Tíminn - 22.06.1945, Qupperneq 7

46. blað
TÍMIM, föstudagimi 22. juný, 1945
7
Fjórða ársþing Ungmenna-
og íþróttasamb. Austurlands
Fjórða ársþing Ungmenna- og
íþróttasambands Austurlands
hófst að Eiðum 12. maí s. 1. Þing-
ið sóttu, auk stjórnar sambands-
ins, 30 fulltrúar frá 19 félögum
í Múlasýslum, en alls eru í sam-
bandinu 26 félög með 1692 með-
limi. Fjögur félög hafa gengið í
sambandið á árinu. Ungmenna-
fél. Bálran, Berufjarðarströnd,
Þjálfi, Mjóafirði, Viðar, Völlum
og skíðafél. Svanur, Fáskrúðs-
firði.
Aðal starfsemi U.Í.A. og fé-
laga þess hefir verið á sviði í-
þróttamála. Annars er aðstaða
til slíkrar starfsemi mjög óhæg
víðast hvar, vegna strjálbýiisr
atvinnuhafta og húsnæðisskorts.
Fjórir íþróttakennarar störf-
uðu á vegum sambandsins s. 1.
ár. Aðalkennari var Guttormur
Sigurbjörnsson, en aðrir Axel
Andrésson* knattspyrnukennari,
Óskar Ágústsson skíðakennari
og Kjartan Bergmann glímu-
kennari. Héldu þeir námskeið á
ýmsum stöðum, og varð af þeim
tiltölulega góður árangur.
Sambandið gekkst fyrir fjór-
um íþróttamótum á Austurlandi
s. 1. ár. Aðalmót sambandsins
var haldið að Eiðum í byrjun
ágúst. Auk þess var haldið
handknattleiksmót kvenna á
Eskifirði seint í ágúst. Varð U.
M.F. Austri, Eskifirði hlutskarp-
astur. Knattspyrnumót á Reyð-
arfirði í september og sigraði
þar íþróttafélagið Huginn, Seyð-
isfirði í fyrsta flokki. Enn frem-
ur gekkst sambandið fyrir í-
þróttamóti í sambandi við fjöl-
þættari hátíðahöld 17. júní.
16 félög lögðu stund á leik-
fimi og frjálsar íþróttir að veru-
legu leyti. Leikstarfsemi var
nokkur. Örfá félög unnu að
skógrækt og örnefnasöfnun og
eitt starfrækti námsflokka. Sam
komuhald hefir verið allmikið,
en uppvöðslusemi ölvaðra
manna veldur nokkrum áhyggj-
um, og samþykkti þingið m. a.
eftirfarandi tillögu um bindind-
ismál:
„U.Í.A. vítir þá notkun á-
fengis, sem gert hefir vart við
sig á samkomum og mótum
æskulýðsfélaganna víðs vegar
um landið. Þingið telur, að
ríkinu beri siðferðileg skylda
til að vernda þjóðfélagsþegn-
ana og meninngarsamtök
landsins fyrir ágangi ölvaðra
manna. Því skorar fjórða þing
U.Í.A. fastlega á ríkisstjórn-
ina að verja nokkru af ágóða
áfengissölunnar til að halda
uppi reglu og ró á almennum
og opinberum samkomum í
landinu."
4 Enn fremur skoraði þingið á
ríkisstjórnina og bæjarstjórn
Seyðisfjarðarkaupst. að hætta
áfengisverzlun á Austurlandi
fyrir fullt og allt.
U.Í.A. hefir í hyggju að eign-
ast land Gróðrarstöðvarinnar á
Eiðum, þar eð starfræksla henn-
ar hefir verið lögð niður, og
koma þar upp sambandsheimili
með nauðsynlegum byggingum
og íþróttamannvirkjum, meðal
annars með þá hugmynd til
hliðsjónar, að þar rísi upp í-
þróttaskóli fyrir Austurland í
framtíðinni.
Þá samþykkti þingið til\ögur
varðandi stofnun sambands-
blaðs, eflingu leik- og söngstarf-
semi meðal félaganna, íþrótta-
mót, þátttöku í meistaramóti í.
S.Í. og handknattleiksmóti ís-
lands, gagnkvæma samvinnu og
fjárhagslegan stuðning við Skóg
ræktarfélag- Austurlands o. fl.
viðvíkjandi framtíðarstarfsemi
sambandsins.
Þinginu barst heillaóskaskeyti
frá Þóroddi Guðmundssyni,
skólastjóra, Reykjanesi, en hann
var ritari sambandsins þar til
hann fluttist af Austurlandi s.
1. sumar.
Stjórn sambandsins skipa nú:
Formaður, Skúli Þorsteinsson,
skólastjóri, Eskifirði, ritari, Ár-
mann Halldórsson, kennari, Eið-
um, gjaldkeri, Þórarinn Sveins-
son, kennari, Eiðum.
Meðstjórnendur eru: Gunnar
Ólafsson, kennari, Fáskrúðsfirði,
Þorvarður Árnason, verzlunarm.
Seyðisfirði, Stefán Þorleifsson,
íþróttakennari, Neskaupstað.
Þinginu lauk siðla dags 13. mai.
Forsetar vöru Jóhannes Stefáns-
son og Þórarinn Þórarinsson, en
ritarar Guðmundur Pálsson og
Ármann Halldórsson.
Almenningshljóðiæri
Tónlistaríélagsins
Herra ritstjóri!
Nýlega gefur að líta langa |
grein í blaði yðar um starf-
semi „Tónlistarfélagsins," hljóð-
færainnflutning o. fl. Segir
Ragnar Jónsson, að nefnt félag
hafi nú fengið fyrstu sendingu
hinna marglofuðu hljóðfæra.
Sannleikurinn mun vera sá, að
smjörlíkisgerðin h.f. hefir nýlega
fengið fjögur píanó frá Eng-
landi, en „Tónlistarfélagið“
ekkert, nema það félag og
Smjörlíkisgerðin h.f. sé eitt og
það sama, ^ins og margt raunar
virðist benda til. Þessi hljóðfæri
hafa nú verið sýnd í bókabúð
Ragnars Jónssonar inni á'Lauga-
vegi.
Eins og blaðalesendur vita,
höfum vér fyrir nokkru skýrt
ástæðuna fyrir því, að oss var
ekki unnt að gefa fyrirheit um
hljóðfæri frá Englandi ,og um
leið mótmælt þeirri fölsun stað-
reynda, sem fram kom 1 auglýs-
ingum og blaðaviðtölum fyrir
sjö mánuðum hjá Ragnari Jóns-
syni. Tíminn hefir ómótmælan-
lega leitt í ljós, að ekki var
mögulegt að fá útflutningsleyfi
fyrir einu einasta pianói frá
Englandi, þar til nú fyrir
skömmu.
Vér notum hér með tækifærið
til þess að gefa til vitundar
væntanlegum kaupendum hljóð-
færa, að sú stund nálgast, og er
þegar komin, að verksmiðjur
þær, sem vérhöfum umboð fyr-
ir, afgreiða hljóðfæri til vor.
Þetta þykir rétt að taka fram
nú þegar, því að Ragnar Jónsson
virðist þeirrar trúar, að hann
einn sé megnugur að útvega
þessa vöru, og hefir gefið „með-
limum sínum kost á að skrifa
sig á lista.“ Hverjir þessir „með-
limir“ eru, fýsir margan að vita.
| Ekki ernjsað „meðlimir Tónlist-
i arfélagsms,“ sem eru og verða
hin postullega tala tólf, sam-
kvæmt upplýsingum formanns-
ins, sem nú þótt seint sé, hefir
svarað þeirri spurningu til hálfs.
Að lokum skal þess getið, að
ákveðið var af fundi í félagi
voru, að birta athugasemd þessa
í blöðum bæjarins. Vér væntum
þess, að allir óvilhallir lesendur
fallizt á, að löng reynsla, sem
ávallt skilur eftir nokkra stað-
góða þekkingu, verði haldbetri
en hávært skrum og sannanleg-
ar blekkingar, sem hafa menn-
ingu og fórnfýsi að skálkaskjóli.
Stjórn „Félags hljóðfærainn-
flytjenda":
Sturlaugur Jónsson,
Anna Friðriksson,
Helgi Hallgrímsson.
Valdataka Jörnndar
/ j
hundadagakóngs.
(Framhald af 5. siðu)
rakin hér öllu meir, en þess skal
þó getið, að hann var mjög at-
hafnasamur stjórnandi þá 56
daga, er hann var „verndari ís-
lands og hæstráðandi til sjós og
lands,“ eins og hann kallaði sig
sjálfur. Hinn 14. ágúst kom til
Reykj avíkur brezka herskipið
„Talbot“ og var þá endi bundinn
á veldi Jörundar, sem slðan hef-
ir hlotið nafnbótina hundadaga-
kóngur.
Jörundur fór síðar til Ástralíu
og lauk þar ævidögum sínum.
Hann hefir sjálfur skrifað nið-
ur endurminningar sínar.
Margt og mikið hefir verið rit-
að um þennan atburð ,en einna
lnnilegar þakkir fyrir heimsóknir, gjafir og hvers konar
vinsemd, sem mér var auðsýnd á sextugs afmœli mínu
hinn 16. þ. m.
Runólfur Runólfsson
Vik í Mýrdal.
I - ------------------------------------------—1
Nokkrar atliuga-
semdir.
(Framhald af 4. síðuj
Árið 1942 var sett á stofn upp-
eldisheimili af þessu tagi. Til
þess var kostað ærnu fé og fyrir-
höfn. Það átti erfitt uppdráttar,
vegna þess að það mætti tor-
tryggni eins og mörg nýmæli.
Barnaverndarnefndin rétti því
enga hjálparhönd. Dómsmála-
ráðherrann lokaði hælinu áður
en fyrsta reynsluárið var á enda.
Barnaverndarnefndin hefði
vafalaust getað hindrað þetta,
ef hún hefði viljað. En hún
reyndi það ekki. Þvert á móti lét
hún það viðgangast, að tveir
meðlimir hennar hrósuðu happi
yfir þessu í opinberum blöðum
og beittu öllum ráðum til að
telja almenningi trú um að upp-
eldisheimili væru viðurstyggi-
legar kvalastofnanir, ósamboðn-
ar siðuðu þjóðfélagi. Ef almenn-
ingur hefir lagt nokkuð upp úr
þessum rógi, þá er hætt við að
nýtt hæli mæti enn meiri mót-
byr en hið fyrra. Og fjöldi upp-
rennandi þjóðfélagsborgara hef-
ir farið í súginn að óþörfu og
æskuspilling breiðst óhindruð
út, vegna þess að með hælinu
var fótum kippt undan öllu eft-
irliti.
Stefnuleysi nefndarinnar hef-
er því orðið þjóðfélaginu nokk-
uð dýrt.
Það, sem ekkl stendur í
skýrslunni.
Undanfarin ár hefir mikið
verið um það deilt, hvort sú að-
ferð væri rétt, sem hér á landi
hefir verið viðhöfð, að senda öll
vanmetabörn kaupstaðanna á
einkaheimili í sveitum. Af
reynslu barnaverndarnefndar-
innar á þessu sviði væri mikið
að læra, ef um hana fengist ná-
kvæm vitneskja. En í skýrslunni
er ekkert frá slíkum árangri
skýrt að því er einstaklinga
snertir. Þess er raunar getið, að
30 börnum, sem nefndin hefir
komið fyrir í sveitum, líði prýði-
lega. En hvernig líður hinum
börnunum? Hafa ferðir þeirra
allra orðið til fjár?
Þó að það, sem sagt hefir ver-
ið hér að framan, veiti aðeins
litla hugmynd um hina undar-
legu afstöðu barnaverndar-
nefndarinnar til hernáms-
vandamálanna, þá vona ég að
það geti orðið til þess, að borg-
arar Rvíkur færi að gefa starfs-
háttum hennar meiri gaum en
áður. Yfirstandandi kjörtíma-
bil er brátt á enda. Áður en
gengið verður til nýrra kosninga,
varðar það miklu að kjósendur
hugsi ráð sitt vel. Þora þeir að
leggja velferð hins sívaxandi
fjölda vegvilltra barna aftur í
hendur þeirra kvenna og manna
úr þessari nefnd, sem stefnunni
hafa ráðið undanfarið?
Reykjavlk, 1. maí 1945.
Jóhanna Knudsen.
bezt mun honum hafa verið gerð
skil í doktorsritgerð Helga Briem
er nefnist „Sjálfstæði íslands
1809“. Er í því riti sannað með
óyggjandi rökum, að ísland varð
sjálfstætt ríki með valdatöku
Jörundar, þó það sjálfstæði hafi
orðið skammvinnt og til lítils
gagns þá. Vera má þó, að þessi
atburður hafi komið róti á hugi
nokkurra íslendinga og haft
ekki ósvipuð áhrif hér á landi
og stjórnbyltingarnar höfðu á
meginlandinu í lok undangeng-
innar aldar. Það gat nú ekki
dulizt íslendingum lengur, hvað
veldi Dana hér stóð völtum fót-
um, fyrst slíkur ævintýramaður
sem Jörundur gat steypt því og
hrifsað til sín völdin. Það er því
ekki úr vegi að álykta, að þessi
atburður hafi að nokkru örvað
sjálfstæðisvonir íslendinga og
verið, ásamt öðru, góður undir-
búningur undir frelsisvakningu
njtjándu aldarinnar. G. Þ.
Aðalfundur Kaupfél.
Onfirðinga
Aðalfundur Kaupfélags Ön-
firðinga var háður 25. apríl sl.
Félagið hafði selt aðkeyptar vör-
ur fyrir 565 þús. kr. og innlend-
ar vörur fyrir 366 þús. Meðal-
álagning var 17%. Félagsmönn-
um var úthlutað 5% arði af út-
tekt, auk þess sem 3% voru
lögð í stofnsjóð. Félagsmenn eru
nú 81 og höfðu 14 gengið í fé-
lagið milli aðalfunda.
Fundurinn samþykkti svo-
fellda tillögu með öllum greidd-
um atkvæðum:
„Aðalfundur Kaupfélags Ön-
firðinga 1945 telur hina mestu
nauðsyn að hafizt verði handa
um byggingu áburðarverk-
smiðju þegar á næsta ári. Telur
fundurinn eðlilegast, að ríkið
reisi verksmiðjuna og annist
rekstur hennar. Verði ekki af
framkvæmdum af ríkisins hálfu,
æskir fundurinn þess, að Sam-
band ísl. samvinnufélaga og
samvinnufélögin hrindi málipu
í framkvæmd, enda tryggi rík-
ið þessum aðilum einkarétt til
framleiðslu og sölu á tilbúnum
áburði og veiti ríflegan fjárstyrk
vegna stofnkostnaðar verk-
smiðjunnar“.
Ennfremur kaus fundurinn
tvo menn til að vinna með kaup-
félagsstjóra að skipulagi stöð-
ugrar mjólkursölu og mjólkur-
flutninga til ísafjarðar og ann-
arra staða.
Úr stjórn félagsins átti að
ganga Guðmundur Ingi Krist-
jánsson og var endurkosinn.
Auk hans eru í stjórninni: Jón
Olafsson prófastur, sem er for-
maður félagsins, Guðmundur
Gilsson, Finnur Finnsson og
Hjörtur Hjálmarsson.
Kynnisför. N
é
(Framhald af 4. síðuj
fyrir Vestfirðinga. Ólafur Jóns-
son, framkvæmdarstjóri Rækt-
unarfélags Norðurlands, bauð
menn velkomna, en síðan voru
margar ræður fluttar. Voru
gerðar ýmsar fyrirspurnir, og
fræddu menn hvorir aðra eftir
beztu getu. Þessir tóku til máls:
Steingrimur Steinþórsson, Jónas
Kristjánsson, forstjóri Mjólkur-
samlags K. E. A„ Stefán Stef-
ánsson á Svalbarði, Páll Pálsson
í Þúfum, Jóhannes Davíðsson,
Ólafur Jónsson, Kristinn Guð-
laugsson, Jakob Frímannsson,
kaupfélagsstjóri, Hólmgeir Þor-
steinsson á Hrafnagili, Jónas
Þór, verksmiðjústjóri og Steinn
Steinsen, bæjarstjóri.
Sunnudaginn 17. júní komu
Vestfirðingar saman kl. 10 í
gróðrarstöð Ræktunarfélags
Norðurlands og skoðuðu hana
með leiðsögn Ólafs Jónssonar.
Sýndi hann trjárækt stöðvar-
innar og túnrækt, fjós og kýr og
verkfæri. Kl. 11 gengu allmargir
í kirkju til hátíðaguðsþjónustu,
en nokkrir héldu áfram að skoða
stöðina. Um hádegi var sezt að
borðum í gildaskála K. E. A. I
boði kaupfélagsins. Formaður
þess, Einar Árnason, bauð gesti
velkomna með ræðu. Síðan töl-
uðu þessir yfir borðum: Jakob
Frímannsson, kaupfélagsstjóri,
Kristinn Guðlaugsson, Margrét
Jónsdóttir á Flateyri, Stein-
grímur Steinþórsson og Björn
Guðmundsson á Núpi.
Að lokinni máltíð var ekið
fram í Eyjafjörð og skoðuðu
menn héraðið. Rigning var um
daginn, og því voru viðdvalir
minni en ella, en þó var dvalið
góða stund á Grund. Þar var
skoðuð kirkjan og umhverfi
hennar.
Þegar kom til Akureyrar,
gengu menn í Lystigarð Akur-
eyrar og skoðuðu hann. Síðan
dreifðist flokkurinn, og vörðu
menn kvöldinu eftir vild sinni,
en þá voru þjóðhátíðarskemmt-
anir á Akureyri.
Nkagfirðingar
Sundmót verður halðið í Varmahlíð 8. júlí n. k. Keppt verður
í eftirtöldum sundum:
50 m. bringusund drengja.
50 m. bringusund telpna.
100 m. bringusund, stúlkur.
500 m. sund, frjáls aðferð, karlar.
Þátttakendur gefi sig fram við GUÐJÓN INGIMUNDARSON,
Varmahlíð, fyrir 5. júlí.
Arðsútborgun
Arður fyrir árlð 1944 hofir verlð ákveðiun
6% «g verður útborgaður í skrifstofu vorri
gegn framvísun arðmiða.
Stríðstryggíngaíélag íslenzkra skípshafna
Garðastræti 2.
JÖRÐ
llanmerkurhefti — Tímarit með myndum
EFNIS YFIRLIT:
Sr. Matthías Jochumsson: Minni Danmerkur (kvæði).
Dr. Sigurður Nordal: Danir og konungur þeirra.
Ólafur Magnússon, kgl. hirðljósm:. Kristján X. og drottning
hans (mynd).
Þórður Sveinsson, prófessor: Forsetafrúin (með mynd).
Dr. Björn Sigfússon: Rask og Rafn.
B. O. B.: Vormenn.
Fáni íslands dreginn að hún í fyrsta sinn erlendis (mynd).
J. Christmas Möller, utanríkismálaráðherra: Upp úr skilnað-
inum.
Poul Sörensen: Island (kvæði á dönsku).
B. O. B.: Reynsla íslendinga í Danmörku (með mynd).
Ragnar Ásgeirsson: Danmörk — land og lýður.
F. Á. B.; Jótasaga. í
„Brosandi land“ (myndaflokkur).
Friðrik Ásmundsson Brekkan: „. ... góð þjóð“.
F. Á. B.: Jóti í gagnfræðaprófi (skrítla).
Kaj Munk: Kafli úr leikritinu „Niels Ebbesen“.
B. O. B.: Danir í hernámi.
Danmörk frelsuð. >
Dr. Fr. le Sage de Fontenay: Ástandið í Danmörku frá vorinu
1942 til ársloka 1944.
Anker Svart, sendisveitarfulltrúi: „Þegar Danmörk verður
frjáls“.
Úr leyniblöðunum I (nokkur ummæli).
Dr. Ágúst H. Bjarnason: Skilnaðarorð. -
Norræna stúdentasambandið.
Helgi Guðmundsson, bankastjóri: Fá orð--- —
Úr leyniblöðunum II.
Dr. Bjarni Jónsson, vígslubiskup: Bróðurlegt orð.
Eftirmáli.
DMMERKURHEFTI.
Fæst í bókabúðum og kostar kr. 10.00.
Áskriftarverð kr. 20.00 árg.
Sendið „E.K.“ áskrift.
framleiðir
StlTUÐ SKIIVIV OG LEÐUR
hioa landskunnn