Tíminn - 20.09.1950, Blaðsíða 3

206. blað.
3
TI.MLX.N'. miðvikudasám 20. september 1950.
Áttræður í dag:
JÓNAS KRISTJÁNSSON
í dag er Jónas lælcnir'
Kristj ánsson áttræður að
aldri. Hann er fæddur 20.
september 1870 á Snærings-
stöðum í Svínadal. Foreldrar
hans voru þau Steinunn
Guðmundsdóttir bónda í
Kirkjubæ í Norðurárdal, Ól- ,
afssonar og Kristján Krist- j
jánsson, bóndi að Snærings- !
stöðum. Jónas varð stúdent
1 júní 1896 með 1. einkunn, og
kandidat í læknisfræði 11. fe-
brúar 1901, frá læknaskólan-
um í Reykjavík, með 1. ein-
kunn (193 st.). Stundaði hann
svo framhaldsnám í Dan-'
mörku. Ferðast hefir hann og
mikið um önnur lönd Evrópu,
(England, Svíþjóð, Þýzka- j
land, Sviss, og Ameríku hefir
hann einnig gist. Fjórar eða
fimm síðustu ferðirnar fór
hann til þess að kynna sér
mataræði og náttúrulækn-
Ingar.
10. ágúst 1901 var hann
skipaður héraðslæknir í
Fljótsdalshéraði, skipaður að
nýju 27. okt. 1908 samkvæmt
hinni nýju læknaskipun 1907,
settur 30. jan. 1905, aftur 30.
sept. s. á. frá 1. nóv. að telja
og enn 30. sept. 1908 frá 1. okt.
að telja jafnframt til þess að
þjóna Hróarstungutéraði. Sat
hann á Arnheiðarstöðum 1901
—1902, á Hrafnkelsstöðum
1902—1903 og síðan að Brekku
f Fljótsdal. Skipaður héraðs-
læknir í Sauðárkrókshéraði
21. marz 1911 frá 1. júní að
telja, settur 18. jan. 1924 frá
1. s. m. að telja jafnframt til
þess að þjóna nokkrum hluta
Hofsóshéraðs á móti héraðs-
lækninum í Siglufjarðarhér-
aði; fékk lausn frá embætti
18. okt. 1938 frá 31. des. að
telja. Fluttist þá til Reykja-
víkur og hefur verið þar sið-
an sem starfandi læknir.
Landskjörinn þingmaður
var hann 1927—1930, forseti
Eramfarafélags Skagfirðinga
1914—1938, forseti Náttúru-
lækningafélagsins á Sauðár-
króki 1937—1938 og Náttúru-
lækningafélags íslands frá
1939. Riddari af Fálkaorð-
unni varð hann 1. des. 1933.
Jónas var giptur Hansínu
Benediktsdóttur prófasts á
Grenj gðarstöðum, Kristjáns-
;sonar; hún andaðist 1948. Þau
eignuðust 5 börn, 4 dætur og
1 son, og eru 3 dætur þeirra
á lífi, en auk þess tóku þau
nokkur börn til fósturs.
Hér hefir nú verið sagt frá
helztu viðburðum í lífi Jónas-
ar Kristjánssonar, lærdóms-
Jrama hans og öðru slíku, en
með því er lítið sagt um
manninn sjálfan. Sá, sem
þessar Iínur ritar, hefir átt
því láni að fagna, að kynn-
ast Jónasi, starfi hans sem
læknis og hugsjónum hans, og
telur sér það mikið happ. Eins
og alþjóð er kunnugt, hefir
Jónas Kristjánsson gerzt for-
vígismaður og brautryðjandi
nýrrar stefnu 1 læknisfræði,
hinnar svo kölluðu náttúru-
lækningastefnu, og mun
hann vera hinn eini íslenzkra
lækna, er gengið hefir alger-
lega þeirri stefnu á hönd.
Hann er, eins og áður var að
vikið, forseti Náttúrulækn-
ingafélags íslands, og er ó-
þreytandi að boða þenna nýja
sið, bæði í ræðu og riti. Hefir
hann flutt marga fyrirlestra
um þetta efni og er ritstjóri
tímarits, sem Náttúrulækn-
ingafélag íslands gefur út
Reynslan af nýsköpuninni
, llagfræðingnr §|álfstæðisi£iokk»>Iiis lætnr
álit siíí I f jós.
(,,Heilsuvernd“). Er hann rit-
fær vel, skrifar skýrt og
skipulega, og með sannfær-
ingarkrafti hins einlynda
manns, en þó án ails ofstæk-
is. Það var mikið happ fyrir
náttúrulækningastefnuna á
íslandi að fá Jónas Kristjáns-
son sem for\ígismann sinn,
enda heflr nú þegar mikið á-
unnizt á þeim vettvangi, og
koma þar auðvitað ýmsir
fleiri góðir menn við sögu. —
Náttúrulækningafélag ís-
lands hefir breitt úr sér út
um landið, og hefir nú deildir
á Sauðárkróki, Siglufirði, Ól-
afsfirði og Akureyri. Gefin
hafa verið út mörg rit og
merkileg um mataræði og
heilsuvernd, og eru þessi hin
helztu: ,,Sannleikurinn um
hvítasykurinn", eftir Water-
land, „Nýjar leiðir“, fyrir-
lestrar og ritgerðir eftir .Jón-
as Kristjánsson, „Mat.ur og
megin“, eftir Waerland, „Nýj-
ar leiðir“, II., þýddar og
frumsamdar ritgerðir • eftir
Jónas Kristjánsson, „Heilsan
sigrar“, eftir Waerland, „Úr
viðjum sjúkdómanna“, eftir
sama höfund, „Menningar-
plágan mikla“, eftir Waer-
land og Ed. Bartholet, og
„Sjúkum sagt til vegar“, eftir
Waerland.
Matstofu hefir Náttúru-
lækningafélagið rekið nú um
6 ára skeið að Skálholtsstig
7 hér í Reykjavík. Gefst þeim,
sem vilja, kostur á að neyta
þar grænmetisfæðu, og hefir
matstofa þessi átt miklum
vinsældum að fagna. Loks
skal þess getið, að stofnun
heilsuhælis hefir frá upp-
hafi verið einn af óskadraum-
um félagsins, og forseta þess
vafalaust mikið hjartans mál.
Árið 1946 keypti félagið jörð-
ina Gröf í Ilrunamanna-
hreppi fyrir þetta væntanlega
hæli. Heilsuhælissjóður var
stofnaður 19. marz 1944.
Má af því, sem hér hefir
talið verið, sjá, að Náttúru-
lækningafélagið hefir ekki
látið sér nægja aö dreyma
fagra drauma. Það hefir haf-
izt handa um margháttaðar
framkvæmdir, og látið mikið
að sér kveða, þrátt fyrir
ýmsa innri og ytri erfiðieika,
sem hér verða ekki ræddir.
Hefir því og lagzt það til, að
í fararbroddi hafa þar verið
góðir menn og gegnir, auk
forsetans, og verður varla hjá
því komizt í því sambandi að
nefna hinn ötula fram-
kvæmdastjóra þess, Björn L.
Jónsson veðurfræðing. Hann
er óþreytandi í starfi sínu
fyrir félagið, greindur maður
og gjörhugull, enda er þeim,
er þetta ritar, kunnugt um
það, að Jónas Kristjánsson
kann vel að meta áhuga hans
og starfshæfileika. Fleiri á-
gæta menn mætti nefna, en
verður ekki gert að þessu
sinni.
Löngu áður en Tönas Krist-
jánsson gekk náttúrulækn-
ingastefnunni á hönd, fór
mikið orð af honum sem
lækni, ekki sízt sem skurð-
lækni. Og eftir að hann tók
að starfa í þjónustu náttúru-
lækningastefnunnar, hefir
eigi minna að honum kveöið
sem happasælum lækni.
Munu þeir eigi allfáir, sem
eiga honum heilsu og líf að
launa, og sjáifur er hann á-
gæt augíýsing þeirrar stefnu,
j sem hann hefir tekið svo
miklu ástfóstri við, náttúru-
lækningasteínunnar. Enn þá
, vinnur hann öll sín störf sem
! ungur væri, kvartar ekki um
þreytu, þó að starfsdagur
; hans sé 10—12 stundir, og er
! mjög léttur á fæti og við-
i bragðsfljótur. Viðmótið er
milt og framkoman fáguð.
| ■ Eins og lauslega var á drep-
: ið, er Jónas einn af þeim
mönnum, sem stundum eru
! nefndir einlyndir, Hann er
1 heill maður, og þegar hann
! hefir sannfærzt um gildi góðs
máls, leggur hann því það
j lið, er hann má, með óskipt-
j um áhuga og trúnaði. Til eru
1 menn, er kalla slík heilindi
! ofstœki („fanatisma") og
j öðrum slikum óvikðjngar-
nöfnum, og þeir um það. Sn
einkennilegt er það, að slík-
(Framhalá á 6. siðu.J
Vorið 1946 hafði nýsköpun- j
arstjórnin setið að völdum í!
2 ár. Húr> tók við ríkissj. veli
stæðum, um sex hundruð
millj. króna í erlendum gjald
eyri, mjög háu og hækkandi
verði á afuröum til útflutn-
ings. Þá var bjart yfir efna-
hagsafkomu þjóðarinnar. En
það fór eins og fyrir nýríka
manninum, sem ekki kann
fjárráðum sinum forráð.
Stjórnarvöldin úthlutuðu
auðnum að vísu misjafn-
lega til þegnanna, en allir
höfðu nóg, þjóðin var ánægð
og blindaði „nýsköpunarpost-
ulana.“ Þetta voru nú karlar
sem sögðu sex. Foringinn
sagði, að árlega yrðu fluttar
út afurðir fyrir 800 millj. kr.
o. s. frv. Á hinu leytinu voru
mennirnir með mosann í
skegginu, Framsóknarflokk-
.urinn, sem var í stjórnarand-
stöðu. — Mennirnir, er spáðu
illa fyrir „nýsköpuninni" og
áfleiðingum þeirrar stefnu.
Þeir voru þess vegna nefndir
hrunstefnumennirnir og tal
þeirra barlómsvæl. Á þessu
vori fóru fram kosningar á
íslandi. Annars vegar buðu
fram „nýsköpunarmenn,"
sjálfstseðismenn og kommún-
istar, í bræðralagi. Hins veg-,
ar Framsóknarfl., sem var í
andstöðu við nýsköpunar-
stefnuna. Að sjálfsögðu unnu
nýsköpunarmenn sigur í kosn
ingunum.
Fjármálastefnan olli ekki
slitum nýsköpunarbræðra-
lagsins.
Fyrir kosningar var þjóð-
inni sagt, að nægur gjaldeyr-
ir væri til. Það var því hleg-
ið að stjórnarandstöðunni,
þegar hún véfengdi slíkar yf-
irlýsingar. Um sumarið eftir
kosningar, mun þó ýmsa hafa
farið að gruna, að hinar er-
lendu gjaldeyrisinnstæður
færu mjög þverrandi.
Gripu þá kommúnistar til
þess að gera ágreining í ut-
anríkismálum eftir skipun að
austan. Mun sú skipun hafa
I verið með þökkum þegin. það
j voru því kommúnistar sem
sigldu hraðbyri frá hinu
sökkvandi skipi og skildu Ól-
af eftir á flakinu. En hann
harmaði mjög brottför þeirra.
Á yfirborðinu a. m. k. féll því
nýsköpunarstjórnin á ágrein-
ingi í utanríkismálum, en
sammála munu þeir enn hafa
verið um ágæti nýsköpunar-
innar.
Skoðun Ólafs Björnssonar,
prófessors.
Ólafur Björnsson, prófessor,
við laga- og hagfræðideild
Háskólans, nýtur mjög mikils
trausts, ekki sízt meðal ým-
issa nýsköpunarmanna. Hann
ritaði nýlega grein í Morgun-
blaðið, sem bar fyrirsögnina:
„Fjárfestingarstefnan og af-
leiðingar hennar."
Þar lýsir prófessorinn skoð-
un sinni á orsökum verðbólg-
unnar. Kveður hana vera
beina afleiðingu fjárfesting-
arinnar. En vegna þess, að
hann ritar grein sina í eitt
helzta og öflugasta stuðnings
blað „nýsköpunarinnar“ er
hann svo hæverskur að jafna
saman fjárfestingunni fyrir
stríðið og þeirri, sem átti sér
stað eftir 1944. Þó veit hann
sjálfsagt, að á kreppuárunum
vorum við í gjaldeyrisskuld-
um, en 1944 höfðum við enn
um sex hundruð millj. kr. í
erlendum gjaldeyri. Svo fór
fjárfestingin fyrir stríðið
fram á fjórum til fimm árum,
sem mætti frekar nefna eöli-
lega framfarastefnu, en eft-
ir stríð á rúmum tveim ar-
um. Grein prófessorsins er i
rauninni beisk, en grímu-
klædd árás á fjármálastefnu
Sjálfstæðisflokksins. — Grein
in, hefði réttar mátt heita
„Nýsköpunarstefnan og af-
leiðingar hennar.“
Frá allsnægtum til allsleysis.
Prófessorinn telur fjárfest-
ingarstefnuna hafa veitt efna
hagslífi þung sár á skömm-
um tíma og leitt frá allsnægt
um til allsleysis. Hver hefði
trúaö því árið 1945 eða fram
til kosninganna yorið 1946, að
gjaldeyrisskorturinn yrði svo
tilfinnanlegur fáum árum sið
ar, að brýnustu nauðsynia-
vörur yrðu með öllu ófáan-
legar? Sá, sem þá hefði vog-
að sér að halda því fram,
hefði áreiðanlega verið nefnd
(Framhald á 5. síðai
íþróttamót á Mýrum
íþróttakeppni á Mýrum. ..
| Sunnudaginn 20. ágúst sl.
j héldu ungmennafélögin „Eg-
i ill Skalla-Grímsson“ í Álfta-
j neshreppi og „Björn Hítdæla-
kappi“ í Hraunhreppi í-
þróttakeppni að Leirulæk á
Mýrum, en þetta er í fyrsta
sinn, sem þessi félög halda
slíka keppni.
Helztu úrslit urðu þessi:
100 m. hlaup:
1. Bjarni V. Guðjónsson, B.
H. 12.5, 2. Friðgeir Friðjóns-
son, E. Sk„ 12.7, 3. Karl Ól-
afsson, E. Sk , 12.7.
HástöJck:
1. Haraldur Ólafsson, B. H„
1.50, 2. Einar Erlendsson, B.
H„ 1.45, 3. Friðgeir Friðjóns-
son, E. Sk„ 1.40.
Langstökk:
1. Bjarni V. Guðjónsson, B.
H„ 5.69, 2. Friðgeir Friöjóns-
son, E. Sk„ 5.07, 3. Jón Guð-
mundsson, B. H„ 5.01.
Þrístökk:
1. Haraldur Ólafsspn, B. H„
11.45, 2. Ásmundur Asmunds-
son, B. H„ 10.84, 3. Friðgeir
Friðjónsson, E. Sk„ 10:80.
Kúluvarp:•
1. Haraldur Ólafsson, B. H„
10.19, 2. Bjarni V. Guðjóns-
son, B. H„ 10.11, 3. Einar Er-
lendsson, B. H„ 9.33.
Kringlukast:
1. Bjarni V. Guðjónsson, B,
H„ 26.36, 2. Jón Guðmunds-
son, B. H„ 26.26, 3. Einar Er-
lendsson, B. H„ 24.74.
Einnig var keppt í nokkr
um greinum fyrir drengi„ Aö
lokum fór fram reipdrattui
milli Álfthreppinga og Hraun
hreppinga, og unnu Álft-
hreppingar.