Tíminn - 12.04.1948, Blaðsíða 6

6
TÍMINN, mánuðaginn 12. apríl 1948.
81. blað
GAMLA BIÖ
Vitavörðjiriiin
Sýnd kl. 7 og 9.
Tarzan og skjaltl-
nieyjaruar
með Johnny Weismuller.
Sýnd kl. 5
gönnuð börnum innan 12 ára.
TRIPOLI-BÍÖ
í leymþjóimstu
Japan
(Betrayal from the East)
Spennandi amerísk njósna-
mynd, byggð á sönnu mviðburð
um.
Aðalhlutverk leika:
Eee Tracy
Nancy Kelly
Richard Loo.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Bönnuð innan 16 ára.
Sími 1182.
Hammgjusaint
fólk
(This Happy Breed)
Ensk stórmynd í eðlilegum lit-
um, byggð á leikriti eftir Noel
Coward.
Sýnd kl. 9.
Erfðaskráin
Sýnd kl. 3 5 og 7.
Úthlutim styrkja . . .
(Framliald af 4. síðu)
fræði) tvö þús. kr., Sigurður
B. Magnússon (vélaverk.
fræði) þrjú þús. kr., Sigurður
Þormar (byggingarverkfr.)
þrjú þús. kr., Skúli Guð-
»mundsson (byggingarverkfr.)
þrjú þús. kr., Sveinn Björns-
son (iðnaðarverkfr.) þrjú þús
kr., Sverrir Runólfsson (söng
ur) tvö þús. kr., Theodór
Árnason (byggingarverkfr.)
þrjú þús. kr., Vilhjálmur Th.
Bjarnar (tannl.) þrjú þús.
kr., Þórarinn Pétursson (bú-
fræði) tvö þús. kr., Þórgunn-
ur Ingimundardóttir (píanó-
leikur) tvö þús. kr., Þorvald-
ur Kristmundsson (húsagerð
arlist) tvö þús. kr., Þorvarð-
ur Örnólfsson (hagfræði)
þrjú þús. kr., Örnólfur Örn-
ólfsson (búfræði) tvö þús. kr.
Um námsstyrki þá, sem
Menntamálaráð íslands hefir
nú úthlutað, þykir rétt að
taka fram eftirfarandi atriði
til skýringar:
Alls bárust að þessu sinni
206 umsóknir. Af þeim voru
104 frá nemendum, sem
Menntamálaráð hefir áður
veitt styrki.
Fjárhæð sú, sem Mennta-
málaráð hafði nú til úthlut-
unar, samkvæmt fjárlögum
1948, nam kr. 350.000.00, eða
sem svaraði kr. 1699.03 á
hvern umsækjanda.
NÝJA BÍÖ
Frú Muis* og liimi
framliðiii
Sýnd kl. 9.
/Ffiiitýri á f jöllum
Hin bráðskemmtilega vetrar-
íþrótta og músik naynd. Aðal-
hlutverk: SONJA HENIE
(skautadrottningin) JOHN
PAYNE. GLENN MILLEB og
hljómsveit hans.
Sýnd kl. 5 og 7.
TJARNARBIÖ
Sesar og Kleopatra
Litmyndin fræga eftir leikriti
Bernhard Shaws.
Vivien Leigh
Claude Rains
Stewart Granger.
Sýning kl. 9.
Sonur Hróa hattar
Ævintýramynd í eðlilegum lit-
um. — Cornel Wilde. Anita
Louise. — Sýning kl. 5 og 7
------------------------1
TÍMINN
fæst í lausasölu í Reykjavík
á þessum stöðum:
Veitingastofan Vesturg. 53
Fjólu, Vesturgötn
Sælgætisbúðinni Vesturg. 16
Bókabúð Eimreiðarinnar,
Tóbaksbúðinni, Kolasundi
Söluturninum
Bókabúð Kron, Alþ.húsinu
Sælgætisg. Laugaveg 45, j
Söluturn Austurbæjar
Bókabúð Samtúni 12
VeraL Fossvogur
Eðlilegt þótti, að þeir nem-
endur, sem fengu styrki frá
Menntamálaráði 1947, og
stunda nám í ár, héldu
styrkjum sínum yfirleitt á_
fram. Þó var samkvæmt
venju eigi veittur styrkur+il
þeirra, sem notið hafa styrks
s.l. 4 ár, eða njóta sambæri-
legs styrks frá öðrum opin-
berum aðilum.
Af fjárhæð þeirri, sem til
úthlutunar var, fóru kr. 238.
000.00 í framhaldsstyrki. Eft_
ir voru kr. 112.000.00, sem
komu til úthlutunar til 102
umsækjenda.
Við úthlutun námsstyrkj-
anna var m. a. tekið tillit til
eftirfarandi sjónarmiða:
Sökum þess, hversu nýir
umsækjendur voru margir í
hlutfalli við fjárhæð þá, sem
til ráðstöfunar var, þátti ó-
hjákvæmilegt að fylgja
þeirri reglu að veita yfirleitt
eigi styrki öðrum en þeim,
sem þegar hafa byrjað nám.
Það námsfólk, sem hyggst
aö stunda langt nám, var að
öðru jöfnu látið sitja fyrir um-
styrki. Auk þess var að sjálf-
sögðu tekið tillit til þess und-
irbúnings, sem viðkomandi
umsækjendur hafa fengið, og
meðmæla þeirra og prófseink
unna.
Enginn ágreiningur var í
Menntamálaráði um úthlut-
un námsstyrkjanria.
Erlent yfirlit
(Framhald af 5. síðu)
er hin mikla stórveldadýrkun, sem
gætir þar á báða bóga. Það er ekki
fyrst og fremst reynt að vekja
vekja traust og trú þjóðarinnar
á sjálfa sig, heldur á aðstoð stór-
veldanna. Þjóðin hefir að veru-
legu ieyti veriö klofin í tvær fylk-
ingar og hrópyrðanna, Lifi Sovét-
ríkin eða Lifi Bandaríkin, gætir
jafnvel meira en Lifi Ítalía.
Fyrir aðrar þjóðir mætti þessi
ömurleiki ítölsku kosningabarátt-
unnar vissulega verða alvarlegí um
hugsunarefni, því að þetta getur
einnig átt eftir að liggja fyrir þeim,
ef þær halda þannig á fjármálum
sínum, að þær eigi tilveru sína
undir aðstoð frá Sovétríkjunum eða
dollaralántöku í Bandaríkjunum.
Slíkt víti verður aðeins forðast með4
'heilbrigðri og traustri fjármála-
stjórn.
Erfitt er að segja fyrir um, hvað
gerast muni á Ítalíu eftir kosning-
arnar. Sigri kommúnistar myndi
það vafalaust leiða til svipaðra at-
burða þar og í Tékkóslóvakíu. Beri
andkommúnístar hærri hluta, ótt-
ast ýmsir, að kommúnistar reyni að
efna til byltingar. En þótt þeir
gerðu það ekki, ættu andstæðing-
ar þeirra samt erfitt hlutverk fyrir
höndum, einkum þó ef katólski lýð
veldisflokkurinn og miðflokkarnir
fengju ekki þingmeirihluta og
þyrftu því að leita styrks íhalds-
manna. Slík stjórn gæti oröiö völt
í sessi og vart líkleg til vinsælda.
Heppilegustu úrslitin fyrir Ítalíu
væri vafalaust mikill sigur miðflokk
anna.
lladdia* EsáSðaiaaana
(Framhald af 5. síðu)
ríkjunum? Og var það ekki m.
a. vegna Rússa, sem Láns- og
leigulögin voru sett af Banda-
ríkjaþingi?"
Til viðbótar er vert að geta
þess, að Þjóðviljinn hefir tal-
ið það eitt versta skilyrði
Marshallslaganna, að komm_
únistar mættu ekki eiga sæti
í stjórnum hlutaðeigandi
landa. Slíkt er að vísu hreinn
uppspuni. Hins vegar má
vera, að efnahagsleg v^ð-
reisn landanna spilli fyrir
því, að . kommúnistar geti
fengið hlutdeild í ríkisstjórn-
um og notað hana eins og í
Tékkóslóvakíu. Það skyldi
aldrei vera, að mestur fjand-
skapurinn gegn Marshalls-
hjálpinni stafi af þessu, en
hún myndi hins vegar þykja
býsna góð, ef hún tryggði
kommúnistum stjórnarsetu?
Mliinkun dollara-
©yðsluimar.
(Framhald á 6. síðu)
efni sín. Það var t. d. fróð-
legt að heyra Jón Helgason
próf. segja frá því í útvarp-
inu nýlega, hve mikið Danir
leggja nú á sig til þess að
forðast erlenda skuldasöfn-
un. Sýnum nú, að við séum
jafnokar Dana í því að gæta
f jár okkar og sóma.
Fjárhagsráð verður að
endurskoða innflutningsá-
ætlun sína með tilliti til hins
uggvænlega viðhorfs, sem nú
er í dollaramálunum. Og þjóð
in verður að sýna, að hún sé
við því búinn að framfylgja
í verki þeirri stefnu að kom-
izt verði hjá eyðslulántökum
erlendis og taki því fúslega á
sig þá annmarka, er því geta
fyigt.
X+Y.
A. J. Cronin.:
Þegar ungur ég var
þessu máli undir dóm samborgara minna .... ég hefi ekki
neinu að leyna .... heiður minn er flekklaus .... ég hefi
ávallt virt sjálfsákvörðunarrétt kvenna . ...“
„Er þetta ekki ágætt?“ spurði afi. „Það ætti að geta komið
í blaðinu á morgun.“
„Já,“ svaraði ég þreytulega. „Ég skal sjá um þetta fyrir
þig.“
„Gott.“ Hann klappaði mér á öxlina. Höndin skalf.
Ég neyddi sjálfan mig til þess að brosa, ef gamla mann-
inum væri einhver huggun að því.
Hann haltraði inn til sín. Það var sýnilega langt frá því,
að honum væri batnað í fætinum. En þegar hann var kom-
inn inn, sneri hann sér allt í einu við og stakk höfðinu út
um gættina.
„Robbi,“ sagði hann hátíðlega. „Konan mín — það var góð
kona.“
Hamingjan góða. Ég hafði ekki heyrt hann minnast á
konuna sína í heilan áratug. Ég flýtti mér inn í herbergi
mitt, reif bréfið til samborgaranna 'sundur í ótal tætlur og
fleygði því í bréfakörfuna.
Daginn eftir kom Galt til mín að vinnu lokinni. Ég hafði
búizt við þessu og ætlaði ekki að kippa mér upp við það, þótt
hann segði eitthvað óþvegið. En mér til mikillar undrunar
var hann hinn vingjarnlegasti.
„Þú ert vonandi ekkert að flýta þér,“ sagði hann. „Komdu
með mér, ef þú ert ekki of mikillátur til þess.“
Við reikuðum inn í matstofuna, og Galt byrjaði að skrafa
um uppáhaldsumræðuefni sitt — mannréttindin. Hann var
málgefinn, og á fundum verkamannafélaganna var enginn
önnur eins skrafskjóða og hann. Hann hafði alltaf á reið-
um höndum fjölda alls konar vígorða og kunni að setja upp
dæmalausan merkissvip, þegar hann ruddi þessu úr sér.
Allt tal hans snerist um það, að verkamennirnir væru sífellt
arðrændir og mergsognir — vinnuveitendurnir kúguðu þá
og þrælkuðu. Hann heimtaði það, að verkamennirnir risu
upp og vörpuðu af sér okinu. Hann var líka farinn að segja
„félagi“ við hvern mann, og talaði af hrifningu um „árroða
frelsisins.“
„Jæja — það er skárst, að við snúum okkur að efniriu,"
sagði Galt loks. „Rétturinn er mín megin — því gætu jafn-
vel ekki verstu fjandmenn mínir neitað. Og réttlætinu verður
ævinlega að þjóna. Það er ekki hægt að andmæla því, að
Soffía á heimtingu á skaðabótum.“
Það fór hrollur um mig. En seinna bölvaði ég sjálfum mér
innilega fyrir heimsku og fálkahátt, því að ég komst nefni-
lega að því eftir á, að afi hafði ekki gert annað en taka utan
um Soffíu. En nú staröi ég agndofa á hann og lét hann
hlakka yfir aumingjaskap mínum.
■ „Það gleður mig, að þú berð ekki á móti þessu,“ sagði hann.
„Það sýnir, hvað þú ert skynsamur piltur. En við skulum
nú ræða þetta betur. Ég fer fram á fimm pund. Ef þú lætur
mig fá fimm pund, þá er málið úr §ögunni, og við minn-
umst ekki á það framar. Stelpan er svo -sem jafn góð, og
alltaf á eitthvað í þessa átt fyrir kvenfólki að liggja. Þetta
eru þá mínar kröfur, og þú getur áreiðanlega ekki sagt, að
ég sé heimtufrekur eða ósanngjarn."
Ég starði á hann.
„Ég gæti ekki náð sárnan svo miklum peningum, enda þótt
ég ætti lífiö að leysa.“
„Þið eigið nóga peninga á Sjónarhóli,“ sagði Galt. „Ég fer
sjálfur til Leckie ,ef þú borgar mér ekki fimm pund. Hann
er gamall nurlari, en hann vill samt áreiðanlega fremur
borga en láta söguna komast á kreik í bænum.“
Hvað átti ég til bragðs aö taka? Ég þóttist vita, að hann
hefði ráðizt á mig af því, að auðveldast yrði að kúga pen-
inga af mér. En ég var líka viss um, að hann myndi fara
til pabba, ef ég yrði ekki við kröfum hans, og pabbi hafði
verið afa nógu þungur í skauti upp á siðkastið, þótt þetta
bættist ekki við. Hann hafði jafnvel hótað honum oftar en
einu sinni að senda hann í gamalmennahælið i Glenskógi.
„Ég verð að fá einhvern gjaldfrest,“ sagði ég loks.
„Já — eina viku, félagi. Það er ekki nema sanngjarnt,“
sagði Galt hátíðlega.
Ég stóð upp. Hann varð mér samferða út, tók utan um
handlegginn á mér og sagði lymskulega:
„Þú ert, hefi ég heyrt, einn af okkur félögum."
Mér var órótt innan brjósts, þegar ég rölti heim á leið.
Ég skammaðist mín. Ég hafði reynt að skapa kjölfestu í líf-
inu með því að tileinka mér bræöralagskenningarnar. Ég
hafði sótt fundi, lesið flugrit og hugsað talsvert um „hið
þjáða mannkyn“. Við verkamennirnir vorum vissulega allir
félagar. Við áttum að fylkja liði, sækja fram og berjast við