Tíminn - 01.10.1947, Blaðsíða 1

}
MTBMÚIK:
ÞÓRARINN ÞÓRARXN8801*
ÚTGEFANDI:
PRAMSÓKNARPLOKKURINN
Simar 33iS og 4318
PRENTSMEDJAN ŒDDA hJt.
í.rrSTJÓRABgllMUJlUPtt: \
ŒDDUHÚSI.itndarBOtul.A J
Sámar 2383 og 43711
AFQRBXÐSLA, INNHEIMTA \
OG ADOLÝSmaASKRIPSTOFA: J
EDDUHÚSL Undargðtu BA )
Sími U»
31. árg.
Reykjavík, miovikudaginn 1. ©kt. 1947
178. blað
Skömmtun á fjölmörgum vör-
um gengur í gildi í dag
f dag gengur í gildi víðtæk skömmtun á margs konarvörum,
svo sem matvöru alls konar erlendri, sápu, vefnaðarvöru, fatnaði,
búsáhöldum og fleiru. Hafa verið gefnir út nýir skömmtunar-
seðlar, sem byrjað er að úthluta og gilda þeir frá deginum í dag
að telja. Þar sem skömmtun þessi varðar hvern einstakling í
landinu, er nauðsynlegt fyrir alla að kynna sér sem bezt fyrir-
komulag hennar þegar í upphafi.
A hinum nýja skömmturiar-
seðli eru reitirnir auðkenndir
með bókstöfum og tölustöfum.
Gilda síðan sérstakar reglur um
það, hvað afgreitt er gegn
hverjum reit. í gær var birt hér
í blaðinu skrá yfir þær vörur,
sem skammtaðar eru, en þá var
ekki búið að tilkynna um,
hvernig skömmtuninni yrði
háttað að öðru leyti.
í gær gaf skömmtunarstjóri,
Elías Ó. Guðmundsson, yfirlit
um gildi reitanna og fyrirkomu-
lag skömmtunarinnar.
Flestir skammtarnir eru mið-
aðir við þrjá mánuði, eða frá 1.
okt., til 31. des. 1947. Gilda reit-
irnir sem innkaupaheimild fyrir
skömmtunarvörum á þeim tíma,
nema öðru vísi sé tilgreint.
Reitirnir á skömmtunarseðl-
inum, sem merktir eru A 1 tJJ
A 10, báðir meðtaldir, gilda hver
sem innkaupaheimild fyrir 1
kg. af kornvöru. Reitirnir
merktir A 11 til A 15 gilda á
sama hátt fyrir 1 k^. af korn-
vörum eða brauðum og hver
hinna afmörkuðu smáreita
þeirra fyrir 200 gr. af sama.
Reitirnir merktir B 1 til B 50
að báðum meðtöldum gilda sem
innkaupaheimild fyrir fatnaði,
eða vefnaðarvörum. Gildir hver
reitur fyrir 2 krónu verðmæti
í smásölu af þessum vörum, öðr-
um en tilbúnum ytri fatnaði.
Fyrir þessa reiti má einnig
kaupa búsáhöld fyrir jafn
mikla upphæð.
Reitirnir merktir K 1 til K 9
gilda hver fyrir hálfu kg. af
sykri.
Reitirnir merktir M 1 til M 4
gildir hver fyrir hreinlætisvör-
um, þannig, að út á hvern reit
má kaupa hálft kg. af blaut-
sápu, eða tvo pakka af þvotta-
efni, eða eitt stk. af handsápu,
eða 1 stk. af stangasápu. Reit-
irnir J 1 til J 8 gildir hver fyrir
125 gr. af brenndu kaffi, eða 150
gr. af óbrenndu. Stofnauki nr.
14 gildir fyrir 1 kg. af erlendu
smjöri.
Stofnauki nr. 13 gildir fyrir
tilbúnum ytri fatnaði fram til
ársloka 1948. Gegn þeim stofn-
auka fæst á þessu tímabili einn
alklæðnaður karla, eða ein yfir-
höfn karla eða kvenna, eða tveir
ytri kjólar kvenna, eða ein yfir-
höfn og einn alklæðnaður á
börn undir 10 ára aldri.
Um benzínskömmtunina er
það að segja, að hún nær til alls
benzíns. Skammtur sá, sem hver
bifreið fær, er nokkuð misjafn,
eftir notkun bifreiðanna. Mest-
an skammt fá strætisvagnar,
eða 1800 lítra á mánuði. Aðrar
sérleyfisbifreiðar og mjólkur-
flutningabifreiðar fá 900 lítra
og leigubifreiðar til flutninga
400 lítra. Einkabifreiðar fá 60—
45 lítra eftir stærð.
Athygli lesenda skal vakin á
auglýsingum frá skömmtunar-
stjóra, sem birtar eru í blaðinu
i dag, þar sem lýst er skömmt-
uninni.
Mikil hækkun. póst-
gjalda
Hækkimin á ao' gefa póstsjóoi 800 þús. kr.
árlega í auknar tekjur
Frá deginum í dag að telja hækka burðargjöld á nokkrum teg-
undum póstsendinga samkv. nýrri gjaldskrá útg. 12. þ. m. Þannig
hækkar gjald fyrir einfalt bréf innanbæjar (allt að 20 g.) úr 25
aurum í 35 aura, fyrir almenn bréf innanlands og til Norður-
landa óbreytt allt að 20 g.., en yfir 20 g. til 125 g. úr 100 aurum
í 125 aura. Burðargjald fyrir póstávísanir og póstkröfur innan-
Jands hækkar um ca. 33%.
FLUTTIR HEIM
I sumar voru flutt heim lík II Dana, er létust í Þýzkalandi á stríðsárun-
um. Myndin var tekin, þegar verið var aS flytja líkin yfir dönsku landa-
mærin.
Á f immta þúsund nemendur viö
framhaldsskóla Reykjavíkur
Flesta skólana vantar stórlega húsnæol
Framhaldsskólarnir taka allir til starfa nú um mánaðamótin.
Verða margir þeirra settir í dag eða alveg næstu daga. Skólarnlr
eru yfirleitt fullskipaðir og sumir þeirra eru í mestu vandræðum
með að geta veitt öllum þeim nemendum móttöku, er óska eftir
að stunda nám. Nemendur framhaldsskólanna verða alls um
4000 í vetur.
Menntaskólinn. 12 kennsludeildum. Kennarar
M ..,;¦' eru um 20. Bekkir skólans eru
Hann var settur siSasthSinn fl auk undirbúningsdeildar.
laugardag. Nemendur skólans í Auk hinna föstu deilda verða
vetur verSa 450. Af þeim eru 101 námskeið f n0kkrum greinum
nýir nemendur. Fara 31 þeirra m a veiritun.
í fyrsta bekk gagnfræSadeildar,
en 70 í fyrsta bekk lærdóms
SkólaáriS, sem nú er aS byrja,
deildar. Alls verSa nemendur í .« ,hið «órða J r°ðinni siðan
skólanum var breytt, þannig aS
hann hefSi réttindi til að út-
Fréttir úr Aust.-Skaptafellssýslu
Viðtal við Pál Þorsteinsson alþm.
Meðál annarra, sem eiga leið til Reykjavíkur um þessar mundir
eru þingmenn utan af landi, þar sem alþingi er kvatt saman um
þessi mánaðamót. Tíðindamaður blaðsins hitti að máli Pál Þor-
steinsson, þm. Austur-Skaftfellinga og spurði hann frétta þaðan
úr héraðinu. Fórust Páli orð á þessa leið:
Burðargjöld innanlands fyrir
böggla með skipum hækka, sem
hér segir: fyrir allt að 1 kg. úr
250 a«rum í 400 aura, 1—3 kg.
úr 325 aurum í 600 aura, 3—5 kg.
úr 500 aurum í 800 aura o. s. frv.
Fyrir böggla með bifreiðum og
landpóstum hækkar burðar-
gjaldið tilsvarandi.
Frá sama tíma lækka burðar-
gjöld fyrir flugbréf til útlanda
(nema til Bretlands). Þannig
lækka burðargjöld fyrir 10 g
bréf til Norðurlandanna úr 110
aurum í 90 aura og 10 g bréf til
Bandaríkjanna og Canada úr
240 aurum í 140 aura, og svipuð
lækkun verður á bréfum til
annarra landa.
Fóstburðargjöld innanlands
hafa haldizt óbreytt síðan 15/11.
1942, en síðan hefir kostnaður
við póstreksturinn aukizt stór-
lega bæði vegna almennrar
grunnlaunahækkunar og hækk-
aðra flutnjngsgjalda bæði með
skipum, bifreiðum og- landpóst-
um svo og vegna hækkaðrar
vísitöiu. .
Aætlað er að burðargjalda-
hækkun þessi gefi pó-stsjóði ca.
kr. 800.000 auknar tékjur á ári,
þó því aðeins að póstviðskiptin
dragist ekki saman vegna
kreppu.
Á árinu 1946 var reksturshalli
póstsins ca. kr. 1.700.600 og veg-
ur því burðargjaldahækkun
þessi ekki á móti honum.
Þess skal getið, a£ burðar-
gjald undir blöð og tímarit hefir
ekki verið hækkað.
Alþingi kemur
saman í dag
Forseti íslands hefir kvatt
Alþingi saman í dag, 1. októ-
ber. Klukkan 13.30 hlýða þing-
menn á messu í Dómkirkjunni.
Að lokinni guðsþjónustu verSur
gengiS til þinghúss og Alþingi
sett.
— í Skaftafellssýslu var oft
gott veSur á þessu sumri, en
þurrkar litlir. Grasvöxtur var
góöur, en sökum votviSris varS
heyskapurinn tafsamur. Hey-
fengur í héraSinu er misjafn,
en víSast fyrir neSan meSallag
aS vöxtum. Sums staSar í hér-
aSinu hröktust hey nokkuS,
annars staðar lítið, en yfirleitt
voru hey hirt blautari en æski-
legt hefði veriS. StórviSrir, sem
geisaSi um landiS fyrir miSjan
september, olli ekki stórtjóni í
Austur-Skaftafellssýslu. — Þó
ódrýgðust hey aS mun á sum-
um bæjum og nokkrar skemmd-
ir urSu á húsum og áhöldum. Á
einum bæ í sýslunni var reynd
súgþurrkun á heyi, sem mun
hafa gefizt vel eftir vonum. AS
sjálfsögSu hyggja Skaftfellingar
sem aSrir gott til þess, ef tak-
ast mætti, aS bændur almennt
gætu sigrazt á þeim erfiSleik-
um sem óþurrkar valda viS hey-
öflun.
Öræfingar slátra fé sínu
heima í sveitinni og hafa þeir
gert það síSan 1928. SláturafurS
ir þeirra frá síðast liðnu ári voru
allar fluttar á bílum til Reykja-
víkur. Var gerður samningur
um þá flutninga við hlutafélag-
iS LeiSólf, sem bræSurnir á
Kirkjubæjarklaustri standa aS.
Fóru þeir nokkrar ferSir yfir
SkeiSarársand síSast liSiS haust
og ennfremu á síSasta voi, áSur
en jökulvótnin tóku aS vaxa af
sumarhitum. Hafa Öræfingar
áhuga á því, aS slíkar ferðir
verði farnar þangað framvegis,
þegar jökulvötnin leyfa. En þótt
sláturafurSir verSi fluttar land-
veg, er ekki unnt aS flytja nema
lítinn hluta af þeim vörum, sem
flytzt inn í sveitina árlega á
þeim bílum, er þær sækja. M.
a. meS tilliti til þess hefir
SkipaútgerS rkisins einnig ann-
azt vöruflutninga til Öræfa í
sumar eins og aS undanförnu.
Um miSjan september kom skip
til Öræfa meS kjöttunnur, fóS-
urbæti og fleiri vörur. SkipiS
var afgreitt í Öræfum einungis
með þeim hætti, að vörurnar
voru dregnar á línu milli skips
og lands. Þær vörur, sem þola
ekki bleytu eru þá dregnar í
land í vatnsþéttu járnhylki,
sem smíðað hefir verið til þess
eftir ráSum Pálma Loftssonar
forstjóra.
Flugvellirnir viS Fagurhóls-
mýri í Öræfum og á HornafirSi
hafa verið endurbættir nokkuð
18 deildum. 15 deildir geta starf-
aS í skólanum í einu svo aS tví-
skipta þarf skólanum. Gagn-
fræSabekkirnir og 3. bekkur
verða að hafa kennslustundir f.lðl °g að "n^anfornu; Mar?I
skrifa stúdenta. Mun skólahald-
iS í vetur verSa meS svipuSu
sínar eftir hádegi. A5 öSru leyti
verður skólahaldið með líku
sniði og áður.
Gagnfræðaskóli Reykjavíkur.
Undanfarin ár hefir verið sí
háttaðar endurbætur hafa farið
fram á skólahúsinu að undan-
förnu.
Kennaraskólinn.
Hann verður settur 2. oktobqp
kl. 10 f. h. Nemendur verða 80
aukin aðsókn að þeim skóla og starfar
iveturverðanemendurþarhatt Tyær
a 7. hundrað. Vegna þessa mikla
á þessu ári. Hefir Flugfélag ís-
lands haldiö uppi áætlunarferð-
um bæði til Öræía og Horna-
fjarðar vikulega í sumar.
SkeiSarársandur hefir veriS
ófær yfirferSar vikum saman í
sumar. Skriðjöklarnir eyöast af-
ar ört um þessar mundir. Eru
það afleiðingar hinnar hlýju
veðráttu. ÞaS hefir þau áhrif,
aS sum jökulvötnin breyta far-
vegum. — Súla, sem lengst af
hefir falliS í Núpsvötn og verið
aSal uppistaSa þeirra, tók sér
nýjan farveg í fyrra, þar sem
hún hefir reynzt ófær á hest-
um, þegar hún er í fullum vexti
vegna sumarhita. Seint á slætti
kom enínfremur jökulhílaiup í
hana, sem felldi landssímalín-
una á nokkru svæSi. En nú er
bú:S aS færa símann í lag aft-
ur og fara væntanlega aS hefj-
ast ferSir yfir Skeiðarársand að
nýju.
Sökum óvenjulegra vatna-
vaxta í byrjun sláttar, braut
Hvítá í Öræfum sér nýjan far-
veg fram hjá brúnni, sem þar
er.
Á Hornafirði er slátrun þeg-
ar hafin. Kaupfélag A-Skaft-
fellinga hefir nýlega látið reisa
frystihús og nýtt sláturhús. —
Reynast þau ágætlega. Að und-
anförnu hefir verið keppt að
því að fá brú á Heinabergs-
vötn, til þess að gera auðveld-
ari og öruggari ferðir bifreiða
milli Suðursveitar og Hafnar.
Byrjað. var á brúargerðinni í
fyrra, og nú mun allt efni til
brúarinnar vera komið í hér-
aðið. Vænta A.-Skaftfellingar
þess eindreg^S, að vegamála-
stjórnin láti nú þegar hefjast
handa um að ljúka brúarsmíð-
inni í haust.
Hlutafélagið Borgey á Horna-
firði fékk sér nýjan bát í sum-
ar, eftir aS hafa misst vélbát-
inn Bdrg&rey með sviplegnm
hæltti síðast liðinn vetur. Er
það 60—70 smál. bátUr, smíðað-
ur innan lands.
Allmiklar birgðir af saltfiski
hafa legið á Hornafiröi frá síð-
ustu vetrarvertíð og fram að
þessu, en nú er unnið að því
að rýma fiskgeymsluhúsin og
flytja fiskinn burt.
Höfn í Hornafirði er vaxandi
þorp. Þar hefir þegar verið
hafizt handa um að reisa mót-
orrafstöð fyrir þorpið og verið
er að undirbúa allmiklar hafn-
arbætur og vatnsveitu fyrir
þorpið.
f jölda er nauðsynlegt, að marg-
skipta skólanum. Fyrsta bekk
verður skipt niður í 9 deildir,
öðrum bekk í 5 deildir og 3 bekk
í 5 deildir. Kennarar við skól-
ann eru yfir 30.
Skólinn verður á þrem stöðum
í vetur. í fyrsta lagi verður hús
skólans sjálfjs við Lindargötu
nýtt til hins ýtrasta. Verður
kennt þar stanzlaust í 12 tíma
hvern virkan dag vikunnar. Þá
munu nokkrar deildir úr öllum
bekkjum skólans verða til húsa
i nýja Sjómannaskólanum og
tvær deildir úr fyrsta bekk
munu verða í Laugarnesskólan-
um.
Hið nýia hús skólans í Skóla-
vörðuholti er enn í byggingu.
VerSur ekki unnt að taka neitt
af þvi til afnota að þessu sinni,
en von er til að það verði tilbúið
fyrir annan vetur hér frá, að
minnsta kosti nokkur hluti
þess.
Gagnfræðaskóli Reykvíkinga.
Sá skóli er nú til husa að
mestu leyti í gamla Stýri-
mannaskólanum. Alls munu um
350 nemendur stunda nám við
skólann í vetur. Þar af verða
290 í Stýrimannaskólanum.
Fyrstabekkjardeildir skólans
verða tvær í vetur. Mun önnur
deildin verða til húsa í Mela-
skólanum, en hin í Miðbæjar-
skólanum. í þessum deildum
báðum verða um 60 nemendur
og eru þær raunverulega vísir
^u uenuii ftK.uiaiis eru
yfirfullar, en fyrsta deild verður
fáliðuð í vetur. Kennarar skól-
ans eru 16.
Skólinn verður til húsa í húsi
skólans við Laufásveg eins og
að undanförnu. Sú breyting
'stendur fyrir dyrum á rekstri
skólans, að inntökuskilyrði í
skólann verði hin sömu og í
lærdómsdeild menntaskóla.
Þessi breyting mun þó ekki
koma til framkvæmda fyrr en
næsta haust. í sambandi við
þessa nýlundu verða einnig
margar breytingar á náminu í
skólanum.
Kvennaskólinn.
Bekkir skólans eru 4 en nem-
endur skólans verða 170 í vetur.
Kennsludeildir verða 6. Eru 1.
og 2. bekkur tvískiptir. Kenn-
arar skólans eru enn ráðnir sem
stundakennarar, en þar sem
skólinn er nú kominn undir lög-
in um gagnfræðaskóla mun
skólinn {á fasta kennara á
næsta skólaári. Skólinn verður
settur kl. 2 e. h. í dag.
Húsmæðraskóli Reykjavíkur.
Fastir nemendur eru 80. f
heimavist eru 40 nemendur, en
24 í dagskóla og 16 í kvöldskóla.
Kennt er í skólanum frá kl. 8
á morgnana til kl. 5 e. h. Kvöld-*
skólinn er frá kl. 6,30 á kvöldin
til kl. 11 Heimavistin er 9 mán-
aða skóli og eru kenndar þar
ýmsar bóklegar námsgreinar
auk matreiðslu og handavinnu.
að hinum fyrirhugaða Gagn- ,jí dagskólanum er kennd har.da-
fræðaskóla Vesturbæjar. í ráði vinna og matreiðsla, en einungis
er að stofna sérstakan skóla fyr-
ir vesturbæinn og mun ákveðið
að næsta skólahús, er byggt
verður, verði afhent þeim skóla
til afnota.
Samvinnuskólinn.
Hann verður settur á morgun
og starfar í tveim deildum eins
og að undanförnu. Nemendur
verða allíf- um 60 en kennarar 9.
Skólinn hefir fengið mjög end-
urbætt húsnæði í Sambands-
húsinu. í ráði hefir verið að
undanförnu, að bæta þriðju
deildinni við skólann, en að
þessu sinni mun þó ekki verða
af því, en forráðamenn skólans
munu hafa í hyggju, að koma
þeirri fyrirætlun í framkvæmd
svo fljótt sem aðstæður leyfa.
Verzlunarskólinn.
Nemendur munu verða um
350 í vetur og starfar skólinn i
matreiðsla á kvöldin.
skólans eru 7.
Kennarar
Húsmæðrakennaraskóli
ríkisins.
Nemendur hans hafa verið í
hálfsmánaðar fríi, en í sumar
starfaði skólinn austur á Laug-
arvatni. Nemendur koma úr
sumarleyfinu í dag og hefst þá
kennsla aftur. Fastir nemendur
skólans eru 12. í vetur verða tvö
námskeið á vegum skólans fyrir
stúlkur og verður þar kennd
matreiðsla. Fyrra námskeiðiS
hefst um miðjan októbermán-
uð og stendur yfir í tvo mánuði,
en seinna náms,keiðið verður
seinnipart vetrar. Auk þessara
námskeiða mun skólinn sjá
hjúkrunarkonum frá Lands-
spítalanum fyrlr kennslu 1 til-
búningi sjúkrafæðu. Skólinn
verður til húsa í háskólanum
eins og að undanförnu.