eru á markaðnum,
og útvegar hverja bók, sem fáanleg er.
Ef þér viljið eignast einhverja bók, sem
auglýst er fyrir áskrifendur, þá þurfið þér
aðeins að senda oss áskrift.
Athugið, að kaupa eða panta í tíma, bæk-
ur, sem þér ætlið til fermingargjafa.
Kaupfélag Borgfirðínga
— Bókabúð —
Hjartans þaJckir til barna minna, tengda- og barna-
barna minna, sem glöddw mig með heimsóknum, dýrmœt-
\
um gjöfum og fjölmörgum skeitum, Ijóðum og línum á
sjötugsafmœli mínu, 30. þessa mánaðar, og gerðu mér
daginn ógleymanlegan.
Guð blessi ykkur öll og farsœli framtíð ykkar.
Ósum, 31. marz 1945
EGGERT LEVY
skipulagðar en nokkurntíma
hafði þekkzt í búfjárrækt okk-
ar. Höfuðaðferðin var sú, að sér-
fróðir menn fóru á nær öll refa-
búin í landinu og um leið og
þeir merktu öll dýrin, eftir þar
til gerðu merkjakerfi, þá voru
þau metin, meðal annars á þann
hátt, að þau dýr, sem höfðu svo
lélegan feld, að sýnt þótti að þau
mundu t. d. ekki borga fóður
sitt með honum, voru „dauða-
dæmd“.
Auk þess voru svo haldnar
sýnir/jar á refum víðs vegar um
landið. Ennfremur voru fluttir
inn til kynbóta þeir 100 silfur-
refir haustið 1937, sem áður var
minnzt.
Það má fullyrða, að á þessum
árum hafi silfurrefastofninn í
landinu batnað stórum, og ég
hygg, að um 1940 höfum við
staðið jafnt því bezta í Nor-
egi, hvað vörugæði silfurrefa-
skinna snertir.
I
4.
Á síðustu þremur fjórum ár-
um hefir refaræktin minnkað
mjög í landinu^Flest félagsbúin
hafa hætt og margir einstakl->
ingar einnig. Til þess liggja
ýmsar orsakir. í fyrsta lagi veld-
ur stríðið þar nokkru um. Menn
urðu hræddir um að silfurrefa-
skinn yrði óseljanleg vara á
stríðstímum. Ennfremur jókst
reksturskostnaður refabúanna
vegna verðhækkunar á fóðri og
dýrari vinnu. Refaskinnin hafa
að vísu ekki orðið óseljanleg,
þótt stríðið væri, en verð þeirra
hefir hvergi nærri hækkað í
hlutfalli við aukinn reksturs-
kostnað refabúanna. í öðru lagi
hefir refaræktinni ekki verið
gera jafnt undir höfði og ann-
arri búfjárrækt með hjálp af
hálfu ríkisvaldsins, með dýr-
tíðaruppbótum eða verðákvörð-
unum framleiðsluvörunnar.
Einnig hefir verið dregið úr
leiðbeiningastarfseminni, Loð-
dýralánadeildin við Búnaðar-
bankann lögð niður, o. fl.
Því miður verður ekki annað
sagt en að íslendingar hafi
reynzt fremur illa sem refa-
hirðar. í fyrsta lagi hefir verið
erfitt að fá menn til þess að
gefa sig að refahirðingu, en í
öðru lagi hafa _ margir þeirra,
sem reynt hafa, reynzt kæru-
lausir, óvandMirkir og hirðu-
lausir í störfum sínum. En ref-
irnir krefjast mikillar ná-
kvæmni og vandvirkni á hirð-
ingu, fóðrun og allri umgengni.
Af þeim landbúnaðarafurðum,
sem við höfum möguleika á að
flytja út, munum við að flestu
leyti standa bezt að vígi með
útflutning á refa- og minka-
skinnum. í fyrsta lagi standa
loðdýrin, a. m. k. silfurrefirnir,
jafnfætis silfurrefum Norð-
manna hvað gæði snertir, og
þeirra þjóða, sem loðdýrarækt
stunda. í öðru lagi eru skilyrði
á íslandi, bæði hvað veðráttu
snertir og fóður, fullt eins góð
eins og í þeim löndum, sem
stundað hafa refáeldi.
Ég tel það því illa farið, að
dofnað skuli hafa yfir loðdýra
ræktinni síðustu árin. Eflaust
höfum við eftir þetta stríð
mikla þörf fyrir erlendan gjald-
eyri, ekki síður en áður. Mögu-
leikarnir eru miklir til loðdýra
ræktar á íslandi og við höfum
ekki efni á því að láta þá ónot-
aða. Það þarf aftur að veita
fjármagni til loðdýraræktar
innar í landinu, og Búnaðarfé-
lag íslands þarf að láta hana
meira til sín taka en það liefir
gert hingað til.
Slíka hjálp ætti að vera hægt
að fá margendurgoldna síðar í
erlendum gjaldeyri.
Runólfur Sveinsson.
ORÐSENDEVG
til kaupenda Tímans.
Ef kaupendur Tímans verða
fyrir vanskilum á biaðinu, eru
þeir vinsamlega beðnir að snúa
sér STRAX til
ÞÓRÐAR ÞORSTEINSSONAR,
afgreiðslumanns,
Samband tsl. samvinnufélaga.
SAMVINNUMENN:
Munið,, að þér fáið sannvirði fyrir hverja
krónu, sem þér kaupið fyrir í kaupfélagi.
Sjafnar tannkrem gerír
tennurnar mjallhvítar
Eyðir tannsteini og hirr.hu-
myndun. Hindrar shaðlega
sýrumyndun í munninum og
varðveitir með því tennurn-
ar. Inniheldur alls engin
skaðleg efni fyrir tennumar
eða fægiefni, sem rispa tann-
3 glerunginn. Hefir þægilegt og
hressandi bragð.
IKOTIfí SJAFIKAR TAHNKREM
KVÖLDÍ OG MORGNA.
Sápuverksmiðjan Sjðfn
%
Akureyrí
Haínarfjörður
Hundahreinsun fer fram í Hafnarfirði á morgun
(mánudag) og ber hundaeigendúm að koma með
hunda sína til hreinsunar til Gunnlaugs Sigurðs-
sonar, Norðurbraut 33B„ kl. 9 árdegis.
Vanræksla í þessu efni varðar sektum.
BÆJ ARSTJÚRNIN.
Matsveln eða
matreiðslnkoDn
vantar nú þegar við bændaskólann á Hvanneyri. —
Upplýsingar á Hvanneyri eða í síma 5550 í Reykjavík.
Abnrðnr fyrir
tún og garða
m
Höfum fyrirliggjandi ágætis fiskimjölsáburð fyrir
tún og garða í 50 og 100 kg. pokum.
Gerir pantanir sem fyrst. ,
Fískimjöl h.f.
Sími 3304.
Hafnarstræti 10—12.
Sími 3304.
Askrifíargj ald Tímans
Raftækjavinnustofan Selfossi
framkvæmir allskonar rafvirkjastörf.
ORÐSEJVDEVG TIL KAUPEIVDA TÍMAIVS.
Ef kaupendur verða fyrir vanskilum á blaðinu, eru þeir vin-
samlega beðnir að gera afgreiðslunni þegar aðvart.