Tíminn - 08.01.1948, Blaðsíða 4

4
TÍMINN, fimmtudaginn 8. jan. 1948
5. blað
Únundarfjörður og ísl. verð
Efíir Sveiaa (íiHiiilaugsson skóiastjóra
Niðurlag.
En i þessu sambandi má
ekki gleyma Vestfjörðum.
Sagan sýnir það ljóst, að
Vestiirðir hafa oft reynzt
drýgsta matarholan, þegar
verulega svarf að þjóðinni, á
liðnurn öldum.
Um mórg ár, og enn í dag,
hafa íiskimiöin fyrir Vest-
fjöröum reynzt einna drýgst.
Þetta sanna fregnirnar um
sölur togaraflotans, sem, svo
að.. segja, daglega eru birtar
í útvarpinu. Peng sinn sækja
togararnir nú sem áður að
mescu leyti á Halamiðin, og
aðrur íiskislóðir fyrir Vest-
fjörðum. Ekki verður um það
deilc, að þessi miö hafa verið,
eru og vonandi verða ein ör-
uggasca aflauppspretta þjóð-
arinnar. En þangað er aflinn
sóttur á örðugasta tíma árs-
ins, því er þörf á allri góðri
aðstöðu sjómönnum, og fiski-
flotanum til handa og brýn
nauðsyn á. '
Nærtækasta og bezt höfnin
er Onundarfjörður.
Á Önundarfirði þurfa því
hafnarsKilyrði öll að vera hin
fulikomnustu og beztu. Þar
þurfa jaínan að vera til næg-
ar birgðir kola, olíu og ann-
ara nauðsynja fiskiflotans.
Þur æcti að vera lýsishreins
unarscöð, svo að hægt væri að
gera lysisfeng togaranna,
sem þur er lagður á land, að
útílutningshæfri vöru og
spara á þann hátt flutning
og annan aukakostnað við
lýsiö.
Þar þyrfti að vera aðstaða
til viögerða og bóta á veiðar-
færum iiskiflotans; og svo
fullkomið vélaverkstæði að
framKvæma mætti helztu
aðgerðir, sem með kynni að
þuría.
Sjúkraskýli er komið hér
ágætt, og útgerðarmenn og
sjómenn styrktu á stórmynd-
arlegan hátt byggingu þessa
sjúkraskýlis, og þar kom
glóggt i ljós, að þeir aðilar
kunna að meta aðstöðuna á
Ónundarfgrðí, fiskiflotanum
til.óryggis og hagsbóta.
Sildarverksmiðjuna á Sól-
baKK;j þarf að endurbæta, og
gera lóndunarskilyrði þar
góð. I framtíðinni mega ekki
sjómenn og útgerð líða fyr-
ir vanrækslu um þahn stað,
og verömæti ekki renna í sjó-
inn aítúr eins og nu hefir
ofðíð, af því verksmiðjan var
ekki staríhæf.
Landareign rikisins á Sól-
bakka er nægileg til stórra
framKvæmda. Hvergi á Vest-
íjörðum væri stórt fiskiðju-
véf betur sett en þar.
Sjómennirnir eru útverð-
ir Islunds, auðs og auðnugjaf
ar, því ber alþjóð ábirgð á
þvi, aö þeirra gata sé greið.
Mér þykja þessi orð skálds-
ins, um íslenzka sjómenn,
góður sannieikur:
— „Plytja þjóðinni auð,
sækja barninu brauð,
færa. björgin í grunn undir
framtíðarhöll.“
Slíkum auðgjöíum, brauð-
gjöi'um og byggingarmönn-
úm þjóöarhamingjunnar á að
tryggja, að þeir fyrir erfiði
sitt og áhættu beri sem bezt-
an hlut frá borði.
Það verður bezt tryggt með
því, að stöðum þeim sé at-
hygli veitt, og sómi sýndur, er
bezt eru í sveit settir og
ílesta kosti hafa, sem til nota
mega verða íslenzkum sjávar
útvegi.
Einn hinn fremsti slíkra
staða er Önundarfjörður.
En fleira er nú um Önund-
arfjörð að segja, í sambandi
viö íslenzk verðmæti.
Landkostirnir í Önundar-
firði eru slíkir, að þar má
fullnægja fjölda miklum, að
því er viðkemur landbúnað-
arafurðum.
Skilyrðin til sements
vinnslu eru öll kunn, enda
hefir ríkisstjórnin lagt fram
tillögur sínar um notkun
þess verðmætis.
En, hvers virði er járn-
grýtiö í Eyjarfirði, og gnægð-
irnar af aluminíumleir, sem
þar eru?
Það tel ég að hljóti að vera
spurning, er þjóð, sem enga
málma á, þarf að fá svarað,
og það sem fyrst.
Svo er annað í þessu sam-
bandi. Þegar elnn staður efl-
ist og blómgast er það bless-
un og styrkur fyrir allt ná-
grennið. Atvinnulífið i ná-
lægum fjörðum hefir gott af
þeim iðnaðarfyrirtækjum,
sem einhvers staðar risa á
fót. Þegar Önundarfjörður er
gerður fær um að veita tog-
araflotanum íslenzka þá þjón
ustu, sem alþjóðarhagsmun-
ir krefjast, er það jafnframt
Askan og óþurrkurinn.
Þegar Hekla spjó öskunni
hátt á loft, vikum saman, á
síðastliðnu vori, og vindur
einn hafði á valdi sínu hvar
eimyrjunni jós yfir, — ósk-
uðu sumir þess innilega, að
sunnanátt yrði sem oftast,
meðan öskufallið stæði------
Engri afleiðingu eldgoss-
ins kviðum við eins og þvi, ef
askan skemmdi hey og haga
með því afhroði, sem af því
hlaut að leiða. — —
Sunnanáttin bænheyrði
okkur, og blessuð sé hún fyr-
ir það. Hitt hefir okkur lík-
lega láðst; að biðja um svo-
lítið af sólskini með henni.
Enda varð sumarið, hér sunn
anlands, hið votasta, sem af
er þessari öld.
Vorið var gott og veðrátt-
an mild. Jörðin greri og gras-
ið óx svo af varð ágæt
spretta. Vegna votviðranna
hófu margir sláttinn hálfum
mánuði síðar, en heppilegast
var.-------Ætluðu að bíða
þess, sem ekki kom og misstu
fyrir bragðið af fyrstu flæs-
unni. Það olli ýmsum bænd-
um ótrúlegu tjóni. —
Á fullræktuðu, sléttu túni,
er tvíslæja sjálfsögð. Þar má
hefja slátt að hálfsprottnu
grasi. Oftast mun betri einn
baggi hirtur um sólstöður, en
hestburður sleginn um höf-
uðdag, nema háarslæja sé. —
í sumar náði túnasláttur
til septemberloka. Víða var
taða hirt um veturnætur, —
en sums staðar óhirt enn-
þá.
Þetta reynir á þolrif
manna, er eiga undir sól og
velgjörningur við atvinnulíf
og menningarlíf héraðsins í
heild.
Hér styður hver annan. En
uppdráttur og hrörnun ein-
stakra þátta, bæði atvinnu-
greina og sveita eða þorpa,
verkar lamandi á nágrennið.
Þetta er allt hin mikla hringa
brynja íslenzku þjóðarinnar,
þar sem hver hringurinn
grípur i annan og allir þurfa
að vera traustir og öruggir,
svo að brynjan í heild veiti
örugga vörn fyrir spjótalög-
um og höggum.
Svo fjölþætt er þetta mál.
Það ,er nauðsyn þjóðarinnar
allrar sérstaklega, nauðsyn
fólksins, sem býr á stöðunum
sjálfum í nútíð og framtíð
og nauðsyn nálægra héraða,
sem kallar einum rómi á
framkvæmdir.
Þannig er það þreföld synd,
að vanrækja þá staði, sem
geyma lífsskilyrði þjóðarinn-
ar.
Og það er sama hvort þetta
er athugað, sem fjárhagsmál,
menningarmál, sjálfstæöis-
mál eða bara almennt metn-
aðarmál sjálfstæðrar þjóðar.
íslensk verðmæti, til lands
og sjávar, þarf að nota,
einnig þau, sem kunna að
vera til vestur í Önundar-
firði.
Plateyri 12. des. 1947.
þerri, afkomu sína, hálfa
eða alla. Og mjög var marg-
ur bóndinn illa staddur í
sláttarlokin. — — En samt
er það sannfæring mín, að
hálfu væri rosinn okkur
bættari eins og hann var, en
landnorðan þyrrkingur,— að
óbreyttu eldgosinu, — hefði
orðið.-----
Heyin betri en haldid var. —
Mörgum mun nú virðast
það að vonum, að heyin séu
hrakin hér á Suðurlandi. Og
vist er um það: Viða eru hey-
in vond. —
Annað er þó með ólíkind-
um: Hve margir eiga mikil
hey, og harla lítið hrakin.
Það sýndi sig í sumar, eins
og endranær, aö þeir sem
aldrei slepptu uppstyttu fram
hjá, án þess að hagræða heyi
sínu, heppnaðist furðanlega
að forða því frá stórskemmd-
um.
Fyrir þrjátíu árum hefði
þvílíkt sumar leikið flesta
líkt og þá, sem núna vegnaði
verst. Þá voru flest tún
þýfð og snögg og unnin
með amboðum, einum sam-
an. Og þau þó helmingi sein-
unnari. — Þó munar enn
meir um annað. — Fyrir þrjá
tíu árum þekktust ekki hey-
ábreiður hér um slóðir. —
Nú geta flestir bændur breitt
yfir 1—2 hundruð heyhesta
til varnar vætu og foki. Ekk-
ert bjargaði eins og ábreið-
urnar — heyskapnum á síð-
ast liðnu sumri. — Þeím er
það einkum að þakka, að til
er töluvert mikið af lítið
(Framhald á 6. síðu)
Rabbað um búmannsraunir
Eftii* Helga Hannesson
tm sanigöngur við Vestfirði
hefir Jóhannes Davíðsson bóndi í
Hjarð'ardal í Dýrafirði sent okkur
eftirfarandi pistil. Það er fróð-
legt á ýmsan hátt, að sjá hvernig
samgöngukerfið raunverulega er á
landi hér, einmitt þessi missirin.
Við skulum ræða þessi mál öll,
bera saman og draga svo okkar
ályktanir af niðurstöðunum. Og
nú fær Jóhannes orðið.
„21. des. var ég nýkominn heim
úr rúmlega hálfsmánaðar ferð.
Hefir enginn póstur komið?
spurði ég fljótlega, þar eð ég sá
enga blaðapakka á skrifborðinu.
Nei. En pósturinn kom þá þenn-
an dag og þá komu af Tímanum
blöðin nr. 218—233 eða frá 27. nóv.
til 15 des.
Vantaði þó í nr. 224, 228 og 229.
23. des. varð prívat ferð til
Þingeyrar og þá komu blöðin 228,
229 og 234—237 eða til 19 des.
(224. bl. er ókomið), þessi blöð
komu frá ísafirði.
Svona eru póstgöngurnar í dreif-
býlinu. Það þarf þó nokkrar frí-
stundir og dálítið þrek til þess aö
kafa í gegnum 20 blöð, og þau
elstu 3ja vikna gömul, og hafa af
þeim þá ánægju og gagn sem til
er ætlast. Póstferðir hingað eru
strjálar og óvissar, og fólksflutn-
ingar svo miklu lakari nú þessi
árin, en síðasta áratuginn fyrir
stríð, að það er eins og hvitt og
svart. Veldur bæði skipafæð, sem
í strandsiglingum eru og þó er
óvissan verst. Áætlanir engar eða
óábyggilegar, (t. d. Súðin í síldar-
flutninga). Esja t. d. á ekki áætl-
,un tíðast nema á 3 hafnir af 5—6
á Vestfjörðum, og svo er lögð mik-
il vinna og kostnaöur í það að, —
fá, viðkomustöðum fjölgað. Það
tekst að vísu oft, ef nógu margir
eða 'þekktir menn eiga hlut að
máli, en óvissan er verst. Menn
bíða milli vonar og ótta, og vissan
kemur stundum of seint. Væri
hægt að segja margar sögur grát-
broslegar af þessu ástandi, en læt
eina nægja.
S.l. sumar dvaldi norðlenzkur
bóndi og grasafræöingur hér í
sveitinni um tíma. Perðaðist hann
um og safnaði jurtum og hafði því
nokkurn f-*~Migur meðferðis. Nú
hugsaði hann til heimferðar, og
ætlaði með Esju sem átti áætlun
vestur og norður, en ekki til Þing-
eyrar. Samt hafði frétzt að hún
myndi komá inn til Þingeyrar í
norðurleiö. Pór maðurinn því utan
frá Núpi inn að Gemlufalli (kostar
20 kr. í bíl), þaðan til Þingeyrar á
bát, (kostar 25 kr.). Er þangað
kemur hittir maðurinn afgreiðslu-
manninn að máli og spyr um skips-
komuna. Segist afgreiðslumaðurinn
enga vissu hafa fyrir þangaðkomu
Esju. Sér þá maðurinn það ráð
vænst að kaupa bát yfir fjörðinn
til baka og bíl frá Gemlufalli til
ísafjarðar. Mun það kosta um hálft
annað hundrað krónur. En viti
menn. Varla mun bíllinn hafa verið
kominn í hvarf frá Gemhifalli er
Esja renndi inn fjörðinn til Þing-
eyrar.
Þetta er ekki sagt til að kasta
rýrð' eða vanvirðu á hlutaðeigend-
ur, heldur til að skýra hlutlaust
frá ástandinu, eins og það nú er.
Þetta Iagast nú allt saman, þegar
nýja strandferðaskipið og strand-
ferðabátarnir koma, enda er full
þörf á úrbót. Flugvélar (vegna
óvissu) og landleiðin í bíl (vegna
tímalengdar, erfiðis og dýrleika)
bætir ekki hér úr skák. Skipaferðir
beint frá Reykj^ivík til Vestfjarða
hafha verða beztu, þægilegustu og
ódýrustu ferðirnar, ef um góð skip
og stöðugar ferðir er að ræða. —
Þá þurfunv við vonandi ekki að
pæla í gegnum 3 vikna og mánað-
argömul blöð. En vel á minnst.
Hvernig stendur á þv£ að hér í
Dýrafirði fáum við póst hálfsmán-
aðarlega % úr árinu, en í næsta
firði, Önundarfirði, er póstur send-
ur vikulega (49 ferðir 1946). Hvers
njóta Önfirð'ingar, eða hvers gjöld-
um við? Vill póststjórnin leysa þá
krossgátu?"
iiiiiiiiiiiiinmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiuHmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiim
AUGLÝSING
AS gefnu tilefni skal bent á aS samkvæmt auglýsingu |
\ frá 31. desember s. 1. eiga aliar iSnaðarvörur að lækka \
| í verði um 5% frá 1. janúar s. 1. |
í Gildir þetta um allar iðnaðarvörur, hvort sem verð- |
\ lagseftirlitið hefir ákveðið verö á þeim eöa ekki. Brot |
\ gegn þessu verða tafariaust kærð til sekta. |
Reykjavík, 7. janúar 1948.
Vei’ðla^ssíjórlissi.
itiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiimimiiiiiiiimiiiimmiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiiinimniiiniiiiiiiimiiiimiiiimiiiimiiiiiiiiii
TiBkynning
fil sjjémanna £rá Fæðiskanpciidafélagi
Reykj a víknr.
Að gefnu tilefni viljum vér benda sjómönnum á að
næsti matsölustaöur viö bátahöfnina er mötuneyti vort
í Kamp Knox. Þar fáiö þér hollan og góðan mat alla
daga, einstaka máltíðir á 8 kr. í mötuneytinu er les-
og taflstofa ásamt ritföngum til bréfaskrifta.
Sjómenn leggið leið yðar í mötuneyti vort.
Fæ'ðiskaispeiBsSsííéiag Sl.eykjavsksir.