Tíminn - 19.02.1948, Blaðsíða 6

TJMINN, íimmtudaginn 19. febr. 1948
39. blaff
GAMLA BIÓ
Stigamanna
forisiginn
(Bad Bascomb)
Amerísk kvikmynd.
Wallace Beery
Magaret O’Brien
J. Carrol Naish
Sýning kl. 5, 7 og 9
. Bönnuð yngri en 14 ára
TRIPOLI-BÍÓ
Unmasía iitlagaias
(I Met A Murderer)
Afarspennandi og áhrifarík
erlsk sak'amálamynd.
Aðalhlutverk:
James Mason
Pamela Kellino
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Bönnuð innan 16 ára.
— Sími 1182 —
Mjög spennandi og vel leikin
kvikmynd.
NYJA BIO
Come on and hcar,
Come on and hcar,
Alexandr’s
Magtime ISaml
Hin afburða skemmtilega músík
mynd, þar sem eru sungin og
leikin 28 af vinsælustu lögum
danslagatónskáldsins IRVING
BERLIN
Aðalhlutverk leika:
Tyrone Power
Alice Fay
Don Ameehe
Sýning kl, 5, 7. og 9.
Sala heist kl. 11.
1JARNARBIÓ
Yíkingurinn
(Captain Blood)
Errof Flynn
Olivia de Havilland
Sýning kl. 5 og 9.
Bönnuð börnum innan 14 ára.
TlMITVN
fæst í lausasölu í Reykjavík
á þessum stöðum:
Fjólu, Vesturgötu
Sælgætisbúðinni Vesturg. 16
Bókabúð Eimrciðarinnar,
Tóbaksbúðinni, Kolasundi
Söluturninum
Eyðing jarðar
eða bót
Oftrúin á hi.nn jarðeyðandi
áburð, sem nefndur er ýmist
„tilbúinn áburður“ eða „út-
lendur áðurður," virðist enn
í engri rénun, þótt ólíklegt
sé. Jafnvel all-háværar radd-
ir um að koma hér upp verk-
smiðju til að framleiða sams
konar landeyðanda. Mætti
þó, ef að er gáð, hverjum
manni liggja í augum uppi,
að þess konar áburður færir
jarðveginum enga aukning
né viðhald, en ávöxtur, sem
hann örvar til framleiðslu,
er burt fluttur. Eyðist því af
jarðveginum það efni, sem á-
vöxtinn myndar, ár eftir ár.
í túnum, sem nægan hús-
dýraáburö fá, þrífst ánamaðk
urinn vel, en hann er aðal-
frömuður túnafrjóseminnar;
hann meltir áburðinn og ger-
ir hann auðtækan fyrir ræt-
ur nytj aj urtanna. Gangar
hans losa jarðveginn, svo
loft kemst þar að. Frjómold-
in (humus) myndast.
Sagt er mér — og er trú-
legt —, að tilbúni áburöur-
inn sé eitur fyrir ánamaðk-
inn, hann flýi þannig áborið
land, og þrífist ekki þar sem
þess konar áburður er á bor-
inn einvörðungu. í nýræktar
landi (úr mýri), sem nú er
ca. 10 ára, og eldri hefir ann-
an áburð fengið en tilbúinn,
hafi engin frjómold myndazt,
heyið af því landi sé sem
hjóm, létt eins og sina, hitni
varla í því þóttf.hirt sé að-
eins grasþurrt. Kýr fáist ekki
til að éta slíkt hey; það sé
kraftlaust fóður. —
Meðalbóndi telur sig þurfa
50—60 sekki af tilbúnum á-
burði árlega, til að örfa gras-
vöxtinn. En hann er jafn-
framt að spilla túni sínu og
eyða landinu, svo lengi sem
meö tilbúna áburöinum verð-
ur pínt úr jarðveginum efni í
gras (ávöxt), sem burt er
flutt.
Áburöarverksmiðjan held
ég ætti að bíða. — En þeir,
sem við jarðrækt og land-
búnað fást, veröa að kosta
kapps um, að hirða og
tryggja sem bezt allan heima
fenginn áburð; t. d. blanda
allt að helfningi allan hús-
dýraáburð og salerna, einnig
láta mold sjúgá upp allt þvag,
er til fellur. Þannig mettuð
mold er jarðmyndandi og
jarðbætandi áburður, eykur
frjómoldina.
Bezt til áburðardrýginda er
mold úr fornum tóftum, torf-
görðum og öskuhaugum. Og
svo eru það belgjurtirnar,
sem ýmsir hafa bent á, og
Ólafur í Gróðrastöðinni held-
ur fram (Tíminn 27.—1. ’48).
Væri því skynsamlegra, að
örfa og styrkja bændur til að
koma sér upp moldargeymslu
hlöðum, til að drýgja áburð-
inn, og til að rækta belgjurtir
(smára) til jarðvegsbóta,
fremur en til að ná í jaröeyð-
andi áburð frá útlöndum.
Björn Bjarnarson.
skrifenda og innheimta ár-
gjöld þess, og senda ritinu
efni til birtingar. Koma þar
jafnt til álita greinar um
þjóðfélagsmál, nýbreytni í
atvinnuháttum, fréttir af
félagsstarfi og greinar um
hvers konar áhugamál unga
fólksins í landinu. Einnig
vilja ritstjórarnir birta sögur
og kvæði, einkum, ef efni
þeirra fellur vel við aðalmark
mið tímaritsins, umræðurn-
ar úm þjöðmálin.
Bókabúð Kron, Alþ.húsinu
Bókabúöinni Laugaveg 10
Sælfætisgf. Laugaveg 45.
Söluturn Austurbæjar
Bókabúðinni Miðtúni 12
Verzl. Fossvogur
^.r,— , —D^o —u—o—
Aðalhlutverk:
Merle Oberon
Franchot Tone
Thomas Mitchell
Bönnuð börnum innan 16 ára.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
— Sími 1384 —
Samgöiigsimsil
sveitsmna
(Framhald af 4. síðu)
kvæmda á öðrurrt sviðum.
Þessu. yæri hægt að ráða bót
á, með því að breyta trygg-
ingarlöggjöfinni þannig, að
sveitarfélögin og bæjarsjóöir
greiði engin gjöld til trygg-
ingarstofnunar ríkisins. Hins
vegar væri hverju bæjar- og
sveitarfélagi skylt að greiða
25% uppbót á elli- eða ör-
orkulífeyri heimilsfastra ein-
stakinga innan þess bæjar-
eða sveitafélags, ef þess væri
álitin þörf af viðkomandi
bæjar- eða sveitarstjórn. —
Þetta mundi verða til aö
Iækka útgjöld sveita- og
bæjarsjóða verulega, því all-
margir komast vel af án þess
að fá fullan ellilífeyri.
Það; sem gera þarf í sam-
göngumálum sveitanna er í
aðalatriðum þetta:
1. Auka tekjur þær, sem
sýslufélögin hafa yfir að
ráða til samgöngubóta úr 1(4
milljón í 4—5 milljónir og
skipta framlagi ríkisins til
sýsluvega af meiri sanngirni
en verið hefir. Gæti þá kom-
ið til.greina að miða við tölu
býla eða lengd sýsluvega inn-
an hvers sýslufélags.
2. Gera nær alla hreppa-
vegi að sýsluvegum.
3. ' Vinna að því með lög-
gjöf, að lega býlanna verði
sem hagkvæmust með tilliti
til vega, síma og rafmagns.
4. Lækka útgjöld sveitar-
félaga til tryggingamála, svo
þau geti lagt fram meira fé
til samgöngumála og ann-
arra nauðsynjamála.
5. Leyfi fjárhagur ríkis-
sjóðs ekki meiri framlög til
sýsluvega, er hægt að afla
þess fjár með sparnaði á öðr-
um sviðum. Starfsfólki mætti
t .d. fækka í einhverju af
þeim ráðum, nefndum og
stofnunum, sem til hafa orð-
ið síðari árin, eða leggja þær
með öllu niður. Góður bú-
maður metur meir að verka-
fólkið hafi áhöld til að vinna
með, en að skreyta gesta-
stofuna.
Bagskrsi
(Framhald af 3. síðu)
skáldsögu eftir Þóri stálhönd,
þýdd smásaga o. fl.
Vonazt er nú til, að ritið
geti komið út reglulega fram
vegis og mun það birta grein-
ar um ýmis þjóðmál sem aö
undanförnu. og er ekki van-
þörf á hófsömu og frjálslyndu
tímariti um þau mál.
Dagskrá er og vönduð að
öllum frágangi og er þess
vænzt, að ungir Framsóknar-
menn, hvar sem er á landinu,
vinni henni gengi, bæði með
því að ’ afla ritinu nýrra á-
A. J. Cronin:
Þegar ungur ég var
Hann virti mig fyrir sér, eins og hann væri að íhuga,
hversu miklar líkur væru fyrir sigri mínum. Ég sótroðnaði
og kuðlaði húfuna mína saman milli handanna. Frú Bosom-
ley hafði sagt, að ég væri líkastur hesti, og sjálfum fannst
mér, að ég væri að minnsta kosti ekki sigurvænlegur hestur.
Mamma klippti mig alltaf sjálf til þess að komast hjá út-
gjöldum, og hún hafði einmitt snoðklippt mig daginn áður.
Ég vissi, að þaö skein í húðina á kollinum á mér. Ég gat ekki
verið sérlega gáfulegur á að líta. En Reid hafði alltaf verið
vinur minn. Og nú var komin hreyfing á írska blóðið í æðum
hans. Hann kreppti hnefana og barði út í loftið.
„Ja — hver skrattinn," hrópaði hann aftur og kinnar hans
funuðu af ákafa. „Við hættum á þetta. Það er bezt að steypa
sér út í þetta af fullum krafti. Ég hefi alltaf viljað, að þú
reyndir þetta, Shannon. Og nú er mér það meira kappsmál
en nokkru sinni fyrr. Við minnumst ekki á þetta við neinn.
En við drögurn ekki af okkur — og þá hefst það.“
Ég gleymi aldrei þessari stundu. Ég var eins og frelsaður
maður — ég gat dregið andann á ný. Von og gleði fyllti huga
minn — Reid trúði á mig. Ég gat ekki stunið upp einu ein-
asta orði. Afi þrýsti hönd Reids — raunar tókumst við allir
í hendur samtímis. En Reid var samt fljótur að binda endi
á fagnaöarlæti okkar, og það var sjálfsagt hyggilegast.
„Við skulum samt ekki byrja á því að haga okkur eihs og
kjánar,“ sagði hann. „Það er erfitt hlutverk, sem bíður þín,
Shannon. Þú ert ekki nema fimmtán ára og verður að etja
kappi við fólk, sem er kannske þremur árum eldra en þú.
Þar að auki má margt aö þér finna. Þú veizt sjálfur, hvað
þér hættir við að tala, án þess að hugsa þig um. Þú verður
margs að gæta.“
Ég starði á hann með galopinn munninn. Ég þorði ekki að
segja neitt, en reyndi þó að láta hann skilja með þögn
minni, hvernig mér var innan brjósts.
„Ég þykist vita nokkurn veginn, hvernig allt er í pottinn
búið,“ sagði Reid. „Það rnunu færri keppa um styrkinn að
þessu sinni heldur en venjulega. En meðal keppendanna eru
margir mjög ötulir námsmenn — óvenjulega gáfað og dug-
legt fólk. Ég er einkum hræddur við þrjá drengi“ .... Ilann
taldi á fingrum sér .... „Það eru Blair frá Larchfield, Allar-
dyce frá Ardfillan og ungur piltur, sem heitir McEvan —
hann mun hafa notið einkakennslu. Blair þekkir þú —
hann er framúrskarandi piltur. Allardyce er átján ára og
hefir reynt áður — það er mikill vinningur fyrir hann. En
hræddastur er ég þó við McEvan ....“ Reid þagnaði og
miklaði þe/man ókunna McEvan fyrir mér .... „Hann er
að vísu ungur, eitthvað á svipuðum aldri og þú, sonur
menntaskólakennara. Og faðir hans hefir kennt honum
árum saman með það fyrir augum, að hann sigraði i þessari
keppni. Mér hefir verið sagt, að hann talaöi grísku fullum
fetum, þegar hann var tólf ára. Nú kvað hann kunna sex
eða sjö tungumál .... Þetta er undrabarn — með hátt enni
og gleraugu. Þeir, sem þekkja hann, þykjast geta fullyrt,
að hann sigri.“
Ég heyrði það á raddblænum, að Reid var meira en lítiö
smeykur við þennan dreng, sem kannske átti það til að
ávarpa foreldra sína á sanskrít við matborðið, þegar hann
ætlaði að biðja þau um að rétta sér brúnað brauð. Ég þorði
ekkert að segja — ég nísti bara tönnum.
„Svo að þú skilur það, drengur rninn, að við verðum að
hafa okkur alla við,“ sagðf Reid, heldur mýkri á manninn.
„Ég ætla auðvitað ekki að gera alveg út af við þig. Ég skal
leyfa þér að koma undir bert loft svo sem einn klukkutíma
á hverjum degi. En það munt þú ekki sjálfur vilja, þegar
þú ert kominn á það stig að fara að óttast raunverulega
um afdrif þín. En ég ætla að sjá um það, að þú komist ekki
upp með nein undanbrögð í því efni. Það er nauðsynlegt
fyrir þig að hvíla höfuöið, og það gerir þú bezt á göngu-
ferðum .... Eða þá ég lána þér hjólið — gegn loforði urn
að sprengja ekki slönguna .... Ég skal láta þig hafa nóg
af bókum — þú geymir þær í rúminu þínu. Annars er bezt,
að þú lesir hér — það er langbezt að lesa og hugsa í herbergj-
um, þar sem veggirnir eru auðir. Ég á allar prófþrautirnar
síðustu tíu árin. Við íhugum þær vandlega .... byrjum strax
í fyrramálið. Og nú er bezt að segja ekki meira. Eða villt þú
færa eitthvað fram?“
Ég starði á hann. Augu mín leiftruðu af ákafa og hrifn-
ingu. Ég nötraði. Hvernig gat ég vottað honum þakkir mínar?
Hvernig gat ég látið hann skilja, hvernig ég ætlaði aö berj-
ast eins og ljón, unz settu marki væri náð?
„Ég lofa yður því, að ....“ stamaði ég.
Nei — ég gat ekki sagt það, sem mér bjó í brjósti. En ég
var alveg viss um, að hann skildi mig. Hann spr»tt á fætur,