Tíminn - 08.02.1947, Blaðsíða 1
RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEFANDI:
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Símar 2353 og 4373 n
PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
31. árg.
Heykjavík, laugardagiiin 8. febr. 1947
1
RITST JÓR ASKRIFSTOFim:
l
EDDUHÚSI. Llndargötu 9 A í
Símar 2353 og 4373 * )
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Llndargötu 9A
Sími .2323
27. lilað
Jugoslavneskur
ERLENT YFIRLIT:
Landfundur við Suðurskautið
Eru heræfingar Baudaríkjamanua |»ar
í sambaudi við átökiu um uorðurskauts-
löndin
Fyrir fáuni dögum var skýrt frá því í útvarpsfréttum, að suð-
urheimsskautsleiðangur Byrds flotaforingja hefði fundið nýtt
land. Nánara var ekki skýrt frá þessum landafundi, en vera má,
að Byrd hafi hér fundið land það, sem þýzkir flugmenn fundu
1942, er þeir voru á þessum slóðum við veðurathugunarstörf. Þeir
sögðu, að land þetta væri íslaust og gróður virtist þar allmikill.
x Fyrst í staö vildu ýmsir draga
þennan landfund -Þjóðverja í
efa. Nokkuð var samt það, að
Þjóðverjar gá'fu út í Leipzig bók
með flugmyndum frá þessu ný-
fundna landi og skýrðu jafn-
framt frá því, að þeir hefðu lagt
eignarhald sitt á það. Enginn
þýzkur maður hafði samt stigið
þar fæti, en þess eru dæmi áður,
að menn hafi eignað sér heims-
skautslönd með því að fljúga
yfir þau og varpa niður fána
hlutaðeigandj -þjóðar.
Fregnin- af áðurnefndum land-
fundi Þjóðverja barst Bretum
fljótt til eyrna og skömmu síð-
ar sendu þeir leiðangur til suð-
urskautsins undir forustu J. W.
S. Marr yfirforingja. Sá leiðang-
ur er nú búinn að vera þar í þrjú
ár, en ekkert hefir verið sagt op-
inberlega frá árangri af ferð-
um hans og athugunum. Br&tar
hafa haldið því vandlega leyndu.
Strax eftir að styrjöldinni
lauk, hófst undirbúningur
margra suðurskautsleiðangra.
Mörg ríki hafa gert tilkall til
yfirráða á landssvæðunum við
suðurskautið, eins og t. d. Ástr-
alía, Nýja-Sjáland, Chili, Arg-
entína, Bretland og Noregur.
Ólíkar ástæður valda þessum
iandakröfum, t. d. munu kröfur
. Norðmanna rekja rætur til hval-
jveiða þeirra. Yfirleitt hafa þó
Danski Rauði Krossinn rekur hjáip-, þessar kröfur stafað meira af
arstarfsemi víða um lönd. M. a. hefir j metnaði en hagsmunum, þar
hann um nokkurt skeið undanfarið sem lönd þessi hafa verið talin
starfraíkt bgrklavarnastöð í Samber í ; óbýggileg Og lítilsvirði. Áður-
.lúgósiavíu. Litia stúikan, sem sést hér j nefndur landfundur Þjóðverja
.......hefir hins vegar breytt þessu á-
liti, og jarðfræðingar hafa gizk-
að á, aö lönd þessi séu furðu rík
af úranútm, sem atomsprengjan
hefir gert að mjög eftirsóttu
efni. Þetta hefir lei!“t til þess,
að keppnin er meiri um þessi
lönd eftir styrjöldina en áður,
og fyrrnefndar þjóðir hafa nú
lagt aukið kapp á að undirbúa
leiðangra þansa.ð. Flestir þeirra
eru svo vel á veg komnir, að þeir
geta hafist handa á þessu ári,
og er meðal þeirra norsk-sænsk-
ur leiðangur undir forustu Ahl-
manns prófessor, sem er góð-
kunriur hér á landi.
Jaí*iframt framannefndum
á m.vndinni, hefir verið l>ar til aðstoð
ar. Hún er í serbneskum þjóðbúningi.
ERLENDAR FRÉTTIR
Robertson, einn aV aðalmönn-
úm brezku herstjórnarinnar í
Þýzkalandi, hefir ásakað Rússa
fyrir ósæmilegan áróður gegn
hernámsstj órnum Breta og
Bandaríkjamanna. Segir hann
rússnesku blöð'in ásaka þær fyr-
ir ýmsar ráðstafanir, sem þær
séii nauðbeygðar til að gera
vegna samninga Rússa og vest-
urveldanna, einkum þó Pots-
damsamningsins. jþjóðum hefir ný þjóð bæzt i
Forustumenn Viet Nam ríkis-1 leikinn, er lætur sig þessi mál
in.s hafa boðið Frökkum að mestu skiptá. Það eru Banda-
hefja samninga um vopnahlé.
Marshall utanríkisráðherra
liefir lagt fram ýmsar tiUögur
um aukna aðstoö til handa bág-
stöddum þjóðum og flóttamönn-
um.
Fulltrúadeild Bandaríkjaþings
hefir samþykkt þá stjórnar-
skrárbreytingu með 285:121
atkv!, að enginn maður megi
gegna forsetaembættinu lengur
en tvö kjörtímabil. Republikan-
ar fluttu tillöguna.
Rússar hafa enn ekki fengist
til að skila Bandaríkjamönnum
95 flutningaskipum, er þeir
fengu lánuð á stríðsárunum.
Hafa Bandaríkjamenn þó gengið
fast eftir því, en Rússar engu
svarað þeim kröfum þeirra.
Brezka stjjírnin hefir bannað
allan útflutning á kolum.
Miklir kuldar eru enn í Bret-
landi og spá veðurfræðingar því,
að þeim muni halda áfram
nokkra hríð enn.
ríkjamenn. Þeir urðu fyrstir til
að undirbúa leiðangur bangað
undir forustu hins fræga heims-
skautakönnuðar, By?ds flota-
foringja. Sá leiðangur hóf för
sina á seinasta hausti og hefif
nú dvalið þar um skeið. Frá
honum hefir komið tilkynning
um landfundinn, er upphaflega
var sagt frá.
Það hefir vakið sérstaka at-
hygli á leiðangri Byrds, hve
fjölmennyr hann er. Hann telur
4000—5000 manns og eru flestir
þeirra hermenn. Það hefir ekki
heldur farið dult, að þeír eiga
að stund* heræfingar jöfnum
höndum. Ýmsir blaðamenn hafa
bent á, að aðstæður séu að ýmsu
leyti svipaðar á þessum slóðum
og í norðurskautslöndunum, sem
þykja líkleg til að verða helzti
orrustuvöllurinn í næstu styrj-
öld. T. d. hefir New York Hsrald
Tribune gert samanburð á stað-
háttum þarna og við Berings-
sund, þar sem er stytzt milli
Alaska og Síberíu.
Líklegt, aö sumargotssíld sé viö Suðurland á hverj
um vetri
LESTII\ LEGGLR AF STAÐ TIL RÚSSLANDS
\
-B
Brýn þörf á hafrann-
NÓknarskipi. Viðtal við
Árna Friðriksson fiski-
fræðing
Árni Friðriksson fiskifræði-
ingur er nýlega kominn úr
Englandsför, en þar sat hann
fund, nefndar, sem fjallaði
' um takmörkun fiskveiða í
Norðursjó. Tíðindamaður
blaðsins hitti Árna að máli í
gær og spurði hann frétta úr
förinni og af ýmsu varðandi
rannsóknir hans á Kolla-
fjarðarsíld og fleira. Fer hér
á eftir frásögn Árna af ýmsu,
sem á góma bar.
*
Margt að skoða.
í húsi Atvinnudeildar háskól-
ans suður á Melunum er fiskí-
rannsóknardeildin á efstu hæð.
Þar eru daglega unnin störf,
sem fróðlegt er að kynnast, og
Finnar eru ein þeirra þjóða, sem ekki eiga sjö dagana sæla. Fólkið lifir við hin verstu kjör, og vöntun er á
flestum hlutum. Flest nýtilegt, sem framleitt er, verður að flytja af landinu, og drjúgur hluti af því fer
beina leið austur um Iandamærin til Rússlands upp i hinar sligandi skaðabótagreiðslur, er Finnar eru tilneyddir
að inna af höndum. En ekki hefir valdamönnum rússneska stórveldisins þótt nóg að Finnum þrengt, því að ný-
lega knúðu þeir þá til þess að svara út inneignum Þjóðverja í Finnlandi. Hafa Rússar meðal annars tekið af þeim
lönd í grenndívið Petsamó og eina brynvarða herskipið, sem Finnar áttu upp í þessar greiðslur. — Á þessari
mynd sést hlaðin lest vera að leggja af stað úr járnbrautarstöðinni í Helsingslors með skaðabótagreiðslur til
hinna gírugu Rússa. — Það er þungbært að vera sigruð smáþjóð undir handarjaðri slíks granna.
10 0Ö0 menn sóttu tónlistar-
sýninguna
Fuamlialtlssýiiiii^ í Trípólis-leikhiisinu
að þrem vikum liöuum
Tónlistarsýningunni í Listamannaskálanum lauk nú í vikunni,
og sóttu hana alls um 10000 manns. Mun hún því hafa verið með
fjölsóttustu sýningum, sem hér hafa verið haldnar. Er nú í ráði,
að framhaldssýning verði i Tripóiileikhúsinu að þrem vikum
liðnum.
Á sunnudagskvöldið verður
veizla haldin i Sjálísíæðishús-
inu á vegum tónlistarsýningar- j
innar. Hest hóf þetta klukkan
níu.
Munu ýrnsir þekktir tónlistar- ;
menn skemmta í hófinu, meðal
þeirra Lanzky-Otto og Birgir
Halldórsson. Eðvarð Sigurgeirs-
son/ ljósmyndari á Akureyri,
mun sýna íslenzka litkvikmynd,
sem hann hefir tekið.
Framhaldssýning í
Trípólisleikhúsinu,
Að þrem vikum liðnum mun
verða framhald á tónlistarsýn-
ingunni, að því sinni í Trípólis-
leikhúsinu. Mun sýningin þar
verða á vegum Tónlistarfélags-
ins, og á hún að standa viku til
tíu daga. Verður sýningin þá
nokkuð au>:in frá því, sem var,
þar r/S þá verður bætt við sýn-
ingarefni, sem ekki kom í tæka
tíð til þess, að hægt væri að
sýna það í Listamannaskálan-
um, meðal annars frá Tékkó-
slóvakíu.
Hví var Færeyingum gleymt.
Tímanum hafa á undanförn-
um dögum borizt allmargar um-
kvartanir um að Færeyingum
og færeyskri tónlist var alger-
lega gleymt á sýningunni og
fáni Færeyinga sást hvergi beg-
ar fánar annarra Norðurlanda-
þjóða blöktu þar á stöng. Ekki
var þeirra heldur að neinu getið
í ræðum þeim, sem útvarpað var
frá sýningunni á Norðurlanda-
deginum.
5’yamkvæmdastjóri sýningar-
innar hefir skýrt Tímanum svo
frá, að örðugleikar hafi verið á
að nota færeyskan fána, þar eð
hann sé ekki viðurkenndur nema
sem siglingafáni, og óhægt að
ná sambandi við Færeyinga, þar
sem þeir hafa hér engan full-
trúa.
Jón Leifs, er manna mest
gekkst fyrir tónlistarsýningunni,
skýrði blaðinu svo f’’á, að rætt
hefði verið um að hafa sér-
stakt þjóðlagakvöld, og hefðu
færeyskir þjóðdansar þá verið
þar sjálfkjörnír, en það hefði
farizt fyrir, vegna þess, að sýn-
ingin stóð ekki lengur en þetta
að sinni.
Enn tími til yfirbótar.
Eir#s og frá hefir verið skýrt,
á framhaldssýning að verða í
Trípólisleikhúsinu eftir þrjár
vikur. Það1 er því úpkifærl til
þess að bæta nokkuð fyrir það
áberandi og óviðeigandi tóm-
læti, sem Færeyingum hefir ver-
ið sýnt í þessu sambandi, og
orðið hefir mörgum þneykslun-
arefni.
Má ekki vænta þeas/að þeir,
sem sýningunni stjórna, noti þá
stund, sem #r til stefnju, til þess
að ná sambandi við rétta, fær-
eyska aðila, svo að unnt veröi
að bæta myndarlega úr þessari
misfellu.
Fullkomin tal- og mið-
unarstöð tekur til
starfa á Akranesi
Afli heldur að glæðast
Innan skamms tekur til starf a
ný og fullkomin talstöð á Akra-
nesi, sem verður til mikils hag-
ræðis opf öryggis fyrir bátaflota
Akurnesinga og alla Faxaflóa-
bátana yfirleitt.
Sendistöð þessari, sem jafn-
framt verður miðunai’stöð, er
ætlað að vera opinni allan sól-
arhringinn, og geta bátar því
haft sam^and við hana, hvenær
sem þeir imrfa á að halda. Stöð
þessi er með svipuðu sniði og
talstöðvarnar á Gróttu og í Vest-
mannaeyjum.
Nýlega hafa verið sett ljós-
merki um 5 sjómilur vestur af
Akranesi, og eiga allir bátar frá
Faxaflóastöðvunum að halda
samtímis frá þessum ijósmerkj-
um.
Afli Akranesbátanna hefir
heldur verið að glæðast undan-
farna daga. Síðastliðinn þriðju-
dag bárust á land af 21 bát 109
smálestir af fiski og í fyrradag
90 smálestir af jafnmörgum
bátum. Allur ailinn hefir hingað
tíl verið látinn í frystiþús, nema
það, sem hefir farið í niðursuðu-
verksmiðjuna.
Enn góður síldarafli
Togbátarnir eru að
vciðum í Hvalfirði
Góður síldarafli er enn á ytri
höfninni í Reykjavík, þótt fáir
bátar væru þar að veiðum í gær.
Kemur það til af því, að mestur
hluti síldveiðibátanna liggur nú
inni á Reykjavíkurhöfn og bíða
eftir þvi að geta losað afla sinn
í skip til flutnings norður.
í gær var farið að íerma Fell
af síld, sem flytja átti til Siglu-
(FramhalA á 4. síðu)
Arni Friðriksson.
varða mjög sjávarútveginn. For-
st^ðumaður þessarar deildar er
Árni Friðriksson fiskifræðingur,
sem mörg undanfarin ár hefir
verið lífið og sálin í öllum rann-
sóknum, sem lotið hafa að sjáv-
arútveginum. Þarna vinna
nokkrar stúlkur og karlmenn við
að sundurgreina og safna saman
ýmsu úr lagarríkinu kringum
ísland og færa nákvæmar
spjaldskrár.
í gær var hægt að skoða hjá
Árna hreistur af síidinni, sem
veiddist á ytri höfninni i
Reykjavík í fyrradag og ná-
kvæma spjaldskrá og linurit yfir
sildina, sem sýnir, að hún er
mun minni en Norðurlandssíld-
in. Allt, sem að gagni má koma,
til að fylgjast með lifnaðavhátt-
um þessa þýðingarmikla fisks
er skráð í deildinni hjá Árna.
Hreistrið af Kollafjarðarsíldinni
er þarna undir glerplötum og
rétt hjá er hreistur af sild, sem
veiddist á ytri höfninni.
Vantar hafrannsóknarskip.
— Þetta er nú okkar starf,
segir Árni um leið og hann er
búinn að sýna tíðindamannin-
um það helzta, sem hægt er að
sjá á stuttum tíma. — Já, þetta
er þýðingarmikil starfsemi fyrir
þjóðarbúskapinn, og borgar sig
áreiðanlega að hafa slík rann-
sóknarstörf í góðu lagi.
— En vantar ykkur ekki haf-
rannsóknarskip til að geta leyst
þessi störf, sem hér er verið að
vinna, sem bezt af hendi,
— Jú, segir Árni, okkar meira
en vantar það. Það er óhætt að
segja, að við íslendingar getum
eiginlega ekki þrifist sem menn-
ingaiVijóð og fiskiþjóð til lengd-
ar, nema við eignumst sllkt skip.
Sem menningarþjóð getum við
ekki komizt hjá að txka þátt 1
(Framhald á 4. síðu)