Tíminn - 04.12.1945, Blaðsíða 2

2
TÍMIM, ]irifijiidagiim 4. des. 1945
92. blað
„Bændafulltníinn”
•' blygðunarlausi
Jón Pálmason lét svo um mælt
í útvarpsumræðunum um
daginn, að bændur hefðu
aldrei þurft að reikna með því,
að þeir fengju nokkurn tíma
aftur, þá verðhækkun, sem full-
trúar þeirra hefðu samþykkt
að gefa eftir haustið 1944. Jón
var drjúgur yfir því, að Búnað-
arráð hefði hækkað afurða-
verðið en þurfti þó að reyna að
afsaka það, að sexmannaálitinu
er ekki fylgt. Af þessu tilefni
þykir rétt að rifja upp örfá
atriði frá fyrra hausti. Pyrst er
þetta úr tilboði bændafulltrú-
anna, — tekið orðrétt úr álykt-
un Búnaðarþings:
„Tilboð þetta er gert í trausti
þess, að hér eftir fari fram hlut-
fallslegar kauplækkanir í land-
inu.
Framlag bænda, sem hér um
ræðir, til stöðvunar verðbólg-
unni, er bundið því skilyrði, að
bændur fái greiddar uppbætur
á útflutningsvörur sínar, sem
koma á markaðinn eftir 15. sept.
1944 til jafnlengdar 1945, miðað
við landbúnaðarvísitölu síðast-
liðins tímabils.
Að lokum lýsir Búnaðarþing
yfir því, að ekki komi til mála,
að bændur færi niður verð á af-
urðum sínum á nýjan ieik, fyrr
en tilsvarandi lækkun, þeirri er
hér um ræðir, hefir farið fram á
launum og kaupgjaldi".
Það ætti hver heilvita maður
að sjá það af þessu, að fulltrúar
bænda voru ekki að bjóða var-
anlega eftirgjöf, og á þessari
samþykkt Búnaðarþings, er því
engin leið að byggja þá á-
kvörðun, sem tekin var, að
sleppa nú hækkun ársins 1944.
Bændafulltrúarnir tóku það
skýrt fram, að slíkt kæmi ekki
til mála fyrri en fullnægt hefði
verið vissum skilyrðum. Auk þess
var eftirgjöf Búnaðarþingsins
bundin því skilyrði, að útflutn-
ingsuppbætur yrðu greiddar,
svo að bændur vissu, að hverju
þeir gengu, en það vita þeir
ekki nú.
En hver var afstaða Jóns
Pálmasonar sjálfs til þessarar
eftirgjafar í fyrra?
Sunnudaginn 24. september
1944 sagði Mbl.:
„Fyrsti stóri sigurinn í bar-
áttunni gegn dýrtíðinni er unn-
inn.
Bændur falla frá hækkun
landbúnaðarvaranna.
Fyrsti árangurinn af samn-
.ingatilraunum flokkanna.
Sá stórmerki atburður gerðist
á Búnaðarþingi í gær, að full-
trúar bænda, sem það þing
skipa, hafa með virkum aðgerð-
um, stigið fyrsta sporið af hálfu
almennings í landinu, til þes að
stöðva dýrtíðina og þoka henni
niður.
Sýni nú aðrar stéttir sama
þegnskap og bændur hafa gert“.
Það væri hægt að ,fylla marg-
ar síður í Tímanum með upp-
prentun úr Mbl. eða ísafold og
Verði, þar sem málið er rætt ú
þennan hátt.' Sj álfstæðisflokk-
urinn fagnaði þessari lausn og
þakkaði sér #hana að nokkru
leyti. Þetta var árangur af við-
ræðum flokkanna. Jón Pálma-
son tók þátt í þessari túlkun
málsins. Hann fór líka út á
land til fundahalda til að hvetja
,bændur til fylgis við stefnu Bún-
•aðarþings.
Saga „bændafulltrúans“ frá
Akri í þessu máli er því svona.
Hann leggur sig fram um það
haustið 1944, að fá bændur til
að slá af löglegum kröfum í
trausti þess, að eftir fari hlut-
fallslegar kauplækkanir í land-
inu.
Næst styður hann ríkisstjórn,
sem með stefnu sinni Qg verk-
um bregzt gjörsamlega þessu
trausti bænda, svo að kaupgjald
hækkar almennt en lækkar
hvergi.
Að síðustu kemur hann fram
fyrir alþjóð í útvarpinu og segir
bændum, að þeir hafi aldrei get-
að búizt við öðru, en að tilboð-
Híiatiangi
Erlent yfirlit
Réttarhöldin í Nurnberg
Ákall á degi neyðarinnar.
Mbl. segir nýlega, að fólkið
flytji til Reykjavíkur vegna þess,
að það treysti stefnu Sjálfstæð-
ismanna. Það finni, að það sé
betra og lífvænlegra að búa í
Reykjavík en nokkrum stað
öðrum. Eftir nokkrar' hugleið-
ingar um þetta segir blaðið:
„Reykvíkingar eru ákveðnir í
því, nú eins og áður, að fela
Sjálfstæðismönnum völdin í
bæjarmálefnunum, til þess að
þeir geti haldið áfram að búa
þannig í haginn fyrir borgar-
ana, að þeir sjál£ir og bæjar-
félagið geti í sameiningu unnið
að því, að Reykjavík hætti ekki
að vera lífvænlegasti staður-
inn á landinu".
Ekki skal það dregið í efa, að
Mbl. finnist, að betra ætti að
vera að lifa í Reykjavík en öðr-
um stöðum landsins. Það er
líka gott fyrir fólk utan þessa
bæjar, að fá það játað svona
hreinlega, þó uð það komi nú
ekki af góðu, þar sem taugaó-
styrkur vegna væntanlegra
bæjarstjórnarkosninga veldur.
Það er svo annað, hvort blað-
inu verður að þeirri trú sinni að
allir hinir „„greindari og víð-
sýnni“ menri, sem í bæinn hafi
flutt, kjósi Sjálfstæðisflokkinn
vegna þessa. Ýmsum mun finn-
ast orðið víðsýnn hafa skrýtna
merkingu í Morgunblaðsmáli,
ef það á sérstaklega við þá,
sem óska að hafa forréttindaað-
stöðu og eiga betra en aðrir.
Alþýðan telur htna víðsýnni,
sem vilja láta alla búa við svip-
uð lífskjör.
Það er alls” ekki víst, að þeir
innflytjendur í Reykjavík, sem
hafa ræktarsemi við æskustöðv-
ar sínar og fyrri félaga og unna
þeim jafnréttis við aðra menn,
séu neitt ógreindari eða þröng-
sýnni en ofstækisfullir forrétt-
inda- og eiginhagsmunamenn.
Kom Sjálfstæðisflokkurinn
stríðinu af stað?
.. Það er álls ekki alltaf verið
að hylla Sjálfstæðisflokkinn, þó
að menn flytji til Reykjavíkur.
Það er auðvelt að nefna snöggv-
ast nokkrar ástæður, sem til
þess liggja, að menn flytja í
bæinn og meta hvort það muni
vera traustsyfirlýsing á þann
flokk eða hann verðskuldi fylgi
þess vegna.
Peningaflóðið í landinu er yf-
irleitt sett í samband við stríðið
og hernámið. Það er eitthvað
nýtt í málinu, ef Mbl. getur
komið með aðrar skýringar á
því. Það væri líka nýtt atriði
í mannkynssögunni, ef Mbl.
skyldi geta fært rök að því, að
Ólafur Thors, Bjarni Ben. eða
flokkur þeirra ætti upptökin að
heimsstyrjöldinni eða hernámi
landsins. En þó að þeir gætu nú
með aðstoð sins ágæta blaðs
hagrætt heimssögunni þannig,
er ekki alveg víst, að allir
„greindari og víðsýnni“ menn
fylgdu þeim þess vegna.
Dýr tíðard j ásnið.
Vitanlega á Sjálfstæðisflokk-
urinn bróðurpartinn í því að
hafa myndað þá dýrtíð, sem er
í bænum. Þeir, sem lifa og vilja
lifa á dýrtíðinni, hafa því á-
stæðu til að líta flokkinn hýru
auga, en ekki má þó gleymast,
að bróðurflokkurinn, kommún-
istarnir, á líka hönk upp í
hrygginn á þessari manntegund.
Þeir, sem lifa á dýrtíðinni eru
fyrst og fremst ýmiskonar
braskarar. Heildsalarnir mega
þakka Sj álfstæðisf lokknum
fyrir margs konar velgerning og
fyrst og fremst það, að fá að
færa upp allt verðlag í landinu,
svo að ríkissjóður og atvinnu-
vegirnir eru nú í hinum mestu
kröggum. Heildsalar hafa feng-
ið að ávaxta fé sitt ríkulega
lögum samkvæmt. Svo hefir ver-
ið séð í gegnum fingur við þá
og farið um þá mildum höndum.
Hafi „vondir menn“ fært sönn-
ur á það, að einhverjir þessara
manna hafi tekið það, sem þeir
ekki áttu, þá hefir verið reynt
að gera gott úr því, þó að stund-
um hafi ekki verið komizt hjá
því að láta þá skila þýfinu aftur.
Siðferðilega hefir verið reynt
að gera allt sem hægt var til að
halda uppi áliti þessara manna.
Úr þeirra hópi hafa verið. valdir
menn til sendiferða fyrir þjóð-
félagið í þýðingarmiklum er-
indum. Þannig hefir verið reynt
að þurrka af þeim þjófsorðið.
En þó að Mbl. vilji nú ganga
eftir laununum hjá þessum
skjólstæðingum, er þess að
minnast, að kommúnistarnir
voru með í góðgjörðastarfinu og
báðir þessir líknarflokkar höfðu
ráðherra Alþýðuflokksins á
milli sín, þegar mest lá við. Það
eru því miklar líkur til þess, að
heildsalarnir byggi sína afstöðu
á nokkru verzlunarviti og vilji
eiga athvarf hjá hinum stjórn-
arflokkunum líka,
Þeir, sem ekkert hafa að þakka.
Það eru líkur til þess, að ýms-
ir ibúar þessa bæjar séu ekki
neitt þakklátir fyrir þróun dýr-
tíðarinnar. Þeim húsnæðislausu,
sem eru boðin gömul hús meira
en tvöföld að verði á við það,
sem nú er byggt, þrátt fyrir allt
sem á það er smurt, finnst
sennilega lítið að þakka, þar
sem dýrtíðarstjórn húsabrask-
.ið, sem hann bað þá að gera í
fyrra og hrósaði þeim fyrir,
yrði misnotað eins og nú er
gert.
En það skal óskammfeilni til,
að hælast þannig um við þá, sem
hann hefir sjálfur fengið til að
gera drengilegt -tilboð í góðri
trú, og hjálpað síðan til að
svíkja í tryggðum og níðast á.
Jarðrækt og mann-
rækt
Það er misskilningur hjá Mbl.,\
að 17. grein jarðræktarlaganna
hafi verið niður-felld í þeim til-
gangi, að þar yrði gat eitt eftir.
Sannleikurinn er sá, að skipuð
hefir verið nefnd til þess að
semja ný ákvæði, sem koma eiga
í hennar stað, og ná tilgangi
hennar og anda, betur en tekizt
hefir með henni sjálfri.
Greinin var sett til þess að
fyrirbyggja það, að jarðir hækk-
uðu í verði við sölu eða leigu
vegna jarðræktarstyrksins. Hún
náði ekki þeim tilgangi. Hún
reyndist því ekki' að verða jarð-
ræktinni svo þörf, sem ætlazt
var til. En hún dugði betur til
mannræktar. Hún varð til þess,
að ýmsir þeir, sem börðust gegn
henni og hugsjón hennar rækt-
uðugt og gengu til fylgis við
anda hennar. Þannig hefir nú
einn af máttarstólpum Morg-
unblaðsliðsins, Þorsteinn sýslu-
maður í Dölum vestur, tekið að
sér að fullnægja anda hennar
með nýjum ákvæðum. Hann
hefir, ásamt tveimur mönnum
öðrum, fengið það hlutverk að
semja ákvæðin, sem koma skulu
í staðinn og fyrirbyggja. óeðli-
lega verðhækkun.
Misskilningur Mbl. skýrist e.
t. v. af því, að það er ekki
bændablað og fylgist illa með
störfum Búnaðarþings og öðru
þess háttar. En Þorsteinn
sýslumaður hefði átt að geta
upplýst það þarna.
Mbl. er með skottutal í þessu
sambandi. í raun réttri mætti
því segja, að það sanna í þessu
máli sé það, að Þorsteini sýslu-
manni hafi verið send hin gamla
Framsóknarskotta, til þess að
vekja hana upp aftur í nýjum
krafti.
Átrúnaðargoð Mbl. í Dölunum
hefir tekið að sér að koma með
það úrræði, sem betur dugi til
að koma í veg fyrir óeðlilegar
verðhækkanir. Og það var eini
tilgangur 17. greinarinnar.
Bókstafurinn er numinn
brott og úr gildi genginn. En
undir honum hafa þó ýmsir
ræktazt og þar á meðal sýslu-
maðurinn í Dölum, svo að hann
er genginn til þjónustu við and-
ann og ætlar að koma með nýj-
an bókstaf, betri og fullkomnari
en hinn fyrri. Og yfir þeim ár-
angri í mannrækt mega allir
gleðjast.
aranna er. Flokkur húsabrask-
ara og dýrtíðarkónga getur ekki
með réttum rökum orðið flokk-
ur almennra bæjarbúa.
Þeir, sem þurfa að kaupa sér
fæði hluta úr árinu, hafa líka
lítið að þakka. Nú er erfitt að
fá fast mánaðarfæði á veitinga-
húsum, nema þá að samið sé
árlangt. Séu hins vegar keyptar
einstakar máltíðir, kostar fæð-
ið um þrjátíu krónur á dag eða
meira. Námsmenn og aðrir, sem
verða að sæta þvílíkum ókjörum
hafa fátt að virða við flokka
dýrtíðarinnar.
Svona má telja áfram og
nefna hvern hópinn af öðrum.
Sannleikurinn er sá, að allir
stríðsgróðamennirnir lifa á
fjöldanum. Allir þeir, sem
flokkur Mbl. hefir með full-
tingi kommúnista fengið að-
stöðu til þess að græða á dýr-
tíðinni, sækja gróða sinn i vasa
fólksins. Mbl. finnst, að þeir
eigi nú að launa það, að gróða-
leiðir þeirra eru lögverndaðar.
í þvi sambandi er tvennt að
muna, sem lakara er fyrir blað-
ið. Kommúnistar eiga kröfu til
þakklætisins og endurgjaldsins
með Sjálfstæðismönnum. Og
jafnhliða hverjum einum, sem
hefir fengið að græða á dýrtíð-
inni, eru margir, sem hafa verið
látnir tapa. Og þeir hafa ekkert
að þakka.
Þung ábyrgð.
Margur maðurinn hefir flutt
til Reykjavíkur vegna þess, að
það skorti ýms skilyrði í hér-
aðinu hans. Ef til vill vildi hann
koma börnum sínum til mennta
og vildi þá að þau ættu heimili
sitt" og það athvarf og öryggi,
sem því fylgdi í borginni, þar
sem þau urðu að dvelja. Það
eru margir komnir hingað af
þeim sökum, bæði frá sveit og
sjó.
Aðrir hafa komið hingað til
að læra einhverja iðn og hafa
ekki átt þess nokkurn kost í
héraði sínu heima.
(FramhalcL á 7. síðu)
Þann 20. nóvember síðastl.
hófust í Nurnberg ein söguleg-
ustu og þýðingarmestu réttar-
höld, sem nokkuru sin'ni hafa
farið fram. Hinir ákærðu eru
tuttugu helztu ieiðtogar nazista
og þýzka hersins, sem náðst hafa
lifandi. Það, sem þeim er gefið
að sök, er að hafa efnt til styrj-
aldar og unnið mörg önnur al-
þjóðleg óhæfuverk. Dómstóllinn,
sem dæmir þá, er skipaður átta
dómurum, tveimur frá hverju
stórveldanna, er áttu í höggi við
Þjóðverja, þa e. Bretlandi,
Bandaríkjunum, Frakklandi og
Rússlandi. Þetta er fyrsti' al-
þjóðadómstóllinn, sem stofnað-
ur er til að dæma þjóðarleið-
toga fyrir friðrof, og því fyrsta
tilraunin, sem gerð er á alþjóða-
vettvangi, til að fá það viöur-
kennt, að stríð sé glæpur og
þeir, sem eigi upptök að því,
skuli sæta refsingu fyrir það.
Slíkt hefir aldrei verið gert af
alþjóðadómstóli áður og verj-
endur hinna sakfelldu reyna því
ekki sízt að byggja vörn sína á
því, ;að dómstóllinn sé settur
samkvæmt reglum, er ekki voru
til fyrir strðið, og þá hafi ekki
heldur verið til nein alþjóðalög
eða reglur um það, að þjóðar-
leiðtogar fremdu glæp irieð því
að hefja styrjöld. Þessi dómstóll
sé því hrein lögleysa,.
Um það þarf vafalaust ekki
að efast, að hinir ákærðu verði
dæmdir sekir, því að nægar sak-
ir eru á hendur þeim fyrir brot
á alþjóðareglum, þótt sjálfri
stríðsbyrjuninni sé sleppt. Hins
vegar verður það þýðingarmesta
verk dómstólsins að sanna það
á hina ákærðu, að þeir hafi ver-
ið valdir að styrjöldinni og fá
þá dæmda fyrir það. Með því
verður gefið fordæmi, sem getur
reynzt mikilvægt í framtíðinni
og átt þátt í því að stuðla að
auknu öryggi í sambúða þjóð-
anna.
Eins og vænta má, vekja þessi
réttarhöld mikla athygli. Stafar
það ekki eingöngu af þeirri
sögulegu þýðingu, sem þau geta
haft, heldur einnig því, að hér
eig'a hlut að máli menn, sem
mjög hafa verið umtalaðir að
undanförnu. Mörgum er forvitni
á að vita, hvernig þeir taka
ósigrinum, og margt, sem hing-
að til hefir verið dulið, er lík-
legt til að koma í dagsljósið við
réttarhöldin.
Áður en réttarhöldin hófust,
höfðu ákærend«rnir unnið að
því mánuðum saman að safna
sönnunargögnum og var það
starf raunar hafið alllöngu fyrir
stríðslokin. Eftir uppgjöf Þýzka-
lands hafa fundizt mörg þýðing-
armikil skjöl og dagbækur sumra
forsprákkanna, sem komið hafði
verið fyrir á afskekktum stöðum
og áttu að geymast þar til síð-
ari tíma. Alls hefir verið safnað
saman 2500 slíkum sönnunar-
gögnum, sem höfð eru við hend-
ina í dómhöllinni. 9
Fyrsta dag réttarhaldanna
var lítið annað gert en að lesa
upp ákæruskjalið. Næsta dag
voru hinir ákærðu látnir svara
því, hvort þeir álitu sig seka og
svöruðu þeir því alir neitandi
Þá lýstu verjendurnir einn-
ig þeirri skoðun sinni, að dóm-
stóllinn væri markleysa, þar sem
hann ætti eklci stað í neinum
alþjóðareglum eða samningum,
sem giltu fyrir styrjöldina. Þess-
ari mótbáru þeirra var vísað frá.
Líklegt þykir, að það verði meg-
inatriði í vörn þeirra, að hinir
ákærðu hafi aðeins farið eftir
fyrirmælum Hitlers, og hann
einn beri því ábyrgðina. Énn er
ekki komið að því, að verjend-
urnir hafi flutt aðalyörn sína,
því að hingaö til hefir tíminn
farið mest í birtingu ákæru-
skjala og vitnaleiðslur. Kröfum
verjendanna um, að ýmsir
stjórnmálamenn Bandamanna
verði kvaddir til að bera vitni,
hefir verið vísað frá.
Blaðamenn, sem eru viðstadd-
ir réttarhöldin, gera sér mjög far
um að lýsa því, hvernig hinir
ákærðu bera sig. Göring virðist
hinn hressasti, þótt hann hafi
lést um 30 kg. síðan hann var
tekinn til fanga. Hann vegur
(Framhald á 7. siðu)
í blaðinu Útsýn, sem kom út í sein-
ustu viku, segir svo um húsnæðisvand-
ræðin í Reykjavík í tilefni af skrifum
blaðanna um væntanlegar bæjar-
st jórnarkosningar:
„Umræðuefniö hingað til hefir að
langmegtu leyti verið eitt mál, hús-
næðisvandræðin. Þetta er í sjálfu
sér ekki óeðlilegt, þar sem hér er
um að'ræða svartasta ómenning-
arblettinn á stjórn bæjarins, og í
raun og veru einnig landsins alls,
sem stendur. Flokkarnir dyngja nú
ásökunum hver yfir annan út af
öngþveitinu í húsnæðismálunum,
og hyggst hver þeirra um sig að
geta komið ábyrgðinni yfir á hina.
En staðreyndir málsins eru ekki
þægilegar fyrir neinn þeirra.
Það er staðreynd, að þúsundir
Reykvíkinga búa í óhæfum, óþrifa-
legum og mannspillandi íbúðum,
sem með engu móti er hægt að
telja boðlega mannabústaði. Það er
staðreynd, að þúsundir Reykvíkinga
búa við okurhúsaleigu, sem oft er
greidd fyrir ónothæft húsnæði.
Samtímis eru þúsundir húseigenda
beittir megnasta órétti, þar sem
þeim einum af borgurum þjóðfé-
lagsins er haldið í vlðjum húsa-
leigulaganna.
Það er staðreynd að þeir þrír
flokkar, sem fulltrúa eiga í bæjar-
stjórninni, hafa ráðið saman ríkis-
stjórninni í meira en heilt ár, án
þess að hún gerði nokkurn skap-
aðan hlut, sem að gagni mætti
koma, til þess að bæta úr húsnæð-
isvandræðunum í Reykjavík og án
þess að gera neitt til þess að koma
viti í húsaleigulögin eða fram-
kvæmd þeirra. Þetta hefði þó átt
að vera eitt af fyrstu úrlausnar-
efnum, sem ríkisstjórnin tæki til
meðferðar. En auglýsingastarfsem-
in hefir verið metin meira. Á því
sviði einu hafa öll met fyrri ríkis-
stjórna verið slegin."
Þá farast Útsýn svo orð um húsa-
"leigulögin: ,
„Alþýðublaðið hefir nýlega birt
langan greinaflokk um húsaleigu-
lögin og framkvæmd þeirra eftir
ritara húsaleigunefndar. Mest allt,
sem maðm-inn segir, er byggt á mis-
skilningi, þótt ekki þurfi að efast
um góðan vilja hans og einlægni í!
málinu. Hversu góð sem ákvæði
húsaleigulaganna kunna að hafa;
verið í upphafi, eru þau þó fyrir j
löngu orðin að argasta ranglæti og
káki, auk þess sem þau sýna betur
en flest annað alvöruleysi þeirra,
sem ábyrgir eru, til þess að horfast
í augu við óþægilegar staðreyndir.
Hvaða vit eða réttlæti er í því,
að leyfa öllum stéttum eða einsták-
lingum að hækka verðið á söluvöru
sinni, svo að segja ótakmarkað,
nema einni, þ. e. þeim, sem selja
húsnæði á leigu?
Menn geta sætt sig við þungar
álögur af hálfu hins opinbera, ef
allir eru látnir bera þær, hver eftir
sinni getu. En misrétti þola menn
ekki til lengdar. Þess végna eru
ákvæði húsaleigulaganna meir og
meir að verða dauður bókstafur,
sem fyrst og fremst hefir þá þýð-
ingu, aö blekkja fólk um hina raun-
verulegu dýrtíð og halda vísitölunni
niðri. Þetta gefur að vísu svolítinn
gálgafrest frá því að horfast í augu
við vandamál dýrtíðarinnar, en
ekkert annað í aðra hönd.
Hins vegar er enginn vafi á því,
að húsaleigulögin hafa óbeinlínis
aukið mjög á húsnæðisvandræðin.
Margir húseigendur hafa svarað
ranglæti húsaleigulaganna, ekki
með því, að brjóta þau, heldur með
því að auka við sig húsnæði, losa
sig við leigjendur þegar tækifæri
hafa gefizt. Og aðrir hafa breytt
íbúðarhúsnæði í verzlanir eða skrif-
stofur o. s. frv., þrátt fyrir ákvæði
húsaleigulaganna.
AÖ húsaleigulögin hafa haft þessi
áhrif, og þar með beinlínis aukið
húsnæðisvandræð'in stórkostlega,
má sjá af eftirfarandi:
Frá 1. des. 1940 til 1. des. 1944
hefir fjölgað í bœnum um rúm
6000 manns. Athugað hefir verið
liversu margir búa í húsum, sem
byggð hafa verið árin 1940—1944.
Það eru a. m. k. 7000 manns og þó
líklega talsvert fleira. Samkvœmt
fjessu œtti að vera rýmra um þá,
sem búa i gömlu húsunum, en var
fyrir stríð, og það jafnvél þótt eng-
inn byggi i bröggum.’
Þessar tölur tala ótvíræðu máli
um áhrif húsaleigulaganna á hús-
næöisvandamáliö. Ekkert vit var
í að halda niðri húsaleigunni svo
sem gert hefir verið nema með því,
að taka jafnframt upp skömmtun
á húsnæði og hafa strangt eftirlit
með því að ibúðarhúsnæði væri
ekki tekið til annarra nota. Hvor-
ugt hefir verið gert, þrátt fyrir þær
heimildir og fyrirmæli, sem um
þetta efni eru í húsaleigulögunum.
Loks segir Útsýn um möguleika til
lausnar húsnæðismálunum: .
„Eina varanlega leiðin til úrbóta
á húsnæðisskortinum er að byggja
ný hús í stórum stíl. Óhjákvæmi-
legt er, að hið opinbera hafi hönd
í bagga að verulegu leyti. Eitt þýð-
ingarmesta atriðið' til þess að auka
húsabyggingarnar og lækka um leið
húsaleiguna, er að lækka vextina á
húsabyggingarlánum; Lögunum um
verkamannabústaði þarf að breyta
mjög verulega og hleypa nýju fjöri
í framkvæmd þeirra.
# Það hlýtur að sjálfsögðu að taka
nokkurn tíma, áður en hægt er að'
ráða bót á húsnæðisskortinum með
öllu. Það eru ákveðin takmörk fyrir
því, hversu mikið er hægt að' byggja
jafnvel þótt allt vinnuafl, feem til-
tækilegt er, verði notaö til húsa-
bygginga. Sú leið, sem líkjegust er
tíl að bæta fljótast úr brýnustu
þörfinni, ér að flytja inn tilbúin
hús eins fljótt og eins mikið og
kostur er á. Því miður hefir verið'
vanrækt að undirbúa þessa lausn
af hálfu stjórnarvaldanna, en ekki
er óserinilegt að fljótlega væri hægt
að fá nokkra úrlausn í þessu máli
hjá víðskiptaþjóðum okkar, ef fljótt
væri við brugðið og ekki sofið á
verðinum eins og hingað til.“
Vissulega er það rétt, að skjót lausn
verður ekki fengin á þessu máli, nema
með innflutningi tilbúinna húsa. Að-
staða flokkanna til þessa máls, mun
því verð'a bezta sönnunin um raun-
verulegan áhuga þeirra fyrir skjótri
lausn húsnæðismálanna.