Tíminn - 16.05.1950, Blaðsíða 3

106. blaS
TÍMINN, þriðjudaginn 16. maí 1950
3

S*SS$S5SSSSSSSSSSSSSSSSSSS55SSS$SSSSSSSSSSSSS$SSSS-3Söal«Sí
/ slendingaþættir
>S3SS3SS$SSSSSSSSSSSS3
KSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSÍ
Dánarminning: Þorbjörg Jóhannesdóttir,
Huppahlíð í Miðfirði
A sumardaginn fyrsta and-
aðist að heimili sínu, Huppa-
hlíð í Miðfirði, Þorbjörg Jó-
hannesdóttir, fyrrum hús-
freyja þar. tæplega áttræð
að aldri. Hafði hún þá legið
rúmföst í þrjú ár. Þorbjörg
sáluga var fædd að Efranesi
í Stafholtstungum 8. janúar
1$71, dóttir hjónanna Jó—
hannesar Elíassonar og Óláf-
ar Þorbjarnardóttur, er þá
bjuggu þar. Eru tveir bræður
hennar á lifi, Elías í Melkoti
í Stafholtstungum og Þor-
bjöm i Borgarnesi.
Árið 1893 fór Þorbjörg norð^
ur í Miðfjörð og gerðist þar
bústýra hjá Jóni bónda Jóns-
syni í Huppahlíð, er þá var
ekkjumaður með þrjú ung-
börn. Giftist hún Jóni ári
síðar, 1894, og bjuggu þau
myndarbúi í Huppahlið í 50
ár, en Jón lézt árið 1943. Þau
eignuðust níu börn. Tvö
þeirra dóu ung, piltur og
stúlka, en sjö eru á lífi,
fimm bræður og tvær systur.
Einn bróðirinn, Guðmundur,
býr á Dalgeirsstöðum í Mið-
firði, en hin systkinin eru
heima í Hlíð. Þrír bræðurnir
eru bændur þar, Guðjón, Jó-
ÍÞRÚTTIR:
Fram vann Víking
6:1
Fjórði leikur Reykjavíkur-
Þurfum við Fríkirkju?
Eftir Árna Jónasson, Svínaskála.
Með þessari fyrirsögn er gamall maður og hættur öll-í>
grein i Tímanum 26. febr. s.! um embættisstörfum, Þegar
mótsins fór fram s. 1. laugar!i. eftir Pétur Jakobsson. séra Hallgrímpr dó og veita
dag. Fram vann Yíking með I f grein þessari eru tvær j átti embættið á ný máttu
sex mörkum gegn einu. Mjög málsgreinar sem þurfa mik- Reyðfirðingar ekki hugsa til
hagstætt veður var meðan iiiar leiðréttingar. Um ann-1 þess, að missa séra Jóinas
fjölmennt og starf húsfreyj-
ur.nar því umfangsmikið.
Gestakomur voru þar tiðar
og gestrisni mikil. Einkum
voru margir þar á ferð á
haustin um réttaleytið, bæði
innansveitarmenn, sem fóru
I göngur og réttir, og einnig
Borgfirðingar, og fleiri að-
komumenn, sem sóktu fé i
Miðjarðarrétt. Voru þá oft
margir næturgestir i Huppa-
hlíð og öllum veittur bezti
leikurinn var háður og hefði
því mátt búast við betri leik
en raun varð á. Eftir þessa
fjóra leiki er Fram og K.R.
með fjogur stig og má reikna
með skemmtilegum leik milli
þessara félaga n. k. laugar-
dag.
Fyrri hálfleikur 4:0.
j Leikurinn var til að byrja
með nokkuð jafn og bæði lið
in áttu sæmileg upphlaup. Á
10. mín. fékk Vikingur horn-
spyrnu á Fram, sem Sigurð-
ur tók vel og Ingvar skaut
rétt yfir þverslána. Fram fer
nú að ná tökum á leiknum
og ná nokkrum hættulegum
að í þessari grein get ég ekk- sem prest sinn, því hann var
ert sagt því ég er því ókunn-|ekki einasta góður kennimað
ugur. Fyrri málsgreinin hlj óð ur heldur prúðmenni og göf-
ar á þessa leið: „Fyrsti vísir ' ugmenni, glaðlyndur og
að fríkirkju hér á landi, mun skemmtinn. Þeir sömdu því
vera í Hólmaprestakalli við(bænaskrá og sendu kirkju-
Reyðarfjörð. Gengust þeir stjórninni, þar sem lýst var
fyrir þessari fríkirkjusafnað-
arstofnun, sem þóttust bíða
skarðan hlut í tafli nýafstað
innar prestakosningar þjóð-
kirkjunnar“ o. s. frv.
Frásögn P. J. ber með sér,
að hann þekkir ekkert það
sem hann er að segja frá.
Hann virðist ekki einu sinni
vita, að þegar Fríkirkjusöfn-
uður Reyðarfjarðar er stofn-
aður, laust eftir 1880, voru
upphlaupum. Á 17 mín. kemst ekki til í landinu nein prest-
beini. Eru þeir áreiðanlega
hannes og Magnús. Þar eru margir, sem minnast ánægju
reisulegar og vandaðar bygg- Ilegra stunda á heimili þeirra
mgar, bæði íbúðarhús og
peningshús, — stórt og vel
ræktað tún og búskapur rek-
inn með myndarbrag.
— Þorbjörg var aðeins rúm-
lega tvítug þegar hún flutt-
ist úr átthögum sínum í ann-
að hérað og tók þar við hús-
móðurstöðu á mannmörgu
heimili. Þessi unga borgfirzka
stúlka reyndist vel fær um
að leysa þann vanda, sem hún
tókst þar á hendur. Hún var
dugleg til allra verka, mjög
vel skapi farin og góð hús-
móðir. Sambúð þeirra hjón-
anna var ágæt og Þorbjörg
var góð og umhyggjusöm móð
ir, börnum sínum og stjúp-
börrfum. Heimilið var jafnan
Jóns og Þorbjargar, og vilja
nú, er leiðir skilja, kveðja
þessa góðu konu með beztu
þökkum fyrir ágæta kynn-
ingu og höfðinglegar viðtök-
ur á heimili hennar á liðnum
árum.
Eins og áður segir lá Þor-
björg sáluga rúmföst þrjú síð
ustu árin. Sjúkdóminn bar
hún með æðruleysi og jafn-
aðargeði eins og annað, sem
að höndum bar í lífinu. Ólöf
dóttir hennar veitti henni
svo góða aðhlynningu og
hj úkrun sem
láta í té, og naut til þess að-
stoðar bræðra sinna.
Jarðarför .Þorbjargar sál.
fór fram að Staðarbakka laug
ardaginn 6. maí. Sk. G.
Lárus frír að Víkingsmark-
inu og eftir rangt úthlaup
markmanns Víkins, skallar
hann knöttinn í Víkingsmark
ið. Á 25 mín. er dæmd auka-
spyrna á markmann Vikings
inn i markteig. („Þetta hefði
hvergi verið dæmt nema á
íslandi“ sagði Fritz Buch-
loch). Eftir mikið umstang
þar sem leikmenn vissu lítið
hvað þeir áttu að gera af sér
og kannske vissi dómarinn
ekki betur, tók Sæmundur
aukaspyrnuna, gaf til Rík-
arðs sem spyrnti knettinum
í varnarleikmann Vík-
ings og í mark. Enn sækir
kosningarlög og þarafleið-
andi fengu söfnuðirnir engu
að ráða um prestaval. Kirkju
stjórnin með biskup í farar-
broddi valdi einn úr af um-
sækjendunum og lét veita hon
um embættið. Söfnuðurnir
urða að taka því þegjandi,
hvort þeim féll það betur eða
ver. Menn voru þá eftir alda-
langa kúgun bæði andlega og
likamlega, farnir að vakna
til meðvitundar um að til
væri eitthvað sem héti frelsi,
og það væri takmörk fyrir
hvað hægt væri að bjóða
mönnum. Annars voru tildrög
in að stofnun Fríkirkjusafn-
Fram á og á 30 mín. er dæmd aðar Reyðarfjarðar þessi.
vítaspyrna á Viking, sem
Ríkarður skorar 6r 3:0 fyrir
Fram.
Víkingar vilja þó ekki gef
Séra Jóns Hallgrímsson var
fæddur og uppalinn á Hólm-
um. Þar af leiðandi gagn
kunnugur öllum sóknarbörn-
ast upp þrátt fyrir mótlætið, unum og hvers manns hug-
og ná nokkrum upphlaupum, Ijúfi. Hann var í nokkur und
sem stranda á hinni traustu anfarin ár búinn að þjóna
vörn Fram. Á 40 min. mynd- Hólmaprestakalli að öllu
ast þvaga fyrir framan mark ; leiti sem aðstoðarprestur föð
Vikings og spyrnir Óskar á ur síns, séra Hallgríms Jóns-
unnt "var að uiarkið, en einn varnarmað- sonar, sem þá var orðinn
ur Víkings ver á markteig og
spyrnir frá, en erfitt var að
greina hvort knötturinn fór
setningarvillur, sem hefðu
Vegurinn um Svínaskarð
Með hverju árinu sem lið-
ur verða ferðalög á hestum
sifellt torveldari og háð meiri
og meiri takmörkunum. Er
það bæði vegna aukinnar um
ferðar annara farartækja á
öllum færum leiðum og lélegs
viðhalds margra umferða-
leiða sem áður voru tiðfarn-
ar. Það er alkunn staðreynd
að þrátt fyrir sífelda aukn-
ingu vegakerfisins og miklar
árlegar vegabætur eru sum-
ar þær leiðir orðnar ófærar
nú sem áður voru fjölfarnar
og styttu mönnum langleiðir
milli héraða og landshluta.
Ein af þessum „lokuðu“
leiðum er vegurinn yfir Svína
skarð (austan Esju). Sá veg-
ur styttir mjög leiðina þegar
farið er um Mosfellssveit,
Kjós og fyrir Hvalfjörð. Þessi
leið var mjög fjölfarin áður
en má nú heita lokuð vegna
viðhaldsleysis. Það er ekki
lengra síðan en minni núlif-
andi manna nær, að jafn-
sjaldgæft var að „fara ’fram
fyrir“ Esju og nú að fara yfir
Skarðið. Að sjálfsögðu er
þetta ekkert einsdæmi, því
svipaðar sögur má segja við
ar að. Þetta er aðeins eðlileg
afleiðing breyttra búnaðar-
hátta og þeim umskiptum á
samgöngutækjum sem hér
hafa orðið sem síst skal am-
ast við. En þrátt fyrir það er
þörfin á viðhaldi ýmsra gam
alla leiða enn nauðsynleg.
Eða a. m. k. til það mikilla
hægðarauka fyrir margan
mann, að vert væri að taka
slikt til greina.
í fyrravor skrifaði ég smá
grein i Tímann um þessa
Svínaskarðsleið. Benti ég þar
á að mikil þörf *væri að end-
urbæta veginn svo hann yrði
sæmilegur yfirferðar. og hve
tiltölulega auðvelt það væri
með þeim tækjum, sem nú
eru fyrir hendi. — Þörfin á
vegarbótum á þessari leið hef
ir ekki minnkað síðan, nema
síður sé. Og ætti nú ekki að
(Framhald á 6. siðu.)
inn fyrir marklínuna eða (kostað mörk, ef við sterkara
ekki. Dómarinn flautaði og lið hefði verið að etja. Ríkarð
dæmdi mark á Víking. Litlu' ur var bezti maðurinn á vell-
síðar var dæmd vítaspyrna á J inum og Hermann og Sæ-
Víking fyrir hendi, en Rík-
arður hitti ekki markið.
Seinni hálfleikur var mun
jafnari, en leikur Fram þar
þó mun virkari og árangur-
inn eftir því. Knötturinn var
meira á vallarhelmingi Fram,
en upphlaup Víkings voru
kraftlítil og skipulagslaus. Á
á 5. mínútu veður Ríkarður
upp með knöttinn og gefur
til Lárusar sem var frir og
skoraði hann mjög fallega.
10 mín. síðar kemst Ríkaifi
ur í gott færi og þá er ekki
að sökum að spyrja, knöttur
inn liggur í netinu. Var þetta
fallegasta mark leiksins. Vík
ingur fer heldur að sækja á
og á 27. mín hleypur Bjarni
með knöttinn upp kantinn og
gefur mjög vel fyrir markið
til Ingvars, sem þegar skorðar
6:1 fýrir Fram. Síðustu mín.
leiksins voru frekar lítilfjör-
legar.
Lzðm.
Framliðið er nokkuð vel
samstillt og leikur allvel sam
an. Vörnin er traust, en samt
komu þó fyrir nokkar stað-
mundur og Óskar ásamt
Lárusi áttu ágætan leik. Lið
Víkings er aftur á móti mjög
laust í reipunum en breyting
ar á nokkrum stöðum í liðinu
gætu gert það betra. Nýr
markmaður lék i liðinu og virt
ist hann efnilegur, en skortir
enn mjög á í staðsetningar og
úthlaup. Aðalveikileiki Vík-
ings eru kantarnir og félagið
verður að ’bæta úr þeim veik
leika.
Dómari var Helgi Helgason
og voru dómar hans oft mjög
vafasamir. Hann var yfirleitt
mjög óákveðinn og eltist við
ýms smáatriði, en sást yfir
grófari brot. í þessum leik
var dæmt á hið „brútala“ lið
Vikings 24 aukaspyrnur, þar
af tvær vítaspyrnur og ein
aukaspyrna inn í markteig og
auk þess 4 hornspyrnur. Á
Fram voru dæmdar 5 auka-
spyrnur og fjórar hornspyrn-
ur. Er ekki hægt að fá er-
lendan knattspyrnudómata
til að dæma leiki hér, þar
sem aðeins 2—3 dómarar hér
eru hæfir í starfið?
H. S.
málavöxtum, og beðið um að
séra Jónasí yrði veitt em-
bættið. Þessi bænaskrá var
undirrituð af öllum atkvæðis
bærum mönnum í sókninni.
Þessa bænaskrá virti kirkju-
stjórnin að vettugu, og var
embættið veitt gömlum
manni norðan af landi sem
enginn hér þekkti eða hafði
nokkur kynni af. Það var
þetta sem varð orsök að stofn
un fríðkirkjusafnaðarins, en
ekki hrakfarir við prests-
kosningu sem engin átti sér
stað. Hafi því nokkurntíma
verið ástæða til að stofna frí
söfnuð hér á landí, þá var það
þegar Reyðfirðingar stofnuðu
sinn, og geri ég ráð fyrir að
fleiri hefðu farið að þeirra
dæmi, undir svipuðum kring-
umstæðum.
í seinni hluta áðurnefndr-
ar málsgreinar segir:
„Þessi utanþjóðkirkjusöfn-
uður héllst þó ekki lengi sam
an. Það var heldur ekki von.
Fyrirtækið var ekki byggt á
heilbrigðum grundvelli."
Um þetta atriðið er það að
segja, að þessi söfnuður starf
aði óslitið í 46 ár, eða fjór-
um árum skemur en fríkirkju
söfnuðurinn í Reykjavík er
búinn að starfa nú. *
Hitt skal fúslega játað, að
það hefði fyr mátt leggja söfn
uðinn niður. Hann var búinn
að vinna sitt hlutverk, sem
sé það, að prestakosning var
lögleidd, svo söfnuðirnir
gátu sjálfir valið milli um-
sækjenda. Einustu takmark-
anirnar voru þær að ef eng-
inn af umsækjendum náði
tilskildum atkvæðafjölda,
mátti kirkjustjórnin velja
þann er henni sýndist af um
sækjendunum, og veita hon-
um embættið.
Þá vill Pétur Jakobsson sið
ar í þessari grein færa sönn-
ur á, að í raun og veru sé eng
inn munur á frísöfnuði eða
fríkirkju og þjóðkirkjunni,
og segir í því sambandi:
„Prestar fríkirkjunnar og
þjóðkirkjunnar skulu hafa
hlotið sömu menntun og
prestar þjóðkirkjunnar, þeir
þurfa að þiggja vigslu af
biskupi landsins, messusiðir
verða að vera hinir sömu og
I þjóðkirkjunni, embættis-
skrúði hinn sami o. s. frv.“
Hér er vægast sagt farið gá
lauslega með sannleikann,
því hann er þessi:
Forstöðumenn eða prestar
fríkirkjunnar þurfa ekki að
vera prestlærðir. Þeir þurfa
ekki að þiggja vígslu af bisk-
upi landsins. Þeir þurfa ekki
að íylgja messusiðum þjóð-
kirkjunnar. Þeir þurfa ekki
að nota messuskrúða, og þeir
þurfa ekki að fylgja kosning-
arfyrirkomulagi þjóðkirkjunn
ar fremur en þeir vilja. Frí-
söfnuðurinn er bví alveg gef-
(Framhaid á 7. siBu.)