Tíminn - 21.01.1950, Blaðsíða 5

17. blað
TIMINN, laugardaginn 21. janúar 1950
MAiugard. 21. jatt.
Lærdómsrík
Vísisgrein
Blaðið Vísir, sem er blað
fjármálaráðherrans og við-
skiptamálaráðherrans ís-
lenzka hafði mikinn boðskap
að flytja þjóð simii í fyrra-
dag. Þar er því slegið upp
þvert yfir fremstu síðu, að
„bráðabirgðahúsnœði hefði
næstum verið útrýmt, ef
Reykjavík hefði fengið fjár-
festingarleyfi S.ÍS.“.
Að sjálfsögðu er hér aðeins
átt við „bráðabirgðahúsnæði“
í Reykjavik, en víðar búa ís-
lenzkir menn við húsakost,
sem fráleitt er til frambúð-
ar og ættu það allir að vita.
Frásögn Vísis af fjárfesting
arleyfum S.Í.S. er að vísu vill
andi og rcng. Firrur Vísis i
því sambandi eru leiðréttar
í blaðinu í dag og nægir að
vísa til þess.
Ummæli Vísis eru þannig
meðal annarra orða:
„Nú getur Vísir upplýst,
að á s.l. ári var því fyrir-
tæki, sem Framsóknar-
menxi bera mest fyrir
brjósti og berjast fyrir,
Sambandi isl. samvinnu-
félaga, veitt fjárfestingar-
leyfi fyrir am.k. á annan
tug milljóna króna. Leyf-
um þe'ssum var einkum
varið til þess að reisa
skrifstofubákn við hús
Sambandsins við Sölvhóls-
götu, ullarverksmiðju og
ullarþvottastöð á Akureyri,
viðbót við vélsmiðjuna Jöt-
un við Hringbrani, sem S.
í. S. á, kaupa á tvéím skip-
um, flutningaskipi og frysti
skipi, enda þótt fullyrða
megi, að frystiskip þau,
sem þegar eru fyrir hendi,
fullnægi þeirri flutninga-
þörf landsmanna. Auk
þessa er nú í smiðum stór-
eflis vörugeymsla og skrif-
stofubygging við höfnina,
sem S.Í.S. á“.
Eins og sýnt er fram á á
öðrum stað í blaðinu. eru hér
taldar upp framkvæmdir
margra ára. Sú missögn sýn-
ir meðferð Vísis á tölum og
heimildum, nákvæmni blaðs-
ins, vöndun óg áreiðanleika
allan. En jafnframt sýnir
þessi upptalning að nokkru,
hvers vænta má af Sjálfstæð
isflokknum, e,f hann yrði þess
megnugur að ráða einn í
þessu landi.
Þegar blað Björns Ólafs-
sonar ætlar að fara að spara,
ber það niður á brýnum nauð
synjamálum. Það sér ekki
óhófið og íburðinn f bygging-
um höfuðborgarinnar- Aldrei
getur það áttað sig á þeirri
áþreifanlegu og ótviræðu
staðreynd, að hefði verið
byggt af hagsýni og hófsemi
gætt um húsagerð og til-
kostnað, þyrftu nú engin hús
næðisvandræði að vera í
Reykjavík. þó að fjárfesting-
in hefði þar að engu verið
aukin og ekkert til -hennar tek
ið frá öðru.
Þetti á þeim að vera hul-
ið alltaf og ævinlega lesend-
um íslenzkra íhaldsblaða.
Blað viðskiptamálaráðherr-
ans getur heldur ekki séð, að
flutt hafi verið inn umfram
Blekkingar Vísis um fjár-
festingarleyfi S. í. S.
Sumir þeirra, sem skrifa í
blöð Sjálfstæðismanna þessa
dagana, virðast lítt vandir að
virðingu sinni. Þeir snið-
ganga sannleikann helzti oft
og eru æstir í skapi og ótta-
slegnir meira en góðu hófi
gegnir, og mun hugsunin
um kosningasunnudaginn
vera þess valdandi. i
Á fimmtudaginn síðasta
flytur Vísir, blað fjármálaráð
herrans, frásögn á fremstu
síðu, undir stórri fyrirsögn,
um fjárfestingarleyfi og fram
kvæmdir S.Í.S., sem er svo
fjarri sannleikanum, að henni
má ekki láta ósvarað.
Blaðið ségir, að á síðastl.
ári hafi S.Í.S. verið veitt fjár
festingarleyfi, er einkum
hafi verið varið til fram-
kvæmda, er blaðið telur þess
ar:
1. Skrifstofubákn við Sölv-
hólsgötu-
2. Ullarverksmiðja og ullar-
þvottastcð á Akureyri.
3. Viðbót við vélsmiðjuna
Jötunn.
4. Kaup á tveimur skipum.
5. Stóreflis vörugeymsla og
skrifstofubygging við höfn
ina, sem sé í smíðum.
Já, langt er nú synda-
rgistrið og sér er hver bí-
ræfnin!
Vísi til skapléttis og þeim,
sem eru í sama sálarástandi
og höf. hans, verður í fáum
orðum sagt gerr frá þeim at-
riðum, er mestum áhyggjum
hafa valdið:
I. Skrifstofuhúsið við Sölv-
hólsgötu var reist á árunum
1946—47 og við það lokið fyr-
ir árslok 1948. Fjárfestingar-
leyfi hefir því hvorki verið
veitt né notað á síðastliðnu
ári til þeirrar byggingar, og
víst ekkert byggingarefni
þurft að fá til þess þá og
húsið komið vel á veg, áður
en fjárfestingarleyfi voru
skilyrði fyrir framkvæmd-
um-
II. Ullarverksmiðju og ullar
þvottahús var byrjað að reisa
1947 fremur en 1946 og bygg
ingu þessari framhaldið síð-
an. Upp'haflega mun þessi
framkvæmd hafa verið tekin
upp af nýbyggingarráði og
ákveðin af því, sem einn þátt
ur í þjóíarbúskap íslendinga.
En fjárfestingarleyfi á árun-
um 1948 og 1949 eru einung-
is endurnýjun eða framleng-
ing á leyfum eða fyrirheiti
híns virðulega Nýbyggingar-
ráðs. En þar var Jóh. Þ. Jós-
efsson hæstráðandi sem kunn
ugt er og ætti Vísir að telja
slíkt leyfi vel ættað.
III. Viðbót við vélsmiðjuna
Jötunn. Þetta er hækkun vél
smiðjuhússins um eina hæð
og mvndi fáum blöskra það
byggingarefni, sem til henn-
ar hefir eyðst, öðrum en
þeim, sem er um of vanstillt-
ur á geðsmunum og ótta-
sleginn.
IV. Skipin tvc, sem Vísir
býsnast yfir og hefir þungar
hugsanir út af, eru formlega
leyfð, annað á árinu 1948, en
hitt á síðasta ári- En hér
hafði Nýbyggingarráð einnig
átt sinn þátt að. Það er haft
fyrir satt, að það virðulega
ráð hafi einnig tekið annað
skipið upp á sína arma — for
maður Jóhann Þ. Jósefsson
— og leyfið á árinu 1948 því
aðeins verið efndir á loforði
hins séela ráðs. Á seinasta ári
(Framh. á 6. siðu.J
ýtrustu þarfir af bílum eða
öðrum skyldum varningi. Og
af öllu þvi húsnæði, sem het’
ir verið byggt og leigt undir
verzlun og skrifstofur, sér
það ekki neitt nema Sam-
bandshúsið. í það hús hefir
nú verið sameinuð starfsemi,
sem'var dreifð um bæinn, en
hefir nú rýmt það húsnæði,
sem hún hafði þar. En blað
viðskiptamálaráðherrans sér
ekki stórhýsin, sem kaup-
menn hafa byggt til sinna
þarfa og til að leigja bænum
fyrir góðan pening.
Það eru vcruflutningaskip
Sambandsins, ullarþvottastöð |
þess og ullarverksmiðja, sem
blað viðskiptamálaráðherr-
ans fjandskapast við. Því
finnst það verra en nokkur
óþarfi, að samvinnuhreyfing
in skuli þannig færa út kví-
arnar og létta með því frara-
farastarfsemi landsmanna.
Þetta finnst því verra en
nokkur óhófseyðsla, sem áít
hefir sér stað í landinu hin
síðari ár.
Það má glöggt á þessu sja,
hvar sparnaðurinn myndi
fyrst og fremst koma niður,
ef Björn Ólafsson og sálufé-
lagar hans fengju að ráöa.
Það yrði niðurskurður á
framkvæmdum samvinru-
hreyfingarinnar og þó eink-
um þeirra, sem væru í þágu
dreifbýlisins. En bygging ó-
hófshúsnæðis, vcrzlunarnaila
kaupmannanna og bílainn-
flutningurinn fengi að hakl-
ast- Þessvegna harmar Vísir
Hresst upp á minni Alþýöu-
oiaðsins i sjúkrahúsmálunum
Sania og ekkcrt var gert I sjjíikralnis»
niálunum nieðan Finnur Jónsson var |j
i fíeiibr^ðismáiaráðherra, |iótt gjald* i
eyrir væri |»á nægur og fjárráð
ríkisins rúm
Alþýöublaöiö gortar mjög af því,"Tive miklar frarn-
kvæmdir hafi verið í sjúkrahúsmálum ríkisins meðan
i Finnur Jónsson var heilbrigðismálaráðherra, en þær 'I:
i hafi síðan lagst niður eftir að Eysteinn Jónsson tók viÖ.- ;
Sannleikurinn er sá. að meðan Finnur Jónsson var
heilbrigðismálaráðherra á árunum 1944—46, var að-
eins byrjað á fæðingardeild Landspítalans og viðbótar- ;
byggingu við Kleppspítalann. Aðrar framkvæmdir voru
í ckki hafnar á þessum árum, þótt gjaldeyrir væri nógur i
í og fjárráð ríkisins rífleg. Fé til þessara framkvæmda |i
i hafði ekki einu sinni verið tryggt, þegar Finnur .Tóns- !j
; son lét af völdurn. Það er því vissulega erfitt fyrir Al- .
í þýðublaðið að gorta af mikilli röggsemi Finns á þessu lj
; sviði.
Þegar Eysteinn Jónsson tók við stjórn heilbrigðismál-
\ anna. var búið að eyða öllum gjaldeyrinum frá stríðs- ;
\ árunum og fjárhagur ríkisins var orðinn mjög erfiður.
É Þrátt fyrir það tókst E. J. þó að koma eftirtöldum
É framkvæmdum fram:
= :i
★ 1. Haldið var áfram með byggingu fæðingar-
deildarinnar og henni lokið.
★ 2. Haldið var áfram viðbótarbyggfngunni við ;
Kleppsspítalann og er henni nú að verða Iokið. . i
ekki neitt þá óhófseyðslu,
sem átt hefir sér stað í þeira
efnum á síðari árum, en felí-
ir gremjutár yfir ullarþvotta
stöð, ullarverksmiðju og
kaupskipum S. Í.S.
Með þessari grein sinni hef
ir Vísir ekki aðeins sýnt hug
sinn og eigenda sinna til sara
vinnuhrevfingarinnar, h?ld-
ur líka til framfaramála yf-
irleitt. Það tekur óhófseyðsl-
v.na fram vfir nauðsynlegar
framkvæmdir. Þessvegna
grætur Vísir ekki yfir óhófs-
byggingum og lúxusbílum,
heldur yfir kaupum á nauo-
synlegum verzlunarskipir.n
og uppbyggingu nauðsyniegs
iðnaðar.
Vandinn við alla fjármála
stjórn og alla meðferð fjár-
muna er fyrst og fremst
sá, að kunna að greina á
milli hins þarfa og óþarfa.
Blað viðskiptamálaráðherr-
ans kann það ekki. Það litur
á eyðsluna og óhófið sem
sjálfsagðan hlut, en grætur
yfir framförunum. Undir
slíkri forustu verður enginn
sigur unninn.
En gott er að þessi grein
var skrifuð. Þarna er þjóð'-
inn sagt í sjálfu blaði við-
skiptamálaráðhei-rans, hvað
óbarfast haíi inn verið ílutt
að áliti þess-
Það er hlutverk þjóðarinn-
ar sjálfrar að velja á milli
eyðslu og uppbyggingav.
Greinin í Vísi ætti vissulega
að geta gert henni þetta val
auðveldara.
★ 3. Byggt starfsmaiinahús á Vífilsstöðum og
Ol í r
vinnuskálar á Kristnesi.
115:
i =
★ 4. Hafist handa um byggingu blóðbanka, sero
er nú i smíðum.
★ 5. Fávitahælismálið vakið úr dauðadái — fé
t .t ~f,:
útvegað og hafizt handa um bygginguna, sétil ‘j;
nú er í smíðum.
•-ir* irsjl
< ’ . • • . . í “ r k ; ‘ l: f jj
★ 6. Sett löggjöf um meðferð ölvaðra manna og -*-;j
drykkjusjúklinga, sem munu valda tímamótum i !;
þeim málum. Löggjöf þessi tryggir 4yz milljl p
kr. á næstu árum til að koma upp heimilum
og leiðbeiningastofnunum fyrir drykkjusjúkl-
inga. Byrjað er að koma upp fyrsta heimilinu, ;
* • 4i
★ 7. Byrjað á byggingu nýs þvottahúss fyrir rík-
isspítalana í Reykjavík og grennd.
★ 8. Ríkinu tryggð lánsheinxild vegna heilbrigð-
isframkvæmda og fyrsta lánið trýggt hjá Trygg
ingastofnun ríkisins. Með þessu er sköpuð að- 1!
staða til miklu meiri framkvæmda í þessum ij
málum en ella.
★ 9. Teknir upp samningar um húsakaup vegna );
húsnæðlsskorts Landsspítalans fyrir hjúkrunar-
konur og hjúkrunarnema. Fé til kaupanna er ,
íj . í;
tryggt með umsömdu láni hjá Tryggingastofn-
un rikisins. !j
úr því dauðamóki, sem þau höfðu í komizt undir stjórrs
úr því dauðamóki, sem þau höfðu komizt undir stjórn
Finns Jónssonar, þótt ekkj verði sá skaði bættur, að
sama og ekkert var gert meðan fjárhagur ríkisins Og
gjaldeyrisástæður leyfðu ríflegar framkvæmdir. Þrátt
fyrir stórum örðugri f járhagsástæður hafa framkvæmd
ir í sjúkrahúsmálunum orðið miklu meiri í ráðherra-
tíð Eysteins en Finns. Alþýðublaðið bætir ekki hhtfc
flokks síns með samanburði á þessu sviði fremur en* ;;
öðrum. ‘ -
X B-listinn