Tíminn - 31.08.1949, Síða 5

182 blað
TÍMINN, miðvikudaginn 31. ágúst 1949
5
Miðvihud. 31. áffúst
ál málanna
ERLENT YFIRLIT:
Qhugnanlegt morðmál
Fi*önsk ekkjja ákæt’IS fyrtr að liafa
drepið margt mairna með eltrt.
Alþýðublaðið kallar forustu
grein sína í gær: Mál mál-
anna. Uppistaðan í greininni
er að lýsa andstöðu Alþýðu-
flokksins gegn niðurfærslu
eða gengislækkun.
Þótt belgingur Mbl. sé oft
mikill, er hann þó tæplega
jafn hlálegur og þessi belging
ur Alþýðublaðsins. Alþýðu-
flokkurinn hefir nefnilega ó-
trauður stutt allar stjórnarað
gerðir, sem miðað hafa að
verðrýrnun peninganna. Síð-
an hann fékk stjórnarforust-
una hefir hann beitt sér fyrir
mörgum tollahækkunum, sem
raunar eru ekkert annað en
gengislækkanir.Undir forustu
Alþýðuflokksins hefir líka
verið gerð eina niðurfærslan,
sem ráðist hefir verið í, vísi-
töluskerðingin. Öll fortíð Al-
þýðuflokksins afsannar því
eins og verða má þennan belg
ing Alþýðublaðsins.
í bréfi því, sem Alþýðu-
flokkurinn skrifaði Framsókn
arflokknum 9. þ. m., er líka
viðurkennt, að nauðsyn sé á!
nýjum róttækum ráðstöfun-
um til að tryggja rekstur
framleiðslunnar, en hinsveg-
ar verði flokkurinn að nefna
það, hverjar þessar róttæku1
ráðstafanir eigi að vera. Hann i
segist ekki vilja gera það að
svo stöddu — þ. e. fyrir kosn-
ingarnar.
Samkvæmt framansögðu er
alveg óhætt að fullyrða það,
að eftir kosningarnar verður
enginn ágreiningur um það
milli þeirra flokka, sem staðið
hafa að núverandi ríkisstjórn,
að grípa verði til róttækra
ráðstafana til hjálpar fram-
leiðslunni eins og niður-
færslu, gengislækkun eða
annara þvílíkra. Um það mun
ekki verða deilt og það því
ekki verða neitt málanna, eins
og Alþýðublaðið vill vera láta.
Um hitt verður aftur á móti
deilt, hvort fyrir eða jafn-
hliða skuli gerða aðrar ráð-
stafanir til að draga úr dýr-
tíðinni og tryggja framlög
hinna ríku, svo að kjaraskerð
ing bænda og launamanna
verði sem minnst. Það er
deilan um þetta, sem verður
mál málanna.
Framsóknarflokkurinn mun
gera það að ófrávíkjanlegu
skilyrði fyrir stuðningi sínum
við niðurfærslu eða gengis-
lækkun að jafnhliða verði
gerðar ráðstafanir i- verzlun-
ar- og húsnæðismálum, er
bæti kjör almennings, og
tryggt verði með stóreigna-
skatti og öðrum aðgerðum, að
auðmennirnir leggi fram sinn
fulla skerf til viðreisnarinn-
ar.
Framsóknarflokkurinn lít-
ur svo á, að tilgangslaust sé
að ráðast í gengislækkun eða
niðurfærslu, nema framan-
nefndar ráðstafanir séu gerð-
ar áður eða jafnhliða. Ann-
ars sé ekki hægt að fá almenn
ing til að sætta sig við þær,
enda fyllsta ósanngirni að
ætla að leggja byrðarnar á
hann einan og iáta auðmenn
ina og braskarana sleppa.
Reynslan sýnir hinsvegar,
að samlokuflokkarnir, Sjálf-
stæðisflokkurinn og Alþýðu-
flokkurinn, munu beita sér
gegn slíkum ráðstöfunum.
Það sýnir sú afstaða þeirra
Um þessat mundir er á döf-
inni í Frakklandi morðmál, sem
vekur engu, minni athygli en
mál enská’ sýrumorðingjans,
sem mest v.ar rætt um í vetur
og sumar. Auðug ekkja, Marie
Besnard, var fyrir nokkru á-
kærð fyrir að hafa byrlað
manni sínum eitur, en síðan
þykir hafa Sanpast, að hún hafi
ráðið 13 vandamönnum sínum
bana á sama hátt. Meðal þeirra
eru faðir hennar og móðir.
Morðin framdi hún öll í fjár-
auðgunarskyni seða til að fá arf
eftir þá látnu.
Saga þessa máls er rakin í
eftirfarandi grein eftir norska
blaðamanninn Axel Kielland,
sem er fréttaritari Dagbladets í
París. Síöan greinin var skrif-
uð hafa fleiri morð sannast á
Marie. -
Til þess að skilja þennan
harmleik til hlítar verða menn
að vera kunnugir þorpinu Lou-
dun. Flestir franskir smábæir
| eru hrífandi, að sumu leyti, með
! allar sögusmetturnar og Gróu-
sögurnar, sem þar fljúga á milli
manna — eins og t. d. Cloche-
merle í skáldsögu Chevaliers. En
Loudun er eingöngu óhugnan-
legt þorp. Þar lifa enn sagnir
frá 17. öldinni og þorpsbúar
saka hver annan enn þann dag
í dag um galdra. Þar var Ur-
bain Grandier píndur og brennd
ur á báli, og almenningur trúir
því enn, að kölski sjálfur heim-
sæki þorpið alltaf annað veifið,
í ákveðnum erindagerðum.
Hatri'ð milli hinna ýmsu f jöl-
skyldna er ennþá lifandi og
sterkt, eftir 400 ár, og óhugn-
anlegar sögur um blóð og glæpi
ganga enn manna á milli. Ef
einhver deila kemur upp —
hvort sem það er um konu eða
jarðarskika — þá er þegar rifj-
að upp allt það, sem viðkom-
andi fjölskyldum hefir borið á
milli frá því fyrsta. Og það hafa
margir einkennilegir atburðir
gerst í Loudun — dularfull
sjálfsmorð, undarlegir eldsvoð-
ar, erfðagripir hafa horfið o. s.
frv. Það hefir aldrei neitt veriö
upplýst um mál þessi — ekki
eitt einasta þeirra. En það er
pískrað og hvískrað í hverjum
krók og kima og andrúmsloftið
í þorpinu er þrungið illkvittni og
rógburði.
Fyrir tuggugu árum gengu
þau María og Leon Besnard í
heilagt hjónaband og það gekk
allt saman vel, eins og venjan
er með slík hjónabönd, sem
stofnað er til af skynsemi. Leon
var af auðugu fólki kominn og
átti í vændum mikinn arf.María
var dugnaðarkona, en alltof
fíkin í veraldlegan auð, eftir því
sem nágrannarnir sögðu. Margir
dóu einkennilegum dauðdaga
fyrstu 10 árin, sem þau voru gift,
en það var ekki fyrr en 1947, að
harmleikurinn hefst fyrir al-
vöru.
Það var þegar yfirvöldin fluttu
þýzkan stríðsfanga til Loudun
og komu honum fyrir á setri
þeirra Besnard hjóna. Alfred
Lietz var 21 árs að aldri, stór
og myndarlegur, með blá augu.
María, sem stóð á fimmtugu,
varð ástfangin við fyrstu sýn.
Og nú fengu rógtungur þorps-
ins byr undir báða vængi. Niðri
við ána hafði María lánað Al-
fred sínar eigin bleikrauðu
silkibuxur til þess að hann gæti
fengið sér bað. Þau hefðu
kysst hvort annað bak við prests
setrið!
Ekkert var of gott handa Al-
fred, hann'fékk ný föt og reykti
ekki annað en dýrustu vindl-
inga.
Það er hann, sem er húsbónd-
in á heimilinu! sögðu þorpsbúar.
Og Leon Besnard, hinn frið-
samlegasti maður, sem ekki
hafði áhuga á öðru en hestum
sínum, tók að kvarta og kveina:
Ég fæ engu að ráða heima hjá
mér, síðan þessi Þjóðverjadjöf-
ull kom þangað!
Eftir því, sem Leon varð þög-
ulli og þungbúnari á svipinn,
varð María æ unglegri og blóm-
legri. Það var enginn vafi á því,
að þetta var í fyrsta sinn á æv-
inni, sem hún var ástfangin —
og hún var þess reiðubúin að
berjast fyrir elskhuga sinn með
„kjafti og klóm“. Hún sendi
nafnlaus bréf til þeirra, sem
gerðust svo djarfir að tala um
þetta ástaræfintýri hennar.
Þessi bréf voru í senn barnaleg
og ósiðsamleg. Þar úði og grúði
af dónalegum orðum og orðatil-
tækjum, sem engan myndi
gruna að dyggðug kona kann-
aðist við — hvað þá notaði. Hún
sakaði nær allar konur í þorp-
inu um að hafa reynt að véla
að hafna tillögum verkalýðs-
samtakana í vor. Það sést á
ástandinu í verzlunar- og hús
næðismálunum, sem er sam-
eiginlegt afkvæmi þeirra. ÞaS
sést á hverskonar hlífð
þeirra og undanlátsemi við
gróðamenn- og braskara. Þeir
munu því láta sér nægja ein-
hliða niðurfærslu eða gengis-
lækkun og vilja sleppa öllum
öðrum ráðstöfunum.
Það verður því mál mál-
anna eftir kosningarnar,
hvort einhliða skuli ráðist í
niðurfærslu eða gengislækk-
un eða hvort jafnhliða skuli
gerðar róttækar ráðstafanir
til að vega gegn kjaraskerð-
ingunni og þeir ríku látnir
borga sinn fulla skerf.
Úrskurðurinn í þessu máli
málanna mun þó ekki falla
eftir kosningarnar, heldur í
sjálfum kosningunum. Kosn-
ingaúrslitin munu ráða því,
hvorri þessari stefnu verður
heldur fylgt.
Fái Sjálfstæðisflokkurinn
og Alþýðuflokku'rinn áfram
þingmeirihluta verður annað
hvort ráðist í gengislækkun
eða niðurfærslu einhliða.
Eflist Framsóknarflokkurinn
hinsvegar svo mikið, að þess-
ir flokkar geta engu komið
fram, án samvinnu við hann,
mun hann fá aðstöðu til að
þvinga hinar ráðstafanirnar
fram.
Það er um þetta, sem raun
verulega er kosið. Það er
þetta, sem Alþýðublaðis er að
reyna að dylja með hinum
hlægilega og innantóma belg
ingi um gengislækkun og nið-
urfærslu. Af því mega kjós-
endur ekki láta blekkjast,
heldur marka sér afstöðu eft-
ir hinu raunverulega máli
málanna, sem hér er réttilega
lýst.
MARIA BESNARD
Leon Besnard og bjó til hinar
furðulegustu sögur. Bréf þessi
undirritaði hún „Kona, sem
grætur“, eða eitthvað þvíumlíkt.
Allir vissu, frá hverjum bréf
þessi komu. En engum kom til
hugar að gera neitt í málinu.
Þorpsbúar voru orðnir svo vanir
slíku.
Lífið á sveitasetri Besnard-
hjónanna gekk sinn vanagang:
klukkan fimm á morgana sást
Leon fara af stað með plóg sinn
og hesta. Klukkan 10 kom Al-
fred slangrandi út með vindl-
ing í munninum og fékk sér
sólbað.
Þessi dóni gerir bara það sem
honum sýnist, andvarpaði Leon.
Fyrsta sunnudaginn í október
1947 óku Besnard-hjónin af
stað til býlis eins, sem þau áttu
í Liboreaux og þar ætluðu þau
að dveljast í fjóra daga. Á
fimmtudag kom vinur Leons í
heimsókn, M. Barodon að nafni,
og snæddi hann kjöldverð með
þeim hjónum. Skömmu eftir að
Leon hafði lokið við að snæða
(Framhald á 6. síðuj.
Raddir nábúanna
Mbl. ræðir í gær um sam-
vinnu Sjálfstæðismanna og
kommúnista í bæjarstjórn
ísafjarðar og segir síðan:
„Um bæjarstjórnarsam-
vinnuna við kommúnista er
það að segja, að í flestum
bæjarstjórnum og hrepps-
nefndum á íslandi vinna
menn úr öllum pólitískum
flokkum saman að ópólitísk-
um málum og hagsmunamál-
um byggðarlaga sinna. Þar
gætir yfirleitt ekki stjórn-
málaágreinings. Vatnsveitur,
raforka og hafnarbætur eru
yfirleitt ekki pólitísk mál.
Þess vegna getur venjulegt
fólk í öllum stjórnmálaflokk-
um unnið saman að fram-
gangi þeirra.“
Sjálfstæðismenn verða svo
sem ekki í vandræðum, þótt
þeir missi meirihlutann í bæj
arstjórn Reykjavikur. Eftir
þessu að dæma munu þeir
auðveldlega geta bætt sér tap
ið upp með því að vinna þar
með kommúnistum. Að dómi
Mbl. er þar ekki neitt til fyr-
irstöðu. En eftir þessa yfirlýs
ingu ætti Bjarni Ben ekki að
vera að sverja eins kröftug-
lega fyrir öll mök við komm-
únista og hann hefir verið að
burðast við undanfarið.
Erlendi gjaldeyrir-
inn og bændnr
Mbl. hefir nú telft Gunnari
Bjarnasyni fram við hlið Sig-
urðar Bjarnasonar til að
túlka ást og umhyggju Sjálf-
stæðisflokksins í garð bænda
og eru enn sem fyrr höfð
mörg orð og stór um stórhug
flokksins í því að birgja
bændur upp að nýjum tækj-
um. í því sambandi er rétt
að festa sér vel í minni þess-
ar staðreyndir.
25. maí síðastl. var gengið
til atkvæða í ríkisstjórn ís-
fands um þá tillögu Fram-
sóknarráðherranna að hækka
innflutningsáætlunina fyrir
landbúnaðarvélum um 5 milj.
króna eða úr 9,9 milj. í 15,7
milj. kr.. Sé gjaldeyrir tekinn
af Marshall-framlaginu óaft-
urkræfa. TiII. þesi var felld
með atkvæðum Sjálfstæðis-
manna og ráðherra Alþýðu-
flokksins.
Framsóknarmenn í Fjár-
hagsráði lögðu til, að 6 millj.
kr. væri varið til kaupa á
jeppabílum, en Sjálfstæðis-
menn lækkuðu þá upphæð
um helming.
Meðan Sjálfstæðisflokkur-
inn er þannig að láta trún-
aðarmenn þá, sem hann hef-
ir sett til valda, fella tillög-
ur um að verða við óskum
bænda um ný og betri tæki,
Iætur hann menn eins og
Sigurð Bjarnason og Gunnar
Bjarnason tala og skrifa um
meiri innflutning og áhuga
og stefnu flokksins í þeim
efnum. Svo er Sjálfstæðis-
flokkurinn að vona, að bænd
ur reynist nógu einfaldir til
þess að taka meira mark á
fjasi og fleipri þeirra, sem
hann lofar engu að ráðá,
heldur en úrskurðum og at-
kvæðum hinna, sem hann
hefir fengið völdin í hendur.
Bændur vita líka, að það
er að þakka baráttu Fram-
sóknarmanna gegn Sjálfstæð
ismönnum, að sveitirnar
hafa þó ekki orðið afskiptari
en raun ber vitni um fjár-
festingarleyfi til bygginga-
Stefnu Sjálfstæðismanna í
því sambandi hefir verið
gleggst lýst af Birgi Kjaran,
varaformanni Fjárhagsráðs,
er sagði í Mbl. fyrir skömmu,
að fulltrúar Sjálfstæðisflokks
ins hefðu jafnan verið með
því að gera hlut Reykjavíkur
í þeim efnum „sem ríflegast-
an“. Fyrir atbeina Fram-
sóknarmanna hefir hins veg-
ar tekist að tryggja nokkurn
veginn jafnrétti milli Reykja
víkur og landsbyggðarinnar.
Þá er vert að minna á það,
að Sjálfstæðismenn í Fjár-
hagsráði drápu tillögu Fram-
sóknarmanna um það, „að
þegar Fjárhagsráð veitir fjár
festingarleyfi fyrir næsta ár,
skuli jafnframt leyfinu af-
tíenda þeim, er slík leyfi fá,
ávísanir á gjaldeyri fyrir því
erlenda efni, sem til fram-
kvæmdanna þarf.“
Það er mönnum ljósara en
svo, að um þurfi að ræða,
hvílíkt tjón og óhagræði
bændum er búið með þessari
synjun Sjálfstæðismanna, svo
sem innflutningnum hefir
verið skipt milli verzlaiia.
Það tjón verður ekki bætt
með marklausu masi neinna
Bjarnasona, þó að það fylli
Mbl. dag eftir dag. Það eru
stjórnarframkvæmdir og úr-
skurðir valdamanna, sem
gilda, en ekki froðan úr þeim
Bjarnasonum. Hitt má vel
(Frtimhald á 6. síSu)