Tíminn - 19.02.1950, Blaðsíða 7

42 blað
TÍMINN, sunnudaginn 19. febrúar 1950
íslendingaþættir . . .
(Framháld af 3. slOu).
ur nokkrar. En aftur syrti
að — og nú fyrir alvöru.
„Ég óttast ekkert. Mér finnst
guð alltaf vaka yfir mér,“
sagði hún brosandi, þá, sem
ætíð áður.
Ég sá hana seinast í októ-
ber síðastliðnum. Mátturinn
var að þverra, líkamsþrskið
að bila. En andinn var ó-
bugaður, sálin himinglöð. Ég
Þegar við höfðum orð á þvi,
sagði hann, að í sínum heima
hcgum væru menn stoltir af
norska upprunanum, og
margt norrænna orða og
heita lifði þar enn á vörum
manna. Elzti bróðir hans hét
til dæmis Þorlákur (Torlak).
Þegar við spurðum hann,
hvernig honum félli staða
sín, svaraði hann hiklaust, að
fyrir sig kæmi ekki annað til
mála en fjármennskan. Hann
öfundaði ekki bændur lág-
kvaddi hana með þeirri til- sveitanna af striti jarðyrkj-
finningu, að ég sæi hana
vart aftur á lífi. Hún bað að
heilsa ástvinum og vinum,
bænum sínum og byggðinni
allri. Hún vissi að hverju dró.
Ég hvarf á burt. Hurð sjúkra-
stofunnar lokaðist að baki
mér. En mynd hennar, sem
hvíldi þar inni, er mér í huga.
Hún var þessi:
Dauða næst bjartlegast brosti
blíðlyndið henni úr augurp,
var sem önd leitaði ljóra _
og liti til veðus.
Nú er hún dáin. Líkami
hennar hvílir heima í fóst-
urbyggð. Guð blessi ástvin-
um og vinum minningarnar
um leið og hann býður hið
pjáða barn sitt velkomið
heim.
Einar Guðnason.
Hjá skozkum
fjárbændum
(Framhald af 3. siOu).
jafnt Tóríar sem Viggar.
Ódýrar landbúnaðarvörur frá
nýlendunum fylltu markað-
inn innanlands og þrengdu
hag bænda. Hveiti frá Kan-
ada og ull frá Ástralíu gerðu
bóndann að verst stæða
þegni þjóðfélagsins. Enginn
hugsaði um aö vernda hann
né styrkja, hvorki með toll-
um né öðru. Enginn hugsaði
um það, að jörðin og þeir,
sem yrkja hana, eru styrkur
hvers þjóðfélags, og án
þeirra getur farið illa.
Svo komu tvær heims-
styrjaldir og nærri lá, að illa
færi. Það var erfitt og næst-
um óframkvæmanlegt að
fæða þjóðina og þá var talað
til bændanna: „Meiri fram-
leiðslu! Meiri ræktun! Land-
ið er í hættu og við þurfum
skipanna með til að flytja
her og varning“.
Þessari hvatningu var
fylgt í verki og í lok síðarii
styrjaldarinnar framleiddu
bændur Stóra-Bretlands
meira en helming þess matar,
sem þjóðin þurfti. Það ger-
um við enn og loksins virðast
stjórnarvöldin hafa lært að
meta landbúnaðinn. Nú fáum
við sæmilegt verð fyrir fram
leiðsluna, og yfirvöldin gera
það sem þau geta til að
hjálpa okkur til að auka
framleiðslu og spara þjóðar-
búinu þar með dýrmætan
gjaldeyri. Það skiptir engu í
þessu sambandi, að verka-
mannaflokkurinn fer með
völd eins og stendur. Sérhver
stjórn hlyti að fara eins að
í þessu.
Smalamaður kemur heim.
Meðan húsxreyja sagði frá
unnar. Hinsvegar vorkenndu
flestir jarðyrkjumenn smala-
manninum, sem yrði að fara
urn íjöllin árið um kring 1
alls konar veðrum, svo að
hann hélt, að hvorugur öf-
undaði annan og hvorir
tveggja yndu glaðir við sitt.
Við báðum hann að segja
okkur nokkuð af högum
manna og háttum á skozku
fjárbúi og varð hann við því
með gleði.
Fjármennska í Skotlandi.
Þessi bær, sem við vorum
staddir á, var miðlungsbýli
að stærð. Landareignin var
rösklega 300 hektarar. Þetta
var aðeins fjárbú. Fáeinar
kýr og túnskákin kringum
bæinn var bara til mjólkur-
framleiðslu til heimilisþarfa.
Eins og stóð var féð tvö þús-
und, en ef betra yrði að fá
verkafólk gat sú tala fjór-
faldast landrýmisins vegna.
Annars er lítil vinna við féð
þarna. Við höfðum tekið eft-
ir því, að fé það, sem við sá-
um á leið okkar, var sérstak-
lega lagðprútt í samanburði
við þær kindur af þessu kyni,
sem til eru heima í Noregi.
Murdoch sagði okkur, að hér
væri féð ekki rúið nema einu
sinni á ári. Það væri gert að
sumrinu, og væri nú ein vika
eftir til rúnings, svo að við
hefðum séð féð í fullu reyfi.
Rúningurinn væri mikið
yerk. Þá væri hjcrðinni smal
að samah úr víðáttunni og
rekin til bæjar, þar sem
hraustir karlar með klippi-
vélar tækju við fénu. Þær
vikur, sem rúningur stendur
yfir, er mesti annatími árs
á fjárbúi.
Annars er lítið um féð að
sýsla. Venjan er sú, að það
gengur sjálfala allan vetur-
inn. Sé vorið snjóþungt, get-
ur það horft til vandræða,
lt j og er þá einkum hætt við
vanhöldum á lömbum. Þá
eru allir í önnum við að aka
sheyi upp til fjallanna og get
ur þó farið svo, að margt
lambið týnist úr tölunni og
enda annað fé. Vorið 1944
Möguleikar til
stóriðnaðar
(Framhald af 1. siðu)
trygga afkomu og batnandi
lífskjör. Einhæfur útflutning
ur hins torsótta sjávarfengs
er nokkuð áhættusamur til
þess að aðrir möguleikar, ef
færir reynast, séu látnir
liggja ónotaðir hjá garði.
Erlendir .sérfræðingar, bún
ir fullkomnustu rannsóknar-
tækjum, ættu í samráði og
samvinnu við íslenzka vísinda
menn og verkfræðinga að
gera gagngerðar t:'lraunir til
þess að sanna eða afsanna,
hvort hægt sé eða fært þyki
að ráðast í stóriðnað á voru
landi, er skapað geti nýjan
grundvöll fyrir atvinnulíf
landsmanna.
Á þessum röknum er fram-
angreind tillaga vor byggð.“
■■■1111111111 iiiiiiuiiiiim n iii im m
iiiiiiiiiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiiitiiiiHMiiiiimiiiiHiiK
Bæjarstjóri ráðinn
á Akranesi
Nýlega hefir bæjarstjórn
Akraness ráðið bæjærstjóra
fyrir næsta kjörtímabil frá
1. maí að telja. Núverandi
bæjarstjóri, Gunnlaugur Ein
arsson sagði upp starfi sínu
1. febrúar með þriggja mán-
aða fyrirvara. Hinn nýi bæj-
arstjóri, sem ráðinn var, er
Sveinn Finnsson frá Hvilft í
Önundarfirði, nú fulltrúi í
menntamálaráðuneytinu
Úr eldhúsinu var okkur
fylgt inn í stofuna, og vel
getur verið, að við hcfum orð
ið hissa á svo skjótum um-
skiptum. Þetta var fallegt og
fínt herbergi. Þar stóð flyg-
ill, þumlungs þykkt teppi var
á gólfinu og húsgögn voru
smekkleg og viðkunnanleg.
Málverk eru sjaldséð á brezk
um alþýðuheimilum, og þau
vantaði hér líka. Glersápur,
sem í var fallegt, eldgamalt
postulín, fullkomnaði viðhöfn
stofunnar. Vinnustofa hús-
bóhdans var íburðarlaus en
smekklega búin húsgögnum.
Uppi á loftinu var baðher-
bergi og svefnherbergi. Bað
herbergið minnti helzt á
skrautlita auglýsingamynd í
amerísku vikublaði og svefn
herbergin voru stór með
gömlum himinsængum, arni
og þykkum teppum á gólfi.
|
Straumurinn gæti
snúizt við.
Við vorum fullvissir um að
Sérstaknr bókmenntaviðburður
í gær kom í bókaverzlanir hið
heimsfræga leikrit Holbergs „Jó-
hannes von Háksen.“ Leikritið var
þýtt á íslenzku og staðfært fyrir
meira en heilli öld af hinum merka
íslandsvini Rasmus Kristjan Rask.
Hann lauk þó aldrei þýðingunni og
hefir Jón Helgason prófessor í
Kaupmannahöfn lokið henni. Hér
er fyrir margra hluta sakir um
merkilegan bókmenntaviðburð að
ræða. Leikritið er slaðfært að
nokkru ieyii, nöín öll íslenzk og á-
deilu skáldsins snúið upp á Reyk-
vík nga, sem flestir voru ekki upp á
marga fiska þá, danskir kaupsýslu-
menn óðu hér uppi og fíflin eltu þá
og siettu dönsku. Hér er um merga |
þjóðlífsmynd að ræða og mun leikritið áreiðanlega |
fljótlega verða leikið víðsvegar um land. — Jón Helga- |
son prófessor ritar formála og skýringar. — Leikritið |
er aðeins gefið út í 250 tölusettum eintökum. Leik- I
félög úti á landi ættu að síma okkur pantanir sínar, |
því án efa selst leikritið strax .upp.
Ut af rétti til þess að leika von Háksen ber að snúa I
sér til okkar.
HELGAFELL
Veghúsastíg 7 Laugavegi 38 og 100.
Bækur og ritföng, Austurstræti 1 og Laugavegi 39.
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll■lllllllllllll•lllllllllllllllllllll■llllllllllllll
Ný Helgafellsbók
Ljob eftir frú Halldóru B. Björnsson
v Það hefir lengi verið
kunnugt ljóðelsku fólki að
m frú I-íalldóra B. Björnsson
ætti í fórum sinum æði
mikið af fögrum og heill-
andi ljóðum. Nú hefir frú-
in fengið okkur ljóðin sín
til þess að koma þeim fyrir
almenningssjónir og hafa
þau þegar vakið óskipta
athygli en venja er um ný
kvæði. Þarf ekki annað en
benda á ritdóma í blöð-
unum undanfarna daga,
þar sem fast er að orði kveðið um þau að enginn
ljóðavinur getur dregið það deginum lengur að kaupa
bókina. Ljóðin eru aðeins gefin út fyrir ljóðvini í 450
tölusettum eintökum.
Kaupiö Ljóð frú Halldóru á morgun, á þriðjudag-
inn getur það orðið of seint.
HELGAFELL
Veghúsastíg 7 Laugavegi 38 og 100.
Bækur og ritföng, Austurstræti 1 og Laugavegi 39
var eitt slíkt voðavor. sem fjárhagsleg afkoma skozkra
allir skozkir bændur hugsa fjárbænda væri sæmileg. Við
til me<5 hryllingi. Annars er fórum aðdáunarorðum um
fjármennskan einkum gæzlu j,etta fallega heimili og hús-
starf. Fjármenn halda fénu freyjan svaraði brosandi, að
til haga og gæta þess, að það þau öfunduðu engan. Hins
fari ekki úr landareigninni. vegar væru margir, sem nú
Við það starf er ekki unnt Væru farnir að öfunda þau og
að vera án hjálpar hund-, þeirra líka. Satt að segja
þyrfti það engan að undra,
þó að straumur unga fólks-
ins snerist við einhvern dag-
cnr.a.
Skozka sveitaheimilið.
Áður en við fórum vorum mn> sa8®i hún, og tæki að
við spurðir, hvort við vildum ^gja frá bæjunum og heim
ekki sjá skozkt heimili. Það 1 sveitina og til jarðarinnar
þágum við með þökkum. a ný-
hafði hraustlegur og hörunds Eldhúsið, sem við höfðum 1 ---------------------------------
blakkur náungi komið inn og setið í allan tímann, var við- j
með honum fjórir hinna kunnanlegt. Þar var gamal- j
fallegu skozku fjárhunda, dags langborð og bekkir og
sem endrum og eins sjást í slitinn körfustóll fyrir fram- húsgögn, heimilisvélar, karl-
Noregi í rauðhvítum lúxus- an eldstæðið. Okkur fannst, mannsföt, útvarpstæki, sjón-
útgáfum. Maður þessi hét að þar hlyti að vera bezti auka, myndavélar, veiðisteng
Murdoch og var fjármaður. dvalarstaður heimilisins,bæði
Hann var frá Hebrideseyjum fyrir mannfólkið og hina
og talaði skozkuna með tryggu förunauta þess, hund
greinilegum norskum hreimi. ana.
Kaupum
ur og margt fleira.
VÖRUVELTAN
Hverfisgötu 59. — Sími 6922.
AUGLÝSING

Ríkisjörðin
Pula
í Heltahreppi í Rangárvallasýslu er laus til ábúðar í
næstu fardögum. Jörðin hefir góð ræktunarskilyrði
og er nálægt þjóðvegi.
Usssækjendur snúi sér íil hreppstjóra Holtahrepps.
jFresIið ekki lengur, að gerast
J áskrifendur TÍMANS
111111111111111111111111111111111