Tíminn - 18.07.1947, Qupperneq 3

129. blað
TtMINjy, föstadagiim 18. júlí 1947
3
ÁTTRÆÐUR:
Hallbjörn Oddsson
á Akranesl.
Hailbjörn E. Oddsson, Akranesi
var áttræður. 29. júní síðastl.
Hann var fæddur 29 j.úní 1867
að Langeyrarnesi á Skarðs-
strönd, Dalasýslu. Faðir hans
var séra Oddur Hallgrímsson,
prests i Görðum Akranesi, Jóns-
sonar, Magnússonar, (bróður
Skúla fógeta). — Kona séra
Hallgríms var Guðrún Egils-
dóttir, systir Sveinbjarnar Eg-
ilssonar, rektors á Bessastöðum.
Var sér Oddur (síðast prestur
að Gufudal d. 12. apr. 1882)
yngstur 8 barna foreldra sinna.
Móðir Hallbjarnar var Val-
gerður Benjamínsdóttir Lang-
eyrarnesi, Björnssonar Dagverð-
arnesi, Einarssonar Kjarlaks-
stöðum (eða Kjarlaksvöllum),
átti fyrir konu Ragnheiði Magn-
úsdóttur, Ketilssonar Búðardal.
Móðir Valgerðar var Sigríður
Sigmundsdóttir, Magnússonar
sýslumanns í Búðardal og Val-
gerðar Jónsdóttur, prests að
Holti í Önundarfirði.
Hallbjörn fluttist með foreldr-
um sínum að Gufudal, árið 1873
— 6 ára gamall. Bar snemma á
þroska hans — bæði andiegum
og líkamlegum.
Þar sem hann var bókhneigð-
ur og námfús vildi faðir hans
setja hann til mennta. Fór Hall-
björn í Latínuskólann 1880 og
var í skóla til' 1882. Þá barst
honum sú harmafregn að faðir
hans hefði dáið úr lungnabólgu
þann 12. apríl. — Var þá, sem
kunnugt er, mjög illt árferði og
mislingar geisuðu um landið. .
Lagði Hallbjörn strax af stað
heim að afloknu prófi. Var hann
þá lasinn og lagðist í mísling-
unum þegar eftir heimkomuna.
Lá hann lengi þungt haldinn,
svo og allir á heimilinu, nema
móðir hans, er hafði fengið misl
inga áður.
Vav nú lokiö skólagöngu Hall-
hjarnar er hann gerðist brátt
fyrirvinna móður sinnar — (15
ára gamall).
Komu þá fljótt í ljós þær eig-
indir, sem mest hafa einkennt
Hallbjörn alla ævi, dugnaður
hans, frábært vinnuþrek og
skapfesta. —
Þannig líða 5 erfið ár. — Á
sumrin er heyjað, á vetrum
skepnuhirðing, vefnaður og
kennslustörf, — því að Hall-
björn kennir yngri systkinum
sínum undir fermingu. — Sum
vorin er farið til róðra að ísa-
fjarðardjupi, og stundum er
haustróðrunum sinnt í Odd-
bjarnarskeri.
Vorið 1889 hættir móðir Hall-
bjarnar að búa. Þá flytur hann
ásamt konu sinni, Sigrúnu Sig-
urðardóttur, að Hóli í Bíldudal.
Næstu ár er hann til sjós á Bíldu
dalsskipum á sumrin, en við
’barnakennslu á vetrum, þar til
vorið 1891, að þau hjónin flytja
að Bakka í Tálknafirði. Þar búa
þau til 1912 (21 ár). Þeim hjón-
um varð 12 barna auðið. Má
nærri geta, að mikla atorku og
fyrirhyggju þurfti til að sjá far-
borða svo stórri fjölskyldu. En
Hallbjörn sat jörðina með dugn-
aði og elju, sléttaði túnið og
græddi út, svo að jörðin bar 4
nautgripi og kálf í fjósi, þegar
hann fór, en aðeins eina kú er
hann kom. — Sigrún kona hans
var hin mesta dugnaðar- og á-
gætis kona og stóð jafnvel við
slátt við hlið bónda síns, þegar
hún mátti því við koma, þrátt
fyrir sín miklu heimilisstörf. —
Þau hjónin, Hallbjörn og Sig-
rún flytja frá Bakka (1912) til
Suðureyrar í Súgandafirði. Þar
búa þau, unz þau flytja til
Akraness, árið 1928.
Börn þeirra eru þessi: Sigurð-
ur, Valgerður, Ólafía, Oddur
Sveinbjörn, Guðrún, Cæsar, Páll,
Sigrún, Sigmundur, Kristey og
Þuríöur. Öll komust þau til
fullorðins ára, nema Sigmundur,
sem dó kornungur. Nú eru 4 dá-
in á fullorðins aldri, en 7 heiðra
föður sinn, 80 ára, með nærveru
sinni og heillaóskum. — Sigrún
kona hans andaðist árið 1933.
Hallbjörn hefir nú eignast 92
niðja — börn — barnabörn og
barnabarnabörn. — Getur hann
(Framhald á 4. síðuj
til þess að kynna lesendum Tím
ans eittþvert. af þessum kjarn-
yrtu og hljómmiklu vísum Ný-
íslendinga.
Þessi grein gefur ókunnugum
vissúlega litla hugmynd um
Gimli, en vera má aö í henni
séu einhver atriði, er fólk hafi
dálitla ánægju af. En áður en
ég lýk þessum þætti, verð ég að
minnast tveggja stofnana á
Gimli. Önnur þeirra er hinn
myndarlegi skóli Gimlisbúa, er
Jón Laxdal, sonur Grims Lax-
dal faktors frá Vopnafirði .og
Akureyri, einn af hinum mörgu
og glæsilegu Laxárdalssystkin-
um í Vesturheimi, hefir stjórn-
að síðustu ár og margir íslenzk-
ir kennarar starfa við.
Hitt er elliheimilið Betel, þar
sem svo margt gamalla íslend-
inga er á og hefir haft athvarf
að loknum starfsdegi sínum. —
Betel var upphaflega byggt 1915,
en nýlega var reist stór viðbygg-
ing fyrir gjafir frá Hirti Þórðar-
syni í Chicago, hinum víðkunna
landa, er var allt i senn iðju-
höldur og uppfinningarmaður,
bókamaður og aðdáandi fornra
menningarerfða. Forstöðukona
heimilisins er Margrét Sveins-
son, og á heimilinu eru um 60
aldraðir íslendingar.
Úti á flötinni blaktir íslenzki
fáninn á stöng. Gesturinn kann
að halda að þetta sé aðeins ytra
tákn. En þegar inn er komið
mun hann fljótt finna, að ís-
lenzki fáninn blaktir líka efst á
stöng í huga hvers manns
er þarna býr. Það rifjast upp
fyrir mér saga er ég hefi ein-
hvern tíma heyrt. Menn voru
að tala um gamla íslenzka konu
í áheyrn Gunnars Björnssonar
ritstjóra í Minneapolis. Einhver
hafði orð á því, að þessi kona
hefði aldrei komið til íslands
síðan hún hvarf þaðan á æsku-
aldri. En þá svaraði Gunnar:
„Hún er heima á íslandi á
hverri nóttu“.
Þettá grunar mig að segja
megi um flest aldraða fólkið í
Betel. Það er heima á íslandi í
öllum sínum draumum, bæði í
vöku og svefni.
Það yrði of langt mál að geta
að þessu sinni allra þeirra, sem
ég hefi talað við í Betel. En ég
get ekki stillt mig að minnast
að síðustu komu minnar í fáein
herbergi þar. Ég gleymi því til
dæmis aldrei, er ég kom inn til
Ásdísar Hinriksson, fyrstu for-
stöðukonu *elliheimilisins, og
virti fyrir mér myndirnar á
veggjunum í herbergi hennar
myndir af föður hennar, Sigur-
geir í Svartárkoti í Bárðardal
myndir af bænum hennar og
æskuheimili. Ég gleymi ekki
heldur komu minni til Víglundar
(Framhald á 4. slðu)
Erich Kástner:
Gestir í Miklagarði
orðinn svo slitinn, að það er ekkert skjól í honum
svona uppi í fjöllum.
Frank kinkaði kolli.
Gamla konan hafði talið sigurvinninga sonar síns
á fingrum sér. Nú lagði hún skorpnar hendurnar i
keltu sína og brosti framan í leigjandann.
— Pósturinn kom með farseðlana hans í morgun,
sagði hún.
— Það má kallast grátbroslegt, að svona gáfaður
maður skuli vera atvinnulaus, sagði Frank og stundi
við. Maður skyldi þó ætla...
— Hann veit víst ekki einu sinni sjálfur af þessum
nýju verðlaunum, hélt frú Hagedorn áfram. Hann fór
út snemma í morgun og ætlaði að sækja um eitthvert
starf, sem hann hafði heyrt, að væri laust. Svo að
hann hefir sjálfsagt ekki frétt af þessu ennþá.
— Hvers vegna hefir hann ekki tekið kennarapróf?
sagði Frank. Þá væri hann áreiðanlega orðinn fastur
kennari við einhvern skóía. Og ekkert starf er nú eins
göfugt og kennarastarfið.
— Hann hefir alltaf haft svo mikið yndi af því að
finna nýjar og nýjar auglýsingaaðferðir og þess hátt-
ar, sagði hún. Við það er hugur hans allur. Það fjall-
aði doktorsritgreðin hans líka um — sálræn áhrif
auglýsinga. Það vantaði ekki, að hann fengi góðar
stöður, þegar hann hafði lokið námi. Seinast fékk
hann átta hundruð mörk í kaup á mánuði. En svo varð
fyrirtækið gjaldþrota. — Frú Hagedorn stóð upp. —
En nú verð ég víst að leggja skyrturnar hans í bleyti.
— Og ég þarf að Ijúka við að leiðrétta þessa stíla,
sagði Frank. Ég vona. að rauða blekið endist mér í
dag. Ja — yður að segja dettur mér stundum í hug,
að béaðir prakkararnir íylli stílana sína af villum til
þess að eyða fyrir mér rauða blekinu. Ég skal líka
taka þá til bæna í fyrramálið, og það svo, að þeim
verði það minnisstætt.
— Ó—já, sagði gamla konan, um leið og hún vagg-
aði út.
Það var orðið aldimmt, þegar doktor Hagedorn kom
heim. Hann var þreyttur og svangur, og þar að auki
var honum dauðkalt.
— Gott kvöld, sagði hann og kyssti móður sína.
Hún hafði staðið við þvottabalann. En nú flýtti hún
sér að þerra hendurnar og rétti syni sínum bréfiö,
sem pósturinn hafði komið með.
— Æ — ég veit, hvað það er, sagði hann. Ég sá það
í blöðunum. Væri að undra, þótt ég yrði vitlaus?
Stöðu fékk ég aftur á móti ekki, fremur en fyrri dag-
inn. Hún losnar ekki heldur fyrr en eftir hálft ár, og
svo er búið að ráða manninn — frænda skrifstofu-
stjórans.
Ungi maðurinn rölti að ofninum og rétti fram hel-
kaldar hendurnar.
— Vertu hughraustur, drengur minn, svaraði móðir
hans. Nú færð þú þó að iðka vetraríþróttir. Það er þó
skárra en hírast heima.
Hann yppti öxlum.
— Ég kom einmitt við í Gljáverksmiðjunum í dag,
sagði hann. Forstjórinn þóttist vera afarglaður yfir
því að fá að sjá sigurvegarann og óskaði mér til ham-
ingju með svipuðu orðavali og ég notaði um fægilög-
inn þeirra og sápuna. Þeir gera sér auðheyrilega vonir
um, að auglýsingarnar mínar hrífi. En því miður er
ekkert starf laust!
• — Og hvers vegna varstu líka að fara þangað?
spurði móðir hans.
Hann þagði um hríð.
— Ég reyndi að komast að samkomulagi við fram-
kvæmdastjórann, sagði hann svo. Ég stakk upp á því,
aö hann borgaði mér dálitla upphæð i peningum, í
stað þess aö senda mig suður í Alpa.
Gamla konan var hætt að nudda skyrtuna
— En ég fékk þessi venjulegu svör, hélt sonur henn-
ar áfram. Það var ekki hægt — þeir urðu aö fram-
fylgja því, sem ákveðið hafði verið. Bruckbeuren væri
líka yndislegur staður — ekki sízt á veturna. Svo ósk-
aði hann mér góðrar ferðar og ánægjulegra daga. Ég
myndi hitta marga afbragðsmenn frá ótal löndum, og
ég ætti að senda sér línu. Hann mætti ekki vera að
því að feröast á vetrum. Hann yrði að þræla í skrif-
stofunum og það væri ekki laust við, að hann öfund-
aði mig.
— Þessi venjulegu svör, segir þú? mælti móðir hans.
Hefir þú farið fram á þetta áður?
— Ég hefi ekki nennt að hafa orð á því, svaraði
sonur hennar. En þegar þú verður að vinna baki
brotnu fyrir hverjum peningi, skammast ég mín fyrir
að flækjast svona fram og aftur. Það er kallað, aö
þessi ferðalög séu ókeypis. Jú — máður þekkir það.
í hvert skipti, sem ég vinn nú verölaun, verður þú
að fara í bankann og taka út fimmtíu mörk úr bók-
inni þinni, svo að þar er sama og ekkert eftir. Þú get-
ur ekki látið son þinn fara svo að heiman, að hann
geti ekki keypt sér kaffibolla eða ölglas.
— Við verðum að horfast í augu við veruleikann,
drengur minn.
AUGLÝSING
um skoðun bifreiða og bifhjóla í Gull-
bringu- og Kjósarsýslu og Hafnarfjarðar-
kaupstað.
urinn í Giillbriitgu- og Kjésarsýslu,
| 10. júlí 1947.
|
Guðmundur I. Guðmundsson
Samkvæmt bifreiðalögunum tilkynnist hér með að
hin árlega skoðun biðreiða og bifhjóla fer á þessu
ári fram sem hér segir:
I KEFLAVÍK:
Mánudaginn 21. júlí, þriðjudaginn 22. júlí, miðviku-
daginn 23. júlí, fimmtudaginn 24. júlí og föstudaginn
25. júlí, kl. 10—12 árd. og 1—5 siðd. Skulu þá allar
bifreiðar og bifhjól úr Keflavíkur- Hafna- Grindavík-
ur- Miðnes og Gerðahreppum koma ti skoðunar að'
húsinu nr. 6 við Tjarnargötu, Keflavík.
Á BRÚARLAIVUI:
Þriðjudaginn 29. júlí og miðvikudaginn 30. júlí kl.
10—12 árd. og 1—5 siðd. Skulu þangað koma til skoð-
unar allar bifreiðar úr Mosfells- Kjalarness- og Kjós-
arhreppum.
í HAFJVARFIRÐI:
Fimmtudaginn 31. júlí, föstudaginn 1. ágúst, þriðju-
daginn 5. ágúst, miðvikudaginn 6. ágúst, fimmtudag-
inn 7. ágúst, föstudaginn 8. ágúst og mánudaginn 11.
ágúst, kl. 10—12 árd. pg 1—6 síðd. Fer skoðun fram við
vörubilastöð Hafnarfjarðar, og skulu þangað koma til
skoðunar allar bifreiðar og bifhjól úr Hafnarfirði og
ennfremur úr Vatnsleysustrandar- Garða- Bessastaða-
og Seltjarnarneshreppum.
Þeir, sem eiga farþegabyrgi á vörubifreiðar, skulu
koma með þau til skoðunar ásamt bifreiðum sínum.
Við skoðunina skulu ökumenn bifreiða leggja fram
skírteini sín. Komi í ljós, að þeir hafi ekki fullgild
ökuskírteini, verða þeir látnir sæta ábyrgð og bifreið-
arnar kyrrsettar.
Vanræki einhver að koma bifreið sinni til skoðunar
á réttum degi, verður hann látinn sæta ábyrgð sam-
kvæmt bifreiðalögum og bifreiðin tekin úr umferð af
lögreglunni, hvar sem til hennar næst. Ef bifreiðaeig-
andi (umráöamaður) getur ekki af óviðráðanlegum
ástæðum fært bifreið sína til skoðunar á réttum tíma
ber honum að koma á skoðunarstað og tilkynna það.
Tilkynningar í síma nægja ekki. Bifreiðaskattur, sem
féll í gjalddaga þann 1. april s. 1. (skattárið 1. apríl
1946 til 31. marz 1947) skoðunargjald og iðgjöld fyrir
vátryggingu ökumanns verður innheimt um leið og
skoðun fer fram.
Séu gjold þessi ekki greidd við skoðun eða áður,
verður skoðun ekki framkvæmd og bifreiðin stöðvuð
þar til gjöldin eru greidd. Sýna ber skilríki fyrir því,
að lögboðin vátrygging fyrir hverja bifreiö sé í lagi.
Athygli skal vakin á því, að umdæmismerki bifreiða
skulu ávallt vera vel læsileg, og er því hér með lagt -
fyrir þá bifreiðaeigendur (umráðamenn), sem þurfa að
endurnýja númeraspjöld á bifreiðum sínum, að gera
það tafarlaust nú, áður en bifreiðaskoðunin hefst.
Þetta tilkynnist hér með öllum, sem hlut eiga að 1
máli, til eftirbreytni.
I
i
j Bæjarfog'etinn I llafnarfirði, sýslumað- |
I