Tíminn - 23.12.1948, Side 4

4
TÍMINN, fimmtudaginn 23. des. 1943.
284. bla®
Merkilegt ritsafn:
GÖNGUR OG RÉTTIR
Göngur og réttir. Suður-
og Vesturland. 1. bindi.
Bragi Sigurjónsson bjó
til prentunar. Bókaútgáf-
an Norðri. Akureyri 1948.
Loks er komin í bókabúð-
irnar bók, sem lengi hefir ver-
ið beðið eftir. Það er fyrsta
oindi ritsafns þess, sem
iNTorðri hefir fengið Braga
Sigurjónsson ritstjóra til að
/inna að og fjallar um göng-
ar og réttir. Söfnunarstarf
petta hóf Bragi fyrir einum
premur árum og síðan orð-
.•ómurinn um það kom á loft,
hafa margir beðið ritsafns
bessa með óþreyju.
Um þetta fyrsta bindi rit-
safnsins verður ekki annað
sagt, en að Braga hafi tekizt
itarf sitt allvel, en það er á
nargan hátt vandasamt. þar
sem úr mörgu er að velja og
mu í fyrsta sinn, sem slíkum
rróðleik er safnað.
Nokkra hugmynd má fá um
ifni þessa bindis með því að
rifja upp efnisyfirlitið, sem er
meginatriðum þetta:
Afréttarlönd Austur-Skafta
/ellssýslu. Guðm. J. Hoffell
iýsir helztu gangnasvæðum
og tilhögun gangna, og auk
þess eru ýmsar frásagnir eft-
ir hann, Kristján Benedikts-
son, Einholti, og Sigurð
Björnsson, Kvískerjum.
Afréttarlönd Vestur-Skafta
ellssýslu. Þar eru lýsingar af
ifréttum og frásagnir eftir
Vigfús Sæmundsson, Borgar-
íelli, Jón Gislason alþm., B.
/. Ingimundarson og Árna
/óhannesson, Gröf.
Afréttarlönd i Rangárþingi.
:?ár eru lýsingar af afréttum
og frásagnir éftír Sæmund
Einarsson, Stóru-Mörk, Sig-
urþór Ólafsson í Kollabæ,
Dlaf Jóhannsson í Koti, Valdi
tnar BÖðvarsson, Botni, Ódd
Oddsson, Heiði, Guðm. Árna-
son, Múla, Árna Hannesson,
Hrólfsstaðahelli og Guðjón
/ónsson, Ási.
Afréttarlönd i Árnessýslu.
Þar eru lýsingar og frásagnir
eftir Jóhann Kolbeinsson,
Hamarsheiði, Ólaf Bergsson,
Skriðufelli, Pál Stefánsson,
A.sólfsstöðum, Jón Þorkelsson,
Eirík Jónsson, Vorsabæ, Pál
Arnason, Litlu-Reykjum, Þórð
Kárason, Litla-Fljóti og Eln-
ir J. Helgason.
Afrétfarlönd Borgfirðinga
jg Mýramanna. Þar eru lýs-
.ngar og frásagnir eftir Krist
leif Þorsteinsson, Stóra-
Kroppi og Jón Eyjólfsson,
Kópareykjum.
Rúmlega 70 myndir prýða
oókina, en alls er hún um 400
ols. í allstóru broti. Hér er því
um hið myndarlegasta rit að
ræða. Frágangurinn er allur
hinn vandaðasti.
í formála segir Bragi Sig-
urjónsson m. a.:
„Eigi geng ég þess dulinn,
að margs verður í bók þessa
vant, sem þar ætti að vera.
Veldur þar miklu, að efnis-
söfnun öll er tómstundaverk
sem og úrvinnsla, en eigi veld
ur þó minna, að hér er nýtt
iand að nema og því mikill
vandi á, hvað skuli taka og
hverju liafna.
Þá má lesandinn eigi frem-
ur gleyma því, að öll vinna
hinna raunverulega höfunda
verks þess er ígripaverk að
loknum dagsönnum. Vil ég að
þetta sé öllum ljóst, ekki
vegna þess að höfundar þurfi,
kinnroöa að bera fyrir þætti
sína, heldur hitt, að ehn séu
iðkuð ritstörf í sveitum lands
ins sem dægradvöl og yndis-
auki með prýðisárahgri eins
og margir þáttanna bera ljóst
vitni.“
Það er ekki ofmælt, að
margir þættirnir séu prýðis-
góðir. Og huggun má það
vera þeim, sem telja eitthvað
vanta, að sennilega verða
þrjú bindi í þessu ritsafni. í
næsta bindi verður sagt frá
göngum og réttum á Norð-
ur- og Austurlandi, en í þriðja
bindi kæmi þá það, sem oröið
hefði útundan í hinum bind-
unum. Ólíkleg tilgáta er það
ekki, að þetta seinasta bindi
myndi standa hinum vel jafn
fætis, því að vel mætti fyrri
bindin rifja upp endurminn-
ingar ýmsra í sambandi við ]
göngur og réttir, er þeim |
(þætti ástæða til að skrá á
blað fyrst skriður er kominn á
söfnun slikra frásagna.
Um efni það, sem ritsafn
þetta fjallar um, þarf ekki að
fara mörgum orðum. Við það
eru tengdar margar skemmti
legustu endurminningar
flestra þeirra, sem bornir eru
í sveitum landsins og enn
munu þeir skipa röskan helm
ing landsmamia. Vegna frá-
sagna þeirra hafa göngur og
réttir líka yfir sér ævintýra-
ljóma í hugum þeirra, sem í
borgum eru bornir og aldrei
hafa kynnst þeim í sjón og
reynd. Þetta ritverk mun því
ekki verða síður kærkomið
lestararefni í kaupstöðum en
sveitum, og hjálpa betur en
flest annað til að lyfta hug-
anum í faðm blárra fjalla og
þjóðlegra ævintýra.
Þ. G.
MERKIR ISLENDINGAR
Hér er komið út 2. bindi
þessarar bókar, og eru í því
ævisögur 15 manna. Hafa
flestar þeirra verið birtar áð-
ur í tímaritum eða Ijóðabók-
um, sem nú eru á fárra manna
höndum. Tvær hinar fyrstu,
þeirra Hallgríms Péturssonar
og Skúla Magnússonar, hafa
þó eigi verið gefnar út áður.
Ekki er um það að villast, að
merkir eru þeir menn, sem
um er ritað, og þó ólíkir.
Sama máli gegnir um höf-
undana. En það er sameigin-
legt með þeim öllum, að þeir
eru merkir íslendingar, sem
markað hafa djúp spor í
sögu þjóðarinnar og bók-
menntir. Fjöldamörgu fólki
öðru bregður fyrir i sögunum,
og tíðarandi höfundanna seg-
ir mjög til sín, sem vænta
má. Um allt slíkt á þetta
bindi sammerkt við hið fyrsta,
sem kom út í fyrra og hlaut
maklegar vinsældir. En það
tel ég víst, að þeim, sem lesa
þetta bindi, muni eigi finn-
ast minna til þess koma en
hins. Er þess að vænta, að út-
gefendur haldi svo fram, sem
horfir, því að vissulega er það
góðra gjalda vert, að halda
upp minningu þeirra manna.
sem bezt hafa dugað þjóðinni
til framfara og mennta. Þess
ber enn aö geta, að bókin er
mjög falleg, eftir því sem nú
gerist, og virðist vandlega
unnin á allan hátt.
P. H.
❖
Húsgagnavmlnii
Kristjáns Siggeirss©itar.
-OWM*** %
eoiiecý jo
Bókabúð Æskuttuat*.
,fí
Óskum öllum viðskiptavinum okkar
ecjra, jo
í
lolci.
Giinmiíl)arl$iim h.f.
Sjávarborg við Skúlagötu.
eouei
ÍÖþ .
’f}'
Farsælt nýtt ár. Þökkum viðskiptin.
Raftækjjaverzlunin Ljosafoss.
Laugaveg 27.
Farsælt nýár.
Verksmiðjan Skáruir.

QLkL
' • *
ecj jo
Magnús Vígluntlsson, heildverzlun h.f.
Verksmiðjan Frani.
} o
■J!
Farsælt nýár.
Bókabúð Lárusar Btöndal.
Farsælt nýár.
Olíuverzlun íslands h.f.
eCJ Ji
Byggingarfélagið Brú h.f.
ec} }o
d!
Farsælt komandi ár.
H.f. Haniar.
K*í'
QÍÁiLi jól!
Farsælt nýár.
Alnaenna byjí'jiing’arfélagi® h.f.