Tíminn - 27.07.1945, Page 6

6
TlMEVIV, föstndaghm 27. jnlí 1945
56. blafl
FIMMTUGUR;
Fjórðungssamband
Kolbeínn Krístinsson
bóndl að Skriðulandl I Kolbelnsdal.
Vammlausum hal og vítalausuni
ílelna
vant er el, boglist þarf hann
ei a5 reyna,
banvænum þarf hann oddum
eiturskeyta
aldrei að beita.
Ef ég ætti að nefna vamm-
lausan mann, mundi Kolbeinn
á Skriðulandi koma mér fljótt
í hug, og þessa vísu þeirra Hor-
asar og gamla Gríms set ég
jaínan í samband við hann. En
því get ég þessa hér, að Kolbeinn
á fimmtugsafmæli á morgun, og
má þá ekki minna vera en að
ég sendi honum kveðju mína,
svo vel hefir með okkur verið
frá öndverðu.
Kolbeinn er fæddur að Þúfum
i Óslandshlíð í Skagafirði 7. júlí
1895, sonur hjónanna Hallfríðar
Jónsdóttur og Kristins Sigurðs-
sonar, er bæði voru hinir mestu
sæmdarmenn, og var einkabarn
þeirra. Fluttist hann ungur með
þeim að Skriðulandi í Kolbeins-
dal, og síðan hefir hann átt þar
heima nema örfá ár, er hann bjó
að Hofi í Hjaltadal. Má því með
réttu kenna hann við bæ sinn.
Kolbeinn gekk í Hólaskóla ung-
ur, enda átti hann um skamman
veg til að sækja. Árið 1923
kvæntist hann Kristínu Guð-
mundsdóttur, hæglátri konu, en
ágætri, og reisti bú á Skriðu-
landi móti foreldrum sínum, en
þau lifðu til hárrar elli, og er
Kristinn dáinn fyrir skömmu,
en Hallfríður enn á lífi. Ævi
Kolbeins hefir ekki verið marg-
breytt hið ytra né atburðarík
eftir því sem nú er talið ,en það
hygg ég víst, að hið inrira með
sér lifi hann miklu auðugra lífi
og fjölbreyttara en allur þorri
manna. Hann er maður gáfaður
af sjálfum sér, gjörhugull og
stálminnugur, enda ágæta vel
að sér, einkum á sviðum sögu
og ættfræði. Ekki er hann hlut-
deilinn um opinber mál, eins og
títt er um slíka menn, en hvert
nýmæli, er til heilla horfir, á
vísan liðstyrk hans, enda hefir
hann ekki komizt hjá því að
taka drjúgan þátt í félagsmál-
um sveitar sinnar og héraðs. En
þessir kostir þykja mér þó ekki
mestu skipta um Kolbein, heldur
hitt, hve vammlaus hann er og
góður, gegn og hlýr. Ég hefi fáa
menn þekkt jafngrandvara til
orðs og æðis. Hann hallar, held
ég, aldrei að öðrum, en færir allt
til betri vegar fyrir þeim. Þó
skyldi enginn ætla, að hann sé
neinn rati á menn. Þvert á móti.
Hann skilur þá svo vel, vastur
þeirra og sorgir, kosti þeirra og
galla, að hann fyrirgefur þeim í
lifanda lífi, en það gera fáir.
Ekki er Kolbeinn ríkur maður
á veraldarvísu, en á þó gott bú
og leggur mikla alúð við það
sem annað. Honum þykir vænt
um bústofn sinn að eðli og sið
hinna beztu bænda, en þó ekki
vegna fjárhlutarins svo mjög,
heldur af hinu, að skepnurnar
eru lifandi verur, sem veita hon-
um uppeldi og eiga allt undir
trúnaði hans.
Kolbeinn á Skriðulandi hefir
ekki gert víðreist um dagana.
Þó kom hann hingað suður hér
um árið, og þá var ég svo hepp-
inn, að hann dvaldist hjá mér
fáeina daga,:— og þó of fáa, því
að mér þötti sem fyrr gott að
eiga við hann orðræður, og öllu
mínú fólki fannst eitthvað
barnslega hreint og gott vera
j afnan í för með honum, en slíkt
er aðall hinna vitrustu manna
og beztu.
Reykjakotl, 6. júlí 1945.
Pálmi Hannesson.
Jónasar Hallgrímssonar
mínnst í Kaupmannahöín
Á aldarártíð Jónasar Hall-
grímssonar 26. maí gengust ís-
• lendingafélagið, Fræðafélagið og
Félag íslenzkra stúdenta í
Kaupmannahöfn fyrir athöfn
við leiði skáidsiris. Vorú lagðir
blóriisveigar, skreyttir íslenzkum
fánalitum, á leiðið, en Jón Helga
son prófessor flutti þetta ávarp:
„Langt frá þinna feðra fold,
fóstru þinna ljóða,
ertu nú lagður lágt í mold,
listaskáldið góða.
Hinri 31. dag maímánaðar ár-
ið 1845 komu saman á þessum
stað „í góðu veðri og blíða sól-
skini“ flestallir þeir íslending-
ar, sem þá voru í Kaupmanna-
höfn, og báru líkkistu til þess
legstaðar, þar sem nú stöndum
við. Þeir voru að jarða þann fé-
laga sinn, sem einn hafði verið
fær um að fella í mót hins lífi
gædda ljóðs ,og um leið að hefja
og göfga, tilfinningar og hug-
renningar sínar og þeirra: vin-
áttuna, ástina, einstæðingsskap-
inn, heimþrána, drauminn um
ættjörðina, um glæsileik forn-
aldar hennar, um nýja viðreisn
hennar, um tign og fegurð nátt-
úru hennar. Og eins og einn
þeirra, sem við voru staddir,
komst síðar fagurlega að orði,
„hörmuðu þeir forlög hans og
tjón ættjarðar sinnar, hver sá
mest sem honuiri var kunnug-
astur og bezt vissi hvað í hann
var varið.“ Sami maður bsptir
því við ,að það, sem eftir hinn
látna liggi, muni lengi halda
uppi nafni. hans á íslandi, en
svo ágætt sem margt af því sé,
megi ]dó fullyrða að flest af því
komizt í engan samjöfnuð við
það sem í honum bjó, og,að það
geti ekki sýnt til hlítar, hvílíkur
hann var sjálfur í raun og veru.
Því að Jónas Hallgrímsson var
ekki nema á 38. aldursári þegar
hann hlaut að kveðja þenna
heim, og skáldið hafði enginn
lánsmaður verið á veraldarvísu,
mun ekki einu sinni hafa átt
fyrir útför sinni. Það er eins og
hvert annað eðlilegt framhald
hann hefir ékki fengið að byggja
þess auðnulitla æviferils, að
einn sinn hinzta bústað, heldur
hefir öðrum tvívegis verið feng-
in gisting í sama rúmi.
Um langan aldur hefir öll ís-
lenzka þjóðin fundið til hins
sama og þeir fulltrúar hennar,
sem fyrir hundrað árum fylgdu
skáldi sínu til grafar. Hún hefir
kunnað og elskað kvæði hans,
þekkt og harmað örlög hans.
Og í dag, þegar allt er að vísu
öðruvísi umhorfs á íslandi en
nokkur maður gat þá gert sér
í hugarlund að verða mundi,
leita margir hugir þaðan til
þessa staðar. Þeir leita hingað
í þakklæti fyrir það, sem hon-
um auðnaðist að yrkja, blöndnu
söknuði þess, sem okkur finnst
hann hefði getað afrekað, ef ör-
lögin hefðu verið hagstæðari
honum og okkur. Það hefði átt
vel við að auðkenna lejði hans
með íslenzkum1 villiblómum, þar
sem bæði væri fífill úr haga og
rauð og blá brekkusóley. En úr
því að þess er ekki kostur, verða
lagðir hér tveir sveigar úr hér-
lendum blómum. Annar er frá
sendiráði íslands, svo sem fyrir
hönd íslenzku þjóðarinnar allrar
og sýnilegt tákn þeirra hugsana,
sem fljúga í dag yfir óravegu
hafsins. Hinn er frá íslending-
ym í Danmörku, sem þykjast
eiga sitt sérstaka tilkall til Jón-
asar Hallgrírrissonar, bæði í
skammdegiseinverunni, þegar
þeir skilja vísurnar ■ „Enginn
grætur íslending“ öllum mönn-
um betur, og í vorblíðunni eins
og nú, þegar þeim verður helzt
á munni „Nú andar suðrið sæla
vindum þýöum.“
f I
Vinir Tímans .
Útvegið sem f.lestir ykkar einn
áskrifanda að Tímanum og lát-
ið afgreiðsluna vita m það sem
fyrst.
Áskriftarverð i Reykjavík og
Hafnarfirði er 4 kr. á mánuði.
Áskriftarsími 2323.
Norðlendínga
Fjórðungssambánd Norðlend-
inga var stofnað á Akureyri 14.
júlí og hið fyrsta þing þess háð
14. og 15. júlí s.l. Undirbúnings-
nefnd, kjörin af fundi presta,
kennara og leikmanna 1944, sem
Páll Þorleifsson, þrestur að
Skinnastað, séra Friðrik Rafnar,
Akureyri og Snorri Sigfússon,'
námsstjóri skipuðu, höfðu boðað
til stofnfundarins og ritað öllum
sýslú og bæjarfélögum norðan-
lands og óskað eftir að þau kysu
2 menn hvert, og jafnframt var
öllum bæjarfógetum og sýslu-
mönnum fjórðungsins boðið á
fundinn. ,
Því nær öll sýslu- og bæjarfé-
lög kusu fulltrúa og mættu flest-
ir þeirra á stofnfundi. Þingið,
setti séra Friðrik Rafnar, vígslu-
biskup^ en forsetar voru þeir
Einar Árnason, Eyrarlandi, Guð-
brandur ísberg sýslumáður,
Blönduósi og Þórarinn Eldjárn,
Tjörn, en ritarar Jón Gauti Pét-
ursson, Gautlöndum og Gunnar
Grímsson, kaupfélagsstj., Skaga-
strönd. /
Skagfirðingar höfðu kjörið
fulltrúa ,en þeir gátu ekki mætt,
og engir fulltrúar komu frá
Siglufirði né Vestur-Húnavatns-
sýslu.
Sambandið setti sér lög og
fundarsköp. Skal þingið haldið
árlega, sem 'mest til skiptis inn-
an fjórðungsins.
Tilgangi sambandsins er svo
lýst í 2. grein laganna:
„Höfuð markmið sambandsins
er að sameina sýslu- og bæjar-
félög Norðlendingafjórðungs um
menningar- og hagsbótamál-
efni hans og stuðla að því að
félögin komi fram sem heilid
út á við, b^geði þegar um sam-
eiginleg framfaramál þeirra er
að ræða, og einnig til stuðnings
velferðarmálum einstakra sýslu-
og bæjarfélaga, eftir því sem
við verður komið.
Sérstaka áherzlu vill sam-
bandið leggja á að vinna að
varðveizlu sögulegra minja inn-
an fjórðungsins og annarra
þeirra tengsla milli fortíðar og
nútíðar, sem hverri menningar-
þjóð eru nauðsynleg.1*
Eftírfarandi till. voru sam-
þykktar á þinginu: -
a. „Fjórðungsþing Norðlend-
inga skoraf á hreppsnefndir,
sýslunefndir og bæjarstjórnir
norðanlands að leggja fram
nokkra upphæð, hverjar um sig,
til myndunar minjasafns innan
fjórðungsins. Sé sem fyrst haf-
izt handa um söfnun gripa til
minja um atvinnurekstur og hí-
býlaháttu horfinna kynslóða, er
séu í varðveizlu viðkomandi
sýslu- og bæj arfélaga, unz þeim
er fenginn samastaður til fram-
búðar.“
b. Fjórðungsþing- Norðlend-
inga telur að stefna beri að því,
að árlega sé haldin innan fjórð-
ungsins námskeið í meðferð
bátavéla og bifreiða, og próf í
bessum greinum séu tekin norð-
anlands að loknu námi og próf-
skírteini veitt af hlutaðeigandi
prófdómendum.“ -
c. „Fj órðungsþing Norðlend-
inga vill styðja þá hugmynd
Skagfirðinga, að Jóni Arasyni
verði reistur veglegur minnis7
varði á Hólum fyrir 1950, og
skorar á alla Norðlendinga rið
taka höndum saman og leggja
(fram fé í þessu skyni, og það
svo ríflega, að það megi verða
'andsfjórðungnum til sóma, og
vottur þess, að Norðlendingar
kunni að meta minningu þessa
norðlenzka höfðingja.“
d. „Fjórðungsþing Norðlend-
inga felur framkvæmdaráði að
leita til sýsluriefnda og bæjar-
stjórna um árlegt fjárframlag
til- þess að afla afrita af öllum
prestsþjónustubókum þjóðskjala
safnsins. Sé þetta upphaf skjala
safns Norðlendinga, er varðveit-
ist sem deild við Amtsbókasafn-
ið á Akureyri."
Flutningsmenn að framanrit-
uðum tillögum voru sr. Páll Þor-
leifsson og Snorri Sigfússon.
e. „Fjórðungsþing Norðlend-
inga, háð á Akureyri 14. og 15.
júlí 1945, lýsir ánægju sinni yf-
ir því að stofna á fullkomið
fjórðungssjúkrahús á Akur’eyri,
og heitir á alla aðila að vinna
kappsamlega að fullnaðarúr-
'ausn þessa mikla velferðamáls
fjórðungsins, og reyndar lands-
ins alls. Skorar þingið á bæjar-
stjórnir og sýslunefndir að
styrkja málið með fjárframlög-
um, eftir því sem efni standa
tii. Ennfremur beinir þingið
þeirri ósk til fulltrúa sinna og
áöurnefndra héraðsstjórna, að
beit% sér fyrir almennum sam-
skotum um Norðurland í því
skyni að hrinda máfinu sem
fyrst og öruggast í framlívæmd.“
Flutningsmaður tillögunnar:
Brynjólfur Sveinsson.
f. „Þing fjórðungssambands
Norðlendinga, haldið á Akureyri
14. og 15. júlí 1945, leyfir sér að
skora á ríkissjórn íslands að
beita sér fyrir því að sem fyrst
verði afnumdar allar hömlur
stríðsáranna, er torvelda frjálsa
vöruflutninga að og frá landinu.
Jafnframt skorar þingið á Eim-
skipafélag íslands að hefja aftur
beina vöruflutninga, -þ. e. án
umhleðslu að og frá höfnum
no.rðanlands, svo flj.ótt sem því
verður við komið.“
Flutningsmaður tillögunnar:
Guðbrandur ísberg.
g. „Fjórðungsþing Norðlend-
inga, haldið á Akureyri .dagana
14. og 15. júlí, leyfir sér að skora
á stjórnarskrárnefnd að.athuga
gaumgæfilega hvort ekki sé rétt
að taka upp í hin nýju stjórn-
skipunarlög ákýæði er heimili
— eða fyrirskipi — að landið
skiptist í 4—6 fylki, sem fái í
hendur nokkurt sjálfstjórnar-
vald, jafnframt því að þeim,
hverju um sig, sé ætluð tilsvar-
andi og eðlileg hlutc^eild í ráð-
stöfun á tekjum píkisins innan
sinna vébanda.'
Geti stj órnarákrárnefnd, að 'áð-
urnefndri athugun lokinni, ekki
fallist á að ákvæði um að fylkja-
skipan sé að svo stöddu upp tek-
in, þá leyfir fjórðungsþingið sér
að leggja áherzlu á það, að
stjórnskipunarlögin veiti á jmn-
an hátt svigrúm til löggjafar-
þróunar í þá átt, að sérmálum
héraða — eða samband þeirra
á milli — geti fjölgað."
Flutningsmaður tillögunnar:
Jón Gauti Pétursson og Karl
Kristjánsson.
í fjórðungsráð til næstu 3ja
ára voru kosnir: Sr. Páll Þor-
leifsson, Skinnastað, Karl Krist-
jánsson, oddviti, Húsavík, og
Brynjólfur Sveinsson, mennta-
skólakennari, Akureyri og til
vara: Snorfi Sigfússon, náms-
stjófi, Guðbrandur ísberg sýslu-
maður og Þorsteinn Símonarson,
bæjarfógeti, Ólafsfirði.
Útbreiðið Tímaim!
Samband ísl. samvlnnufélaga,
' | "
SAMVINNUMENN!
/ -
Þegar eldsvoða ber að höndum, brenna nálega
í hvert sinn óvátryggðir innanstokksmunir.
Frestið ekki að vátryggja irinbú yðar.
Innilegar hjartans þalckir til systkina minna, barna,
frœndsystkina og annars venslafólks, er heiðruðu mig með
heimsókn sinni og fœröu mér gjafir á sextugsafmœli minu
22. júní s.l.f og gerðu mér daginn ógleymanlegan. Enn frem-
ur öllum þeim, er sendu mér heillaskeyti og gjafir og
minntust mín bœöi í bundnu og öbundnu máli.
Hamingjan fylgi ykkur öllum. Guð blessi^ ykkur öll.
JÓN EIRÍKSSON, Svertingsstöðum.
Hjartans þakkir til allra er glöddu mig á sj'ötugsaf-
mœlinu 19. þ. m. með heimsóknum, gjöfum og skeytum.
Guð blessi ykkur öll.
GUÐNÝ ÁSMUNDSDÓTTIR
Hraunsnefi.

• » i
t
Ullarverksmíðjan
6 E F J U W
\ j
framlelðlr fyrsta flokks vörur.
Spyrjið því jafnan f y i* s t eftir
Grefj uuarvöriiiii
þegar yður vantar ullarvörur.
Eomnl sa^a,
en þó alltaf ný
Það er gömul (saga en þó
alltaf ný, að ástarsögur
eru uppáhaldsbækur unga
' fólksins.
„Viktoría44,
dásamlega ástarsagan, sem
síðustu 30—40 árin hefir
farið sigurför um víða ver-
öld, er nú aftur komin út
á íslenzku og á vafalaust
eftir að vinna hjörtu þeirr-
ar kynslóðar, sem er að al-
ast upp í landinu.
Bókin er í snilldarþýðingu
Jgns ' Sigurðssonar frá
Kaldaðarnesi, — skreytt
myndum og í mjög smekk-
legu bandi, en er þó seld
tiltölulega vægu verði.
„Viktoríu verða menn að
hafa með sér f sumarfríið.
Bókfellsiitgáfan.