Tíminn - 13.12.1947, Blaðsíða 4

4
TÍMINN, laugardaginn 13. des. 1947
232. blað
Læknirinn og sýslumaðurinn á
Blönduósi og ölmálið
Vondum málstað hæfa
falsröK, talekkingar og ósann-
indi, pessu hafa þeir menn
heitt óspart, sem gengið hafa
til liðs við áfengið fyrr og
síðar, og nú eí ekkert til
sparað.
Þeir purfa ekki að kvíða
rumleysi í Morgunblaðinu,
þessir karlar. Nú er þar nóg
rúm neilsíðugreinar um
öimáliö, ósannindi um áfeng-
isbanniö, íalsrök um öldrykkj
una ög nið og svívirðingar
um okkur templara í öðru
oróinu, en viðbjóðsleg hræsni
1 hinu.
Á þessa leið hafa verið
skrif bæði sýslumannsins á
Blönduósi, Guðbrands ís-
bergs fyrir nokkru, og nú
iæknisins, Páls Kolka. Engin
ieið er að eltast við það orða
flóð, en þar eru tuggin upp
með mórgum orðum hin
margþvældu ósannindi um
áfengisbannið, að það hafi
öllum lögum fremur ræktað
ólöghfýðni. Enginn algáður
maður trúir þessari emdem-
is vitleysu andbanninga. —
Bannlógin voru ekki meira
brotin en önnur lög, og engin
lög eru eins fótumtroðin og
siðalögmálið sjálft, jafnvel af
þessum mönnum, sem nú
hafa verið neíndir, fyrir ó-
hróðurskrif um okkur templ-
ar'a og falsrök um góðan
malstað. En þótt flestir menn
fótumtroði siðalögmálið, tal-
ar engin um að afnema það,
meö því líka að það er ekki
hægt. Skyldu skattalög ekki
vera brotin eins mikið og
bannlögm?
Þau tvö árin, sem var
verulegt bann í landi hér,
voru fangelsanir í Reykjavík
næstum engar, en strax með
konsúlabrennivíni, skipa-
brenmvíni og læknabrenni-
vini stiga þær, og þó enn
örar með komu léttu vín-
anna, en allra mest í kjöl-
i tr sterku drykkjanna, svo að
um 1940 voru fangelsanir í
Reykjiivik orðnar um 3000.
Auðvitað ekki allt áfenginu
aó Kenna, en mikill hluti
þeirra.,
Ég átti heima í Kanada
þegar aróðurseggir áfengis-
ins yoru að troöa í konur og
karia blekkingum og fals-
í'dkum til þess að fá bannið
afnumið. Þetta tókst. Svo tók
ríkisstjórnin að sér sölu á-
fimgis, en vildi halda neyzlu
stei’Ku drykkjanna í skefj-
um, verö á þeirn var h,aft
mjög hátt, nóg af áfengu
óli a boöstólum, meira að
segja voru settar á fót viðs-
vegar í landinu aðlaðandi öl-
stofur með vönduðum hús-
gógnum. Þar var ölið selt og
lettu vmin, en annað lítt
haft á boðstólum, samt varð
árahgurmn sá, að öldrykkjan
'jókst yífurlega, en neyzla
sterku drykkjanna óx líka
um 75%. Einhver kynni að
kalla þetta „bölvaðar stað-
reyndir".
Morgunblaðið sagði frá því
3. des. sl. að Danir settu met
i ölvun við akstur. Nú er það
einmitt sterki bjórinn, sem
þeir drekka rnest. Á.rið 1938
framleiddu þéir 445 miljónir
Bajara (ölflöskur). Og Dan-
ir segja sjálfir, að í umferða-
Ælysum sé drepinn einn mað- |
Eftir Pétur
ur hvern einasta dag í árinu,
20 særðir eöa beinbrotnir
fluttir á sjúkrahús, 300 drepn
ir á hverju ári og 7000 slas-
aðir.
Það eru ölþambarar og
hinir svo kölluðu „hóf-
drykkju“-menn, sem eiga
drjúgan þátt í þessuni ó-
farnaði. Fjöldi manna, sem
drekkur þetta öl, gerir sér
ekki ljós áhrif áfengisins, en
heldur sig vera algerlega al-
gáða.
Þessir menn, sem heimta
áfenga ölið til viðbótar því,
sem fyrir er, telja sjálfsagt
að lofa áfengisneyzlunni að
rækta sig, en svo eigum við
bindindismenn, að klúðra
við að bæta úr meinum. —
Þetta er ekki ósvipað lækn-
isaðferðum, sem láta sig
heilsuvernd litlu skipta, upp-
lýsa menn lítið um heilbrigt
líf, en káka svo við að lækna
sjúkdóma.
Það mætti benda þessum
tveimur embættismönnum á
Blönduósi á, að hvað eftir
annað hafa templarar reynt
að koma af stað bindindis-
starfsemi þar á staðnum, t.
d. með því aö stofna þar
stúku. Ekki hafa þeir oröið
þess varir, að þessir menn
gerðust þar sjálfboðaliðar. —
Ég ætla ekki að skemmta
Skrattanum með því, að eiga
í löngum orðadeilum við
þessa embættismenn, en vil
segja þeim það í allri hrein-
skilni, sem einn af templur-
um þeim, sem þeir þvæla all-
mikið um, að ég lít á þau
skrif þeirra, sem illkvitnis-
legt slúður um okkur og raka
lausar fullyrðingar, og skyldi
mér þykja gaman að mega
Sigurðssoit
kappræða það við þessa
herra, en ekki þvæla um það
í blöðum, sem hafa takmark-
að rúm
Viðvíkjandi fagurgalanum
um byggingu sjúkrahúsa fyr-
ir áfengisgróða og ölþamb,
vil ég aðeins vitna í orð Vil-
mundar Jónssonar landnækn
is, í sambandi við sama mál
fyrir nokkrum .árum:
„Næsta skrefið er að helga
einhvern hluta ágöðans af
ölbrugguninni vísindastörf-
um eða verja honum á ann-
an hátt til guðsþakka, en
slík gððgerðastarfsemi er
stjóri, sem djöfulinn hefir
fundið upp til að leggja sið-
leysinu við svo örugglega að
ekki hreki“.
Þökk sé landlækni fyrir
þessi vel sögöu sannleiksorð.
Það er auðheyrt á þeim, að
hann hefir ekki selt sál sína
og sanfæringu á vald þeirr-
ar klíku, sem stöðugt heldur
uppi áróðri fyrir áfengi, já,
meira og frjálsara áfengi og
verður ef til vill erfiðara að
sigra en áfengisíaeyzluna
sjálfa.
Mór dettur í hug, það sem
rithöfundur nokkur segir, er
skrifar um afnám þrælasöl-
unnar í Ameríku, að þeir
hafi orðið að afnema næst-
um eina mikilvægustu stofn-
un þjóðarinnar, til þess að
geta afnumið. þrælahaldiö
sjálft, þvi að afturhaldssam-
ir andstæðingar þeirra bann-
laga, stóðu jafnvel með ritn-
inguna í höndunum til að
sanna, að þeim væri leyfilegt
að hafa þræla.
Þannig var það og svipuð
er baráttuaðferð andbann-
inga enn.
Leiðinleg manntegund
Hinn fyrsta þessa mánað-
ar lagði ég nokkrar spurn-
ingar fyrir Mbl. í því tilefni,
að það hafði haft um mig
óþvegin orð vegna skrifa
minna um svokallað forseta
brennivín. Ég skoraði á blaðið
að færa rök að því, sem það
hafði sagt, að ég hefði skrif-
að svívirðilega og mann-
skemmandi um Jón Pálma-
son og spurði hvað það gæti
tilgreint, sem ég hefði sagt
„rangt um Jón Pálmason í
sambandi við forsetaréttindi
hans til áfengiskaupa og
meðferð hans á þeim?“
Ég spurði hvort Mbl. hefði
drengskap til að standa við
orð sín? Hér hefir nú farið
sem vænta mátti. Þetta eru
myrkraverur og löðurmenni,
sem kjósa sér þögn og
gleymsku, þegar að þeim er
snúið.
Mér virðist frammistaða
Mbl. í þessu sambandi mjög
í sama stíl um skörungsbrag
og drengskap allan og Jón
Pálmason í sambandi við
söguna um staupasöluna í
Alþingishúsinu. Sagan kem-
ur fram í þingskjali og viröist
byggð á upplýsingum frá Jóni
sjálfum. Forsetar deildanna
mótmæla henni. Skúli Guð-
mundsson spyr Jón Pálmason
á þingfundi, hvað hæft sé í
sögunni. Jón segist ekki vera í
neinum spurningatíma hjá
þingmönnum. Þar fór honum
eins og óvönduðum strák, sem
lendir í vandræðum, af því að
hann hefir haft tvær útgáfur
af sögum sínum og getur því
ekkert sagt, þegar báðir aðilar
eru við.
Ég rifja þessa hrakninga- '
sögu brennivínsforsetans upp
hér, ef verða mætti, að hún
gæti orðið að liði við sálkönn-
un, svo aö saklausir menn
yrðu ekki hafðir fyrir rangri
sök, þar sem þessar umræddu
skuggaverur Mbl. hafa falizt í
myrkri nafnleysisins undir
ábyrgð Valtýs Stefánssonar.
Ég hefi ekki tilhneigingu til
að hvika frá neinu því, sem ég
hefi sagt um Jón Pálmason og
forsetabrennivínið, og ég er
sannfærður um, að sá
hneykslissiður og móðgun við
alla reglusemi og bindindis-
semi verður brátt á enda. En
hitt skil ég vel, að ef menn
byggj a sér einhverjar vonir
um hylli og fylgi í sambandi
við þessi fríðindi, sé þeim eðli-
lega illa við þá menn, sem
vekja athygli þjóðarinnar á
ósómanum. Framh. á 6. s, i
Viðskiptanefnd lætur neytendur
skipta jólaeplunum milli smásölu-
verzlananna. Þessa dagana er fólk-
ið sem örast að leggja stofnaukana
sína inn í verzlanirnar. Og svo
undarlega vill til, að enginn hreyfir
andmœlum við þessari tilraun. Nú
heyrist ekkert í þeim, sem lengst
og fastast hafa barizt gegn þessari
hugmynd. Þeir eru ef til vill að
bíða eftir því, að spillingin komi í
ljós, svo að þeir hafi sterk og góð
rök í málinu, en hingað' til hefir
þeirra gætt hcldur lítiö hjá þeim.
Það cr mjög fróölegt að sjá,
hvernig til tekst með þetta. Þó að
gera megi ráð’ fyrir því, að eplin
verð'i alls staðar seld með sama
verði, svo að enginn munur verði
á viðskiptakjörum milli verzlan-
anna innbyrðis, annar en sá hagur,
sem kaupfélagsmenn hafa af öllum
kaupum sínum við' félögin, þá má
þó gera ráð fyrir að menn leiti
yfirleitt þangað, sem þeir hafa
matvörukaup sín aöállega. Að öðru
jöfnu munu menn fara með stofn-
aukann sinn í verzlun, sem þeim er
geöþekk og ljúft að eiga skipti við,
hvort sem það’ stafar af því, að
þeim þykir verðlag þar hagstætt,
afgreiðslufólk viðkunnanlegt eða
stutt að skreppa í búðina, en þetta
allt eru atriði, sem menn meta
mikils.
Við' sjáum nú hvort þetta gengur
ekki sæmilega, og gaman er að
vita hvort margar verzlanir á-
kveða að taka ekkert af eplunum
vegna hinnar miklu skriffinnsku,
sem þessum miðatökum á að fylgja.
Maður nokkur austur í TJkrainu
er um þessar mundir að leita fyrir
sér eftir þeim, sem eiga útgáfurétt
að Nonnabókunum. Ég frétti þetta
af tilviljun og segi ykkur frá því,
þar sem ýmsum mun þykja gaman
að heyra, en ég finn ekki annað en
það sé meinlaust. Hann er víst að
hugsa um að þýða eitthvað af
Nonnabókunum á mál Ukrainu-
manna.
Það er biskupsstóllinn í Landa-
koti, sem á útgáfuréttinn að öllum
ritum Jóns Sveinssonar. Eins og
allir vita var Jón Sveinsson kaþólsk
ur og hann hefir sýnt hollustu við
trú sína og þjóð í einu, þegar hann
gaf biskupsstólnum í Landakoti út-
gáfuréttinn að öllum verkum sín-
um, því eins og allir vita rekur
„kaþólska trúboðið" eins og það'
er nefnt umfangsmikla og fjár-
freka starfsemi hér á landi, og
væri skarð fyrir skildi, éf hún
félli niður. Faðir Jón Sveinsson er
árnáðarmaðif' og beinn fjárhags-
legur styrktarmaður þeirrar starf-
semi enn þann dag í dag og mún
svo lengi verða enn um sinn.
Hcr er þá smákvæði um skömmt-
un og síld eftir Hallbjörn E. Odds-
son á Akranesi. Það eru hvort éð
er dagskrármálin á þessari jóla-
föstu.
Allt í sandinn út þó renni
ávalt drottinn bjarga vill,
eins þó viti allt að brenni
íslands nautnakröfu skríll.
Þjóðin skammta þarf ei lengur
það er nóga síld að’ fá.
Ef hún bregst, næst annar fengur
ölframleiðslan bjargar þá.
Heiðrum Bakkus .. Hótelkrárnar
happasæl víst menning er.
Þurausa því ætti árnar
í öl og svartadauöa hér.
Þá ef brygðist síldin síðar,
Siglufjarðar tæki kurs.
Allra hyrfu allskyhs kvíðar
ölsins vegna nægtabúrs.
Margur sér í mjúkinn smokkar,
margir gjalda heimsku fórn.
Stjórnarfar er oröið okkai'
afturganga úr Danastjórn.
Eigum við ekki að segja að
stjórnarfarið sé hinn rétti þjóðar-
vilji?
Pétur landshornasirkill.
lýsing
Nr. 26/1947
frá skaímmÍHiíiarstjóra
Að gefnu tilefni skal athygli almennings vakin á því,
að 1. janúar n. k. ganga úr gildi allir skömmtunarseðl-
arnir fyrir yfirstandandi úthlutunartímabil, nema
stofnaukarhir nr. 11 og nr. 13.
Þeir, sem fengið hafa úthlutað B-reitum, vegna
stofnunar heimilis eða vegna barnshafandi kvenna,
geta þó fram til 1. apríl 1948 fengið skipti á því, sem
ónotað kann að vera af slíkum úthlutunum, ef þeir
snúa sér til bæjarstjóranna eða oddvitanna. Á sama
hátt geta bifreiðaeigend.ur fengið skipti á bensínmiðum,
ef þeir á þessu tímabili hafa látið afskrá bifreiðar sínar,
en meiru magni bensínmiða verður þó ekki skipt en sem
svarar til þess tíma, sem bifreiðin hefir verið afskráð,
miðaö við stærð bensínskammtsins handa viðkomandi
bifreið.
Smásöluverzlanir geta þó fengið afgreiddar skömmt-
unarvörur hjá heildsöluverzlun fram til 15. febrúar
1948, gegn núgildandi skömmtunarreitum, en eftir
þann dag geta smásöluverzlanirnar fengið sérstök inn-
kaupaleyfi hjá bæjarstjórum og oddvitum, gegn skilum
á núgildandi reitum, sem þær eiga ónotaða.
Reykjavík, 12. des 1947.
Sköininttoiai’skrifstoía ríkisins.
»'0'«*M>«*Þ<>««Þ<>«B»-<>««*'<>'CBB«<>««»'<l^-