Tíminn - 18.02.1949, Síða 8

„ERLEJVT YFIRLIT 4 í ela<|:
Vesturför Lange
33. árg.
Reykjavík
„Á FÖRmJM VEGI“ í DAG:
Mœnuveikisjjúhlinsiarnir oc#
Farsóttíirhúsið
18. febrúar 1949
37. blað
Bærism hefir þcg’ar lagí 3,5 miljóulr kr, íil
pessara fyrirtækja, þar af 2.3 milj. kr. íil
Faxa
Á bæjarstjórnarfundi í gær, gerði Pálmi Hanncsson fyrir-
spurn þess efnis, hvort ekki mætti bráðlega vænta skýrslna
un stofnkostnað og rekstur hinna nýju fyrirtækja, sem bær-
inn ýmist rekur eða tekur þátt í, þ. e. bæjarútgerðarinnar,
Faxa, örfiriseyjarverksmiðjunnar og Hærings.
Borgarstjóri svaraði því, að
bærinn hefði þegar lagt fram
2.3 milj kr. sem stofnkostnað
Faxaverksmiðjunnar, er ætl-
ast væri til að hann ætti
hana að % hlutum. Auk þess
hefði hann lagt 300 þús. kr.
til verksmiðjunnar sem bráða
birgðalán, þá hefði bærinn
lagt fram 1.2 milj. kr. sem
hlutafé í Hæringi, en ætlast
væri til að bærinn ætti V4
hluta fjárins. Til bæjarútgerð
arinnar hefði verið lagt fé úr
framkvæmdasjóði bæjarins,
en borgarstjóri kvaðst ekki
muna nákvæmlega, hver sú
upphæð væri, en hann væri
fús til að veita upplýsingar
um það síðar.
Borgarstjóri kvað sig einnig
fúsan til að svara fyrirspurn-
um varðandi rekstur þessara
fyrirtækja, ef hann hefði næg
an fyrirvara.
Jóhann Hafstein upplýsti,
að stofnkostnaður Hærings
væri orðinn 8 milj. kr. Hann
kvað öllum breytingum og
lagfæringum þó ekki fulllokið,
því að smiðir frá Héðni og
Landssmiðjunni hefði hætt
vinnunni í desember, en síð-
an hefðu aðeins starfsmenn
fyrirtækisins sjálfs unnið að
þessum verkum. Smiðirnir frá
Héðni og Landssmiðjunni
hefðu hætt vegna þess, að
ekki var unnt að greiða þeim
kaupið. Úr fjárþröng fyrirtæk
isins væri hins vegar að ræt-
ast nú, þar sem Landsbank-
inn myndi veita því nokkurt
lán.
Jóhann upplýsti ennfrem-
ur, að stjórn síldarverk-
smiðja ríkisins hefði ákveðið
að taka Hæring ekki á leigu
á komanda sumri, en ráðgert
hefði verið, að hún annaðist
rekstur skipsins á sumrin við
Norður- eða Austurland.
Stjórn Hærings yrði því sjálf
að annast reksturinn, ef af
honum yrði.
Þá svaraði Jóhann þeirri
fyrirspurn frá Pálma, hvar
*
Operudúett Ingu og
Sigurðar Skagfield
Söngskemmtun óperusöng-
konunnar Ingu Hagen Skag-
field og Sigurðar Skagfield
óperusöngvara hefst í Gamla
Bíó kl. 3 sunnudag, en ekki
kl. 5 eins og áður var sagt hér
í blaðinu.
Ennfremur skal það tekið
fram, að þetta eru fyrstu
óperudúettar, sem sungnir
hafa verið hér af sópran og
tenór.
hægt yrði að starfrækja Hær
ingsverksmiðjuna við Norður-
eða Austurland vegna tillits
til hafnarskilyrða. J óhann
taldi, að auðvelt yrði að starf
rækja Hæring á Seyðisfirði,
en hins vegar væri það senni-
lega ómögulegt á Raufar-
höfn og illmögulegt á Húsa-
vík, nema hafnargarðurinn
þar yrði lengdur, en vafa-
samt væri, hvort hægt yrði
að ljúka því verki fyrir næstu
síldarvertíð.
Jóhann svaraði neitandi
þeirri spurningu Pálma, hvort
komið hefði til orða að selja
skipið til Noregs. Hinsvegar
hefði aðeins komið til orða
að leigja það þangað í vetur.
Pálmi kvaðst upphaflega
hafa litið þessa tilrauh með
síldarverksmiðjuskip með tor
tryggni, en úr þvi, sem komið
væri teldi hann rétt, að hún
yrði reynd til þrautar.
Vélbyssur í heim-
iliserjum
ítalska lögreglan er nú á
hnotskóg eftir manni,semheit
ir Mario Gubrao. Hann drap
móður sína, mágkonu, bróður
og sjö ára gamlan son þeirra
með vélbyssu í erjum, sem
urðu á heimiiinu. Auk þess
særði hann tvo unga bróður-
syni sína og bróðurdóttur.
IIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIII*IIIIIIIIBIIIIIIIIIIII>I1IIIIIIIIIIIII*II«
I Hafið þið heyrt I
| íslenzku síldina |
I syrgja? |
1 Á aíþjóðlegri ráðsíefrm |
1 hafrannsóknarmanna og f
| fiskifræðinga, sem haldin |
i var nýlega í Auckland á I.
| Nýja-Sjálandi, gafst mönn |
| um kostur á að heyra, að I
f fiskar geta verið næsta há f
1 vaðasamir. Þeir iðka jafn- f
[ vel einskonar söng. f
| Dr. Martin W. Johnson f i
f frá Kaliforníu kom á þessa f
= ráðstefnu með grammófón f I
§ plötur, sem teknar höfðu f |
f verið í sjó og vötnum. Við l '
I ranrisóknir hans kom í f
| Ijós, að fiskar geta myndað f
f hljóð með munninum. Á f
f styrjaldarárunum heyrðist f |
f oft til þeirra í hinum ná- f
f kvæmu hlustunartækjum f
f kafbátanna. Sumir fiskar i
f eru jafnvel svo háværir, f
f að þeir geta með hljóðum f
f sínum sprengt sérstakar f
f tegundir dufla á hafsbotni. f
| Þessi vísindamaður segir f
f blágómu vera hávaða- f
i samasta allra fiska, sem I
f hann hefði komizt í ,,sam- |
f ræður“ við. Hann kurrar f
f oft svipað og dúfa. Á viss- f
f um tímum árs fara þeir f
f oft í flokkum og „syngja“ i
f hástöfum klukkustundum f
| saman. f
f Marsvínið aftur á móti f
| flautar oft, svipað og þeg- f
f ar strákar á götu eru að f
f vekja á sér athygli stúlkna. f
Síðasta mánuð notuðu
fluEvélar Keflavíkurvöll
Flie^vélai° kanadiska flugfélagsans koitm
oftast á völlliin
í janúarmánuði 1949 lentu 116 flugvélar á Keflavíkurflug-
velli. Millilandaflugvélar voru 108. Aðrar lendingar voru:
innlendar flugvélar og björgunarflugvélar vallarins.
tiilllllllillllliiiii
Hvítir raenn egndu
tií óeirðanna í
Durban
Stjórn Suður-Afríku hefir
skipað nefnd til þess að rann
saka óeirðirnar, sem urðu í
Durban i vetur. Það vekur at
hygli, að blökkumenn og Ind
verjar hafa sama talsmann
við þessa rannsókn, og hefir
hann látið svo ummælt, að
meginrót óeirðanna, auk
hungurkjara og kúgunar,
hafi verið illkynj aður áróður
af hálfu hvítra manna og
jafnvel beinar eggjanir til
hermdarverka, sem komið
hafi fram í ræðum af munni
sumra ráðherra stjórnarinn-
ar.
Til þess aö sanna þetta til
hlýtar vildi talsmaðurinn, að
réttarhöld færu fram i sam-
bandi við rannsóknina. En
formaður rannsóknarnefnd-
arinnar hefir neitað að verða
við þeirri kröfu.
Kommúnistaflokk-
arnir á Norðurlönd-
um lausir á línunni
Aðalmálgagn finnsku stjórn-
arinnar, Suomen Sosialidemo
kraati, skýrði nýlega frá því,
og taldi sig hafa öruggar heim
ildir fyrir, að kommúnista-
flokkarnir á Norðurlöndum
væru í ónáð hjá Kominform.
Af þessum sökum væri í bí-
gerð, að Kominform kæmi á
laggirnar ráði, sem hefði eftir
lit með stefnu og starfsemi
kommúnistaflokkanna nor-
rænu. Eru æðstu menn þessa
eftirlitsráðs nafngreindir í
blaðinu, og eru meðal þeirra
Rudolf Andreasson í Noregi
og Martin Nielsen í Dan-
mörku.
Talið er, að þetta mál hafi
verið rætt í Moskvu, er Hertta
Kuusinen var þar.
í sambandi við þetta er vert
að geta þess, að Aimo Aalt-
onen, sem var helzti málsvari
kommúnista i finnska þing-
inu, fór einnig til Moskvu, og
er ekki enn kominn til þings.
Hefir þetta verið skýrt þann-
ig af hálfu kommúnista, að
hann sé sér „til heilsubótar“
í Moskvu.
í Noregi eru nú miklar deil
ur í kommúnistaflokknum
milli hins gamla kommúnista
Péturs Furubotten og hinna
yngri manna, og lengi hefir
verið uppi orðrómur um það,
að foringi danskra kommún-
ista, Aksel Larsen, þætti ekki
nógu staðfastur á réttri línu.
Trans Canada ,Air Lines,
sem oftast hefir verið með
flestar lendingar 1948, var
með 31 lendingu í janúar.
American Overseas Airlines
var með 25 lendingar, British
Overseas Airways Corporati-
on 13, Air France 5, Roy
al Dutch Airlines 5, og Trans
Ocean Airlines 4.
Flugpóstur með millilanda
ílugvélunum var 30.256 kg.,
eða líkt og vanalega, en rétt
rúmlega helmingur af því,
sem flutt var í des. 1948, sem
var 52.110 kg. Til viðbótar var
svo flugpóstur sem-kom hing
að 1.201 kg. og 465 kg., sem
var sent héðan.
Flutningur með millilanda
flugvélunum var alls 61.486
kg., þar af 9.357 kg., sem kom
hingað og 2.075 kg., sem var
'sent héðan.
j Grumman Mallard flugvél
í eigu Superior Oil Company,
j Tulsa, Oklahoma, U.S.A.,
I kom hingað á leið til Arabíu.
Flugvélin lagði upp frá Bur-
bank, Kaliforníu, þar sem þær
6 flugvélar í eigu Superior Oil
Company hafa aðsetur sitt.
Tékkar kaupa af
okkur sjávaraf-
urðir og gærur
Seint í gærkvöldi barst ut-
anríkisráðuneytinu símskeyti
frá íslenzku samriinganefnd-
inni, sem undanfarið hefir
dvalið í Prag, um að við-
skiptasamningur íslands og1
Tékkóslóvakíu hefði verið
undirritaður í gær.
Samkvæmt samningi þess-
um, sem gildir til aprílloka
1950, selja íslendingar Tékk-
um hraðfrystan fisk, fiski- og
síldarmjöl, iðnaðar- og þorska
lýsi, gærur, saltsíld, niður-
soðnar fiskafurðir, ull, loð-
skinn, hreistur og sútuð fisk-
roð.
Frá Tékkóslóvakíu verða
keyptar svipaðar vörur og síð-
astliðið ár. Mun nánar skýrt
frá tékkneska vörulistanum,
þegar frekari upplýsingar
hafa borizt ráðuneytinu frá
samninganefndinni.
Gert er ráð fyrir að við-
skiptin á hvora hlið muni
nema nálægt 30 miljónum
ísl. kr.
Átta mánaða ferða-
lag á ellefu lesta
kænu
Ellefu finnskir útflytjendur
komu nýlega til Möltu á ellefu
Iesta báti, sem heitir „Yrsa“.
Ferðinni er heitið til Ástra-
líu, en þangað er 8400 sjó-
mílna leið frá Möltu.
Á bátnum eru þrír karl-
menn, þrjár konur og fimm
börn. Fólkið gerir sér vonir
um að komast á leiðarenda í
maímánuði. Frá Helsingfors
var farið í septembermánuði,
en á Möltu var komið við sök-
um vélarbilunar.
Halvard Lange varð
fyrir vonbrigðum í
Washington
Halvard Lange, utanríkis-
málaráðherra Norðmanna,
kom í fyrradag heim til Osló-
ar úr Vesturheimsför sinni,
ásamt föruneyti sínu. Var ráð
herrann sagður bæði sjúkur
og þreyttur.
Ráðuneytisfundur var hald
inn í Osló, þegar eftir heim-
komu hans, en síðan fór
Lange til þinghússins, þar
sem hann átti fund með sér-
nefnd í utanríkismálum, sem
Stórþingið hefir kosið.
Ekki verður neitt birt um
för ráðherrans, að svo komnu
máli, því að Stórþingið krefst
þess að fá fyrst vitneskju um
málalokin vestra. Hins vegar
hefir Lange staðfest, að lítið
hafi áunnizt, og hafi hann
ekki fengið loforð um neitt
það, sem nálgaðist vonir þær,
er Norðmenn hafi alið í
brjósti.
Ný kennslubók
1
Sund, kennslubók í sundi,
heitir ný bók, sem Jens Guð-
björnsson hefir gefið út að
tilhlutun fræðsiumálastjórn-
arinnar. Aðalhöfundur henn
ar er Jón Pálsson, en auk
hans skrifar Þorsteinn Einars
son íþróttafulltrúi formála
og ávarpsorð til kennara,
Vignir Andrésson um mar-
vaðasund og björgun og Jón
Oddgeir Jónsson um lífgun
úr dauðadái.
í formála er þess getið, að
þessi bók, sem er í tveimur
köflum, sé sniðin bæði við
hæfi nemenda' og kennara.
Fyrri hlutinn er einkum ætl-
aður nemendum, sem fara
þurfa um langan veg til sund
náms, svo að þeir geti búið
sig undir námið heima en
hinn síðari hlutinn er meira
sniðinn við hæfi kennara,
svo að sundkennsla verði sam
ræmdari.